อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๐๐.

เตน สกฺกายทิฏฺฐิอาทีนํ ปหานาภาววเสน โจเทติ. ภควา โสตาปนฺโนติ พุทฺธภูตสฺส โสตาปนฺนภาโว นตฺถีติ ปฏิกฺขิปติ. ปรโต ปญฺหทฺวเยปิ เอเสว นโย. เสสเมตฺถ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. เอกมคฺคกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- ๖. ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา [๘๑๓-๘๑๖] อิทานิ ฌานสงฺกนฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ทุติยํ ฌานํ, ตติยํ ฌานํ, จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรตี"ติ ^๑- อิมํ ปฏิปาฏิเทสนํ นิสฺสาย "ตสฺส ตสฺส ฌานสฺส อุปจารปฺปวตฺตึ วินาว ฌานา ฌานํ สงฺกมตี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ มหิสาสกานญฺเจว เอกจฺจานญฺจ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ เต ทุติยชฺฌานูปจารํ อปฺปตฺวา อุปฺปฏิปาฏิยา ปฐมชฺฌานา ทุติยชฺฌานเมว สงฺกมติ, ปฐมโต ตติยํ, ทุติยโต จตุตฺถมฺปิ สงฺกเมยฺยา"ติ โจเทตุํ ปฐมา ฌานาติอาทิมาห. ยา ปฐมสฺสาติอาทิ "ยทิ ปฐมโต อนนฺตรํ ทุติยํ, ทุติยาทีหิ วา ตติยาทีนิ สมาปชฺชติ, เอกาวชฺชเนน สมาปชฺเชยฺยา"ติ โจทนตฺถํ วุตฺตํ. กาเม อาทีนวโตติ ปฐมํ กาเม อาทีนวโต มนสิกโรโต ปจฺฉา อุปฺปชฺชติ, ฌานกฺขเณ ปเนส นิมิตฺตเมว มนสิกโรติ. ตญฺเญว ปฐมนฺติ "ยทิ ปุริมชวนโต ปจฺฉิมชวนํ วิย อนนฺตรํ อุปฺปชฺเชยฺย, ฐเปตฺวา ปุริมปจฺฉิมภาวํ ลกฺขณโต ตญฺเญว ตํ ภเวยฺยา"ติ โจเทตุํ ปุจฺฉติ. อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. วิวิจฺเจว กาเมหีติอาทีหิ ปฏิปาฏิยา ฌานานํ เทสิตภาวํ ทีเปติ, น อนนฺตรุปฺปตฺตึ, ตสฺมา อสาธกนฺติ. ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.ม. ๑๙/๙๓๔/๒๖๗

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๐๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=300&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=6753&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=6753&modeTY=2&pagebreak=1#p300