อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๔.

อวินิปาตธมฺโมติ วินิปาตสงฺขาตํ อปายํ อุปปตฺติวเสน อคมนภาโว. ^๑- นิยโตติ มคฺคนิยาเมน นิยโต. สมฺโพธิปรายโนติ พุชฺฌนกภาวปรายโน. โส หิ ปฏิลทฺธมคฺเคน พุชฺฌตีติ สมฺโพธิปรายโน, อุปริ ตีหิ มคฺเคหิ อวสฺสํ พุชฺฌิสฺสตีติ วา สมฺโพธิปรายโน. เทเว จ มนุสฺเส จาติ เทวโลกญฺจ มนุสฺสโลกญฺจ. สนฺธาวิตฺวา สํสริตฺวาติ ปฏิสนฺธิวเสน อปราปรํ คนฺตฺวา. ทุกฺขสฺสนฺตํ กโรตีติ วฏฺฏทุกฺขสฺส ปริยนฺตํ ปริวฏุมํ กโรติ. อยํ วุจฺจตีติ อยํ เอวรูโป ปุคฺคโล สตฺตกฺขตฺตุปรโม นาม วุจฺจติ. อยมฺปน กาเลน เทวโลกสฺส, กาเลน มนุสฺสโลกสฺส วเสน มิสฺสกภเวน กถิโตติ เวทิตพฺโพ. [๓๒] โกลํโกลนิทฺเทเส กุลโต กุลํ คจฺฉตีติ โกลํโกโล. โสตาปตฺติ- ผลสจฺฉิกิริยโต หิ ปฏฺฐาย นีเจ กุเล อุปปตฺติ นาม นตฺถิ, มหาโภคกุเลสุเยว นิพฺพตฺตตีติ อตฺโถ. เทฺว วา ตีณิ วา กุลานีติ เทวมนุสฺสวเสน เทฺว วา ตโย วา ภเว. อิติ อยมฺปิ มิสฺสกภเวเนว กถิโต, เทสนามตฺตเมว เจตํ "เทฺว วา ตีณิ วา"ติ. ยาว ฉฏฺฐภวา สํสรนฺโต ปน โกลํโกโลว โหติ, ^๒- วฏฺฏทุกฺขสฺส ปริยนฺตํ ปริวฏุมํ กโรติ. ^๒- [๓๓] เอกพีชินิทฺเทเส ขนฺธพีชํ นาม กถิตํ. ยสฺส หิ โสตาปนฺนสฺส เอกํเยว ขนฺธพีชํ อตฺถิ, เอกํ อตฺตภาวคฺคหณํ, โส เอกพีชี นาม. มานุสกํ ภวนฺติ อิทํ ปเนตฺถ เทสนามตฺตเมว, เทวภวํ นิพฺพตฺเตตีติปิ ปน วตฺตุํ วฏฺฏติเยว. ภควตา คหิตนามวเสเนว เจตานิ เอเตสํ นามานิ. เอตฺตกญฺหิ ^๓- ฐานํ คโต สตฺตกฺขตฺตุปรโม นาม โหติ, เอตฺตกํ โกลํโกโล, เอตฺตกํ เอกพีชีติ ภควตา เอเตสํ นามํ คหิตํ. นิยมโต ปน อยํ สตฺตกฺขตฺตุปรโม, อยํ โกลํโกโล, อยํ เอกพีชีติ นตฺถิ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อนาคมนสภาโว, สี. อนาคมนภาโว @^๒-๒ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ^๓ ฉ.ม. หิ-สทฺโท น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=54&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=1166&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=1166&modeTY=2&pagebreak=1#p54