อรรถกถาเล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๗๑.

ปน อาหนนปริยาหนนรเสน วิตกฺเกน อาโกเฏนฺเตน วิย ปริวตฺเตนฺเตน วิย จ อาทาย อาทาย ทินฺนเมว วินิจฺเฉตุํ สกฺโกติ. ตสฺมา อิธาปิ สมฺมาทิฏฺฐิเยว สชาติโต ปญฺญากฺขนฺเธน สงฺคหิตา. สมฺมาสงฺกปฺโป ปน กิริยโต สงฺคหิโต โหติ. อิติ อิเมหิ ตีหิ ขนฺเธหิ มคฺโค สงฺคหํ คจฺฉติ. เตน วุตฺตํ "ตีหิ จ โข อาวุโส วิสาข ขนฺเธหิ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สงฺคหิโต"ติ. อิทานิ เอกจิตฺตกฺขณิกํ มคฺคสมาธึ สนิมิตฺตํ สปริกฺขารํ ปุจฺฉนฺโต กตโม ปนยฺเยติอาทิมาห. ตสฺส วิสฺสชฺชเน จตฺตาโร สติปฏฺฐานา มคฺคกฺขเณ จตุกิจฺจสาธนวเสน อุปฺปนฺนา สมฺมาสติ, ^๑- สา สมฺมาสมาธิสฺส ^๒- ปจฺจยฏฺเฐน นิมิตฺตํ. จตฺตาโร สมฺมปฺปธานา จตุกิจฺจสาธนวเสน ^๓- อุปฺปนฺนํ วิริยํ, ตํ ปริวารฏฺเฐน ปริกฺขาโร โหติ. เตสํเยว ธมฺมานนฺติ เตสํ มคฺคสมฺปยุตฺตธมฺมานํ. อาเสวนาติอาทีสุ เอกจิตฺตกฺขณิกา อาเสวนาทโย วุตฺตาติ. วิตณฺฑวาที ปน "เอกจิตฺตกฺขณิโก นาม มคฺโค นตฺถิ, `เอวํ ภาเวยฺย สตฺต วสฺสานี'ติ หิ วจนโต สตฺต วสฺสานิ ^๔- มคฺคภาวนา โหติ, กิเลสา ปน ลหุํ ฉิชฺชนฺตา สตฺตหิ ญาเณหิ ฉิชฺชนฺตี"ติ วทติ. โส "สุตฺตํ อาหรา"ติ วตฺตพฺโพ. อทฺธา อญฺญํ อปสฺสนฺโต "ยา เตสํเยว ธมฺมานํ อาเสวนา ภาวนา พหุลีกมฺมนฺ"ติ อิทเมว สุตฺตํ อาหริตฺวา "อญฺเญน จิตฺเตน อาเสวติ, อญฺเญน ภาเวติ, อญฺเญน พหุลีกโรตี"ติ วกฺขติ. ตโต วตฺตพฺโพ "กึ ปนีทํ สุตฺตํ เนยฺยตฺถํ นีตตฺถนฺ"ติ. ตโต วกฺขติ "นีตตฺถํ, ยถาสุตฺตํ ตเถว อตฺโถ"ติ. ตสฺส อิทํ อุตฺตรํ. เอวํ สนฺเต เอกํ จิตฺตํ อาเสวมานํ อุปฺปนฺนํ, อปรํปิ อาเสวมานํ, อปรํปิ อาเสวมานนฺติ เอวํ ทิวสํปิ อาเสวนาว ภวิสฺสติ, กุโต ภาวนา, กุโต พหุลีกมฺมํ. เอกํ วา ภาวยมานํ อุปฺปนฺนํปิ อปรํปิ ภาวยมานํ อปรํปิ ภาวยมานนฺติ เอวํ ทิวสํ ^๕- ภาวนาว ภวิสฺสติ, กุโต อาเสวนา กุโต พหุลีกมฺมํ. เอกํ วา พหุลีกโรนฺตํ อุปฺปนฺนํ, อปรํปิ พหุลีกโรนฺตํ, อปรํปิ พหุลีกโรนฺตนฺติ เอวํ ทิวสํ พหุลีกมฺมเมว ภวิสฺสติ กุโต อาเสวนา, กุโต ภาวนาติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สติ ^๒ ฉ.ม. สมาธิสฺส ^๓ ฉ.ม. จตุกิจฺจสาธนวเสเนว @^๔ ฉ.ม. สตฺตปิ วสฺสานิ ^๕ ฉ.ม. ทิวสมฺปิ. เอวมุปริปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๗๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=271&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=6938&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=6938&modeTY=2&pagebreak=1#p271