อรรถกถาเล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๗๒.

อถวา เอวํ วเทยฺย "เอเกน จิตฺเตน อาเสวติ, ทฺวีหิ ภาเวติ, ตีหิ พหุลีกโรติ. ทฺวีหิ วา อาเสวติ, ตีหิ ภาเวติ, เอเกน พหุลีกโรติ. ตีหิ วา อาเสวติ, เอเกน ภาเวติ, ทฺวีหิ พหุลีกโรตี"ติ. โส วตฺตพฺโพ "มาสุตฺตํ เม ลทฺธนฺติ ยํ วา ตํ วา อวจ, ปญฺหํ วิสฺสชฺเชนฺเตน นาม อาจริยสฺส สนฺติเก วสิตฺวา พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหิตฺวา อตฺถรสํ วิทิตฺวา วตฺตพฺพํ โหติ. เอกจิตฺตกฺขณิกาว อยํ อาเสวนา, เอกจิตฺตกฺขณิกา ภาวนา, เอกจิตฺตกฺขณิกํ พหุลีกมฺมํ. ขยคามิโลกุตฺตรมคฺโค พหุจิตฺตกฺขณิโก นาม นตฺถิ, `เอกจิตฺตกฺขณิโกเยวา'ติ สญฺญาเปตพฺโพ. สเจ สญฺชานาติ, สญฺชานาตุ, โน เจ สญฺชานาติ, คจฺฉ ปาโตว วิหารํ ปวิสิตฺวา ยาคุํ ปิวาหี"ติ อุยฺโยเชตพฺโพ. [๔๖๓] กติ ปนยฺเย สงฺขาราติ อิธ กึ ปุจฺฉติ? เย สงฺขาเร นิโรเธตฺวา นิโรธํ สมาปชฺชติ, เต ปุจฺฉิสฺสามีติ ปุจฺฉติ. เตเนวสฺส อธิปฺปายํ ญตฺวา เถรี ปุญฺญาภิสงฺขาราทีสุ อเนเกสุ สงฺขาเรสุ วิชฺชมาเนสุปิ กายสงฺขาราทโยว อาจิกฺขนฺตี ตโยเม อาวุโสติอาทิมาห. ตตฺถ กายปฺปฏิพทฺธตฺตา กาเยน สงฺขริยติ กริยติ นิพฺพตฺติยตีติ กายสงฺขาโร. วาจํ สงฺขโรติ กโรติ นิพฺพตฺเตตีติ วจีสงฺขาโร, ^๑- จิตฺตปฺปฏิพทฺธตฺตา จิตฺเตน สงฺขริยติ กริยติ นิพฺพตฺติยตีติ จิตฺตสงฺขาโร. กตโม ปนยฺเยติ อิธ กึ ปุจฺฉติ? อิเม สงฺขารา อญฺญมญฺญมิสฺสา อาลุลิตา อวิภูตา ทุทฺทีปนา. ตถาหิ กายทฺวาเร อาทานคหณมุจฺจนโจปนานิ ปาเปตฺวา อุปฺปนฺนา อฏฺฐ กามาวจรกุสลเจตนา ทฺวาทส อกุสลเจตนาติ เอวํ กุสลากุสลา วีสติ เจตนาปิ อสฺสาสปสฺสาสาปิ กายสงฺขาโรเตฺวว วุจฺจนฺติ. วจีทฺวาเร หนุสํโจปนํ วจีเภทํ ปาเปตฺวา อุปฺปนฺนา วุตฺตปฺปการาว วีสติ เจตนาปิ วิตกฺกวิจาราปิ วจีสงฺขาโรเตฺวว วุจฺจนฺติ. กายวจีทฺวาเรสุ โจปนํ อปฺปตฺวา ^๒- รโห นิสินฺนสฺส จินฺตยโต อุปฺปนฺนา กุสลากุสลา เอกูนตึส เจตนาปิ สญฺญา จ เวทนา จาติ อิเม เทฺว ธมฺมาปิ จิตฺตสงฺขาโรเตฺวว วุจฺจนฺติ. เอวํ อิเม สงฺขารา อญฺญมญฺญมิสฺสา อาลุลิตา อวิภูตา ทุทฺทีปนา, เต ปากเฏ วิภูเต กตฺวา กถาเปสฺสามีติ ปุจฺฉติ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. วจีปฏิพทฺธตฺตา วาจาย สงฺขรียติ นิพฺพตฺตียตีติ วจีสงฺขาโร @^๒ ฉ.ม. อปตฺตา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๗๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=272&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=6964&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=6964&modeTY=2&pagebreak=1#p272