อรรถกถาเล่มที่ ๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๓)
หน้าที่ ๒๐-๒๑.

หน้าที่ ๒๐.
           มหาสาโลว สมฺผุลฺโล       เมรุราชาวลงฺกโต
           สุวณฺณยูปสงฺกาโส          ปทุโม โกกนโท ยถา.
           ชลนฺโต ทีปรุกฺโขว         ปพฺพตคฺเค ยถา สิขี
           เทวานํ ปาริฉตฺโตว        สพฺพผุลฺโล วิโรจถา"ติ.
     กาปิลวตฺถเว สเกฺย พหุเทว รตฺตึ ธมฺมิยา กถายาติ เอตฺถ ธมฺมี กถา
นาม สนฺถาคารอนุโมทนปฏิสํยุตฺตา ปกิณฺณกกถา เวทิตพฺพา. ตถาหิ ภควา
อากาสคงฺคํ โอตาเรนฺโต วิย ปฐโวชํ อากฑฺฒนฺโต วิย มหาชมฺพุกฺขนฺเธ ๑-
คเหตฺวา จาเลนฺโต วิย โยชนิกํ มธุภณฺฑํ จกฺกยนฺเตน ปีเฬตฺวา มธุปานํ
ปายมาโน วิย กปิลวตฺถุวาสีนํ สกฺยานํ หิตสุขาวหํ ปกิณฺณกกถํ กเถสิ.
"อาวาสทานํ นาเมตํ มหาราช มหนฺตํ, ตุมฺหากํ อาวาโส มยา ปริภุตฺโต จ
ภิกฺขุสํเฆน จ ปริภุตฺโต, มยา จ ภิกฺขุสํเฆน จ ปริภุตฺโต ปน ธมฺมรตเนน
ปริภุตฺโตเยวาติ ตีหิ รตเนหิ ปริภุตฺโต นาม โหติ. อาวาสทานสฺมิญฺหิ ทินฺเน
สพฺพํ ทานํ ทินฺนเมว โหติ. ภุมฺมฏฺฐกปณฺณสาลาย วา สาขามณฺฑปสฺส วาปิ
อานิสํโส นาม ปริจฺฉินฺทิตุํ น สกฺกา"ติ นานานยวิจิตฺตํ พหุธมฺมกถํ กเถตฺวา:-
          "สีตํ อุณฺหํ ปฏิหนฺติ           ตโต วาลมิคานิ จ
           สิรึสเป จ มกเส           สิสิเร จาปิ วุฏฺฐิโย.
           ตโต วาตาตโป โฆโร       สญฺชาโต ปฏิหญฺญติ
           เลณตฺถญฺจ สุขตฺถญฺจ         ฌายิตุญฺจ วิปสฺสิตุํ.
           วิหารทานํ สํฆสฺส           อคฺคํ พุทฺเธหิ ๒- วณฺณิตํ
           ตสฺมา หิ ปณฺฑิโต โปโส      สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน.
           วิหาเร การเย รมฺเม       วาสเยตฺถ พหุสฺสุเต
           เตสํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ        วตฺถเสนาสนานิ  จ.
           ทเทยฺย อุชุภูเตสุ           วิปฺปสนฺเนน เจตสา
           เต ตสฺส ธมฺมํ เทเสนฺติ      สพฺพทุกฺขาปนูทนํ
           ยํ โย ธมฺมมิธญฺญาย ๓-      ปรินิพฺพาติ อนาสโว"ติ ๔-
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. มหาชมฺพุํ ขนฺเธ  ๒ ฉ.ม. พุทฺเธน  ๓ ฉ.ม. ธมฺมํ อิธมญฺญาย
@๔ วินย. จูฬ. ๗/๒๙๕/๖๑ เสนาสนกฺขนฺธก
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑.
เอวํ อยํปิ อาวาเส อานิสํโส, อยํปิ จานิสํโสติ พหุเทว รตฺตึ อติเรกตรํ ทิยฑฺฒยามํ
อาวาสานิสํสกถํ กเถสิ. ตตฺถ อิมา คาถาว สงฺคหํ อารุฬฺหา, ปกิณฺณกธมฺมเทสนา
ปน สงฺคหํ น อาโรหติ. สนฺทสฺเสสีติอาทีนิ ๑- วุตฺตตฺถาเนว.
     อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสีติ ธมฺมกถํ กถาเปตุกาโม ชานาเปสิ. อถ
กสฺมา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานมหากสฺสปาทีสุ อสีติมหาเถเรสุ วิชฺชมาเนสุ ภควา
อานนฺทตฺเถรสฺส ภารมกาสีติ. ปริสชฺฌาสยวเสน. อายสฺมา หิ อานนฺโท
พหุสฺสุตานํ อคฺโค, ปโหสิ ปริมณฺฑเลหิ ปทพฺยญฺชเนหิ มธุรธมฺมกถํ กเถตุนฺติ
สากิยมณฺฑเล ปากโฏ ปญฺญาโต. ตสฺส สกฺยราชูหิ วิหารํ คนฺตฺวาปิ ธมฺมกถา
สุตปุพฺพา, โอโรธา ปน เนสํ ยถารุจิยา วิหารํ คนฺตุํ น ลภนฺติ, เตสํ
เอตทโหสิ "อโห วต ภควา อปฺปํเยว ธมฺมกถํ กเถตฺวา อมฺหากํ ญาติเสฏฺฐสฺส
อานนฺทสฺส ภารํ กเรยฺยา"ติ. เตสํ อชฺฌาสยวเสน ภควา ตสฺเสว ภารมกาสิ.
     เสโข ปาฏิปโทติ ปฏิปนฺนโก เสขสมโณ. โส ตุยฺหํ ปฏิภาตุ อุปฏฺฐาตุ,
ตสฺส ปฏิปทํ เทเสหีติ ปฏิปทาย ปุคฺคลํ นิยเมตฺวา ทสฺเสติ. กสฺมา ปน
ภควา อิมํ ปฏิปทํ นิยเมสิ? พหูหิ การเณหิ. อิเม ตาว สกฺยา มงฺคลสาลาย
มงฺคลํ ปจฺจาสึสนฺติ วุฑฺฒึ อิจฺฉนฺติ, อยญฺจ เสขปฏิปทา มยฺหํ สาสเน
มงฺคลปฏิปทา วฑฺฒมานกปฏิปทาติปิ อิมํ ปฏิปทํ นิยเมสิ. ตสฺสญฺจ ปริสติ เสขาว
พหู นิสินฺนา, เต อตฺตนา ปฏิวิทฺธฏฺฐาเน กถิยมาเน อกิลมนฺตาว สลฺลกฺขิสฺสนฺตีติปิ
อิมํ ปฏิปทํ นิยเมสิ. อายสฺมา จ อานนฺโท เสขปฏิสมฺภิทาปฺปตฺโตว, โส
อตฺตนา ปฏิวิทฺเธ ปจฺจกฺขฏฺฐาเน กเถนฺโต อกิลมนฺโต วิญฺญาเปตุํ สกฺขิสฺสตีติปิ
อิมํ ปฏิปทํ นิยเมสิ. เสขปฏิปทาย จ ติสฺโสปิ สิกฺขา โอสฏา, ตตฺถ อธิสีลสิกฺขาย
กถิตาย สกลํ วินยปิฏกํ กถิตํ ๒- โหติ, อธิจิตฺตสิกฺขาย กถิตาย สกลํ สุตฺตนฺตปิฏกํ
กถิตํ โหติ, อธิปญฺญาสิกฺขาย กถิตาย สกลํ อภิธมฺมปิฏกํ กถิตํ โหติ, อานนฺโท
จ พหุสฺสุโต ติปิฏกธโร, โส ปโหติ ตีหิ ปิฏเกหิ ติสฺโส สิกฺขา กเถตุํ, เอวํ
กถิเต สกฺยานํ มงฺคลเมว วุฑฺฒิเยว ภวิสฺสตีติปิ อิมํ ปฏิปทํ นิยเมสิ.
@เชิงอรรถ: ๑ ปาลิ. สนฺทสฺเสตฺวาติ             ๒ ฉ.ม. กถิตเมว


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๐-๒๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=20&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=479&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=479&modeTY=2&pagebreak=1#p20