พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส

พระสุตตันตปิฎก
ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส
_____________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ปารายนวรรค
หมวดว่าด้วยธรรมเป็นเหตุให้ถึงฝั่ง
๑. วัตถุคาถา๑-
เรื่องพราหมณ์พาวรีส่งศิษย์ไปทูลถามปัญหา
             [๑] พราหมณ์พาวรี ผู้เรียนจบมนตร์
                   ปรารถนาความเป็นผู้ไม่มีกังวล
                   จึงเดินทางออกจากแคว้นโกศล
                   อันรื่นรมย์ ไปสู่ทักขิณาปถชนบท
             [๒] ท่านอาศัยอยู่ที่ฝั่งแม่น้ำโคธาวรี
                   อันเป็นพรมแดนแคว้นอัสสกะกับแคว้นมุฬกะต่อกัน
                   (เลี้ยงชีพ) อยู่ด้วยการเที่ยวภิกขาและผลไม้
             [๓] เพราะอาศัยพราหมณ์นั้นนั่นเอง
                   หมู่บ้านจึงได้เจริญไพบูลย์
                   ท่านได้ประกอบพิธีมหายัญขึ้น
                   ด้วยรายได้ที่เกิดจากหมู่บ้านนั้น
@เชิงอรรถ :
@๑ ขุ.สุ. ๒๕/๙๘๓-๑๐๓๘/๕๒๔-๕๓๑
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๔] ท่านบูชามหายัญเสร็จแล้ว ก็กลับเข้าอาศรม
                   เมื่อท่านกลับเข้าอาศรมแล้ว
                   พราหมณ์อีกคนหนึ่ง ก็เดินทางมาถึง
             [๕] พราหมณ์ที่มาพบนั้น มีเท้าเดินเสียดสีกัน
                   ท่าทางน่ากลัวมีฟันเขลอะ
                   ศีรษะเกลือกกลั้วด้วยสิ่งสกปรก
                   เข้าไปหาพราหมณ์พาวรีแล้ว
                   ขอทรัพย์ ๕๐๐ กหาปณะ
             [๖] พราหมณ์พาวรีเห็นเขาแล้วก็เชิญให้นั่ง
                   ไต่ถามถึงความสุขความสบาย จึงกล่าวคำนี้ว่า
             [๗] สิ่งของที่ควรให้ซึ่งเป็นของเราทั้งหมด
                   เราสละไปแล้ว พราหมณ์เอ๋ย
                   ท่านจงเชื่อเราเถิด เราไม่มีทรัพย์ ๕๐๐ เลย
             [๘] (ปังกทันตพราหมณ์กล่าวว่า)
                   ถ้าเมื่อเราขอ ท่านไม่ให้สิ่งที่มีอยู่
                   ในวันที่ ๗ ขอให้ศีรษะท่านแตกเป็น ๗ เสี่ยง
             [๙] พราหมณ์นั้นเป็นคนโกหก
                   แสดงท่าทาง(หลอกลวง) กล่าวคำที่น่ากลัว
                   พราหมณ์พาวรีได้ฟังคำพูดของเขาแล้วก็เป็นทุกข์
             [๑๐] (พราหมณ์พาวรี) ถูกลูกศรคือความเศร้าโศกเสียบแทงแล้ว
                     ไม่บริโภคอาหาร ซูบผอม
                     เมื่อท่านมีความคิดอย่างนั้น ใจก็ไม่ยินดีในฌาน
             [๑๑] เทวดาผู้ปรารถนาประโยชน์
                     เห็นพราหมณ์พาวรีหวาดกลัวเป็นทุกข์อยู่
                     จึงเข้าไปหาท่านแล้วกล่าวคำนี้ว่า
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๑๒] พราหมณ์ผู้ต้องการทรัพย์นั้นเป็นคนโกหก
                     เขาไม่รู้จักศีรษะ ไม่มีความรู้เรื่องศีรษะ
                     และธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
             [๑๓] (พราหมณ์พาวรีคิดว่า) เทวดาผู้เจริญนี้คงจะรู้
                     (จึงกล่าวไปว่า) ข้าพเจ้าขอถามเรื่องศีรษะ
                     และธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ขอท่านจงบอกเรื่องนั้นแก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
                     ข้าพเจ้าขอฟังคำตอบของท่าน
             [๑๔] (เทวดากล่าวว่า)
                     แม้ข้าพเจ้าก็ไม่รู้จักเรื่องศีรษะ
                     และธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ข้าพเจ้าไม่มีความรู้ในเรื่องนี้
                     เรื่องศีรษะและธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     เป็นวิสัยของพระชินเจ้าเท่านั้น
             [๑๕] (พราหมณ์พาวรีกล่าวว่า)
                     เทวดา ก็ใครเล่าในปฐพีมณฑลนี้
                     รู้จักศีรษะและธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ขอท่านจงบอกผู้นั้นแก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
             [๑๖] (เทวดากล่าวว่า)
                     พระโอรสของเจ้าศากยะ
                     เป็นเชื้อพระวงศ์ของพระเจ้าโอกกากะ
                     เสด็จออกผนวชจากกรุงกบิลพัสดุ์
                     ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก เป็นผู้ก่อความสว่างไสว
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๑๗] (เทวดากล่าวว่า)
                     พราหมณ์ เจ้าศากยบุตรพระองค์นั้น
                     เป็นพระสัมพุทธเจ้า ทรงถึงฝั่งแห่งธรรมทั้งปวง
                     บรรลุกำลังแห่งอภิญญาทั้งหมดแล้ว
                     มีพระจักษุในธรรมทั้งปวง
                     ทรงถึงธรรมเป็นที่สิ้นกรรมทุกอย่าง
                     ทรงน้อมพระทัยไปในธรรมเป็นที่สิ้นอุปธิ
             [๑๘] พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นเป็นพระพุทธเจ้าในโลก
                     มีพระจักษุ ทรงแสดงธรรม
                     ท่านจงไปทูลถามพระองค์เถิด
                     พระองค์จักทรงพยากรณ์ปัญหานั้นแก่ท่านได้
             [๑๙] พราหมณ์พาวรีได้ฟังคำว่า พระสัมพุทธเจ้า
                     ก็เบิกบานใจ ความเศร้าโศกก็เบาบางลง
                     และได้รับปีติเปี่ยมล้น
             [๒๐] พราหมณ์พาวรีนั้นดีใจ เบิกบานใจ
                     เกิดความปลาบปลื้มใจ
                     จึงไต่ถามเทวดาถึงพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
                     (และประกาศว่า) พระสัมพุทธเจ้า
                     ผู้เป็นที่พึ่งของสัตว์โลกประทับอยู่ ณ ที่ไหน
                     จะเป็นบ้าน นิคม หรือชนบทใดก็ตาม
                     พวกเราพึงไปเข้าเฝ้าพระสัมพุทธเจ้า
                     ผู้สูงสุดกว่าเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย
             [๒๑] (เทวดากล่าวว่า)
                     เจ้าศายกบุตรพระองค์นั้น ผู้ทรงชนะมาร
                     มีพระปัญญากว้างขวาง มีพระปัญญาล้ำเลิศแผ่ไพศาลยิ่ง
                     ทรงปราศจากธุระ ไม่มีอาสวะ
                     ทรงเป็นผู้รู้แจ้งเรื่องศีรษะและธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ทรงเป็นผู้องอาจกว่านรชน
                     ประทับอยู่ ณ มณเฑียรสถานของพระเจ้าโกศลเขตกรุงสาวัตถี
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๔}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๒๒] ลำดับนั้น พราหมณ์พาวรีได้เรียกพราหมณ์ทั้งหลาย
                     ผู้เป็นศิษย์ ซึ่งเรียนจบมนตร์มากล่าวว่า มาณพทั้งหลาย
                     มานี่เถิด เราจักบอก ขอพวกเธอจงฟังคำของเรา
             [๒๓] (พราหมณ์พาวรีกล่าวต่อไปว่า)
                     ความที่พระผู้มีพระภาคพระองค์ใดปรากฏเนืองๆ
                     ในโลกนั่นหาได้ยาก วันนี้ พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
                     เสด็จอุบัติในโลกแล้ว ปรากฏพระนามว่า พระสัมพุทธเจ้า
                     พวกเธอจงรีบไปกรุงสาวัตถี เข้าเฝ้าพระสัมพุทธเจ้า
                     ผู้สูงสุดกว่าเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย
             [๒๔] (มาณพทั้งหลายถามว่า)
                     ข้าแต่พราหมณ์ ถ้าพวกข้าพเจ้าพบแล้ว
                     จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นพระพุทธเจ้า
                     ขอท่านจงบอกวิธีที่จะรู้จักพระองค์
                     แก่พวกข้าพเจ้าผู้ไม่รู้ด้วยเถิด
             [๒๕] (พราหมณ์พาวรีกล่าวว่า)
                     ก็มหาปุริสลักษณะ ๓๒ ประการ
                     อันมาแล้วในมนตร์ทั้งหลาย
                     ท่านกล่าวไว้แจ่มแจ้งครบถ้วนโดยลำดับ
             [๒๖] บุคคลใดมีมหาปุริสลักษณะเหล่านั้นอยู่ในตัว
                     บุคคลนั้นมีคติเป็น ๒ อย่างเท่านั้น
                     มิได้มีคติเป็นที่ ๓ เลย
             [๒๗] คือ ถ้าบุคคลนั้นอยู่ครองเรือน
                     จะพึงครอบครองแผ่นดินนี้
                     ย่อมปกครองโดยธรรม
                     โดยไม่ต้องใช้อาญา ไม่ต้องใช้ศัสตรา
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๕}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๒๘] แต่ถ้าบุคคลนั้น ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต
                     จะเป็นพระอรหันตสัมพุทธเจ้าผู้ยอดเยี่ยม
                     มีกิเลสดุจเครื่องปิดบัง๑- อันเปิดแล้ว
             [๒๙] พวกเธอจงทูลถามด้วยใจเท่านั้นถึงชาติ
                     โคตร ลักษณะ มนตร์ ศิษย์คนอื่นๆ
                     ศีรษะและธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
             [๓๐] ถ้าบุคคลนั้นเป็นพระพุทธเจ้า
                     ผู้มีปกติเห็นธรรมหาเครื่องกางกั้นมิได้
                     เมื่อพวกเธอถามปัญหาด้วยใจแล้ว
                     ก็จักทรงวิสัชนาด้วยพระวาจา
             [๓๑] ครั้นฟังคำของพราหมณ์พาวรีแล้ว
                     พราหมณ์ ๑๖ คนผู้เป็นศิษย์ คือ (๑) อชิตะ
                     (๒) ติสสเมตเตยยะ (๓) ปุณณกะ (๔) เมตตคู
             [๓๒] (๕) โธตกะ (๖) อุปสีวะ (๗) นันทะ (๘) เหมกะ
                     (๙) โตเทยยะ (๑๐) กัปปะ (๑๑) ชตุกัณณิ ผู้เป็นบัณฑิต
             [๓๓] (๑๒) ภัทราวุธ (๑๓) อุทัย (๑๔) โปสาละ
                     (๑๕) โมฆราช ผู้มีปัญญา (๑๖) ปิงคิยะ ผู้เป็นมหาฤๅษี
             [๓๔] พราหมณ์ผู้เป็นศิษย์ ๑๖ คนนั้น
                     แต่ละคนเป็นเจ้าหมู่ เจ้าคณะ มีชื่อปรากฏแก่ชาวโลกทั่วไป
                     เป็นผู้บำเพ็ญฌาน ยินดีในฌาน
                     เป็นผู้มีปัญญาปราดเปรื่อง
                     เคยอบรมวาสนาแต่ชาติปางก่อนทั้งนั้น
@เชิงอรรถ :
@๑ กิเลสดุจเครื่องปิดบัง มี ๕ อย่าง ได้แก่ ตัณหา ทิฏฐิ กิเลส ทุจริต อวิชชา พระผู้มีพระภาค
@ทรงเผากิเลสเหล่านี้ด้วยไฟคือญาณ (ดูรายละเอียดในข้อ ๑๑๘/๓๘๕)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๖}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๓๕] ทุกคนเกล้าชฎาและครองหนังเสือ
                     อภิวาทพราหมณ์พาวรีและกระทำประทักษิณแล้ว
                     ต่างออกเดินทางมุ่งหน้าไปทางทิศอุดร
             [๓๖] สู่สถานที่ตั้งแคว้นมุฬกะ กรุงมาหิสสติในกาลนั้น
                     กรุงอุชเชนี เมืองโคนัทธะ เมืองเวทิสา เมืองวนสวหยา๑-
             [๓๗] กรุงโกสัมพี เมืองสาเกต กรุงสาวัตถีอันอุดม
                     เมืองเสตัพยะ กรุงกบิลพัสดุ์ กรุงกุสินารา
             [๓๘] กรุงปาวา โภคนคร กรุงเวสาลี แคว้นมคธ
                     และปาสาณกเจดีย์ อันรื่นรมย์ น่ารื่นเริงใจ
             [๓๙] พราหมณ์เหล่านั้นรีบขึ้นสู่ภูเขา
                     เหมือนคนกระหายน้ำรีบหาน้ำเย็นดื่ม
                     เหมือนพ่อค้าได้ลาภใหญ่มาครอง
                     และเหมือนคนถูกความร้อนแผดเผารีบหาร่มเงา
             [๔๐] สมัยนั้น พระผู้มีพระภาคมีภิกษุสงฆ์แวดล้อม
                     ทรงแสดงธรรมแก่ภิกษุทั้งหลายอยู่
                     ประหนึ่งว่าราชสีห์บันลือสีหนาทอยู่ในป่า
             [๔๑] อชิตมาณพได้เห็นพระพุทธเจ้า
                     ผู้เป็นดุจดวงอาทิตย์อันมีรัศมีเจิดจ้า
                     และดุจดวงจันทร์เต็มดวงในวันเพ็ญ
             [๔๒] ลำดับนั้น อชิตมาณพยืนอยู่ ณ ที่สมควร
                     รื่นเริงใจ เพราะได้เห็นอนุพยัญชนะ
                     บริบูรณ์ในพระวรกายของพระผู้มีพระภาค
                     จึงได้ทูลถามปัญหาด้วยใจว่า
@เชิงอรรถ :
@๑ วนสวหยา มีชื่ออีก ๒ อย่าง คือ (๑) ปวนนคร (๒) วนสาวัตถี (ขุ.สุ.อ. ๒/๑๐๑๓-๑๐๑๘/๔๓๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๔๓] (อชิตมาณพทูลถามปัญหาทางใจว่า)
                     ขอพระองค์ตรัสระบุให้แน่ชัด
                     ถึงชาติ โคตร พร้อมด้วยลักษณะ
                     ขอโปรดตรัสบอกความสำเร็จในมนตร์ทั้งหลายว่า
                     พราหมณ์สอนมาณพเท่าไร
             [๔๔] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า)
                     พราหมณ์นั้นมีอายุ ๑๒๐ ปี ชื่อพาวรีโดยโคตร
                     มีลักษณะ๑- ๓ อย่างอยู่ในตัว เป็นผู้เรียนจบไตรเพท๒-
             [๔๕] พราหมณ์นั้นถึงความสำเร็จ
                     ในลักษณะมนตร์๓- และประวัติศาสตร์๔-
                     พร้อมทั้งนิฆัณฑุศาสตร์๕- และเกฏุภศาสตร์๖-
                     ชื่อว่าถึงความสำเร็จในหลักธรรมของตน
                     กล่าวสอนมนตร์แก่ศิษย์ ๕๐๐ คน
             [๔๖] (อชิตมาณพทูลถามว่า)
                     ข้าแต่พระองค์ผู้สูงสุดกว่านรชน ผู้ตัดตัณหาเสียได้
                     ขอพระองค์โปรดประกาศความเด่นชัด
                     แห่งลักษณะของพราหมณ์พาวรี
                     อย่าให้พวกข้าพระองค์มีความสงสัยเลย
@เชิงอรรถ :
@๑ ลักษณะ หมายถึงมหาปุริสลักษณะ (ขุ.สุ.อ. ๒/๑๐๒๖-๑๐๒๗/๔๓๒)
@๒ ไตรเพท หมายถึงคัมภีร์ ๓ คัมภีร์ คือฤคเวท (อิรุเวท) ยชุรเวท และสามเวท (ส่วนอาถรรพเวท
@ปรากฏภายหลังจากการปรากฏของพระสูตรนี้
@๓ มนตร์ ในคัมภีร์พระเวท หมายถึงบทสวดสรรเสริญเทพเจ้า ซึ่งรวบรวมเป็นหมวดๆ เรียกชื่อว่า ฤคเวท
@ยชุรเวท สามเวท และอาถรรพเวท
@๔ ประวัติศาสตร์ คือพงศาวดารเล่าเรื่องเก่าๆ มักจะมีคำว่า สิ่งนี้ได้เป็นมาอย่างนี้
@๕ นิฆัณฑุศาสตร์ คัมภีร์ประเภทศัพท์มูลวิทยา (Etymology) คลังศัพท์ (Lexicon) หรืออภิธานศัพท์
@(Glossary) ที่รวบรวมคำศัพท์ในพระเวทซึ่งเป็นคำยาก หรือคำที่เลิกใช้แล้ว นำมาอธิบายความหมาย
@เป็นส่วนหนึ่งของนิรุกติ ซึ่งเป็น ๑ ในเวทางคศาสตร์ ๖ ของศาสนาพราหมณ์ ภาษาสันสกฤตเรียกว่า
@นิฆัณฏุ (ที.สี.อ. ๒๕๖/๒๒๒, ขุ.จู.อ. ๑๕/๑๔)
@๖ เกฎุภศาสตร์ คัมภีร์ว่าด้วยกฎเกณฑ์การใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมแก่การประกอบพิธีกรรมต่างๆ เป็นส่วน
@หนึ่งของกัลปะซึ่งเป็น ๑ ในเวทางคศาสตร์ ๖ ของศาสนาพราหมณ์ ภาษาสันสกฤตเรียกว่า ไกฏภ
@(ที.สี.อ. ๒๕๖/๒๒๒, ขุ.จู.อ. ๑๕/๑๔)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๔๗] (พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า)
                     พราหมณ์นั้นย่อมใช้ลิ้นปิดหน้าได้
                     มีอุณาโลมอยู่ระหว่างคิ้ว มีคุยหฐานซ่อนอยู่ในฝัก
                     มาณพ เธอจงรู้อย่างนี้
             [๔๘] ชนทั้งปวงไม่ได้ยินใครถามปัญหาอะไร
                     ได้ยินแต่ปัญหาที่พระพุทธเจ้าทรงพยากรณ์
                     ก็ปลาบปลื้มใจ ประนมอัญชลีแล้วพากันคิดไปต่างๆ ว่า
             [๔๙] ใครหนอ เป็นเทพ เป็นพระพรหม
                     หรือพระอินทร์ผู้สุชัมบดีเมื่อถามปัญหาด้วยใจ
                     พระผู้มีพระภาคตรัสบอกปัญหานั้นกับใครเล่า
             [๕๐] (อชิตมาณพกราบทูลว่า)
                     พราหมณ์พาวรีถามถึงเรื่องศีรษะ
                     และธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
                     ข้าแต่พระผู้มีพระภาคผู้ทรงแสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
                     ขอพระองค์โปรดพยากรณ์ปัญหานั้น
                     กำจัดความสงสัยของพวกข้าพระองค์ด้วยเถิด
             [๕๑] (พระผู้มีพระภาคตรัสว่า)
                     เธอจงรู้เถิดว่า อวิชชาเป็นศีรษะ
                     วิชชาที่ประกอบด้วยสัทธา สติ สมาธิ ฉันทะ
                     และวิริยะเป็นธรรมที่ทำให้ศีรษะตกไป
             [๕๒] ลำดับนั้น อชิตมาณพ มีความปลาบปลื้มใจมากล้น
                     สนับสนุนแล้ว พาดหนังเสือเฉวียงบ่า
                     ซบศีรษะลงแทบพระยุคลบาท (แล้วกราบทูลต่อไปว่า)
             [๕๓] ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ ผู้มีพระจักษุ
                     พราหมณ์พาวรี พร้อมด้วยเหล่าศิษย์มีจิตเบิกบาน ดีใจ
                     ขอถวายอภิวาทพระยุคลบาทของพระองค์
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส [ปารายนวรรค]
                                                                 ๑. วัตถุคาถา
             [๕๔] (พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า)
                     ขอพราหมณ์พาวรี พร้อมด้วยเหล่าศิษย์
                     จงมีความสุขและแม้เธอเองก็ขอให้มีความสุข
                     มีชีวิตอยู่ยืนนานเถิด มาณพ
             [๕๕] เราให้โอกาสแก่พราหมณ์พาวรี แก่เธอ
                     และมาณพทั้งหมดถามข้อสงสัยทั้งปวง
                     พวกเธอปรารถนาจะถามปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่งก็จงถามเถิด
             [๕๖] อชิตมาณพได้รับโอกาสจากพระสัมพุทธเจ้าแล้ว
                     นั่งประคองอัญชลี ทูลถามปัญหาข้อแรกกับพระตถาคต
                     ณ ปาสาณกเจดีย์นั้น
วัตถุคาถาจบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๐ หน้า : ๑๐}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๑-๑๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=1
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=30&A=1&Z=169
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=1
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=30&item=1&items=56
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=30&item=1&items=56
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu30
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://www.ancient-buddhist-texts.net/Texts-and-Translations/Parayanavagga/Parayanavaggo-00-Introduction.htm