พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ -พุทธวังสะ-จริยาปิฎก

๕. นันทาเถริยาปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระนันทาเถรี
             (พระนันทาเถรี เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
             [๑๖๖]         พระชินเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ
                       ผู้ถึงความสำเร็จแห่งธรรมทั้งปวง ทรงเป็นผู้นำ
                       เสด็จอุบัติขึ้นแล้ว ในกัปที่ ๑๐๐,๐๐๐ นับจากกัปนี้ไป
             [๑๖๗]         พระองค์เป็นผู้ตรัสสอน ทรงแสดงธรรมให้สัตว์รู้ชัดได้
                       ทรงช่วยสรรพสัตว์ให้ข้ามพ้น(วัฏฏสงสาร)
                       ทรงฉลาดในเทศนา เป็นพระพุทธเจ้า
                       ทรงช่วยหมู่ชนให้ข้ามพ้นได้เป็นจำนวนมาก
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๗๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๑๖๘]         พระองค์เป็นผู้อนุเคราะห์ ประกอบด้วยพระกรุณา
                       ทรงแสวงหาประโยชน์เกื้อกูลเพื่อสรรพสัตว์
                       ทรงทำเดียรถีย์ที่มาเฝ้าทั้งหมดให้ดำรงอยู่ในเบญจศีล
             [๑๖๙]         เมื่อเป็นเช่นนี้ ศาสนาจึงหมดความอากูล(หมดเสี้ยนหนาม)
                       ว่างจากพวกเดียรถีย์และงดงามด้วยพระอรหันต์ทั้งหลาย
                       ผู้ได้วสี ผู้คงที่
             [๑๗๐]         พระมหามุนีพระองค์นั้นทรงมีพระวรกายสูง ๕๘ ศอก
                       มีพระฉวีเปล่งปลั่งดังทองคำที่ล้ำค่า
                       มีพระลักษณะอันประเสริฐ ๓๒ ประการ
             [๑๗๑]         ครั้งนั้น สัตว์ทั้งหลายมีอายุประมาณ ๑๐๐,๐๐๐ ปี
                       พระชินสีห์พระองค์นั้น
                       ก็ทรงดำรงพระชนมายุประมาณเท่านั้น
                       ทรงช่วยหมู่ชนให้ข้ามพ้นได้เป็นจำนวนมาก
             [๑๗๒]         ครั้งนั้น หม่อมฉันเกิดในตระกูลเศรษฐี
                       ที่มีความรุ่งเรืองด้วยรัตนะต่างๆ ในกรุงหงสวดี
                       เป็นผู้เพียบพร้อมด้วยความสุขมาก
             [๑๗๓]         หม่อมฉันได้เข้าเฝ้าพระมหาวีระพระองค์นั้นแล้ว
                       ได้ฟังพระธรรมเทศนาอันประกาศถึงปรมัตถธรรม
                       ที่ไพเราะอย่างจับใจยิ่งนัก ซึ่งเป็นอมตธรรม
             [๑๗๔]         ครั้งนั้น หม่อมฉันมีความเลื่อมใส
                       ได้ทูลนิมนต์พระพุทธผู้เจ้าทรงเป็นผู้นำสัตว์โลกพร้อมทั้งพระสงฆ์
                       ได้ถวายมหาทานแด่พระองค์ด้วยมือของตน
             [๑๗๕]         ได้ซบศีรษะลงใกล้พระวีรเจ้า
                       ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก พร้อมทั้งพระสงฆ์
                       ปรารถนาตำแหน่งที่เลิศกว่าภิกษุณีทั้งหลายผู้เข้าฌาน
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๗๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๑๗๖]         ครั้งนั้น พระสุคตผู้ฝึกนรชนที่ยังไม่ได้ฝึก
                       เป็นที่พึ่งของโลกทั้ง ๓ ทรงเป็นใหญ่
                       ทรงพยุงนรชนไว้เป็นอย่างดีตรัสพยากรณ์ว่า
                       ‘เธอจักได้ตำแหน่งที่เธอปรารถนาไว้ดีแล้วนั้น
             [๑๗๗]         ในกัปที่ ๑๐๐,๐๐๐ นับจากกัปนี้ไป
                       พระศาสดาพระนามว่าโคดม ตามพระโคตร
                       ทรงสมภพในราชสกุลโอกกากราช จักอุบัติขึ้นในโลก
             [๑๗๘]         สตรีผู้นี้จักมีนามปรากฏว่านันทา
                       เป็นธรรมทายาท เป็นโอรสที่ธรรมเนรมิต
                       เป็นสาวิกาของพระศาสดาพระองค์นั้น’
             [๑๗๙]         ครั้งนั้น หม่อมฉันได้ฟังพุทธพยากรณ์นั้นแล้วเป็นผู้มีความยินดี
                       มีจิตประกอบด้วยเมตตา บำรุงพระชินเจ้า ผู้ทรงเป็นผู้นำวิเศษ
                       ด้วยปัจจัยทั้งหลายจนตลอดชีวิต
             [๑๘๐]         ด้วยกรรมที่หม่อมฉันได้ทำไว้ดีแล้วนั้น
                       และด้วยเจตนาที่ตั้งไว้มั่น
                       หม่อมฉันละกายมนุษย์แล้ว
                       จึงได้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
             [๑๘๑]         หม่อมฉันจุติจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์นั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นยามา
                       จุติจากสวรรค์ชั้นยามานั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต
                       จุติจากสวรรค์ชั้นดุสิตนั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นนิมมานรดี
                       จุติจากสวรรค์ชั้นนิมมานรดีนั้นแล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัตดี
             [๑๘๒]         เพราะอำนาจแห่งกรรมนั้น หม่อมฉันเกิดในภพใดๆ
                       ในภพนั้นๆ ก็ได้เป็นพระมเหสีของพระราชา
             [๑๘๓]         หม่อมฉันจุติจากสวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัตดีนั้นแล้ว
                       มาเกิดในหมู่มนุษย์ ได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าจักรพรรดิ
                       และได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าแผ่นดินหลายชาติ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๗๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๑๘๔]         เสวยสมบัติทั้งในเทวโลกและมนุษยโลก
                       มีความสุขทุกชาติ
                       เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในกัปเป็นอันมาก
             [๑๘๕]         เมื่อถึงภพสุดท้าย
                       หม่อมฉันเกิดเป็นธิดาของพระเจ้าสุทโธทนะ
                       ในกรุงกบิลพัสดุ์ เป็นผู้มีรูปสมบัติอันใครๆ ไม่นินทา
             [๑๘๖]         ราชสกุลนั้นเห็นหม่อมฉันมีรูปงามดังดวงอาทิตย์
                       จึงพากันชื่นชม เพราะฉะนั้น หม่อมฉันจึงมีนามว่านันทา
                       เป็นผู้มีรูปลักษณ์ที่งดงามประเสริฐ
             [๑๘๗]         ในกรุงกบิลพัสดุ์ ซึ่งเป็นราชธานีที่รื่นรมย์นั้น
                       นอกจากพระนางยโสธราแล้ว
                       ปรากฏว่าหม่อมฉันมีความงามกว่ายุวนารีทุกคน
             [๑๘๘]         พระเชฏฐภาดาก็เป็นพระพุทธเจ้าผู้เลิศในโลก ๓
                       พระภาดาองค์สุดท้ายก็เป็นพระอรหันต์
                       หม่อมฉันเป็นสตรีเพียงผู้เดียวที่เป็นคฤหัสถ์
                       พระมารดาทรงตักเตือนว่า
             [๑๘๙]         ‘ลูกรัก เจ้าเกิดในศากยสกุล
                       เป็นน้องของพระพุทธเจ้า เมื่อเว้นจากนันทกุมารแล้ว
                       จักได้ประโยชน์อะไรในวังเล่า’
             [๑๙๐]         ความเป็นหนุ่มสาว ก็มีความแก่เป็นที่สุด
                       รูปบัณฑิตรู้กันว่าเป็นของไม่สะอาด
                       แม้ไม่มีโรค ก็มีโรคเป็นที่สุด
                       ชีวิตมีความตายเป็นที่สุด
             [๑๙๑]         รูปที่สวยงามของเธอแม้นี้ น่าใคร่ดังดวงจันทร์
                       จูงใจให้นิยม อลังการด้วยเครื่องประดับทั้งหลาย
                       คล้ายกำหนดรู้ได้ด้วยสิริ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๘๐}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๑๙๒]         ดุจเป็นสิ่งสำคัญของชาวโลกที่เขาบูชากัน
                       เป็นที่ดึงดูดแห่งนัยนา
                       เป็นที่ก่อเกิดการสรรเสริญบุญ
                       เป็นที่ชื่นชมแห่งวงศ์โอกกากราช
             [๑๙๓]         โดยกาลไม่นานนัก ความแก่ก็จักมาครอบงำลูกรัก
                       ผู้มีรูปอันใครๆ ไม่นินทา จงละพระราชฐานและรูปกาย
                       ที่บัณฑิตตำหนิแล้วประพฤติธรรมเถิด
             [๑๙๔]         หม่อมฉันผู้ยังโลเลในรูปที่ยังเป็นสาว
                       ได้ฟังพระดำรัสของพระมารดาแล้ว
                       ก็ออกบวชเป็นบรรพชิตแต่เพียงกาย
                       แต่หาออกบวชด้วยจิตใจไม่
             [๑๙๕]         หม่อมฉันระลึกถึงตนด้วยความขวนขวายตรวจตราอย่างมาก
                       พระมารดาตรัสตักเตือนเพื่อให้ประพฤติธรรม
                       แต่หม่อมฉันมิได้สนใจขวนขวายในการประพฤติธรรมนั้นเลย
             [๑๙๖]         ครั้งนั้น พระชินเจ้าผู้ประกอบด้วยพระมหากรุณา
                       ทอดพระเนตรเห็นหม่อมฉันผู้มีผิวหน้าดังดอกบัว
                       เพื่อให้หม่อมฉันเกิดความเบื่อหน่ายในรูปกาย
             [๑๙๗]         จึงทรงเนรมิตหญิงคนหนึ่งมีความงามน่าชม น่าชอบใจยิ่งนัก
                       ซึ่งมีรูปงามกว่าหม่อมฉัน ให้อยู่ในคลองแห่งจักษุของหม่อมฉัน
                       ด้วยอานุภาพของพระองค์
             [๑๙๘]         หม่อมฉันอัศจรรย์ใจ เพราะเห็นหญิงที่มีเรือนร่าง
                       อันน่าอัศจรรย์ยิ่งนัก ก็คิดว่า ‘เราเห็นหญิงมนุษย์ดังกล่าว
                       นี้มีผลดีและเป็นลาภแก่นัยน์ตาของเรา
             [๑๙๙]         เชิญเถิดแม่คนงาม แม่จงบอกสิ่งที่ต้องประสงค์แก่ฉัน
                       ฉันจะให้ แม่จงบอกสกุล นาม
                       โคตรของเธอแก่ฉัน ถ้าเธอพอใจ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๘๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๒๐๐]         แม่คนงาม เวลานี้ยังไม่ใช่เวลาแห่งปัญหา
                       แม่จงนอนหนุนตักเรา
                       ทับซ้อนร่างกายเราหลับสักครู่หนึ่งเถิด’
             [๒๐๑]         จากนั้นแม่คนแสนสวยก็นอนพาดศีรษะบนตักหม่อมฉัน
                       ของแข็งขนาดใหญ่ตกไปที่หน้าผากของนาง
             [๒๐๒]         พร้อมกับของแข็งที่ตกมากระทบ รอยโปนก็ปรากฏขึ้น
                       และทั้งหนองทั้งเลือดก็ไหลออกจากซากศพที่แตก
             [๒๐๓]         แม้ใบหน้าที่แตกแล้วนั้น ก็มีกลิ่นคล้ายซากศพเน่าโชยออกมา
                       ทั่วทั้งสรีระพองขึ้นเขียวคล้ำ
             [๒๐๔]         แม่คนสวยมีสรรพางค์กายสั่น หายใจหอบถี่ๆ
                       เสวยทุกข์ของตนอยู่ รำพันอย่างน่าสงสาร
             [๒๐๕]         หม่อมฉันเป็นทุกข์เพราะทุกข์นั้น ต้องเวทนาจมอยู่ในทุกข์ใหญ่
                       ขอพระองค์ทรงเป็นที่พึ่ง แม่นางเป็นเพื่อนของหม่อมฉัน
             [๒๐๖]         ใบหน้าที่งามของแม่หายไปไหน
                       จมูกที่โด่งงามของแม่หายไปไหน
                       ริมฝีปากที่สวยเหมือนสีลูกมะพลับสุกของแม่หายไปไหน
                       วงหน้าที่งดงามของแม่หายไปไหน
             [๒๐๗]         วรรณะที่เปล่งปลั่งดังดวงจันทร์หายไปไหน
                       และลำคอที่คล้ายปล้องทองคำของแม่หายไปไหน
                       ใบหูของแม่ดังพวงดอกไม้ก็หมดสีสันวรรณะไปเสียแล้ว
             [๒๐๘]         ถันที่กลมกลึงคล้ายดอกบัวตูมทั้งคู่ของแม่แตกแล้ว
                       มีกลิ่นเหม็นฟุ้งไปคล้ายซากศพเน่า
             [๒๐๙]         นางมีเอวคอดกลม มีตะโพกผึ่งผาย
                       นำสิ่งชั่วร้ายมาให้เหมือนเขียง
                       เต็มไปด้วยสิ่งที่ไม่สะอาด โอ! รูปไม่เที่ยง
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๘๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๕. นันทาเถริยาปทาน
             [๒๑๐]         อวัยวะที่เกิดจากสรีระทั้งหมดมีกลิ่นเหม็นเน่า
                       น่ากลัว น่าเกลียดเหมือนซากศพในป่าช้า
                       ที่พวกคนเขลาพากันยินดี
             [๒๑๑]         ครั้งนั้น พระภาดาของหม่อมฉันผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก
                       ผู้ประกอบด้วยพระมหากรุณา
                       ทอดพระเนตรเห็นหม่อมฉันผู้มีจิตสังเวช
                       จึงได้ตรัสคาถาเหล่านี้ว่า
             [๒๑๒]         ‘นันทา เธอจงดูรูปกายที่กระสับกระส่าย
                       เปื่อยเน่าดังซากศพ จงอบรมจิตให้ตั้งมั่นด้วยดี
                       มีอารมณ์เดียว ด้วยอารมณ์อันไม่งาม
             [๒๑๓]         รูปนี้เป็นฉันใด รูปของเธอนั้นก็เป็นฉันนั้น
                       รูปของเธอนั้นเป็นฉันใด รูปนี้ก็เป็นฉันนั้น
                       มีกลิ่นเหม็นเน่าฟุ้งไป
                       ที่พวกคนเขลาพากันยินดียิ่งนัก
             [๒๑๔]         เธอไม่เกียจคร้าน
                       พิจารณาเห็นรูปเป็นอย่างนั้น ทั้งกลางคืนกลางวัน
                       แต่นั้นจะเบื่อหน่ายยิ่งนักเห็นด้วยปัญญาของตน’
             [๒๑๕]         จากนั้น หม่อมฉันมีจิตสลด เพราะฟังคาถาสุภาษิต
                       ยืนอยู่ ณ ที่นั้น ก็ได้บรรลุอรหัตตผล
             [๒๑๖]         หม่อมฉันเข้าฌานตลอดเวลา ไม่ว่าจะนั่งอยู่ ณ ที่ใดๆ
                       พระชินเจ้าทรงพอพระทัยในคุณสมบัตินั้น
                       จึงทรงตั้งหม่อมฉันไว้ในเอตทัคคะ
             [๒๑๗]         กิเลสทั้งหลายหม่อมฉันก็เผาได้แล้ว
                       ภพทั้งปวงหม่อมฉันก็ถอนได้แล้ว
                       หม่อมฉันตัดกิเลสเครื่องผูกพันได้แล้วอยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ
                       ดุจพญาช้างตัดเครื่องพันธนาการได้แล้วอยู่อย่างอิสระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๔๘๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๓. กุณฑลเกสีวรรค]
                                                                 ๖. โสณาเถริยาปทาน
             [๒๑๘]         การที่หม่อมฉันมาในสำนักของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
                       เป็นการมาดีแล้วโดยแท้
                       วิชชา ๓ หม่อมฉันได้บรรลุแล้วโดยลำดับ
                       คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า หม่อมฉันก็ได้ทำสำเร็จแล้ว
             [๒๑๙]         คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
                       และอภิญญา ๖ หม่อมฉันก็ได้ทำให้แจ้งแล้ว
                       คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า หม่อมฉันก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
             ได้ทราบว่า พระนันทาภิกษุณีผู้เป็นชนบทกัลยาณีได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
นันทาเถริยาปทานที่ ๕ จบ

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๔๗๗-๔๘๔.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=33&siri=176
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=33&A=5609&Z=5707
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=165
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=33&item=165&items=1
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=33&item=165&items=1
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu33
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/thi-ap25/en/walters