ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๕ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ] ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๖

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๑. สเหตุกทุกะ

พระอภิธรรมปิฎก
ธัมมานุโลมปัจจนียะ ทุกทุกปัฏฐาน
__________
ขอนอบน้อมพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
๑. เหตุทุกะ ๑. สเหตุกทุกะ
[๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็น เหตุซึ่งมีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ [๒] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ ซึ่งมีเหตุเกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ) นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๑}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๑. สเหตุกทุกะ

นปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ นวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (สหชาตวาร ฯลฯ สัมปยุตตวารเหมือนกับปฏิจจวาร)
เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
[๓] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่ มีเหตุโดยเหตุปัจจัย (๑) สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มี เหตุโดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่ มีเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๒) สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่ง ไม่ใช่มีเหตุโดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มี เหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๒) สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่ เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุโดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช ่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่มีเหตุโดยอารัมมณปัจจัย (๒) (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ อนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ สหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ อัญญมัญญปัจจัย มี ๔ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๒}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๒. เหตุสัมปยุตตทุกะ

นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ อุปนิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ อินทรียปัจจัย มี ๕ วาระ ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ มัคคปัจจัย มี ๕ วาระ สัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ วิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (พึงขยายปัญหาวารให้พิสดาร) [๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่มี เหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ
๑. เหตุทุกะ ๒. เหตุสัมปยุตตทุกะ
[๕] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่สัมปยุตด้วยเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ ซึ่งสัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๓}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๓-๕. เหตุสเหตุกทุกะเป็นต้น

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (เหมือนกับสเหตุกทุกะ) สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งวิปปยุต จากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ ซึ่งวิปปยุตจากเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๔ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ วิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ
๑. เหตุทุกะ ๓-๕. เหตุสเหตุกทุกะเป็นต้น
[๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุและมิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรม ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุและมีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีเหตุและมิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๔}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๖-๑๒. จูฬันตรทุกะ

[๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุและไม่วิปปยุตจากเหตุอาศัยสภาวธรรม ที่เป็นเหตุซึ่งเป็นเหตุและสัมปยุตด้วยเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่วิปปยุตจากเหตุและมิใช่ไม่เป็นเหตุอาศัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งสัมปยุตด้วยเหตุแต่ไม่เป็นเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ [๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุและไม่ใช่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุแต่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นเหตุและมิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น เหตุซึ่งไม่เป็นเหตุและไม่มีเหตุเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ
๑. เหตุทุกะ ๖-๑๒. จูฬันตรทุกะ
[๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีปัจจัยปรุงแต่งเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งโดยอารัมมณปัจจัย ฯลฯ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีปัจจัยปรุงแต่งเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุ ซึ่งมิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งโดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่มีปัจจัยปรุงแต่งเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็น เหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งโดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๕}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๖-๑๒. จูฬันตรทุกะ

อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ (อสังขตทุกะเหมือนกับอัปปัจจยทุกะ) [๑๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็น เหตุซึ่งไม่ใช่เห็นได้โดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่ เห็นได้โดยอารัมมณปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเห็นได้เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่เห็นได้โดยอารัมมณปัจจัย (ย่อ) อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ อุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ อัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่เห็นไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเห็นไม่ได้ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ [๑๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่กระทบได้อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง กระทบได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย เหตุปัจจัย มี ๑ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๖}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๖-๑๒. จูฬันตรทุกะ

สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่กระทบไม่ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งกระทบ ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ [๑๒] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่ง เป็นรูปเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่เป็นรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นรูป เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ [๑๓] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นโลกิยะอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น เหตุซึ่งเป็นโลกิยะเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งเป็น โลกุตตระเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งเป็น โลกุตตระเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นโลกุตตระอาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่ เป็นเหตุซึ่งเป็นโลกุตตระเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๔๖๗}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลมปัจจนียะ [ทุกทุกปัฏฐาน]

๑. เหตุกะ ๑๓. อาสวโคจฉกะ

เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ [๑๔] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ ซึ่งจิตบางดวงรู้ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมิใช่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุ ซึ่งไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๔๖๑-๔๖๘. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=45&siri=94              ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2].                   อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=45&A=7336&Z=7453                   ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=45&i=1388              พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=45&item=1418&items=46              The Pali Tipitaka in Roman :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=45&item=1418&items=46                   สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu45



บันทึก ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :