บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ สุตฺต. ขุ. ขุทฺทกปาฐ-ธมฺมปทคาถา-อุทานํ-อิติวุตฺตก-สุตฺตนิปาตา
สุตฺตนิปาเต ปญฺจโม ปารายนวคฺโค วตฺถุกถา [๔๒๔] |๔๒๔.๑๔๐๔| โกสลานํ ปุรา รมฺมา อคฺคมา ทกฺขิณาปถํ อาจิญฺญํ ปตฺถยาโน พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู ฯ |๔๒๔.๑๔๐๕| โส อสฺสกสฺส วิสเย มุฬกสฺส สมาสเน วสี โคธาวรีกุเล อุญฺเฉน จ ผเลน จ ฯ |๔๒๔.๑๔๐๖| ตสฺเสว อุปนิสฺสาย คาโม จ วิปุโล อหุ ตโต ชาเตน อาเยน มหายญฺญมกปฺปยิ |๔๒๔.๑๔๐๗| มหายญฺญํ ยชิตฺวาน ปุน ปาวิสิ อสฺสมํ ฯ ตสฺมึ ปติปวิฏฺฐมฺหิ อญฺโญ อาคญฺฉิ พฺราหฺมโณ |๔๒๔.๑๔๐๘| อุคฺฆฏฺฏปาโท ตสิโต ปงฺกทนฺโต รชสฺสิโร โส จ นํ อุปสงฺกมฺม สตานิ ปญฺจ ยาจติ ฯ |๔๒๔.๑๔๐๙| ตเมนํ พาวรี ทิสฺวา อาสเนน นิมนฺตยิ สุขญฺจ กุสลํ ปุจฺฉิ อิทํ วจนมพฺรวิ |๔๒๔.๑๔๑๐| ยํ โข มมํ เทยฺยธมฺมํ สพฺพํ วิสชฺชิตมฺมยา อนุชานาหิ เม พฺรเหฺม นตฺถิ ปญฺจ สตานิ เม ฯ |๔๒๔.๑๔๑๑| สเจ เม ยาจมานสฺส ภวํ นานุปทสฺสติ สตฺตเม ทิวเส ตุยฺหํ มุทฺธา ผลตุ สตฺตธา ฯ |๔๒๔.๑๔๑๒| อภิสงฺขริตฺวา กุหโก เภรวํ โส อกิตฺตยิ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา พาวรี ทุกฺขิโต อหุ |๔๒๔.๑๔๑๓| อุสฺสุสฺสติ อนาหาโร โสกสลฺลสมปฺปิโต อโถปิ เอวํจิตฺตสฺส ๑- ฌาเน น รมตี มโน ฯ |๔๒๔.๑๔๑๔| อุตฺรสตํ ทุกฺขิตํ ทิสฺวา เทวตา อตฺถกามินี พาวรึ อุปสงฺกมฺม อิทํ วจนมพฺรวิ |๔๒๔.๑๔๑๕| น โส มุทฺธํ ปชานาติ กุหโก โส ธนตฺถิโก มุทฺธนิ มุทฺธาธิปาเต จ ๒- ญาณํ ตสฺส น วิชฺชติ ฯ |๔๒๔.๑๔๑๖| โภตี จรหิ ชานาติ ตมฺเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิตา มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ ตํ สุโณม วโจ ตว ฯ |๔๒๔.๑๔๑๗| อหมฺเปตํ ๓- น ชานามิ ญาณเมตฺถ ๔- น วิชฺชติ มุทฺธํ มุทฺธาธิปาโต จ ชินานํ เหต ๕- ทสฺสนํ ฯ |๔๒๔.๑๔๑๘| อถ โก จรหิ ชานาติ อสฺมึ ปฐวิมณฺฑเล มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ ตํ เม อกฺขาหิ เทวเต ฯ |๔๒๔.๑๔๑๙| ปุรา กปิลวตฺถุมฺหา นิกฺขนฺโต โลกนายโก อปจฺโจ โอกฺกากราชสฺส สกฺยปุตฺโต ปภงฺกโร ฯ |๔๒๔.๑๔๒๐| โส หิ พฺราหฺมณ สมฺพุทฺโธ สพฺพธมฺมาน ปารคู สพฺพาภิญฺญาพลปฺปตฺโต สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา สพฺพกมฺมกฺขยํ ปตฺโต วิมุตฺโต อุปธิกฺขเย ๖- |๔๒๔.๑๔๒๑| พุทฺโธ โส ภควา โลเก ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา @เชิงอรรถ: ๑ โป. จินฺเตนฺตสฺส ฯ ๒ โป. มุทฺธํ มุทฺธาธิปาเต วา ฯ ๓ โป. อหเมตํ ฯ @๔ โป. ยุ. ญาณมฺเปตฺถ ฯ ๕ โป. เหตฺถ ฯ ๖ ยุ. อุปธิสงฺขเย ฯ ตํ ตฺวํ คนฺตฺวาน ปุจฺฉสฺสุ โส เต ตํ พฺยากริสฺสติ ฯ |๔๒๔.๑๔๒๒| สมฺพุทฺโธติ วโจ สุตฺวา อุทคฺโค พาวรี อหุ โสกสฺส ตนุโก อาสิ ปีติญฺจ วิปุลํ ลภิ ฯ |๔๒๔.๑๔๒๓| โส พาวรี อตฺตมโน อุทคฺโค ตํ เทวตํ ปุจฺฉติ เวทชาโต กตมมฺหิ ๑- คาเม นิคมมฺหิ วา ปน กตมมฺหิ วา ชนปเท โลกนาโถ ยตฺถ คนฺตฺวา นมสฺเสมุ สมฺพุทฺธํ ทิปทุตฺตมํ ฯ |๔๒๔.๑๔๒๔| สาวตฺถิยํ โกสลมนฺทิเร ชิโน ปหูตปญฺโญ วรภูริเมธโส โส สกฺยปุตฺโต วิธุโร อนาสโว มุทฺธาธิปาตสฺส วิทู นราสโภ ฯ |๔๒๔.๑๔๒๕| ตโต อามนฺตยิ สิสฺเส พฺราหฺมเณ มนฺตปารเค ๒- เอถ มาณวา อกฺขิสฺสํ สุโณถ วจนํ มม |๔๒๔.๑๔๒๖| ยสฺเสโส ทุลฺลโภ โลเก ปาตุภาโว อภิณฺหโส สฺวาชฺช โลกมฺหิ อุปฺปนฺโน สมฺพุทฺโธ อิติ วิสฺสุโต ขิปฺปํ คนฺตฺวาน สาวตฺถึ ปสฺสโวฺห ทิปทุตฺตมํ ฯ |๔๒๔.๑๔๒๗| กถํ จรหิ ชาเนมุ ทิสฺวา พุทฺโธติ พฺราหฺมณ อชานตํ โน ปพฺรูหิ ยถา ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ โป. กถมฺหิ ฯ ๒ โป. มนฺตปารคู ฯ |๔๒๔.๑๔๒๘| อาคตานิ หิ มนฺเตสุ มหาปุริสลกฺขณา ทฺวตฺตึสา จ พฺยกฺขฺยาตา ๑- สมตฺตา อนุปุพฺพโส ฯ |๔๒๔.๑๔๒๙| ยสฺเสเต โหนฺติ คตฺเตสุ มหาปุริสลกฺขณา ทุเวว ตสฺส ๒- คติโย ตติยา หิ น วิชฺชติ |๔๒๔.๑๔๓๐| สเจ อคารํ อาวสติ ๓- วิเชยฺย ปฐวึ อิมํ อทณฺเฑน อสตฺเถน ธมฺเมน มนุสาสติ |๔๒๔.๑๔๓๑| สเจ จ โส ปพฺพชติ อคารา อนคาริยํ วิวฏจฺฉโท สมฺพุทฺโธ อรหา ภวติ อนุตฺตโร ฯ |๔๒๔.๑๔๓๒| ชาติโคตฺตญฺจ ลกฺขณํ มนฺเต สิสฺเส ปุนาปเร มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ มนสา เยว ปุจฺฉถ ฯ |๔๒๔.๑๔๓๓| อนาวรณทสฺสาวี ยทิ พุทฺโธ ภวิสฺสติ มนสา ปุจฺฉิเต ปเญฺห วาจาย วิสชฺเชสฺสติ ฯ |๔๒๔.๑๔๓๔| พาวริสฺส วโจ สุตฺวา สิสฺสา โสฬส พฺราหฺมณา อชิโต ติสฺสเมตฺเตยฺโย ปุณฺณโก อถ เมตฺตคู |๔๒๔.๑๔๓๕| โธตโก อุปสีโว จ นนฺโท จ อถ เหมโก โตเทยฺยกปฺปา ทุภโย ชตุกณฺณี จ ปณฺฑิโต |๔๒๔.๑๔๓๖| ภทฺราวุโธ อุทโย จ โปสาโล จาปิ พฺราหฺมโณ โมฆราชา จ เมธาวี ปิงฺคิโย จ มหาอิสิ |๔๒๔.๑๔๓๗| ปจฺเจกคณิโน สพฺเพ สพฺพโลกสฺส วิสฺสุตา ฌายี ฌานรตา ธีรา ปุพฺพวาสนวาสิตา @เชิงอรรถ: ๑ โป. พฺยาขาตา ฯ ยุ. วฺยาขฺยาตา ฯ ๒ โป. เทฺวเยวสฺส ฯ @๓ ยุ. อชฺฌาวสติ ฯ |๔๒๔.๑๔๓๘| พาวรึ อภิวาเทตฺวา กตฺวา จ นํ ปทกฺขิณํ ชฏาชินธรา สพฺเพ ปกฺกามุํ อุตฺตรามุขา |๔๒๔.๑๔๓๙| มุฬกสฺส ๑- ปติฏฺฐานํ ปุรํ ๒- มาหิสฺสตึ ตทา อุชฺเชนึ จาปิ โคนทฺธํ เวทิสํ วนสวฺหยํ |๔๒๔.๑๔๔๐| โกสมฺพึ วาปิ สาเกตํ สาวตฺถิญฺจ ปุรุตฺตมํ เสตพฺยํ กปิลวตฺถุํ กุสินารญฺจ มนฺทิรํ |๔๒๔.๑๔๔๑| ปาวญฺจ โภคนครํ เวสาลึ มาคธํ ปุรํ ปาสาณกํ เจติยญฺจ รมณียํ มโนรมํ |๔๒๔.๑๔๔๒| ตสิโตว อุทกํ ๓- สีตํ มหาลาภํว วาณิโช ฉายํ ฆมฺมาภิตตฺโต จ ตุริตา ปพฺพตมารุหุํ ฯ |๔๒๔.๑๔๔๓| ภควา จ ตมฺหิ สมเย ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต ภิกฺขูนํ ธมฺมํ เทเสติ สีโหว นทตี วเน ฯ |๔๒๔.๑๔๔๔| อชิโต อทฺทส สมฺพุทฺธํ วีตรํสึว ภาณุมํ จนฺทํ ยถา ปณฺณรเส ปาริปูรึ อุปาคตํ ฯ |๔๒๔.๑๔๔๕| อถสฺส คตฺเต ทิสฺวาน ปริปูรํ ๔- วิยญฺชนํ เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ มโนปเญฺห อปุจฺฉถ |๔๒๔.๑๔๔๖| อาทิสฺส ชมฺมนํ พฺรูหิ โคตฺตํ พฺรูหิ สลกฺขณํ มนฺเตสุ ปารมึ พฺรูหิ กตี วาเจติ พฺราหฺมโณ ฯ |๔๒๔.๑๔๔๗| วีสํ วสฺสสตํ อายุ โส จ โคตฺเตน พาวรี ตีณิสฺส ๕- ลกฺขณา คตฺเต ติณฺณํ เวทานปารคู @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อฬกสฺส ฯ ๒ ยุ. ปุริมํ ... ฯ ๓ โป. ยุ. ตสิโตวุทกํ ฯ ๔ ยุ. ปุริปูรญฺจ ฯ @๕ ยุ. ตีณสฺส ฯ |๔๒๔.๑๔๔๘| ลกฺขเณ อิติ หาเส จ สนิฆณฺฑุสเกฏุเภ ปญฺจ สตานิ วาเจติ สทฺธมฺเม ปารมึ คโต ฯ |๔๒๔.๑๔๔๙| ลกฺขณานํ ปวิจยํ พาวริสฺส นรุตฺตม ตณฺหจฺฉิท ๑- ปกาเสหิ มา โน กงฺขายิตํ อหุ ฯ |๔๒๔.๑๔๕๐| มุขํ ชิวฺหาย ฉาเทติ อุณฺณาสฺส ภมุกนฺตเร โกโสหิตํ วตฺถคุยฺหํ เอวํ ชานาหิ มาณว ฯ |๔๒๔.๑๔๕๑| ปุจฺฉํ หิ กญฺจิ ๒- อสุณนฺโต สุตฺวา ปเญฺห พฺยากเต วิจินฺเตติ ชโน สพฺโพ เวทชาโต กตญฺชลี |๔๒๔.๑๔๕๒| โก นุ เทโว วา พฺรหฺมา วา อินฺโท วาปิ สุชมฺปติ มนสา ปุจฺฉิเต ปเญฺห กเมตํ ปฏิภาสติ ฯ |๔๒๔.๑๔๕๓| มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ พาวรี ปริปุจฺฉติ ตํ พฺยากโรหิ ภควา กงฺขํ วินย โน อิเส ฯ |๔๒๔.๑๔๕๔| อวิชฺชา มุทฺธาติ วิชานาหิ ๓- วิชฺชา มุทฺธาธิปาตนี สทฺธาสติสมาธีหิ ฉนฺทวิริเยน สํยุตา ฯ |๔๒๔.๑๔๕๕| ตโต เวเทน มหตา สณฺฐมฺเภตฺวาน มาณโว เอกํสํ อชินํ กตฺวา ปาเทสุ สิรสา ปติ |๔๒๔.๑๔๕๖| พาวรี พฺราหฺมโณ โภโต สห สิสฺเสหิ มาริส อุทคฺคจิตฺโต สุมโน ปาเท วนฺทติ จกฺขุม ฯ |๔๒๔.๑๔๕๗| สุขิโต พาวรี โหตุ สห สิสฺเสหิ พฺราหฺมโณ ตฺวํ วาปิ ๔- สุขิโต โหหิ จิรํ ชีวาหิ มาณว ฯ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ตํ ปุจฺฉํ ฯ ม. กงฺขจฺฉิท ฯ ๒ โป. ม. ยุ. ปุจฺฉญฺหิ กิญฺจิ ฯ @๓ ม. ยุ. ชานาติ ฯ ๔ ม. ยุ. ตฺวญฺจาปิ ฯ |๔๒๔.๑๔๕๘| พาวริสฺส จ ตุยฺหํ วา สพฺเพสํ สพฺพสํสยํ กตาวกาสา ปุจฺฉโวฺห ยงฺกิญฺจิ มนสิจฺฉถ |๔๒๔.๑๔๕๙| สมฺพุทฺเธน กโตกาโส นิสีทิตฺวาน ปญฺชลี อชิโต ปฐมํ ปญฺหํ ตตฺถ ปุจฺฉิ ๑- ตถาคตนฺติ ฯ วตฺถุคาถา นิฏฺฐิตา ฯ -------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ปฐมา อชิตปญฺหา [๔๒๕] |๔๒๕.๑๔๖๐| ๑ เกนสฺสุ นิวุโต โลโก (อิจฺจายสฺมา อชิโต) เกนสฺสุ นปฺปกาสติ กิสฺสาภิเลปนํ พฺรูสิ กึสุ ตสฺส มหพฺภยํ ฯ |๔๒๕.๑๔๖๑| อวิชฺชาย นิวุโต โลโก (อชิตาติ ภควา) เววิจฺฉา (ปมาทา) นปฺปกาสติ ชปฺปาภิเลปนํ พฺรูมิ ทุกฺขมสฺส มหพฺภยํ ฯ |๔๒๕.๑๔๖๒| สวนฺติ สพฺพธิ โสตา (อิจฺจายสฺมา อชิโต) โสตานํ กึ นิวารณํ โสตานํ สํวรํ พฺรูหิ เกน โสตา ปิถิยฺยเร ๒- ฯ |๔๒๕.๑๔๖๓| ยานิ โสตานิ โลกสฺมึ (อชิตาติ ภควา) สติ เตสํ นิวารณํ โสตานํ สํวรํ พฺรูมิ ปญฺญาเยเต ปิถิยฺยเร ๓- ฯ |๔๒๕.๑๔๖๔| ปญฺญา เจว สตี จ ๔- (อิจฺจายสฺมา อชิโต) นามรูปญฺจ มาริส @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. .. ปุจฺฉา ฯ อิโต ปรํ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ๒-๓ ม. ปิธิยฺยเร ฯ @๔ ม. สติยญฺจ ฯ เอตมฺเม ปุฏฺโฐ ปพฺรูมิ กตฺเถตํ อุปรุชฺฌติ ฯ |๔๒๕.๑๔๖๕| ยเมตํ ปญฺหํ อปุจฺฉิ อชิต ตํ วทามิ เต ยตฺถ นามญฺจ รูปญฺจ อเสสํ อุปรุชฺฌติ วิญฺญาณสฺส นิโรเธน เอตฺเถตํ อุปรุชฺฌติ ฯ |๔๒๕.๑๔๖๖| เย จ สงฺขาตธมฺมาเส เย จ เสขา ปุถู อิธ เตสํ เม นิปโก อิริยํ ปุฏฺโฐ ปพฺรูหิ มาริส ฯ |๔๒๕.๑๔๖๗| กาเมสุ นาภิคิชฺเฌยฺย มนสานาวิโล สิยา กุสโล สพฺพธมฺมานํ สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ อชิตมาณวกปญฺหา ปฐมา ฯ ------------ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ทุติยา ติสฺสเมตฺเตยฺยปญฺหา [๔๒๖] |๔๒๖.๑๔๖๘| ๒ โกธ สนฺตุสิโต โลเก (อิจฺจายสฺมา ติสฺสเมตฺเตยฺโย ๑-) กสฺส โน สนฺติ อิญฺชิตา โก อุภนฺตมภิญฺญาย มชฺเฌ มนฺตา น ลิมฺปติ กํ พฺรูสิ มหาปุริโสติ โก อิธ สิพฺพนิมจฺจคา ๒- ฯ |๔๒๖.๑๔๖๙| กาเมสุ พฺรหฺมจริยวา (เมตฺเตยฺยาติ ภควา) วีตตโณฺห สทา สโต @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ติสฺโส เมตฺเตยฺโย ฯ ๒ ม. สิพฺพินิมจฺจคา ฯ สงฺขาย นิพฺพุโต ภิกฺขุ ตสฺส โน สนฺติ อิญฺชิตา |๔๒๖.๑๔๗๐| โส อุภนฺตมภิญฺญาย มชฺเฌ มนฺตา น ลิมฺปติ ตํ พฺรูมิ มหาปุริโสติ โส อิธ สิพฺพนิมจฺจคาติ ฯ ติสฺสเมตฺเตยฺยมาณวกปญฺหา ทุติยา ฯ ----------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ตติยา ปุณฺณกปญฺหา [๔๒๗] |๔๒๗.๑๔๗๑| ๓ อเนชํ มูลทสฺสาวึ (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก) อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ กึ นิสฺสิตา อิสโย มนุชา ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ ยญฺญมกปฺปึสุ ๑- ปุถูธ ๒- โลเก ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๒๗.๑๔๗๒| เย เกจิเม อิสโย มนุชา (ปุณฺณกาติ ภควา) ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ ยญฺญมกปฺปึสุ ๑- ปุถูธ ๒- โลเก อาสึสมานา ปุณฺณก อิตฺถตํ ๓- ชรํ ๔- สิตา ยญฺญมกปฺปยึสุ ฯ |๔๒๗.๑๔๗๓| เย เกจิเม อิสโย มนุชา (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก) ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ยุ. สพฺพตฺถ ยญฺญมกปฺปยึสุ ฯ ๒ ยุ. ปุทู อิธ ฯ ๓ ม. อิตฺถตฺตํ ฯ @ยุ. อิตฺถภาวํ ฯ ๔ โป. โอรํ ฯ กญฺญมกปฺปึสุ ปุถูธ โลเก กจฺจิสฺสุ เต ภควา (ยญฺญปเถ) อปฺปมตฺตา อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๒๗.๑๔๗๔| อาสึสนฺติ ๑- โถมยนฺติ (อภิชปฺปนฺติ) ชุหนฺติ (ปุณฺณกาติ ภควา) กามาภิชปฺปนฺติ ปฏิจฺจ ลาภํ เต ยาชโยคา ภวราครตฺตา นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ |๔๒๗.๑๔๗๕| เต เจ ๒- นาตรึสุ ยาชโยคา (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก) ยญฺเญหิ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๒๗.๑๔๗๖| สงฺขาย โลกสฺมึ ปโรวรานิ ๓- (ปุณฺณกาติ ภควา) ยสฺสิญฺชิตํ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก สนฺโต วิธูโม อนิโฆ นิราโส อตาริ โส ชาติชรญฺจ พฺรูมีติ ฯ ปุณฺณกมาณวกปญฺหา ตติยา ฯ ------------- @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. อาสีสนฺติ ฯ ๒ โป. เต เว นาตรึสุ ฯ ๓ ม. ปโรปรานิ ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส จตุตฺถี เมตฺตคูปญฺหา [๔๒๘] |๔๒๘.๑๔๗๗| ๔ ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ (อิจฺจายสฺมา เมตฺตคู) มญฺญามิ ตํ เวทคุํ ภาวิตตฺตํ กุโต นุ ทุกฺขา สมุปาคตาเม ๑- เย เกจิ โลกสฺมึ อเนกรูปา ฯ |๔๒๘.๑๔๗๘| ทุกฺขสฺส เว ๒- มํ ปภวํ อปุจฺฉสิ (เมตฺตคูติ ภควา) ตนฺเต ปวกฺขามิ ยถา ปชานํ อุปธีนิทานา ปภวนฺติ ทุกฺขา เย เกจิ โลกสฺมึ อเนกรูปา |๔๒๘.๑๔๗๙| โย เว อวิทฺวา ๓- อุปธึ กโรติ ปุนปฺปุนํ ทุกฺขมุเปติ มนฺโท ตสฺมา ปชานํ ๔- อุปธึ น กยิรา ทุกฺขสฺส ชาติปฺปภวานุปสฺสี ฯ |๔๒๘.๑๔๘๐| ยนฺตํ อปุจฺฉิมฺห อกิตฺตยิ ๕- โน อญฺญํ ๖- ปุจฺฉาม ๗- ตทิงฺฆ พฺรูหิ กถํ นุ ธีรา วิตรนฺติ โอฆํ ชาติชรํ ๘- โสกปริทฺทวญฺจ ตมฺเม มุนี สาธุ วิยากโรหิ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สมุทาคณา อิเม ฯ ๒ โป. เจ ฯ ๓ โป. อวิทฺธา ฯ ๔ ยุ. ตสฺมา @หิ ชานํ ฯ ๕ ม. ยุ. อกิตฺตยี ฯ ๖ ม. ยุ. อญฺญํ ตํ ฯ ๗ ยุ. ปุจฺฉามิ ฯ @๘ ม. ชาตึ ชรํ ฯ |๔๒๘.๑๔๘๑| กิตฺตยิสฺสามิ เต ธมฺมํ (เมตฺตคูติ ภควา) ทิฏฺเฐ ธมฺเม อนีติหํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๘.๑๔๘๒| ตญฺจาหํ อภินนฺทามิ มเหสิ ธมฺมมุตฺตมํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๘.๑๔๘๓| ยงฺกิญฺจิ สมฺปชานาสิ (เมตฺตคูติ ภควา) อุทฺธํ อโธ ติริยญฺจาปิ มชฺเฌ เอเตสุ นนฺทิญฺจ นิเวสนญฺจ ปนุชฺช วิญฺญาณํ ภเว น ติฏฺเฐ |๔๒๘.๑๔๘๔| เอวํวิหารี สโต อปฺปมตฺโต ภิกฺขุ จรํ หิตฺวา มมายิตานิ ชาติชรํ โสกปริทฺทวญฺจ อิเธว วิทฺวา ปชเหยฺย ทุกฺขํ ฯ |๔๒๘.๑๔๘๕| เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ อทฺธา หิ ภควา ปหาสิ ทุกฺขํ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ |๔๒๘.๑๔๘๖| เต จาปิ นูน ปชเหยฺยุ ทุกฺขํ เย ตฺวํ มุนี อฏฺฐิตํ โอวเทยฺย ตํ ตํ นมสฺสามิ สเมจฺจ นาค อปฺเปว มํ (ภควา) อฏฺฐิตํ โอวเทยฺย ฯ |๔๒๘.๑๔๘๗| ยํ พฺราหฺมณํ เวทคุํ อภิชญฺญํ ๑- อกิญฺจนํ กามภเว อสตฺตํ อทฺธา หิ โส โอฆมิมํ อตาริ ติณฺโณ จ ปารํ อขิโล อกงฺโข |๔๒๘.๑๔๘๘| วิทฺวา จ โส ๒- เวทคู นโร อิธ ภวาภเว สงฺคมิมํ วิสชฺช โส วีตตโณฺห อนิโฆ นิราโส อตาริ โส ชาติชรนฺติ พฺรูมีติ ฯ เมตฺตคูมาณวกปญฺหา จตุตฺถี ฯ ---------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ปญฺจมี โธตกปญฺหา [๔๒๙] |๔๒๙.๑๔๘๙| ๕ ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิเมตํ (อิจฺจายสฺมา โธตโก) วาจาภิกงฺขามิ มเหสิ ตุยฺหํ ตว สุตฺวาน นิคฺโฆสํ สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโน ฯ |๔๒๙.๑๔๙๐| เตน หาตปฺปํ กโรหิ (โธตกาติ ภควา) อิเธวนิปโกสโต อิโต สุตฺวาน นิคฺโฆสํ สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโน ฯ |๔๒๙.๑๔๙๑| ปสฺสามหํ เทวมนุสฺสโลเก อกิญฺจนํ พฺราหฺมณํ อิริยมานํ ตํ ตํ นมสฺสามิ สมนฺตจกฺขุ @เชิงอรรถ: ๑ ม. เวทคุมาภิชญฺญา ฯ ยุ. เวทคุํ อาภิชญฺญา ฯ ๒ โป. วิทฺวา ว โส ฯ ม. @วิทฺวาว โย ฯ ปมุญฺจ มํ สกฺก กถงฺกถาหิ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๒| นาหํ สมิสฺสามิ ๑- ปโมจนาย กถงฺกถึ โธตก กญฺจิ โลเก ธมฺมญฺจ เสฏฺฐํ อาชานมาโน ๒- เอวํ ตฺวํ โอฆมิมํ ตเรสิ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๓| อนุสาส พฺรเหฺม กรุณายมาโน วิเวกธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ยถาหํ อากาโส จ ๓- อพฺยาปชฺชมาโน อิเธว สนฺโต อสิโต จเรยฺยํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๔| กิตฺตยิสฺสามิ เต สนฺตึ (โธตกาติ ภควา) ทิฏฺเฐ ธมฺเม อนีติหํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๕| ตญฺจาหํ อภินนฺทามิ มเหสิ สนฺติมุตฺตมํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๖| ยงฺกิญฺจิ สมฺปชานาสิ (โธตกาติ ภควา) อุทฺธํ อโธ ติริยญฺจาปิ มชฺเฌ เอวํ ๔- วิทิตฺวา สงฺโคติ โลเก ภวาภวาย มากาสิ ตณฺหนฺติ ฯ โธตกมาณวกปญฺหา ปญฺจมี ฯ ------------- @เชิงอรรถ: ๑ ม. สหิสฺสามิ ฯ ยุ. คมิสฺสามิ ฯ ๒ ม. อภิชานมาโน ฯ ๓ โป. ม. ว ฯ @๔ ม. ยุ. เอตํ ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ฉฏฺฐี อุปสีวปญฺหา [๔๓๐] |๔๓๐.๑๔๙๗| ๖ เอโก อหํ สกฺก มหนฺตโมฆํ (อิจฺจายสฺมา อุปสีโว) อนิสฺสิโต โน วิสหามิ ตาริตุํ อารมฺมณํ พฺรูหิ สมนฺตจกฺขุ ยํ นิสฺสิโต โอฆมิมํ ตเรยฺย ฯ |๔๓๐.๑๔๙๘| อากิญฺจญฺญํ เปกฺขมา โน สติมา (อุปสีวาติ ภควา) นตฺถีติ นิสฺสาย ตรสฺสุ โอฆํ กาเม ปหาย วิรโต กถาหิ ตณฺหกฺขยํ รตฺตมหาภิปสฺส ฯ |๔๓๐.๑๔๙๙| สพฺเพสุ กาเมสุ โย วีตราโค (อิจฺจายสฺมา อุปสีโว) อากิญฺจญฺญํ นิสฺสิโต หิตฺวมญฺญํ ๑- สญฺญาวิโมกฺเข ปรเม วิมุตฺโต ๒- ติฏฺเฐ นุ โส ตตฺถ อนานุวายี ๓- ฯ |๔๓๐.๑๕๐๐| สพฺเพสุ กาเมสุ โย วีตราโค (อุปสีวาติ ภควา) อากิญฺจญฺญํ นิสฺสิโต หิตฺวมญฺญํ ๑- สญฺญาวิโมกฺเข ปรเม วิมุตฺโต ๒- ติฏฺเฐยฺย โส ตตฺถ อนานุวายี ๓- |๔๓๐.๑๕๐๑| ติฏฺเฐ เจ โส ตตฺถ อนานุวายี ๔- @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. หิตฺวามญฺญํ ฯ ๒ โป. ปรเมธิมุตฺโต ฯ ๓ ม. ยุ. อนานุยายี ฯ ปูคมฺปิ วสฺสานํ สมนฺตจกฺขุ ตตฺเถว โส สีติ สิยา วิมุตฺโต ภเวถ ๑- วิญฺญาณํ ตถาวิธสฺส ฯ |๔๓๐.๑๕๐๒| อจฺจิ ยถา วาตเวเคน ขิตฺตํ ๒- (อุปสีวาติ ภควา) อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ เอวํ มุนี นามกายา วิมุตฺโต อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ ฯ |๔๓๐.๑๕๐๓| อตฺถงฺคโต โส อุท วา โส นตฺถิ ๓- อุทาหุ เว สสฺสติยา อโรโค ตมฺเม มุนี สาธุ วิยากโรหิ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ |๔๓๐.๑๕๐๔| อตฺถงฺคตสฺส น ปมาณมตฺถิ (อุปสีวาติ ภควา) เยน นํ วชฺชุ ๔- ตํ ตสฺส นตฺถิ สพฺเพสุ ธมฺเมสุ สมูหเตสุ สมูหตา วาทปถาปิ สพฺเพติ ฯ อุปสีวมาณวกปญฺหา ฉฏฺฐี ฯ --------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส สตฺตมา นนฺทปญฺหา ฯ [๔๓๑] |๔๓๑.๑๕๐๕| ๗ สนฺติ โลเก มุนโย (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํ สุ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. จเวถ ฯ ๒ โป. ม. ขิตฺตา ฯ ยุ. ขิตฺโต ฯ ๓ โป. โส น ปหนมตฺถิ ฯ @๔ โป. วชฺชา ตนฺตสฺส .. ฯ ม. วชฺชุํ ฯ ญาณูปปนฺนํ มุนิ โน ๑- วทนฺติ อุทาหุ เว ชีวิเตนูปปนฺนํ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๖| น ทิฏฺฐิยา น สุติยา น ญาเณน (น สีลพฺพเตน) มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ วิเสนิกตฺวา อนิฆา นิราสา วทนฺติ ๒- เย เต มุนโยติ พฺรูมิ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๗| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ทิฏฺเฐ ๓- สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ ฯ กจฺจิสฺสุ เต (ภควา) ตตฺถ ยถา จรนฺตา อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๘| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา) ทิฏฺเฐ ๓- สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ กิญฺจาปิ เต ตตฺถ ยถา จรนฺติ ๔- นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โน มุนึ วทนฺติ ฯ ๒ ม. ยุ. จรนฺติ ฯ ๓ ม. ทิฏฺฐสฺสุ เตนาปิ ฯ @๔ โป. วทนฺติ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๙| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ทิฏฺเฐ สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ เต เจ ๑- มุนิ พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๓๑.๑๕๑๐| นาหํ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา) ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ เยสีธ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวา เย ๒- เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ |๔๓๑.๑๕๑๑| เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ เยสีธ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ @เชิงอรรถ: ๑ โป. เว ฯ ยุ. สเจ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. เส ฯ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวา เย อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมีติ ฯ นนฺทมาณวกปญฺหา สตฺตมา ฯ ------------ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส อฏฺฐมา เหมกปญฺหา [๔๓๒] |๔๓๒.๑๕๑๒| ๘ เยเม ปุพฺเพ วิยากํสุ (อิจฺจายสฺมา เหมโก) (หุรํ โคตมสาสนา) อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ สพฺพนฺตํ อิติหีติหํ สพฺพนฺตํ ตกฺกวฑฺฒนํ (นาหํ ตตฺถ อภิรมึ) |๔๓๒.๑๕๑๓| ตฺวญฺจ เม ธมฺมมกฺขาหิ ตณฺหานิคฺฆาตนํ มุนิ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๓๒.๑๕๑๔| อิธ ทิฏฺฐสุตมุตํ ๑- (วิญฺญาเตสุ) ปิยรูเปสุ เหมก ฉนฺทราควิโนทนํ นิพฺพานปทมจฺจุตํ |๔๓๒.๑๕๑๕| เอตทญฺญาย เย สตา ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา อุปสนฺตา จ เต สตา ๒- ติณฺณา โลเก วิสตฺติกนฺติ ฯ เหมกมาณวกปญฺหา อฏฺฐมา ฯ --------- @เชิงอรรถ: ๑ โป. ทิฏฺฐํ สุตํ มุตํ ฯ ม. ยุ. ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาเตสุ ฯ ๒ ม. ยุ. สทา ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส นวมา โตเทยฺยปญฺหา [๔๓๓] |๔๓๓.๑๕๑๖| ๙ ยสฺมึ กามา น วสนฺติ (อิจฺจายสฺมา โตเทยฺโย) ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ กถงฺกถา จ โย ติณฺโณ วิโมกฺโข ตสฺส กีทิโส ฯ |๔๓๓.๑๕๑๗| ยสฺมึ กามา น วสนฺติ (โตเทยฺยาติ ภควา) ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ กถงฺกถา จ โย ติณฺโณ วิโมกฺโข ตสฺส นาปโร ฯ |๔๓๓.๑๕๑๘| นิราสโส ๑- โส อุท อาสสาโน ปญฺญาณวาโส อุท ปญฺญกปฺปี มุนึ อหํ สกฺก ยถา ๒- วิชญฺญํ ตมฺเม วิยาจิกฺข สมนฺตจกฺขุ ฯ |๔๓๓.๑๕๑๙| นิราสโส ๓- โส น จ [๔]- อาสสาโน ปญฺญาณวาโส น จ ปญฺญกปฺปี เอวมฺปิ โตเทยฺย มุนึ วิชาน อกิญฺจนํ กามภเว อสตฺตนฺติ ฯ โตเทยฺยมาณวกปญฺหา นวมา ฯ --------- @เชิงอรรถ: ๑-๓ โป. ยุ. นิราสโย ฯ ๒ โป. กถํ ฯ ๔ ยุ. โส ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ทสมา กปฺปปญฺหา [๔๓๔] |๔๓๔.๑๕๒๐| ๑๐ มชฺเฌ สรสฺมึ ติฏฺฐตํ (อิจฺจายสฺมา กปฺโป) โอเฆ ชาเต มหพฺภเย ชรามจฺจุปเรตานํ ทีปํ ปพฺรูหิ มาริส ตฺวญฺจ เม ทีปมกฺขาหิ ยถายิทํ นาปรํ สิยา ฯ |๔๓๔.๑๕๒๑| มชฺเฌ สรสฺมึ ติฏฺฐตํ (กปฺปาติ ภควา) โอเฆ ชาเต มหพฺภเย ชรามจฺจุปเรตานํ ทีปํ ปพฺรูมิ กปฺป เต ฯ |๔๓๔.๑๕๒๒| อกิญฺจนํ อนาทานํ เอตํ ทีปํ อนาปรํ นิพฺพานํ อิติ นํ พฺรูมิ ชรามจฺจุปริกฺขยํ ฯ |๔๓๔.๑๕๒๓| เอตทญฺญาย เย สตา ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา น เต มารวสานุคา น เต มารสฺส ปฏฺฐคูติ ๑- ฯ กปฺปมาณวกปญฺหา ทสมา ฯ ----------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส เอกาทสมา ชตุกณฺณีปญฺหา [๔๓๕] |๔๓๕.๑๕๒๔| ๑๑ สุตฺวานหํ วีร อกามกามึ (อิจฺจายสฺมา ชตุกณฺณี) โอฆาติคํ ปุฏฺฐุมกามมาคมํ สนฺตีปทํ พฺรูหิ สหาชเนตฺต ๒- @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปทฺธคูติ ฯ ๒ ม. สหชเนตฺต ฯ ยถาตจฺฉํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ |๔๓๕.๑๕๒๕| ภควา หิ กาเม อภิภุยฺย อิริยติ (อาทิจฺโจว ปฐวึ เตชี เตชสา) ปริตฺตปญฺญสฺส เม ภูริปญฺญ อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๓๕.๑๕๒๖| กาเมสุ วินย เคธํ (ชตุกณฺณีติ ภควา) เนกฺขมฺมํ ทฏฺฐุ เขมโต อุคฺคหิตํ นิรตฺตํ วา มา เต วิชฺชิตฺถ กิญฺจนํ |๔๓๕.๑๕๒๗| ยํ ปุพฺเพ ตํ วิโสเสหิ ปจฺฉา เต มาหุ กิญฺจนํ มชฺเฌ เจ โน คเหสฺสสิ อุปสนฺโต จริสฺสสิ |๔๓๕.๑๕๒๘| สพฺพโส นามรูปสฺมึ วีตเคธสฺส พฺราหฺมณ อาสวาสฺส น วิชฺชนฺติ เยหิ มจฺจุวสํ วเชติ ฯ ชตุกณฺณีมาณวกปญฺหา เอกาทสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ทฺวาทสมา ภทฺราวุธปญฺหา [๔๓๖] |๔๓๖.๑๕๒๙| ๑๒ โอกญฺชหํ ตณฺหจฺฉิทํ อเนชํ (อิจฺจายสฺมา ภทฺราวุโธ) นนฺทิญฺชหํ โอฆติณฺณํ วิมุตฺตํ กปฺปญฺชหํ อภิยาเจ สุเมธํ สุตฺวาน นาคสฺส อปนมิสฺสนฺติ ๑- อิโต |๔๓๖.๑๕๓๐| นานาชนา ชนปเทหิ สงฺคตา ตว วีร วากฺยํ อภิกงฺขมานา เตสํ ตุวํ สาธุ วิยากโรหิ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ |๔๓๖.๑๕๓๑| อาทานตณฺหํ วินเยถ สพฺพํ (ภทฺราวุธาติ ภควา) อุทฺธํ อโธ ติริยญฺจาปิ มชฺเฌ ยํ ยญฺหิ โลกสฺมึ อุปาทิยนฺติ เตเนว มาโร อเนฺวติ ชนฺตุํ |๔๓๖.๑๕๓๒| ตสฺมา ปชานํ น อุปาทิเยถ ภิกฺขุ สโต กิญฺจนํ สพฺพโลเก อาทานสตฺเต อิติ เปกฺขมาโน ปชํ อิมํ มจฺจุเธยฺยํ วิสตฺตนฺติ ฯ ภทฺราวุธมาณวกปญฺหา ทฺวาทสมา ฯ ------------ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส เตรสมา อุทยปญฺหา [๔๓๗] |๔๓๗.๑๕๓๓| ๑๓ ฌายึ วิรชมาสินํ (อิจฺจายสฺมา อุทโย) กตกิจฺจํ อนาสวํ ปารคุํ สพฺพธมฺมานํ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ อญฺญํ วิโมกฺขํ ปพฺรูหิ อวิชฺชาย ปเภทนํ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ โป. อปกมิสฺสนฺติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๔| ปหานํ กามฉนฺทานํ (อุทยาติ ภควา) โทมนสฺสาน จูภยํ ถีนสฺส จ ปนุทนํ ๑- กุกฺกุจฺจานํ นิวารณํ |๔๓๗.๑๕๓๕| อุเปกฺขาสติสํสุทฺธํ ธมฺมตกฺกปุเรชวํ อญฺญํ วิโมกฺขํ ๒- ปพฺรูมิ อวิชฺชาย ปเภทนํ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๖| กึสุ สญฺโญชโน โลโก กึสุ ตสฺส วิจารณา กิสฺสสฺส วิปฺปหาเนน นิพฺพานํ อิติ วุจฺจติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๗| นนฺทิสญฺโญชโน โลโก วิตกฺกสฺส วิจารณา ตณฺหาย วิปฺปหาเนน นิพฺพานํ อิติ วุจฺจติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๘| กถํสตสฺส จรโต วิญฺญาณํ อุปรุชฺฌติ ภวนฺตํ ปุฏฺฐุมาคมฺม ตํ สุโฌม วโจ ตว ฯ |๔๓๗.๑๕๓๙| อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ เวทนํ นาภินนฺทโต เอวํสตสฺส จรโต วิญฺญาณํ อุปรุชฺฌตีติ ฯ อุทยมาณวกปญฺหา เตรสมา ฯ ----------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส จุทฺทสมา โปสาลปญฺหา [๔๓๘] |๔๓๘.๑๕๔๐| ๑๔ โย อตีตํ อาทิสติ (อิจฺจายสฺมา โปสาโล) อเนโช ฉินฺนสํสโย ปารคู ๓- สพฺพธมฺมานํ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ปนูทนํ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. อญฺญาวิโมกฺขํ ฯ ๓ ม. ปารคุํ ฯ |๔๓๘.๑๕๔๑| วิภูตรูปสญฺญิสฺส สพฺพกายปฺปหายิโน อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ นตฺถิ กิญฺจีติ ปสฺสโต ญาณํ สกฺกานุปุจฺฉามิ กถํ เนยฺโย ตถาวิโธ ฯ |๔๓๘.๑๕๔๒| วิญฺญาณฏฺฐิติโย สพฺพา (โปสาลาติ ภควา) อภิชานํ ตถาคโต ติฏฺฐนฺตเมนํ ชานาติ วิมุตฺตํ ตปฺปรายนํ |๔๓๘.๑๕๔๓| อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ๑- นนฺทิสญฺโญชนํ อิติ เอวเมวํ ๒- อภิญฺญาย ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ เอวํ ๓- ญาณํ กถํ ๔- ตสฺส พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตติ ฯ โปสาลมาณวกปญฺหา จุทฺทสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ปณฺณรสมา โมฆราชปญฺหา [๔๓๙] |๔๓๙.๑๕๔๔| ๑๕ ทฺวาหํ สกฺก ๕- อปุจฺฉิสฺสํ (อิจฺจายสฺมา โมฆาราชา) น เม พฺยากาสิ จกฺขุมา ๖- ยาวตติยญฺจ เทวิสิ พฺยากโรตีติ เม สุตํ |๔๓๙.๑๕๔๕| อยํ โลโก ปโร โลโก พฺรหฺมโลโก สเทวโก ทิฏฺฐินฺเต นาภิชานามิ โคตมสฺส ยสสฺสิโน @เชิงอรรถ: ๑ ม. อากิญฺญสมฺภวํ ญตฺวา ฯ ยุ. --- ญตฺวา ฯ ๒ โป. ม. เอวเมตํ ฯ @๓ ม. เอตํ ฯ ๔ โป. ตถา ฯ ๕ ม. ยุ. สกฺกํ ฯ ๖ โป. จกฺขุม ฯ |๔๓๙.๑๕๔๖| เอวํ อภิกฺกนฺตทสฺสาวึ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ กถํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสติ ฯ |๔๓๙.๑๕๔๗| สุญฺญโต โลกํ อเวกฺขสฺสุ โมฆราช สทา สโต อตฺตานุทิฏฺฐึ อูหจฺจ เอวํ มจฺจุตโร สิยา เอวํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสตีติ ฯ โมฆราชมาณวกปญฺหา ปณฺณรสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส โสฬสมา ปิงฺคิยปญฺหา [๔๔๐] |๔๔๐.๑๕๔๘| ๑๖ ชิณฺโณหมสฺมี อพโล วิวณฺโณ ๑- (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย) เนตฺตา น สุทฺธา สวนํ น ผาสุ มาหมฺปนสฺสํ ๒- โมมุโห อนฺตราย ๓- อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๔๐.๑๕๔๙| ทิสฺวาน รูเปสุ วิหญฺญมาเน (ปิงฺคิยาติ ภควา) รุปฺปนฺติ รูเปสุ ชนา ปมตฺตา ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต ชหสฺสุ รูปํ อปุนพฺภวาย ฯ |๔๔๐.๑๕๕๐| ทิสา จตสฺโส วิทิสา จตสฺโส @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. วีตวณฺโณ ฯ ๒ โป. มาหนฺนสฺส ฯ ม. ยุ. มาหํนสฺสํ ฯ @๓ โป. ม. อนฺตราว ฯ อุทฺธํ อโธ ทส ทิสา อิมาโย น ตุยฺหํ อทิฏฺฐํ อสุตามุตํ วา ๑- อโถ อวิญฺญาตํ กิญฺจิมตฺถิ ๒- โลเก อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๔๐.๑๕๕๑| ตญฺหาธิปนฺเน มนุเช เปกฺขมาโน (ปิงฺคิยาติ ภควา) สนฺตาปชาเต ชรสาปเรเต ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต ชหสฺสุ ตณฺหํ อปุนพฺภวายาติ ฯ ปิงฺคิยมาณวกปญฺหา โสฬสมา ฯ ------------เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๕๒๔-๕๕๐. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=25&item=424&items=17&modeTY=2 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=25&item=424&items=17&modeTY=2&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=25&item=424&items=17&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=25&item=424&items=17&modeTY=2 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=424 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=9468 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=9468 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]