ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ สุตฺต. ขุ. วิมานวตฺถุ-เปตวตฺถุ-เถรคาถา-เถรีคาถา
                     สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส
                                  วิมานวตฺถุ
                                  ----------
           นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                                 ปฐโม ปีฐวคฺโค
     [๑]   /วิมาน./ |๑.๑| ปีฐนฺเต โสวณฺณมยํ อุฬารํ
                      มโนชวํ คจฺฉติ เยนกามํ
                      อลงฺกเต มาลฺยธเร ๑- สุวตฺเถ
                      โอภาสสิ วิชฺชุริวพฺภกูฏํ
     |๑.๒|         เกน เตตาทิโส วณฺโณ      เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑.๓|         ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑.๔|         สา เทวตา อตฺตมนา    โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
@เชิงอรรถ:  ยุโรปิยโปตฺถเก มลฺยธเร ฯเปฯ
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ    ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑.๕|         อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      อพฺภาคตานาสนกํ อทาสึ
                      อภิวาทยึ อญฺชลิกํ อกาสึ
                      ยถานุภาวญฺจ อทาสิ ทานํ
     |๑.๖|         เตน เมตาทิโส วณฺโณ       เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑.๗|         อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปีฐวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๒]   |๒.๘| ปีฐนฺเต เวฬุริยมยํ อุฬารํ
                      มโนชวํ คจฺฉติ เยนกามํ
                      อลงฺกเต มาลฺยธเร สุวตฺเถ
                      โอภาสสิ วิชฺชุริวพฺภกูฏํ
     |๒.๙|         เกน เตตาทิโส วณฺโณ       เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๒.๑๐|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒.๑๑|       สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ    ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒.๑๒|       อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      อพฺภาคตานาสนกํ อทาสึ
                      อภิวาทยึ อญฺชลิกํ อกาสึ
                      ยถานุภาวญฺจ อทาสิ ทานํ
     |๒.๑๓|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ       เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๒.๑๔|       อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปีฐวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๓]   |๓.๑๕| ปีฐนฺเต โสวณฺณมยํ อุฬารํ
                      มโนชวํ คจฺฉติ เยนกามํ
                      อลงฺกเต มาลฺยธเร สุวตฺเถ
                      โอภาสสิ วิชฺชุริวพฺภกูฏํ
     |๓.๑๖|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ      เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๓.๑๗|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓.๑๘|       สา เทวตา อตฺตมนา        โมคฺคลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ     ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓.๑๙|       อปฺปสฺส กมฺมสฺส ผลํ มเมทํ
                      เยนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
     |๓.๒๐|       อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ       วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                      ตสฺส อทาสิหํ ปีฐํ     ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๓.๒๑|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ       เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๓.๒๒|       อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปีฐวิมานํ ตติยํ ฯ
     [๔]   |๔.๒๓| ปีฐนฺเต เวฬุริยมยํ อุฬารํ
                      มโนชวํ คจฺฉติ เยนกามํ
                      อลงฺกเต มาลฺยธเร สุวตฺเถ
                      โอภาสสิ วิชฺชุริวพฺภกูฏํ
     |๔.๒๔|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา   เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๔.๒๕|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔.๒๖|       สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ     ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔.๒๗|       อปฺปสฺส กมฺมสฺส ผลํ มเมทํ
                      เยนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
     |๔.๒๘|       อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ             วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                      ตสฺส อทาสิหํ ปีฐํ           ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๔.๒๙|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา   เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๔.๓๐|       อกฺขามิ ตํ ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมหํ ๑- อกาสึ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปีฐวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๕]   |๕.๓๑| กุญฺชโร เต วราโรโห         นานารตนกปฺปโน
                      รุจิโร ถามวา ชวสมฺปนฺโน   อากาสมฺหิ สมีหติ
     |๕.๓๒|       ปทุมี ปทุมปตฺตกฺขี ๒-        ปทุมุปฺปลชุตินฺธโร ๓-
                      ปทุมจุณฺณาภิกิณฺณงฺโค ๒-  โสวณฺณโปกฺขรมาลวา
     |๕.๓๓|       ปทุมานุสตํ มคฺคํ                ปทุมปตฺตวิภูสิตํ ๒-
                      ฐิตํ วคฺคุมนุคฺฆาติ              มิตํ คจฺฉติ วารโณ
     |๕.๓๔|       ตสฺส ปกฺกมมานสฺส              โสวณฺณกํสา รติสฺสรา
                      เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส             ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๕.๓๕|       ตสฺส นาคสฺส ขนฺธมฺหิ         สุจิวตฺถา อลงฺกตา
                      มหนฺตํ อจฺฉราสงฺฆํ            วณฺเณน อติโรจสิ
     |๕.๓๖|       ทานสฺส เต อิทํ ผลํ            อโถ สีลสฺส วา ปน
                      อโถ อญฺชลิกมฺมสฺส           ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิตา (ติ ฯ)
     |๕.๓๗|       สา เทวตา อตฺตมนา           โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
@เชิงอรรถ: ๑. ม. ยมกาสิ ปุญฺญํ ฯ   ม. ยุ. ปทฺม - ฯ    ม. ยุ. ปทฺมุปฺปล - ฯ
     |๕.๓๘|       ทิสฺวาน คุณสมฺปนฺนํ           ฌายึ ฌานรตํ สตํ
                       อทาสึ ปุปฺผาภิกิณฺณํ          อาสนํ ทุสฺสสนฺถตํ
     |๕.๓๙|       อุปฑฺฒปทุมมาลาหํ            อาสนสฺส สมนฺตโต
                      อพฺโภกิริสฺสํ ปตฺเตหิ            ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๕.๔๐|       ตสฺส กมฺมกุสลสฺส               อิทํ เม ตาทิสํ ผลํ
                      สกฺกาโร ครุกาโร จ             เทวานํ อปจิตา อหํ
     |๕.๔๑|       โย เว สมฺมาวิมุตฺตานํ         สนฺตานํ พฺรหฺมจารินํ
                      ปสนฺโน อาสนํ ทชฺชา        เอวํ นนฺเท ยถา อหํ
     |๕.๔๒|       ตสฺมา หิ อตฺตกาเมน         มหตฺตมภิกงฺขตา
                      อาสนํ ทาตพฺพํ โหติ           สรีรนฺติมธารินนฺติ ฯ
                                  กุญฺชรวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๖]   |๖.๔๓| สุวณฺณจฺฉทนํ นาวํ           นาริ อารุยฺห ติฏฺฐสิ
                      โอคาฬฺหสิ ๑- โปกฺขรณึ      ปทุมํ ๒- ฉินฺทสิ ปาณินา
     |๖.๔๔|       กูฏาคารา นิเวสา ๓- เต       วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                      ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ        สมนฺตา จตุโร ทิสา ๔-
     |๖.๔๕|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ          เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๖.๔๖|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. โอคาหสิ ฯ   ม. ยุ. ปทฺมํ ฯ   โป. นิวาสา ฯ   ม. กูฏาคารา ฯเปฯ
@จตุโร ทิสาติ อยํ คาถา น ปากฏา ฯ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖.๔๗|       สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ     ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖.๔๘|       อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ๑- ชาติยา มนุสฺสโลเก
                      ทิสฺวาน ภิกฺขู ตสิเต กิลนฺเต
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ อทาสึ
     |๖.๔๙|       โย เว กิลนฺตาน ปิปาสิตานํ
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ ททาติ
                      สีโตทกา ตสฺส ภวนฺติ นชฺโช
                      ปหูตมลฺยา พหุปุณฺฑรีกา
     |๖.๕๐|       ตํ อาปคา อนุปริยนฺติ สพฺพทา
                      สีโตทกา วาลุกสนฺถตา นที
                      อมฺพา จ สาลา ติลกา จ ชมฺพุโย
                      อุทฺทาลกา ปาฏลิโย จ ผุลฺลา
     |๖.๕๑|       ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ
                      วิมานเสฏฺฐํ ภุสโสภมานํ
                      ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                      เอตาทิสํ ปุญฺญกตา ๒- ลภนฺติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปริมยา ฯ   โป. สี. กตปุญฺญา ฯ
     |๖.๕๒|       กูฏาคารา นิเวสา เม            วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                       ททฺทลฺลมานา ๑- อาภนฺติ   สมนฺตา จตุโร ทิสา
     |๖.๕๓|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ          เตน เม อิธมิชฺฌติ
                       อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๖.๕๔|       อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมหํ ๒- อกาสึ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  นาวาวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๗] |๗.๕๕| สุวณฺณจฺฉทนํ นาวํ          นาริ อารุยฺห ติฏฺฐสิ
                      โอคาฬฺหสิ ๓- โปกฺขรณึ      ปทุมํ ๔- ฉินฺทสิ ปาณินา
     |๗.๕๖|       กูฏาคารา นิเวสา เต              วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                      ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ           สมนฺตา จตุโร ทิสา
     |๗.๕๗|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ             เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา           เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๗.๕๘|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ททฺทฬฺหมานา ฯ    ม. ยุ. ยมกาสิ ปุญฺญํ ฯ   โป. ม. ยุ. โอคาหสิ ฯ
@ ม. ยุ. ปทฺมํ ฯ
     |๗.๕๙|       สา ๑- เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗.๖๐|       อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
                      ทิสฺวาน ภิกฺขุํ ตสิตํ กิลนฺตํ
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ อทาสึ
     |๗.๖๑|       โย เว กิลนฺตสฺส ปิปาสิตสฺส
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ ททาติ
                      สีโตทกา ตสฺส ภวนฺติ นชฺโช
                      ปหูตมลฺยา พหุปุณฺฑรีกา
     |๗.๖๒|       ตํ อาปคา อนุปริยนฺติ สพฺพทา
                      สีโตทกา วาลุกสนฺถตา นที
                      อมฺพา จ สาลา ติลกา จ ชมฺพุโย
                      อุทฺทาลกา ปาฏลิโย จ ผุลฺลา
     |๗.๖๓|       ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ
                      วิมานเสฏฺฐํ ภุสโสภมานํ
                      ตสฺเสว ๒- กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                      เอตาทิสํ ปุญฺญกตา ลภนฺติ
     |๗.๖๔|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ           เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
@เชิงอรรถ:  ยุ. ส ฯ   ม. ตสฺสีธ ฯ
     |๗.๖๕|       อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  นาวาวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๘]   |๘.๖๖| สุวณฺณจฺฉทนํ นาวํ          นาริ อารุยฺห ติฏฺฐสิ
                      โอคาฬฺหสิ ๑- โปกฺขรณึ         ปทุมํ ๒- ฉินฺทสิ ปาณินา
     |๘.๖๗|       กูฏาคารา นิเวสา เต              วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                      ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ           สมนฺตา จตุโร ทิสา
     |๘.๖๘|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ             เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา           เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๘.๖๙|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๘.๗๐|       สา เทวตา อตฺตมนา              สมฺพุทฺเธเนว ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๘.๗๑|       อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
@เชิงอรรถ:  ยุ. โอคาหสิ ฯ   ม. ยุ. ปทฺมํ ฯ
                      ทิสฺวาน ภิกฺขู ตสิเต กิลนฺเต
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ อทาสึ
     |๘.๗๒|       โย เว กิลนฺตาน ปิปาสิตานํ
                      อุฏฺฐาย ปาตุํ อุทกํ ททาติ
                      สีโตทกา ตสฺส ภวนฺติ นชฺโช
                      ปหูตมลฺยา พหุปุณฺฑรีกา
     |๘.๗๓|       ตํ อาปคา อนุปริยนฺติ สพฺพทา
                      สีโตทกา วาลุกสนฺถตา นที
                      อมฺพา จ สาลา ติลกา จ ชมฺพุโย
                      อุทฺทาลกา ปาฏลิโย จ ผุลฺลา
     |๘.๗๔|       ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ
                      วิมานเสฏฺฐํ ภุสโสภมานํ
                      ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                      เอตาทิสํ ปุญฺญกตา ลภนฺติ
     |๘.๗๕|       กูฏาคารา นิเวสา เม            วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                      ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ        สมนฺตา จตุโร ทิสา
     |๘.๗๖|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ          เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา [๑]-
     |๘.๗๗|       เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ
@เชิงอรรถ:  ม. อกฺขามิ เต พุทฺธมหานุภาว มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ ฯ
                      เอตสฺส กมฺมสฺส อยํ วิปาโก ๑-
                      อุฏฺฐาย ๒- พุทฺโธ อุทกํ อปาสีติ ๓- ฯ
                                  นาวาวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๙]   |๙.๗๘| อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                      โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๙.๗๙|       เกน เตตาทิโส วณฺโณ         เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา          เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๙.๘๐|       เกน ตฺวํ วิมโลภาสา             อติโรจสิ เทวเต
                      เกน เต สพฺพคตฺเตหิ               สพฺพา โอภาสเร ทิสา
     |๙.๘๑|       ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๙.๘๒|       สา เทวตา อตฺตมนา            โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๙.๘๓|       อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
                      ตมนฺธการมฺหิ ๔- ติมีสิกายํ
                      ปทีปกาลมฺหิ อทํ ปทีปํ
     |๙.๘๔|       โย อนฺธการมฺหิ ติมีสิกายํ
@เชิงอรรถ:  โป. กมฺมสฺสิทํ ผลํ ฯ ม. ผลํ มเมทํ ฯ   โป. ม. อตฺถาย ฯ   ม. อปายีติ ฯ
@ โป. สมนฺธการมฺหิ ฯ
                      ปทีปกาลมฺหิ ททาติ ทีปํ
                      อุปฺปชฺชติ โชติรสํ วิมานํ
                      ปหูตมลฺยํ พหุปุณฺฑรีกํ
     |๙.๘๕|       เตน เมตาทิโส วณฺโณ          เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา           เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๙.๘๖|       เตนาหํ วิมโลภาสา             อติโรจามิ เทวตา
                      เตน เม สพฺพคตฺเตหิ              สพฺพา โอภาสเร ทิสา
     |๙.๘๗|       อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ๑- ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปทีปวิมานํ นวมํ ฯ
     [๑๐]   |๑๐.๘๘| อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                      โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา
     |๑๐.๘๙|     เกน เตตาทิโส วณฺโณ   เกน เต อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๐.๙๐|     ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ยมหํ อกาสึ ฯ
     |๑๐.๙๑|     สา เทวตา อตฺตมนา         โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๐.๙๒|     อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
     |๑๐.๙๓|     อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ              วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                      อาสชฺช ทานํ อทาสึ            อกามา ติลทกฺขิณํ
                      ทกฺขิเณยฺยสฺส พุทฺธสฺส        ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๑๐.๙๔|     เตน เมตาทิโส วณฺโณ       เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๐.๙๕|     อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ติลทกฺขิณวิมานํ ทสมํ ฯ
     [๑๑]   |๑๑.๙๖| โกญฺจา มยุรา ทิวิยา จ หํสา
                      วคฺคุสฺสรา โกกิลา สมฺปตนฺติ
                      ปุปฺผาภิกิณฺณํ รมฺมมิทํ วิมานํ
                      อเนกจิตฺตํ นรนาริเสวิตํ
     |๑๑.๙๗|     ตตฺถจฺฉสิ เทวิ มหานุภาเว
                      อิทฺธี วิกุพฺพนฺติ อเนกรูปา
                      อิมา จ เต อจฺฉราโย สมนฺตโต
                      นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ ๑-
     |๑๑.๙๘|     เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๑.๙๙|     สา เทวตา อตฺตมนา          โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๑.๑๐๐|  อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปติพฺพตา อนญฺญมนา อโหสึ
                      มาตาว ปุตฺตํ อนุรกฺขมานา
                      กุทฺธาปิหํ นปฺผรุสํ อโวจํ
     |๑๑.๑๐๑|  สจฺเจ ฐิตา โมสวชฺชํ ปหาย
                      ทาเน รตา สงฺคหิตตฺตภาวา
                      อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                      สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๑๑.๑๐๒|  เตน เมตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๑.๑๐๓|  อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
@เชิงอรรถ:  โป. ปโมทนฺติ จ ฯ  ม. มโมทยนฺติ จ ฯ
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ปติพฺพตาวิมานํ เอกาทสมํ ฯ
     [๑๒]   |๑๒.๑๐๔| เวฬุริยตฺถมฺภํ รุจิรํ ปภสฺสรํ
                      วิมานมารุยฺห อเนกจิตฺตํ
                      ตตฺถจฺฉสิ เทวิ มหานุภาเว
                      อุจฺจาวจา อิทฺธิวิกุพฺพมานา
                      อิมา จ เต อจฺฉราโย สมนฺตโต
                      นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๑๒.๑๐๕|  เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๒.๑๐๖|  สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                      ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๒.๑๐๗|  อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      อุปาสิกา จกฺขุมโต อโหสึ
                      ปาณาติปาตา วิรตา อโหสึ
                      โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยิสฺสํ
     |๑๒.๑๐๘|  อมชฺชปา ๑- นาปิ มุสา อภาณึ
@เชิงอรรถ:  ม. อมชฺชปาโน จ ฯ
                      สเกน สามินา อโหสึ ตุฏฺฐา
                      อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                      สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๑๒.๑๐๙|  เตน เมตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธมิชฺฌติ
                      อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๒.๑๑๐|  อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                      มนุสฺสภูตา ยมหํ อกาสึ ๑-
                      เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                  ทุติยปติพฺพตาวิมานํ ทฺวาทสมํ ฯ
     [๑๓]   |๑๓.๑๑๑| อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๑๓.๑๑๒|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                         อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๓.๑๑๓|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
    |๑๓.๑๑๔|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                       ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยมกาสิ ปุญฺญํ ฯ
     |๑๓.๑๑๕|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        สุณิสา อโหสึ สสุรสฺส ฆเร ๑-
     |๑๓.๑๑๖|    อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ            วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                        ตสฺส อทาสิหํ ปูวํ                ปสนฺนา สเกหิ ๒- ปาณิหิ
                        ภาคฑฺฒภาคํ ทตฺวาน         โมทามิ นนฺทเน วเน
     |๑๓.๑๑๗|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
    |๑๓.๑๑๘|    เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                       วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                       สุณิสาวิมานํ เตรสมํ ฯ
     [๑๔]   |๑๔.๑๑๙| อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๑๔.๑๒๐|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๔.๑๒๑|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๔.๑๒๒|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
@เชิงอรรถ:  ม. เคเห ฯ    ม. เสหิ ฯ
     |๑๔.๑๒๓|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        สุณิสา อโหสึ สสุรสฺส ฆเร
     |๑๔.๑๒๔|    อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ            วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                        ตสฺส อทาสิหํ ภาคํ              ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
                        กุมฺมาสปิณฺฑํ ทตฺวาน         โมทามิ นนฺทเน วเน
     |๑๔.๑๒๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๔.๑๒๖|    เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    สุณิสาวิมานํ จุทฺทสมํ ฯ
     [๑๕]   |๑๕.๑๒๗| อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                         โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๑๕.๑๒๘|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                         อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๕.๑๒๙|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๕.๑๓๐|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๕.๑๓๑|    อิสฺสา จ มจฺฉริยมาโน ๑- ปลาโส
                        นาโหสิ มยฺหํ ฆรมาวสนฺติยา
                        อกฺโกธนา ภตฺตุ วสานุวตฺตินี
                        อุโปสเถ นิจฺจปฺปมตฺตา ๒-
     |๑๕.๑๓๒|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ         ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ             อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๑๕.๑๓๓|    อุโปสถํ อุปวสึ ๓-          สทา สีเล สุสํวุตา
                        สญฺญมา สํวิภาคา จ           วิมานํ อาวสามหํ
     |๑๕.๑๓๔|    ปาณาติปาตา วิรตา       มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ            มชฺชปานา จ อารกา
     |๑๕.๑๓๕|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจานโกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๑๕.๑๓๖|    สาหํ สเกน สีเลน           ยสสา จ ยสสฺสินี
                         อนุโภมิ สกํ ปุญฺญํ             สุขิตา จมฺหิ อนามยา
     |๑๕.๑๓๗|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ    เตน เม อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๕.๑๓๘|    อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                        มนุสฺสภูตา ยมหํ อกาสึ
                        เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
@เชิงอรรถ:  ม. มจฺเฉรมโถ ฯ ยุ. มจฺฉริยมโถ ฯ   ม. นิจฺจหมปฺปมตฺตา ฯ
@ โป. ม. อุปวสิสฺสํ ฯ
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๕.๑๓๙|   มม จ ภนฺเต วจเนน ภควโต ปาเท สิรสา วนฺเทยฺยาสิ
อุตฺตรา   นาม   ภนฺเต   อุปาสิกา   ภควโต   ปาเท  สิรสา  วนฺทตีติ
อนจฺฉริยํ   โข   ปเนตํ  ภนฺเต  ยํ  มํ  ภควา  อญฺญตรสฺมึ  สามญฺญผเล
พฺยากเรยฺย ตํ ภควา สกทาคามิผเล พฺยากาสีติ ฯ
                        อุตฺตราวิมานํ ปณฺณรสมํ ฯ
     [๑๖]   |๑๖.๑๔๐| ยุตฺตา จ เต ปรมอลงฺกตา หยา
                        อโธมุขา อฆสิ คมา พลี ชวา
                        อภินิมฺมิตา ปญฺจ รถา สตา จ เต
                        อเนฺวนฺติ ตํ สารถิโจทิตา หยา
     |๑๖.๑๔๑|    สา ติฏฺฐสิ รถวเร อลงฺกตา
                        โอภาสยํ ชลมิว โชติปาวโก
                        ปุจฺฉามิ ตํ วรตนุ อโนมทสฺสเน
                        กสฺมา กายา อนธิวรํ อุปาคมิ
     |๑๖.๑๔๒|    กามคฺคปตฺตานํ ยมาหุ อนุตฺตรา
                        นิมฺมาย นิมฺมาย รมนฺติ เทวตา
                        ตสฺมา กายา อจฺฉรา กามวณฺณินี
                        อิธาคตา อนธิวรํ นมสฺสิตุํ
     |๑๖.๑๔๓|    กึ ตฺวํ ปุเร สุจริตมาจรี อิธ
                        เกนาสิ ตฺวํ อมิตยสา สุเขธิตา
                        อิทฺธี จ เต อนธิวรา วิหงฺคมา
                        วณฺโณ จ เต ทส ทิสา วิโรจติ
     |๑๖.๑๔๔|    เทเวหิ ตฺวํ ปริวุตา สกฺกตา จสิ
                        กุโต จุตา สุคติคตาสิ เทวเต
                        กสฺส วา ตฺวํ วจนกรานุสาสนึ
                        อาจิกฺข เม ตฺวํ ยทิ พุทฺธสาวิกา (ติ) ฯ
     |๑๖.๑๔๕|    นคนฺตเร นครวเร สุมาปิเต
                        ปริจาริกา ราชวรสฺส สิรีมโต
                        นจฺเจหิ คีเตหิ ๑- ปรมสุสิกฺขิตา อหุํ
                        สิริมาติ มํ ราชคเห อเวทึสุ
     |๑๖.๑๔๖|    พุทฺโธ จ เม อิสินิสโภ วินายโก
                        อเทสยิ สมุทยทุกฺขนิจฺจตํ
                        อสงฺขตํ ทุกฺขนิโรธํ สสฺสตํ
                        มคฺคญฺจิมํ อกุฏิลํ อญฺชสํ สิวํ
     |๑๖.๑๔๗|    สุตฺวานหํ อมตปทํ อสงฺขตํ
                        ตถาคตสฺส อนธิวรสฺส สาสนํ
                        สีเลสฺวาหํ ปรมสุสํวุตา อหุํ
                        ธมฺเม ฐิตา นรวรพุทฺธเทสิเต
     |๑๖.๑๔๘|    ญตฺวาน ตํ ๒- วิรชํ ปทํ อสงฺขตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นจฺเจ คีเต ฯ   ญตฺวานหนฺติปิ ฯ
                        ตถาคเตน อนธิวเรน เทสิตํ
                        ตตฺเถวหํ สมถสมาธิมาผุสึ
                        สาเยว เม ปรมนิยามตา อหุ
     |๑๖.๑๔๙|    ลทฺธานหํ อมตวรํ วิเสสนํ
                        เอกํสิกา อภิสมเย วิเสสิย
                        อสํสยา พหุชนปูชิตา อหํ
                        ขิฑฺฑํ รตึ ปจฺจนุโภมนปฺปกํ
     |๑๖.๑๕๐|    เอวํ อหํ อมตรสมฺหิ เทวตา
                        ตถาคตสฺส อนธิวรสฺส สาวิกา
                        ธมฺมทฺทสา ปฐมผเล ปติฏฺฐิตา
                        โสตาปนฺนา น จ ปุนมตฺถิ ทุคฺคติ
     |๑๖.๑๕๑|    สา วนฺทิตุํ อนธิวรํ อุปาคมึ
                        ปาสาทิเก กุสลรเต จ ภิกฺขโว
                        นมสฺสิตุํ สมณสมาคมํ สิวํ
                        สคารวา สิริมโต ธมฺมราชิโน
     |๑๖.๑๕๒|    ทิสฺวา มุนึ มุทิตมนมฺหิ ปีณิตา
                        ตถาคตํ นรวรทมฺมสารถึ
                        ตณฺหจฺฉิทํ กุสลรตํ วินายกํ
                        วนฺทามหํ ปรมหิตานุกมฺปกนฺติ ฯ
                                    สิริมาวิมานํ โสฬสมํ ฯ
     [๑๗]   |๑๗.๑๕๓| อิทํ วิมานํ รุจิรํ ปภสฺสรํ
                        เวฬุริยตฺถมฺภํ สตตํ สุนิมฺมลํ ๑-
                        สุวณฺณรุกฺเขหิ สมนฺตโมตฺถตํ
                        ฐานํ มมํ กมฺมวิปากสมฺภวํ
     |๑๗.๑๕๔|    ตตฺรูปปนฺนา ปุริมจฺฉรา อิมา
                        สตํ สหสฺสานิ สเกน กมฺมุนา
                        ตุวํสิ อชฺฌูปคตา ยสสฺสินี
                        โอภาสยํ ติฏฺฐสิ ปุพฺพเทวตา
     |๑๗.๑๕๕|    สสี อธิคฺคยฺห ยถา วิโรจติ
                        นกฺขตฺตราชาริว ตารกาคณํ
                        ตเถว ตฺวํ อจฺฉราสงฺคณํ อิมํ
                        ททฺทลฺลมานา ยสสา วิโรจสิ
     |๑๗.๑๕๖|    กุโต นุ อาคมฺม อโนมทสฺสเน
                        อุปปนฺนา ตฺวํ ภวนํ มมํ อิทํ
                        พฺรหฺมํว เทวา ติทสา สหินฺทกา
                        สพฺเพ น ตปฺปามเส ทสฺสเนน ตนฺติ ฯ
     |๑๗.๑๕๗|    ยเมตํ สกฺก อนุปุจฺฉเส มมํ
                        กุโต จุตา อิธ อาคตา ตุวํ
                        พาราณสี นาม ปุรตฺถิ กาสินํ
                        ตตฺถ ปุเร อโหสึ เปสการิกา ๒-
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. สุนิมฺมิตํ ฯ   โป. ม. ยุ. เกสการิกา ฯ
     |๑๗.๑๕๘|    พุทฺเธ จ ธมฺเม จ ปสนฺนมานสา
                        สงฺเฆ จ เอกนฺตคตา อสํสยา
                        อขณฺฑสิกฺขาปทา อาคตปฺผลา
                        สมฺโพธิธมฺเม นิยตา อนามยาติ
     |๑๗.๑๕๙|    ตนฺตฺยาภินนฺทามเส สฺวาคตญฺจ เต
                        ธมฺเมน จ ตฺวํ ยสสา วิโรจสิ
                        พุทฺเธ จ ธมฺเม จ ปสนฺนมานเส
                        สงฺเฆ จ เอกนฺตคเต อสํสเย
                        อขณฺฑสิกฺขาปเท อาคตปฺผเล
                        สมฺโพธิธมฺเม นิยเต อนามเยติ ฯ
                                    เปสการิยวิมานํ สตฺตรสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
          ปญฺจ ปีฐา ตโย นาวา    ปทีปา ติลทกฺขิณา
          เทฺว ปตี เทฺว สุณิสา       อุตฺตรา สิริมา เปสการิกา
          วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติ ฯ
                                  อิตฺถีวิมาเน วคฺโค ปฐโม ฯ
                                       ทุติโย จิตฺตลตาวคฺโค
     [๑๘]   |๑๘.๑๖๐| ๑ อปิ สกฺโกว เทวินฺโท   รมฺเม จิตฺตลตาวเน
                        สมนฺตา อนุปริยาสิ          นารีคณปุรกฺขตา
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา  โอสธี วิย ตารกา
     |๑๘.๑๖๑|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา   เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๘.๑๖๒|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๘.๑๖๓|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ     ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๘.๑๖๔|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ทาสี อโหสึ ปรเปสฺสิยา กุเล
     |๑๘.๑๖๕|    อุปาสิกา จกฺขุมโต         โคตมสฺส ยสสฺสิโน
                        ตสฺสา เม นิกฺกโม อาสิ   สาสเน ตสฺส ตาทิโน
     |๑๘.๑๖๖|    กามํ ภิชฺชตุ ยํ กาโย       เนว อตฺเถตฺถ สนฺถนํ
                        สิกฺขาปทานํ ปญฺจนฺนํ     มคฺโค โสวตฺถิโก สิโว
     |๑๘.๑๖๗|    อกณฺฏโก อคหโน          อุชุ สพฺภิ ปเวทิโต
                        นิกฺกมสฺส ผลํ ปสฺส         ยถิทํ ปาปุณิตฺถิกา
     |๑๘.๑๖๘|    อามนฺตนิกา รญฺโญมฺหิ  สกฺกสฺส วสวตฺติโน
                        สฏฺฐิ ตุริยสหสฺสานิ             ปฏิโพธํ กโรนฺติ เม
     |๑๘.๑๖๙|    อาลมฺโพ คคฺคโม ภีโม    สาธุวาทิ ปสํสิโย
                        โปกฺขโร จ สุผสฺโส จ          วีณาโมกฺขา จ นาริโย
     |๑๘.๑๗๐|    นนฺทา เจว สุนนฺทา จ     โสณทินฺนา สุจิมฺหิตา
                        อาลมฺพุสา มิสฺสเกสี ๑-     ปุณฺฑรีกาติ ทารุณี
     |๑๘.๑๗๑|    เอนิปสฺสา สุปสฺสา จ      สุภทฺทา มุทุกาวที
                        เอตา อญฺญา จ เสยฺยาเส   อจฺฉรานํ ปโพธิกา
     |๑๘.๑๗๒|    ตา มํ กาเลนุปาคนฺตฺวา  อภิภาสนฺติ เทวตา
                        หนฺท นจฺจาม คายาม       หนฺท ตํ รมยามเส
     |๑๘.๑๗๓|    นยิทํ อกตปุญฺญานํ       กตปุญฺญานเมวิทํ
                        อโสกํ นนฺทนํ รมฺมํ            ติทสานํ มหาวนํ
     |๑๘.๑๗๔|    สุขํ อกตปุญฺญานํ          อิธ นตฺถิ ปรตฺถ จ
                        สุขญฺจ กตปุญฺญานํ          อิธ เจว ปรตฺถ จ
     |๑๘.๑๗๕|    เตสํ สหพฺยกามานํ         กตฺตพฺพํ กุสลํ พหุํ
                        กตปุญฺญา หิ โมทนฺติ        สคฺเค โภคสมงฺคิโนติ ฯ
                                    ทาสีวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๑๙]   |๑๙.๑๗๖| ๒ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน      ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา   โอสธี วิย ตารกา
     |๑๙.๑๗๗|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๙.๑๗๘|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อลมฺพุสา มิสฺสเกสี จ ฯ
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๑๙.๑๗๙|    เกวฏฺฏทฺวารา นิกฺขมฺม   อหุ มยฺหํ นิเวสนํ
                        ตตฺถ สํสรมานานํ               สาวกานํ มเหสินํ
     |๑๙.๑๘๐|    โอทนํ กุมฺมาสํ ฑากํ       โลณโสวีรกญฺจหํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ                  วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๑๙.๑๘๑|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ         ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ              อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๑๙.๑๘๒|    อุโปสถํ อุปวสึ               สทา สีเลสุ สํวุตา
                        สญฺญมา สํวิภาคา จ           วิมานํ อาวสามหํ
     |๑๙.๑๘๓|    ปาณาติปาตา วิรตา       มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ            มชฺชปานา จ อารกา
     |๑๙.๑๘๔|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจานโกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๑๙.๑๘๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     มม   จ   ภนฺเต  วจเนน  ภควโต  ปาเท  สิรสา  วนฺเทยฺยาสิ
ลขุมา   นาม   ภนฺเต   อุปาสิกา   ภควโต   ปาเท   สิรสา  วนฺทตีติ
อนจฺฉริยํ   โข   ปเนตํ  ภนฺเต  ยํ  มํ  ภควา  อญฺญตรสฺมึ  สามญฺญผเล
พฺยากเรยฺย ตํ ภควา สกทาคามิผเล พฺยากาสีติ ฯ
                        ลขุมาวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๒๐]   |๒๐.๑๘๖| ๓ ปิณฺฑาย เต จรนฺตสฺส   ตุณฺหีภูตสฺส ติฏฺฐโต
                        ทฬิทฺทา กปณา นารี         ปราคารํ อวสฺสิตา ๑-
     |๒๐.๑๘๗|    ยา เต อทาสิ อาจามํ        ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
                        สา หิตฺวา มานุสํ เทหํ            กํ นุ สาทิสตํ คตาติ ฯ
     |๒๐.๑๘๘|    ปิณฺฑาย เม จรนฺตสฺส      ตุณฺหีภูตสฺส ติฏฺฐโต
                        ทฬิทฺทา กปณา นารี            ปราคารํ อวสฺสิตา ๑-
     |๒๐.๑๘๙|    ยา เม อทาสิ อาจามํ      ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
                        สา หิตฺวา มานุสํ เทหํ          วิปฺปมุตฺตา อิโต จุตา
     |๒๐.๑๙๐|    นิมฺมานรติโน นาม        สนฺติ เทวา มหิทฺธิกา
                        ตตฺถ สา สุขิตา นารี             โมทิตาจามทายิกา
     |๒๐.๑๙๑|    อโห ทานํ วรากิยา         กสฺสเป สุปติฏฺฐิตํ
                        ปราภเตน ทาเนน                อิชฺฌิตฺถ วต ทกฺขิณา
     |๒๐.๑๙๒|    ยา มเหสิตฺตํ กเรยฺย        จกฺกวตฺติสฺส ราชิโน
                        นารี สพฺพงฺคกลฺยาณี           ภตฺตุ จาโนมทสฺสิกา
                        เอตสฺสาจามทานสฺส            กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๒๐.๑๙๓|    สตํ นิกฺขา สตํ อสฺสา        สตํ อสฺสตรี รถา
                        สตํ กญฺญาสหสฺสานิ             อามุตฺตมณิกุณฺฑลา
                        เอตสฺสาจามทานสฺส             กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๒๐.๑๙๔|    สตํ เหมวตา นาคา          อีสา ทนฺตา อุรูฬฺหวา
                        สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา          เหมกปฺปนิวาสสา
@เชิงอรรถ:  อปสฺสิตาติปิ ฯ
                        เอตสฺสาจามทานสฺส          กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๒๐.๑๙๕|    จตุนฺนํ มหาทีปานํ         อิสฺสรํ โยธ การเย
                        เอตสฺสาจามทานสฺส          กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสินฺติ ฯ
                                    อาจามทายิกาวิมานํ ตติยํ ฯ
     [๒๑]   |๒๑.๑๙๖| ๔ จณฺฑาลิ วนฺท ปาทานิ   โคตมสฺส ยสสฺสิโน
                        ตเมว อนุกมฺปาย              อฏฺฐาสิ อิสิสตฺตโม
     |๒๑.๑๙๗|    อภิปฺปสาเทหิ มนํ           อรหนฺตมฺหิ ตาทิเน ๑-
                        ขิปฺปมญฺชลิกา ๒- วนฺท        ปริตฺตํ ตว ชีวิตนฺติ ฯ
     |๒๑.๑๙๘|    โจทิตา ภาวิตตฺเตน          สรีรนฺติมธารินา
                        จณฺฑาลี วนฺทิ ปาทานิ          โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๑.๑๙๙|    ตเมนํ อวธิ คาวี               จณฺฑาลึ ปญฺชลึ ฐิตํ
                        นมสฺสมานํ สมฺพุทฺธํ              อนฺธกาเร ปภงฺกรํ
     |๒๑.๒๐๐|    ขีณาสวํ วิคตรชํ อเนญฺชํ
                         [๓]-
                        เทวิทฺธิปตฺตา อุปสงฺกมิตฺวา
                        วนฺทามิ ตํ วีร มหานุภาว
     |๒๑.๒๐๑|    สุวณฺณวณฺณา ชลิตา มหายสา
                        วิมานโมรุยฺห อเนกจิตฺตา
                        ปริวาริตา อจฺฉราสงฺคเณน
                        กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมํ (อิติ) ฯ
     |๒๑.๒๐๒|    อหํ ภทนฺเต จณฺฑาลี      ตยา ๔- วีเรน เปสิตา
@เชิงอรรถ:  โป. ตาทิโน ฯ ม. ยุ. ตาทินิ ฯ   ม. ยุ. ขิปฺปํ ปญฺชลิกา ฯ   โป. ม. ยุ. เอกํ
@อารญฺญมฺหิ รโห นิสินฺนํ ฯ   ยุ. ตโย ฯ
                        วนฺทึ อรหโต ปาเท              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๑.๒๐๓|    สาหํ วนฺทิตฺวา ปาทานิ  จุตา จณฺฑาลโยนิยา
                        วิมานํ สพฺพโส ภทฺทํ         อุปปนฺนมฺหิ นนฺทเน
     |๒๑.๒๐๔|    อจฺฉรานํ สหสฺสานิ      ปุรกฺขิตฺวา มํ ติฏฺฐนฺติ
                        ตาสาหํ ปวรา เสฏฺฐา         วณฺเณน ยสสายุนา
     |๒๑.๒๐๕|    ปหูตกตกลฺยาณา        สมฺปชานา ปติสฺสตา
                        มุนึ การุณิกํ โลเก          ภนฺเต วนฺทิตุมาคตาติ
     |๒๑.๒๐๖|    อิทํ วตฺวาน จณฺฑาลี    กตญฺญุกตเวทินี
                        วนฺทิตฺวา อรหโต ปาเท    ตตฺเถวนฺตรธายตีติ ฯ
                                    จณฺฑาลิวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๒๒]   |๒๒.๒๐๗| ๕ นีลา ปีตา จ กาฬา จ   มญฺชิฏฺฐา อถ โลหิตา
                        อุจฺจาวจานํ วณฺณานํ    กิญฺชกฺขปริวาริตา
     |๒๒.๒๐๘|    มนฺทารวานํ ปุปฺผานํ    มาลํ ธาเรสิ มุทฺธนิ
                        นยิเม อญฺเญสุ กาเยสุ   รุกฺขา สนฺติ สุเมธเส
     |๒๒.๒๐๙|    เกน กายํ อุปปนฺนา      ตาวตึสํ ยสสฺสินี
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๒๒.๒๑๐|    ภทฺทิตฺถิกาติ มํ อญฺญึสุ    กิมฺพิลายํ อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา   สํวิภาครตา สทา
     |๒๒.๒๑๑|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ   เสนาสนํ ปทีปิยํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ            วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๒๒.๒๑๒|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ        ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ        อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
                        อุโปสถํ อุปวสึ               สทา สีเล สุสํวุตา
     |๒๒.๒๑๓|    ปาณาติปาตา วิรตา       มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ       มชฺชปานา จ อารกา
     |๒๒.๒๑๔|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา      อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต         อปฺปมาทวิหารินี
                        กตาวกาสา กตกุสลา ตโต จุตา
                        สยมฺปภา อนุวิจรามิ นนฺทนํ
     |๒๒.๒๑๕|    ภิกฺขู จาหํ ปรมหิตานุกมฺปเก
                        อโภชยึ ตปสฺสิยุคํ มหามุนึ
                        กตาวกาสา กตกุสลา ตโต จุตา
                        สยมฺปภา อนุวิจรามิ นนฺทนํ
     |๒๒.๒๑๖|    อฏฺฐงฺคิกํ อปริมิตํ สุขาวหํ
                        อุโปสถํ สตฺตตมุปาวสึ อหํ
                        กตาวกาสา กตกุสลา ตโต จุตา
                        สยมฺปภา อนุวิจรามิ นนฺทนนฺติ ฯ
                                    ภทฺทิตฺถิกาวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๒๓]   |๒๓.๒๑๗| ๖ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา      โอสธี วิย ตารกา
     |๒๓.๒๑๘|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา         เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๒๓.๒๑๙|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๓.๒๒๐|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๓.๒๒๑|    โสณทินฺนาติ มํ อญฺญึสุ  นาลนฺทายํ อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา         สํวิภาครตา สทา
     |๒๓.๒๒๒|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ    เสนาสนํ ปทีปิยํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ                   วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๒๓.๒๒๓|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ         ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ             อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๒๓.๒๒๔|    อุโปสถํ อุปวสึ                สทา สีเล สุสํวุตา
                        ปาณาติปาตา วิรตา            มุสาวาทา จ ๑- สญฺญตา ๒-
                        เถยฺยา จ อติจารา จ            มชฺชปานา จ อารกา
     |๒๓.๒๒๕|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๓.๒๒๖|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ    โป. ยุ. สุสญฺญตา ฯ
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    โสณทินฺนาวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๒๔]   |๒๔.๒๒๗| ๗ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน      ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา        โอสธี วิย ตารกา
     |๒๔.๒๒๘|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๔.๒๒๙|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                         ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๔.๒๓๐|    อุโปสถาติ มํ อญฺญึสุ      สาเกตายํ อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา          สํวิภาครตา สทา
     |๒๔.๒๓๑|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ     เสนาสนํ ปทีปิยํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ                   วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๒๔.๒๓๒|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ          ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ              อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
                        อุโปสถํ อุปวสึ                    สทา สีเล สุสํวุตา
     |๒๔.๒๓๓|    ปาณาติปาตา วิรตา        มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ             มชฺชปานา จ อารกา
     |๒๔.๒๓๔|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๔.๒๓๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๔.๒๓๖|    อภิกฺขณํ นนฺทนํ สุตฺวา    ฉนฺโท เม อุปปชฺชถ
                        ตตฺถ จิตฺตํ ปณิธาย            อุปปนฺนมฺหิ นนฺทนํ
     |๒๔.๒๓๗|    นากาสึ สตฺถุ วจนํ           พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
                        หีเน จิตฺตํ ปณิธาย             สมฺหิ ปจฺฉานุตาปินี
     |๒๔.๒๓๘|    กีวจิรํ วิมานสฺมึ              อิธ วสฺสสุโปสเถ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข           ยทิ ชานาสิ อายุ โน (อิติ) ฯ
     |๒๔.๒๓๙|    สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานิ [๑]-   อิธ ฐตฺวา มหามุนิ
                        อิโต จุตา คมิสฺสามิ            มนุสฺสานํ สหพฺยตนฺติ ฯ
     |๒๔.๒๔๐|    มา ตฺวํ อุโปสเถ ภยิ         สมฺพุทฺเธนาสิ พฺยากตา
                        โสตาปนฺนา วิเสสยิ           ปหีนา ตว ทุคฺคตีติ ฯ
                                   อุโปสถวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๒๕]   |๒๕.๒๔๑| ๘ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน      ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๒๕.๒๔๒|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๕.๒๔๓|    สา เทวตา อตฺตมนา        โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                         ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๕.๒๔๔|    นิทฺทาติ มํ อญฺญึส         ราชคหสฺมึ อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา          สํวิภาครตา สทา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ติสฺโส จ วสฺสโกฏิโย ฯ
     |๒๕.๒๔๕|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ     เสนาสนํ ปทีปิยํ
                         อทาสึ อุชุภูเตสุ                   วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๒๕.๒๔๖|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ          ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ             อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๒๕.๒๔๗|    อุโปสถํ อุปวสึ               สทา สีเล สุสํวุตา
                        ปาณาติปาตา วิรตา            มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ            มชฺชปานา จ อารกา
     |๒๕.๒๔๘|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต              โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๕.๒๔๙|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        สุนิทฺทาวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๒๖]   |๒๖.๒๕๐| ๙ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน     ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา      โอสธี วิย ตารกา
     |๒๖.๒๕๑|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๖.๒๕๒|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๖.๒๕๓|    สุทินฺนาติ มํ อญฺญึสุ       ราชคหสฺมึ อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา          สํวิภาครตา สทา
     |๒๖.๒๕๔|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ     เสนาสนํ ปทีปิยํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ                   วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๒๖.๒๕๕|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ          ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ              อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
                        อุโปสถํ อุปวสึ                    สทา สีเล สุสํวุตา
     |๒๖.๒๕๖|    ปาณาติปาตา วิรตา        มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ            มชฺชปานา จ อารกา
     |๒๖.๒๕๗|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา       อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต               โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๒๖.๒๕๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    สุทินฺนาวิมานํ นวมํ ฯ
     [๒๗]   |๒๗.๒๕๙| ๑๐  อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา       โอสธี วิย ตารกา
     |๒๗.๒๖๐|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๗.๒๖๑|    สา เทวตา อตฺตมนา        โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๗.๒๖๒|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ปุริมาย ชาติยา มสุสฺสโลเก
     |๒๗.๒๖๓|    อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ            วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                        ตสฺส อทาสิหํ ภิกฺขํ              ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๒๗.๒๖๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ภิกฺขาทายิกวิมานํ ทสมํ ฯ
     [๒๘]   |๒๘.๒๖๕| ๑๑ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา
     |๒๘.๒๖๖|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๒๘.๒๖๗|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๒๘.๒๖๘|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
     |๒๘.๒๖๙|    อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ            วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                        ตสฺส อทาสิหํ ภิกฺขํ              ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๒๘.๒๗๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        ทุติยภิกฺขาทายิกวิมานํ เอกาทสมํ ฯ
                                    อุทฺทานํ
              ทาสี เจว ลขุมา จ       อถ อาจามทายิกา
              จณฺฑาลี ภทฺทิตฺถิกา เจว    โสณทินฺนา อุโปสถา
              นิทฺทา เจว สุทินฺนา จ     เทฺว จ ภิกฺขายทายิกา
                            วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติ ฯ
                           อิตฺถิวิมาเน ทุติโย วคฺโค ฯ
                                ภาณวารํ ปฐมํ ฯ
                                  ----------
                         ตติโย ปาริฉตฺตกวคฺโค
     [๒๙]   |๒๙.๒๗๑| ๑ อุฬาโร เต ยโส วณฺโณ    สพฺพา โอภาสเต ทิสา
                        นาริโย นจฺจนฺติ คายนฺติ    เทวปุตฺตา อลงฺกตา
     |๒๙.๒๗๒|    โมทนฺติ ปริวาเรนฺติ       ตว ปูชาย เทวเต
                        โสวณฺณานิ วิมานานิ         ตวิมานิ สุทสฺสเน
     |๒๙.๒๗๓|    ตุวํปิ อิสฺสรา เตสํ          สพฺพกามสมิทฺธินํ
                        อภิชาตา มหนฺตาสิ           เทวกาเย ปโมทสิ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๒๙.๒๗๔|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ทุสฺสีเล กุเล สุณิสา อโหสึ
     อสฺสทฺเธสุ กทริเยสุ                   สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา
                         [๑]-
     |๒๙.๒๗๕|    ปิณฺฑาย จรมานสฺส     อปูวํ เต อทาสิหํ
                        ตสฺส อทาสิหํ ๒- ปูวํ         ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ตทาหํ สสฺสุยาจิกฺขึ   สมโณ อาคโต อิธ ฯ   ม. ยุ. อทาสหํ ฯ
     |๒๙.๒๗๖|    อิติสฺสา สสฺสุ ปริภาสิ    อวินีตา ตฺวํ วธู
                        น มํ สมฺปุจฺฉิตุํ อิจฺฉิ          สมณสฺส ททามหํ
     |๒๙.๒๗๗|    ตโต เม สสฺสุ กุปิตา      ปหาสิ มุสเลน มํ
                        กุฏงฺคญฺฉิ อวธิ มํ              นาสกฺขึ ชีวิตุํ จิรํ
     |๒๙.๒๗๘|    สาหํ กายสฺส เภทา จ    วิปฺปมุตฺตา ตโต จุตา
                        ตาวตึสานํ เทวานํ             อุปปนฺนา สหพฺยตํ
     |๒๙.๒๗๙|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อุฬารวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๓๐]   |๓๐.๒๘๐| ๒ โอภาสยิตฺวา ปฐวึ สเทวกํ
                        อติโรจสิ จนฺทิมสุริยา วิย
                        สิริยา จ วณฺเณน ยเสน เตชสา
                        พฺรหฺมาว เทวิ ติทเส สหินฺทเก
     |๓๐.๒๘๑|    ปุจฺฉามิ ตํ อุปฺปลมาลธารินิ
                        อาเวฬินิ กญฺจนสนฺนิภตฺตเจ
                        อลงฺกเต อุตฺตมวตฺถธารินิ
                        กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมํ
     |๓๐.๒๘๒|    กึ ตฺวํ ปุเร กมฺมํ อกาสิ อตฺตนา
                        มนุสฺสภูตา ปุริมาย ชาติยา
                        ทานํ สุจิณฺณํ อถ สีลสญฺญมํ
                        เกนูปปนฺนา สุคตึ ยสสฺสินี
     เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๓๐.๒๘๓|    อิทานิ ภนฺเต อิมเมว คามํ
                        ปิณฺฑาย อมฺหากํ ฆรํ อุปาคมิ
                        ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสึ ขณฺฑิกํ
                        ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยา
     |๓๐.๒๘๔|    สสฺสู จ ปจฺฉา อนุยุญฺชเต มมํ
                        กหนฺนุ อุจฺฉุํ วธุเก อวากริ
                        น ฉฑฺฑิตํ น จ ขาทิตํ มยา
                        สนฺตสฺส ภิกฺขุสฺส สยํ อทาสิหํ
     |๓๐.๒๘๕|    ตุยฺหํ อิทํ อิสฺสริยํ อโถ มมํ
                        อิติสฺสา สสฺสุ ปริภาสเต มมํ
                        ปีฐํ คเหตฺวา ปหารํ อทาสิ เม
                        ตโต จุตา กาลกตมฺหิ เทวตา
     |๓๐.๒๘๖|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา
                        เทเวหิ สทฺธึ ปริจาริยามหํ
                        โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๓๐.๒๘๗|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา
                        เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา
                        สมปฺปิตา กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๓๐.๒๘๘|    เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ
                        มหาวิปากา มม อุจฺฉุทกฺขิณา
                        เทเวหิ สทฺธึ ปริจาริยามหํ
                        โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๓๐.๒๘๙|    เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ
                        มหาชุติกา มม อุจฺฉุทกฺขิณา
                        เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา
                        สหสฺสเนตฺโตริว นนฺทเน วเน
     |๓๐.๒๙๐|    ตุวญฺจ ภนฺเต อนุกมฺปกํ วิทุํ
                        อุเปจฺจ วนฺทึ กุสลญฺจ ปุจฺฉิยา
                        ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสึ ขณฺฑิกํ
                        ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยาติ ฯ
                                    อุจฺฉุวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๓๑]   |๓๑.๒๙๑| ๓ ปลฺลงฺกเสฏฺเฐ มณิโสวณฺณจิตฺเต
                        ปุปฺผาภิกิณฺเณ สยเน อุฬาเร
                        ตตฺถจฺฉสิ เทวิ มหานุภาเว
                        อุจฺจาวจา อิทฺธิวิกุพฺพมานา
     |๓๑.๒๙๒|    อิมา จ เต อจฺฉราโย สมนฺตโต
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
                        เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีต ฯ
     |๓๑.๒๙๓|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        อฑฺเฒ กุเล สุณิสา อโหสึ
                        อกฺโกธนา ภตฺตุ วสานุวตฺตินี
                        อปฺปมตฺตา อุโปสเถ
     |๓๑.๒๙๔|    มนุสฺสภูตา ทหรา อปาปิกา
                        ปสนฺนจิตฺตา ปติมาภิราธยึ
                        ทิวา จ รตฺโต จ มนาปจารินี
                        อหํ ปุเร สีลวตี อโหสึ
     |๓๑.๒๙๕|    ปาณาติปาตา วิรตา อโจริยา
                        สํสุทฺธกายา สุจิพฺรหฺมจารินี
                        อมชฺชปานา จ มุสา อภาณี
                        สิกฺขาปเทสุ ปริปูรการินี
     |๓๑.๒๙๖|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ       ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ       ปสนฺนมานสา อหํ
     |๓๑.๒๙๗|    อฏฺฐงฺคุเปตํ อนุธมฺมจารินี
                        อุโปสถํ ปีติมนา อุปาวสึ
                        อิมญฺจ อริยํ อฏฺฐงฺควเรหุเปตํ
                        สมาทยิตฺวา กุสลํ สุขุทฺรยํ
                        ปติมฺหิ กลฺยาณวสานุวตฺตินี
                        อโหสึ ปุพฺเพ สุคตสฺส สาวิกา
     |๓๑.๒๙๘|    เอตาทิสํ กุสลํ ชีวโลเก
                        กมฺมํ กริตฺวาน วิเสสภาคินี
                        กายสฺส เภทา อภิสมฺปรายํ
                        เทวิทฺธิปตฺตา สุคติมฺหิ อาคตา
     |๓๑.๒๙๙|    วิมานปาสาทวเร มโนรเม
                        ปริวาริตา อจฺฉราสงฺคเณน
                        สยมฺปภา เทวคณา รมนฺติ มํ
                        ทีฆายุกึ เทววิมานมาคตนฺติ ฯ
                                    ปลฺลงฺกวิมานํ ตติยํ ฯ
     [๓๒]   |๓๒.๓๐๐| ๔ ลตา จ สชฺชา ปวรา จ เทวตา
                        อจฺฉิมุตีราชวรสฺส สิรีมโต
                        สุตา จ รญฺโญ เวสฺสวณฺณสฺส ธีตา
                        ราชี มตี ธมฺมคุเณหิ โสภิตา ๑-
     |๓๒.๓๐๑|    ปญฺเจตฺถ นาริโย อคมํสุ นฺหายิตุํ
                        สีโตทกํ อุปฺปลินึ สิวํ นทึ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. โสภถ ฯ
                        ตา ตตฺถ นฺหายิตฺวา รมิตฺวา เทวตา
                        นจฺจิตฺวา คายิตฺวา สุตาลตํ พฺรวิ
     |๓๒.๓๐๒|    ปุจฺฉามิ ตํ อุปฺปลมาลธารินิ
                        อาเวฬินิ กาญฺจนสนฺนิภตฺตเจ
                        ปีตรตฺตามฺพกฺขิ นเภว โสภเณ
                        ทีฆายุกี เกน กโต ยโส ตว
     |๓๒.๓๐๓|    เกนาสิ ภทฺเท ปติโน ปิยตรา
                        วิสิฏฺฐกลฺยาณิตรสฺส รูปโต
                        ปทกฺขิณา นจฺจคีตวาทิเต
                        อาจิกฺข โน ตฺวํ นรนาริ ปุจฺฉิตาติ ฯ
     |๓๒.๓๐๔|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        อุฬารโภเค กุเล สุณิสา อโหสึ
                        อกฺโกธนา ภตฺตุ วสานุวตฺตินี
                        อปฺปมตฺตา อุโปสเถ
     |๓๒.๓๐๕|    มนุสฺสภูตา ทหรา อปาวิกา
                        ปสนฺนจิตฺตา ปติมาภิราธยึ
                        สเทวรํ สสฺสุรํ สทาสกํ
                        อภิราธยึ ตมฺหิ กโต ยโส มม
     |๓๒.๓๐๖|    สาหํ เตน กุสเลน กมฺมุนา
                        จตุพฺภิ ฐาเนสุ วิเสสมชฺฌคา
                        อายุญฺจ วณฺณญฺจ สุขํ พลญฺจ
                        ขิทฺทํ รตึ ปจฺจนุโภมนปฺปกํ
     |๓๒.๓๐๗|    สุตํ นุ ตํ ภาสติ ยํ อยํ ลตา
                        ยํ โน อาปุจฺฉิมฺห ๑- อกิตฺตยิโน
                        ปติโน กิรมฺหากํ วิสิฏฺฐา นารินํ
                        คตี จ เนสํ ปวรา จ เทวตา
     |๓๒.๓๐๘|    ปตีสุ ธมฺมํ ปริจราม สพฺพา
                        ปติพฺพตา ยถาภวนฺติ อิตฺถิโย
                        ปตีสุ ธมฺมํ ปริจราม สพฺพา
                        ลจฺฉามเส ภาสติ ยํ อยํ ลตา
     |๓๒.๓๐๙|    สีโห ยถา ปพฺพตสานุโคจโร
                        มหินฺธรํ ปพฺพตมาวสิตฺวา
                        ปสยฺห คนฺตฺวา อิตเร จตุปฺปเท
                        ขุทฺเท มิเค ขาทติ มํสโภชโน
     |๓๒.๓๑๐|    ตเถว สทฺธา อิธ อริยสาวิกา
                        ภตฺตารํ นิสฺสาย ปตึ อนุพฺพตา
                        โกธํ วธิตฺวา อนุภุยฺย มจฺเฉรํ
                        สคฺคมฺหิ สา โมทติ ธมฺมจารินีติ ฯ
                                    ลตาวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๓๓]   |๓๓.๓๑๑| ๕ สตฺตตนฺตึ สุมธุรํ  รามเณยฺยํ อวาจยึ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อปุจฉิมฺห ฯ
                         โสมํ รงฺคมฺหิ อเวฺหติ    สรณํ เม โหหิ โกสิยาติ ฯ
     |๓๓.๓๑๒|    อหํ เต สรณํ โหมิ         อหมาจริยปูชโก
                        น ตํ ชหิสฺสติ สิสฺโส      สิสฺสมาจริย เชสฺสสีติ ฯ
     |๓๓.๓๑๓|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา     โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๑๔|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ   เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา      เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๓๓.๓๑๕|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๑๖|    สา เทวตา อตฺตมนา     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๑๗|    วตฺถุตฺตมทายิกา นาริ
                        ปวรา โหติ นเรสุ นารีสุ
                        เอวํ ปิยรูปทายิกา มนาปํ
                        ทิพฺพํ สา ลภเต อุเปจฺจ ฐานํ
     |๓๓.๓๑๘|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๑๙|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     อิตรํ จตุรวิมานํ ยถา วตฺถทายิกวิมานํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ
     |๓๓.๓๒๐|    (๑) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๒๑|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๒๒|    ปุปฺผุตฺตมทายิกา นารี
                        ปวรา โหติ นเรสุ นารีสุ
                        เอวํ ปิยรูปทายิกา มนาปํ
                        ทิพฺพํ สา ลภเต อุเปจฺจ ฐานํ
     |๓๓.๓๒๓|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๒๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        ------------
     |๓๓.๓๒๕|    (๒) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        ... เป ...           โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๒๖|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๒๗|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๒๘|    คนฺธุตฺตมทายิกา นารี
                        ปวรา โหติ นเรสุ นารีสุ
                        เอวํ ปิยรูปทายิกา มนาปํ
                        ทิพฺพํ สา ลภเต อุเปจฺจ ฐานํ
     |๓๓.๓๒๙|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๓๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        ------------
     |๓๓.๓๓๑|    (๓) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๓๒|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๓๓|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๓๔|    ผลุตฺตมทายิกา นารี
                        ปวรา โหติ นเรสุ นารีสุ
                        เอวํ ปิยรูปทายิกา มนาปํ
                        ทิพฺพํ สา ลภเต อุเปจฺจ ฐานํ
     |๓๓.๓๓๕|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๓๖|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        ------------
     |๓๓.๓๓๗|    (๔) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๓๘|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๓๙|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๔๐|    รสุตฺตมทายิกา นารี
                        ปวรา โหติ นเรสุ นารีสุ
                        เอวํ ปิยรูปทายิกา มนาปํ
                        ทิพฺพํ สา ลภเต อุเปจฺจ ฐานํ
     |๓๓.๓๔๑|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๔๒|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                         --------------
     |๓๓.๓๔๓|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        ... เป ...           โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๔๔|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๔๕|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๔๖|    คนฺธปญฺจงฺคุลิกํ อหมทาสึ
                        กสฺสปสฺส ภควโต ถูปสฺมึ
     |๓๓.๓๔๗|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๔๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
          อิตรํ    จตุรวิมานํ    ยถา    คนฺธปญฺจงฺคุลิกํ    วิมานํ    ตถา
     วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ
     |๓๓.๓๔๙|    (๑) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๕๐|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๕๑|    ภิกฺขู จาหํ ภิกฺขุนิโย จ
                        อทฺทสามิ ปนฺถปฏิปนฺเน
                        เตสาหํ ธมฺมํ สุตฺวาน
                        เอกูโปสถํ อุปวสิสฺสํ
     |๓๓.๓๕๒|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๕๓|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๕๔|    (๒) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๕๕|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๕๖|    อุทเก ฐิตา อุทกํ อทาสึ
                        ภิกฺขุโน จิตฺเตน วิปฺปสนฺเนน
     |๓๓.๓๕๗|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๕๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        ----------------
     |๓๓.๓๕๙|    (๓) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๖๐|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๖๑|    สสฺสุญฺจาหํ สสฺสุเร จ
                        จณฺฑิเก โกธเน จ ผรุเส จ
                        อนุสฺสุยฺยิกา อุปฏฺฐาสึ
                        อปฺปมตฺตา สเกน สีเลน
     |๓๓.๓๖๒|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๖๓|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        -----------------
     |๓๓.๓๖๔|    (๔) อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๖๕|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กสฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๖๖|    ปรกมฺมการินี ๑- อาสึ
                        อตฺเถนาตนฺทิตา ทาสี
                        อกฺโกธนา อนติมานี ๒-
                        สํวิภาคินี สกสฺส ภาคสฺส
     |๓๓.๓๖๗|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ปรกมฺมการี ฯ ยุ ปรกมฺมการิ ฯ   ม. นาติมานินี ฯ
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๖๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        -----------------
     |๓๓.๓๖๙|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        ... เป ...           โอสธี วิย ตารกา
     |๓๓.๓๗๐|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๗๑|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๗๒|    ขีโรทนมหํ อทาสึ
                        ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
     |๓๓.๓๗๓|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๓๗๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    เตสุ ปญฺจวีสติวิมานํ ยถา ขีโรทนทายิกาวิมานํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ
     |๓๓.๓๗๕|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๓๗๖|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๓๓.๓๗๗|    (๑) ผาณิตํ              อหมทาสึ
     |๓๓.๓๗๘|    (๒) อุจฺฉุขณฺฑิกํ           ... เป ...
     |๓๓.๓๗๙|    (๓) ติมฺพรูสกํ
     |๓๓.๓๘๐|    (๔) กกฺการุกํ ๑-
     |๓๓.๓๘๑|    (๕) เอฬาลุกํ
     |๓๓.๓๘๒|    (๖) วลฺลีปกฺกํ ๒-
     |๓๓.๓๘๓|    (๗) ผารูสกํ
     |๓๓.๓๘๔|    (๘) หตฺถปฺปตาปกํ
     |๓๓.๓๘๕|    (๙) สากมุฏฺฐึ
     |๓๓.๓๘๖|    (๑๐) ปุปฺผกมุฏฺฐึ
     |๓๓.๓๘๗|    (๑๑) มูลกํ
     |๓๓.๓๘๘|    (๑๒) นิมฺพมุฏฺฐึ
     |๓๓.๓๘๙|    (๑๓) อมฺพกญฺชิกํ
     |๓๓.๓๙๐|    (๑๔) โทณินิมฺมุชฺชนํ ๓-
     |๓๓.๓๙๑|    (๑๕) กายพนฺธนํ
     |๓๓.๓๙๒|    (๑๖) อํสพนฺธกํ ๔-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กกฺการิกํ ฯ   ม. ยุ. วลฺลิผลํ ฯ   ม ... นิมฺมชฺชนึ ฯ   โป. ม.
@อํสพทฺธกํ ฯ ยุ. อํสวฏฺฏกํ ฯ
     |๓๓.๓๙๓|    (๑๗) อโยคปตฺตํ
     |๓๓.๓๙๔|    (๑๘) วิธูปนํ
     |๓๓.๓๙๕|    (๑๙) ตาลปณฺณํ ๑-
     |๓๓.๓๙๖|    (๒๐) โมรหตฺถํ
     |๓๓.๓๙๗|    (๒๑) ฉตฺตํ
     |๓๓.๓๙๘|    (๒๒) อุปาหนํ
     |๓๓.๓๙๙|    (๒๓) ปูวํ
     |๓๓.๔๐๐|    (๒๔) โมทกํ
     |๓๓.๔๐๑|    (๒๕) สกฺขลึ ๒-
                                    ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
     |๓๓.๔๐๒|    ตสฺสา เม ปสฺส วิมานํ
                        อจฺฉรา กามวณฺณินีหมสฺมิ
                        อจฺฉราสหสฺสาหํ ปวรา
                        ปสฺส ปุญฺญานํ วิปากํ
     |๓๓.๔๐๓|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๓.๔๐๔|    สฺวาคตํ วต เม อชฺช       สุปฺปภาตํ สุหุฏฺฐิตํ
                        ยํ อทฺทสํ เทวตาโย          อจฺฉรา กามวณฺณินิโย
     |๓๓.๔๐๕|    ตาสาหํ ธมฺมํ สุตฺวาน   กาหามิ กุสลํ พหุํ
                        ทาเนน สมจริยาย          สํยเมน ทเมน จ
                        สาหํ ตตฺถ คมิสฺสามิ        ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจเรติ ฯ
                                    คุตฺติลวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ย. ตาลวณฺฐํ ฯ   ม. สกฺขลิกํ ฯ
     [๓๔]   |๓๔.๔๐๖| ๖ ททฺทลฺลมานา วณฺเณน   ยสสฺสา จ ยสสฺสินี
                        สพฺเพ เทเว ตาวตึเส        วณฺเณน อติโรจสิ
     |๓๔.๔๐๗|    ทสฺสนํ นาภิชานามิ       อิทํ ปฐมทสฺสนํ
                        กสฺมา กายา นุ อาคมฺม      นาเมน ภาสเส มมนฺติ ฯ
     |๓๔.๔๐๘|    อหํ ภทฺเท สุภทฺทาสึ      ปุพฺเพ มานุสเก ภเว
                        สหภริยา จ เต อาสึ            ภคินี จ กนิฏฺฐกา
     |๓๔.๔๐๙|    สาหํ กายสฺส เภทาย     วิปฺปมุตฺตา ตโต จุตา
                        นิมฺมานรตีเทวานํ                อุปปนฺนา สหพฺยตนฺติ ฯ
     |๓๔.๔๑๐|    ปหูตกตกลฺยาณา         เต เทเว ยนฺติ ปาณิโน
                        เยสํ ตฺวํ กิตฺตยิสฺสสิ             สุภทฺเท ชาติมตฺตโน
     |๓๔.๔๑๑|    กถํ ตฺวํ เกน วณฺเณน    เกน วา อนุสาสิตา
                        กีทิเสเนว ทาเนน                สุพฺพเตน ยสสฺสินี
     |๓๔.๔๑๒|    ยสํ เอตาทิสํ ปตฺตา      วิเสสํ วิปุลมชฺฌคา
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๓๔.๔๑๓|    อฏฺเฐว ปิณฺฑปาตานิ   ยํ ทานํ อททํ ปุเร
                        ทกฺขิเณยฺยสฺส สงฺฆสฺส       ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๓๔.๔๑๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๓๔.๔๑๕|    อหํ ตยา พหุตเร ภิกฺขู    สญฺญเต พฺรหฺมจาริโน
                        ตปฺเปสึ อนฺนปาเนน          ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๓๔.๔๑๖|    ตยา พหุตรํ ทตฺวา         หีนกายูปคา อหํ
                        กถํ ตฺวํ อปฺปตรํ ทตฺวา      วิเสสํ วิปุลมชฺฌคา
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข          กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๓๔.๔๑๗|    มโนภาวนีโย ภิกฺขุ        สนฺทิฏฺโฐ เม ปุเร อหุ
                        ตาหํ ภตฺเตน นิมนฺเตสึ     เรวตํ อตฺตนฏฺฐมํ
     |๓๔.๔๑๘|    โส เม อตฺถปุเรกฺขาโร   อนุกมฺปาย เรวโต
                        สงฺเฆ เทหีติ มํ อโวจ       ตสฺสาหํ วจนํ กรึ
     |๓๔.๔๑๙|    สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา  อปฺปเมยฺยา ปติฏฺฐิตา
                        ปุคฺคเลสุ ตยา ทินฺนํ        น ตํ ตว มหปฺผลนฺติ ฯ
     |๓๔.๔๒๐|    อิทาเนวาหํ ชานามิ      สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํ
                        สาหํ คนฺตฺวา มนุสฺสตฺตํ   วทญฺญู วีตมจฺฉรา
                        สงฺเฆ ทานํ ทสฺสามิหํ       อปฺปมตฺตา ปุนปฺปุนนฺติ ฯ
     |๓๔.๔๒๑|    กา เอสา เทวตา ภทฺเท  ตยา มนฺตยเต สห
                        สพฺเพ เทเว ตาวตึเส         วณฺเณน อติโรจติ (อิติ) ฯ
     |๓๔.๔๒๒|    มนุสฺสภูตา เทวินฺท       ปุพฺเพ มานุสเก ภเว
                        สหภริยา จ เม อาสิ          ภคินี จ กนิฏฺฐกา ๑-
                        สงฺเฆ ทานานิ ทตฺวาน      กตปุญฺญา วิโรจติ (อิติ) ฯ
     |๓๔.๔๒๓|    ธมฺเมน ปุพฺเพ ภคินี      ตยา ภทฺเท วิโรจสิ
                        ยํ สงฺฆสฺมึ อปฺปเมยฺเย    ปติฏฺฐาเปสิ ทกฺขิณํ
     |๓๔.๔๒๔|    ปุจฺฉิโต หิ มยา พุทฺโธ   คิชฺฌกูฏสฺมึ ปพฺพเต
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ กนิฏฺฐิกา ฯ
                        วิปากํ สํวิภาคสฺส                  ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๓๔.๔๒๕|    ยชมานานํ มนุสฺสานํ           ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ
                        กโรนฺตํ ๑- โอปธิกํ ปุญฺญํ         ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๓๔.๔๒๖|    ตํ เม พุทฺโธ วิยากาสิ             ชานํ กมฺมผลํ สกํ
                        วิปากํ สํวิภาคสฺส                     ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๓๔.๔๒๗|    จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา            จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา
                        เอส สงฺโฆ อุชุภูโต                   ปญฺญาสีลสมาหิโต
     |๓๔.๔๒๘|    ยชมานานํ มนุสฺสานํ            ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ
                        กโรนฺตํ ๑- โอปธิกํ ปุญฺญํ         สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๓๔.๔๒๙|    เอโส หิ สงฺโฆ วิปุโล มหคฺคโต
                        เอสปฺปเมยฺโย อุทธีว สาคโร
                        เอเต หิ เสฏฺฐา นรวิริยสาวกา
                        ปภงฺกรา ธมฺมกถํ อุทีรยนฺติ
     |๓๔.๔๓๐|    เตสํ สุทินฺนํ สุหุตํ สุยิฏฺฐํ
                        เย สงฺฆมุทฺทิสฺส ททนฺติ ทานํ
                        สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา ปติฏฺฐิตา
                        มหปฺผลา โลกวิทูหิ วณฺณิตา
     |๓๔.๔๓๑|    เอตาทิสํ ปุญฺญมนุสฺสรนฺตา
                        เย เวทชาตา วิจรนฺติ โลเก
                        วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลํ
@เชิงอรรถ:  กโรตนฺติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        อนินฺทิตา สคฺคมุเปนฺติ ฐานนฺติ ฯ
                                    ททฺทลฺลวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๓๕]    |๓๕.๔๓๒| ๗ ผลิกรชตเหมชาลจฺฉนฺนํ
                        วิวิธวิจิตฺรตลมทฺทสํ สุรมฺมํ
                        พฺยมฺหํ สุนิมฺมิตํ โตรณูปปนฺนํ
                        รุจกูปกิณฺณมิทํ สุภํ วิมานํ
     |๓๕.๔๓๓|    ภาติ จ ทส ทิสา นเภว สุริโย
                        สรเท ตมนุโท สหสฺสรํสี
                        ตถา ตปติมิทํ ตว วิมานํ
                        ชลมิว ธูมสิโข นิเส นภคฺเค
     |๓๕.๔๓๔|    มุสตีว นยนํ สเตริตาว
                        อากาเส ฐปิตมิทํ มนุญฺญํ
                        วีณามุรชสมฺมตาฬฆุฏฺฐํ
                        อิทฺธํ อินฺทปุรํ ยถา ตว ยิทํ
     |๓๕.๔๓๕|    ปทุมกุมุทอุปฺปลกุวลยํ
                        โยถิกาภณฺฑิกาโนชกา จ สนฺติ
                        สาลกุสุมิตปุปฺผิตา อโสกา
                        วิวิธทุมคฺคสุคนฺธเสวิตมิทํ
     |๓๕.๔๓๖|    สลฬลพุชสุชกสํยุตฺตา
                        กุสกสุผุลฺลิตลตาวลมฺพินีหิ
                        มณิชาลสทิสา ยสสฺสินี
                        รมฺมา โปกฺขรณี อุปฏฺฐิตา เต
     |๓๕.๔๓๗|    อุทกรุหา จ เยตฺถิ ปุปฺผชาตา
                        ถลชา เย จ สนฺติ รุกฺขชาตา
                        มานุสฺสกา อมานุสฺสกา จ ทิพฺพา
                        สพฺเพ ตุยฺหํ นิเวสนมฺหิ ชาตา
     |๓๕.๔๓๘|    กิสฺส สมทมสฺส ๑- อยํ วิปาโก
                        เกนาสิ กมฺมผเลนิธูปปนฺนา
                        ยถา จ เต อธิคตมิทํ วิมานํ
                        ตทนุปทํ อวจาสิ อาฬารปขุเมติ ฯ
     |๓๕.๔๓๙|    ยถา จ เม อธิคตมิทํ วิมานํ
                        โกญฺจมยุรจโกรสงฺฆจริตํ
                        ทิพฺยปิลวหํสราชจิณฺณํ
                        ทิชการณฺฑวโกกิลาภินาทิตํ
     |๓๕.๔๔๐|    นานาสนฺตานกปุปฺผรุกฺขวิวิธา
                        ปาฏลิชมฺพุอโสกรุกฺขวนฺตํ
                        ยถา จ เม อธิคตมิทํ วิมานํ
@เชิงอรรถ:  ม. สญฺญมทมสฺสยํ ฯ
                        ตนฺเต ปเวทิสฺสามิ สุโณหิ ภนฺเต
     |๓๕.๔๔๑|    มคธวรปุรตฺถิเมน
                        นาฬกคามโก นาม อตฺถิ ภนฺเต
                        ตตฺถ อโหสึ ปุเร สุณิสา
                        เสสวตีติ ตตฺถ ชานึสุ มมํ
     |๓๕.๔๔๒|    สาหํ อปจิตตฺถธมฺมกุสลํ
                        เทวมนุสฺสปูชิตํ มหนฺตํ
                        อุปติสฺสํ นิพฺพุตํ อปฺปเมยฺยํ
                        มุทิตมนา กุสุเมหิ อพฺโภกิรึ
     |๓๕.๔๔๓|    ปรมคติคตญฺจ ปูชยิตฺวา
                        อนฺติมเทหธรํ อิสึ อุฬารํ
                        ปหาย มานุสกํ สมุสฺสยํ
                        ติทสาคตา อิธมาวสามิ ฐานนฺติ ฯ
                                    เสสวตีวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๓๖]   |๓๖.๔๔๔| ๘ ปีตวตฺเถ ปีตธเช      ปีตาลงฺการภูสิเต
                        ปีตนฺตราหิ วคฺคูหิ         อปิลนฺธา ว โสภสิ
     |๓๖.๔๔๕|    กา กมฺพุกายุรธเร        กญฺจนาเวฬภูสิเต
                        เหมชาลกสญฺฉนฺเน          นานารตนมาลินี
     |๓๖.๔๔๖|    โสวณฺณมยา โลหิตงฺกมยา จ
                        มุตฺตามยา เวฬุริยามยา จ
                        มสารคลฺลา สหโลหิตงฺกา
                        ปาเรวตกฺขีหิ มณีหิ จิตฺตตา
     |๓๖.๔๔๗|    โกจิ โกจิ เอตฺถ มยูรสุสฺสโร
                        หํสสฺส รญฺโญ กรวีกสุสฺสโร
                        เตสํ สโร สุยฺยติ วคฺคุรูโป
                        ปญฺจงฺคิกํ ตุริยมิวปฺปวาทิตํ
     |๓๖.๔๔๘|    รโถ จ เต สุโภ วคฺคู ๑-      นานารตนจิตฺตงฺโค ๒-
                        นานาวณฺณีหิ ธาตูหิ              สุวิภตฺโต ว โสภติ
     |๓๖.๔๔๙|    ตสฺมึ รเถ กาญฺจนพิมฺพวณฺเณ
                        ยตฺถ ฐิตา ภาสสิมํ ปเทสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๓๖.๔๕๐|    โสวณฺณชาลํ ๓- มณิโสณฺณจิตฺตํ
                        มุตฺตาจิตฺตํ เหมชาเลน ฉนฺนํ
                        ปรินิพฺพุเต โคตเม อปฺปเมยฺเย
                        ปสนฺนจิตฺตา อหมาภิโรปยึ
     |๓๖.๔๕๑|    ตาหํ กมฺมํ กริตฺวาน     กุสลํ พุทฺธวณฺณิตํ
                        อเปตโสกา สุขิตา             สมฺปโมทามนามยาติ ฯ
                                   มลฺลิกาวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วคฺคุ ฯ   ม. ยุ. นานารตนจิตฺติโต ฯ   ม. มณิโสณฺณจิตฺติตํ ฯ
@โป. มณิโสวณฺณจิตฺตํ ฯ
     [๓๗]   |๓๗.๔๕๒| ๙ กา นาม ตฺวํ วิสาลกฺขี    รมฺเม จิตฺตลตาวเน
                        สมนฺตา อนุปริยาสิ            นารีคณปุรกฺขิตา
     |๓๗.๔๕๓|    ยทา เทวา ตาวตึสา       ปวิสนฺติ อิมํ วนํ
                        สโยคฺคา สรถา สพฺเพ          จิตฺรา โหนฺติ อิธาคตา
     |๓๗.๔๕๔|    ตุยฺหญฺจ อิธ ปตฺตาย     อุยฺยาเน วิจรนฺติยา
                        กาเยน ทิสฺสติ จิตฺตํ            เกน รูปํ ตเวทิสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข              กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ ฯ)
     |๓๗.๔๕๕|    เยน กมฺเมน เทวินฺท      รูปํ มยฺหํ คตี จ เม
                        อิทฺธี จ อานุภาโว จ            ตํ สุโณหิ ปุรินฺทท
     |๓๗.๔๕๖|    อหํ ราชคเห รมฺเม         สุนนฺทา นาม อุปาสิกา
                        สทฺธาสีเลน สมฺปนฺนา         สํวิภาครตา สทา
     |๓๗.๔๕๗|    อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ   เสนาสนํ ปทีปิยํ
                        อทาสึ อุชุภูเตสุ                 วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๓๗.๔๕๘|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ        ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ            อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๓๗.๔๕๙|    อุโปสถํ อุปวสึ              สทา สีเล สุสํวุตา
                        ปาณาติปาตา วิรตา          มุสาวาทา จ สญฺญตา
                        เถยฺยา จ อติจารา จ          มชฺชปานา จ อารกา
     |๓๗.๔๖๐|    ปญฺจสิกฺขาปเท รตา      อริยสจฺจาน โกวิทา
                        อุปาสิกา จกฺขุมโต             โคตมสฺส ยสสฺสิโน
     |๓๗.๔๖๑|    ตสฺสา เม ญาติกุลํ อาสิ  สทา มาลาภิหารติ
                        ตาหํ ภควโต ถูเป             สพฺพเมวาภิโรปยึ
     |๓๗.๔๖๒|    อุโปสเถวหํ คนฺตฺวา       มาลาคนฺธวิเลปนํ
                        ถูปสฺมึ อภิโรเปสึ             ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๓๗.๔๖๓|    เตน กมฺเมน เทวินฺท      รูปํ มยฺหํ คตี จ เม
                        อิทฺธี จ อานุภาโว จ          ยญฺจ มาลาภิโรปยึ
     |๓๗.๔๖๔|    ยญฺจ สีลวตี อาสึ          น ตํ ตาว วิปจฺจติ
                        อาสา จ ปน เม เทวินฺท     สกทาคามินี สิยนฺติ ฯ
                                    วิสาลกฺขิวิมานํ นวมํ ฯ
     [๓๘]   |๓๘.๔๖๕| ๑๐ ปาริฉตฺตเก โกวิฬาเร    รมณีเย มโนรเม
                        ทิพฺพมาลํ คนฺถมานา        คายนฺตี สมฺปโมทสิ
     |๓๘.๔๖๖|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย  องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา สทฺทา นิจฺฉรนฺติ         สวนียา มโนรมา
     |๓๘.๔๖๗|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย  องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา คนฺธา ปวายนฺติ          สุจิคนฺธา มโนรมา
     |๓๘.๔๖๘|    วิวตฺตมานา กาเยน      ยา เวณีสุ ปิลนฺธนา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส               ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๓๘.๔๖๙|    วฏํสกา วาตธูตา          วาเตน สมฺปกมฺปิตา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส              ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๓๘.๔๗๐|    ยาปิ เต สิรสฺมึ มาลา   สุจิคนฺธา มโนรมา
                        วาติ คนฺโธ ทิสา สพฺพา        รุกฺโข มญฺชูสโก ยถา
     |๓๘.๔๗๑|    ฆายเส ตํ สุจิคนฺธํ    รูปํ ปสฺสสิ อมานุสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข            กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ ฯ)
     |๓๘.๔๗๒|    ปภสฺสรํ อจฺฉิมนฺตํ    วณฺณคนฺเธน สญฺญุตํ
                        อโสกปุปฺผมาลาหํ              พุทฺธสฺส อุปนามยึ
     |๓๘.๔๗๓|    ตาหํ กมฺมํ กริตฺวาน กุสลํ พุทฺธวณฺณิตํ
                        อเปตโสกา สุขิตา              สมฺปโมทามนามยาติ ฯ
                                    ปาริฉตฺตกวิมานํ ทสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
          อุฬารํ อุจฺฉุปลฺลงฺกํ ๑-      ลตา จ คุตฺติเลน จ
          ททฺทลฺล เสสวตี มลฺลี       วิสาลกฺขิ ปาริฉตฺตโก
                                วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติ ฯ
                              ปาริฉตฺตกวคฺโค ตติโย ฯ
                                        ----------
                               จตุตฺโถ มญฺชิฏฺฐกวคฺโค
     [๓๙]   |๓๙.๔๗๔| ๑ มญฺชิฏฺฐเก ๒- วิมานสฺมึ    โสวณฺณวาลุกสนฺถเต
                        ปญฺจงฺคิเกน ตุริเยน                รมสิ สุปฺปวาทิเต
     |๓๙.๔๗๕|    ตมฺหา วิมานา โอรุยฺห  นิมฺมิตา รตนามยา
@เชิงอรรถ:  ม. อุฬาโร ฯ อุฉุปลฺลงฺโก ฯ   ยุ. มญฺเชฏฺฐเก ฯเปฯ
                         โอคาหสิ สาลวนํ                ปุปฺผิตํ สพฺพกาลิกํ
     |๓๙.๔๗๖|    ยสฺส ยสฺเสว สาลสฺส     มูเล ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โส โส มุญฺจติ ปุปฺผานิ      โอนมิตฺวา ทุมุตฺตโม
     |๓๙.๔๗๗|    วาเตริตํ สาลวนํ           อาธุตํ ทิชเสวิตํ
                        วาติ คนฺโธ ทิสา สพฺพา     รุกฺโข มญฺชูสโก ยถา
     |๓๙.๔๗๘|    ฆายเส ตํ สุจิคนฺธํ        รูปํ ปสฺสสิ อมานุสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข            กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๓๙.๔๗๙|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ทาสี อยฺยิรกุเล ๑- อหุํ
                        พุทฺธํ นิสินฺนํ ทิสฺวาน                 สาลปุปฺเผหิ โอกิรึ
     |๓๙.๔๘๐|    วฏํสกญฺจ สุกตํ            สาลปุปฺผมยํ อหํ
                        พุทฺธสฺส อุปนาเมสึ           ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๓๙.๔๘๑|    ตาหํ กมฺมํ กริตฺวาน      กุสลํ พุทฺธวณฺณิตํ
                        อเปตโสกา สุขิตา             สมฺปโมทามนามยาติ ฯ
                                    มญฺชิฏฺฐกวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๔๐]   |๔๐.๔๘๒| ๒ ปภสฺสวรวณฺณนิเภ
                        สุรตฺตวตฺถนิวาสเน
                        มหิทฺธิเก จนฺทนรุจิรคตฺเต
                        กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมํ
     |๔๐.๔๘๓|    ปลฺลงฺโก จ เต มหคฺโฆ
@เชิงอรรถ:  ม. อยิรกุเล ฯ ยุ. อยฺยรกุเล ฯ   ยุ. จนฺทร ... ฯ
                        นานารตนจิตฺติโต รุจิโร
                        ยตฺถ ตฺวํ นิสินฺนา วิโรจสิ
                        เทวราชาริว นนฺทเน วเน
     |๔๐.๔๘๔|    กึ ตฺวํ ปุเร สุจริตมาจริ ภทฺเท
                        กิสฺส กมฺมสฺส วิปากํ อนุโภสิ
                        เทวโลกสฺมึ เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข
                        กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๔๐.๔๘๕|    ปิณฺฑาย เต จรนฺตสฺส
                        มาลํ ผาณิตญฺจ อททํ ภนฺเต
                        ตสฺส กมฺมสฺสิทํ วิปากํ
                        อนุโภมิ เทวโลกสฺมึ
     |๔๐.๔๘๖|    โหติ จ เม อนุตาโป
                        อปราธํ ๑- ทุกฺขิตญฺจ เม ภนฺเต
                        สาหํ ธมฺมํ นาสฺโสสึ
                        สุเทสิตํ ธมฺมราเชน
     |๔๐.๔๘๗|    ตํ ตํ วทามิ ภทฺทนฺเต
                        ยสฺส เม อนุกมฺปิโย
                        โกจิ ธมฺเมสุ ตํ สมาทเปถ
                        สุเทสิตํ ธมฺมราเชน
     |๔๐.๔๘๘|    เยสํ อตฺถิ สทฺธา พุทฺเธ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อปรทฺธํ ฯ
                        ธมฺเม จ สงฺฆรตเน จ
                        เต มํ อติวิโรจนฺติ
                        อายุนา ยสสา สิริยา
     |๔๐.๔๘๙|    ปตาเปน วณฺเณน อุตฺตริตรา
                        อญฺเญ มหิทฺธิกตรา มยา เทวาติ ฯ
                                    ปภสฺสรวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๔๑]   |๔๑.๔๙๐| ๓ อลงฺกตา กนกกญฺจนาจิตํ ๑-
                        สุวณฺณชาลจิตฺตํ มหนฺตํ
                        อภิรุยฺห คชวรํ สุกปฺปิตํ
                        อิธาคมา เวหาสยํ อนฺตลิกฺเข
     |๔๑.๔๙๑|    นาคสฺส ทนฺเตสุ ทุเวสุ นิมฺมิตา
                        อจฺโฉทกา ปทุมินิโย สุผุลฺลา
                        ปทุเมสุ ๒- ตุริยคณา ปวชฺชเร ๓-
                        อิมา จ นจฺจนฺติ มโนหราโย
     |๔๑.๔๙๒|    เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. มณิกญฺจนาจิตํ ฯ โป. ยุ. มณิกนกญฺจนาจิตํ ฯ   ยุ. จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
@ ม. ปภิชฺชเร ฯ
     |๔๑.๔๙๓|    พาราณสิยํ อุปสงฺกมิตฺวา
                        พุทฺธสฺสาหํ วตฺถยุคํ อทาสึ
                        ปาทานิ วนฺทิตฺวา ฉมา นิสีทึ
                        จิตฺตาว ๑- ตํ อญฺชลิกํ อกาสึ
     |๔๑.๔๙๔|    พุทฺโธ จ เม กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ
                        อเทสยิ สมุทยทุกฺขนิจฺจตํ
                        อสงฺขตํ ๒- ทุกฺขนิโรธสจฺจํ
                        มคฺคํ อเทสยิ ยโต วิชานิสฺสํ
     |๔๑.๔๙๕|    อปฺปายุกี กาลกตา ตโต จุตา
                        อุปปนฺนา ติทสานํ ๓- ยสสฺสินี
                        สกฺกสฺสาหํ อญฺญตรา ปชาปติ
                        ยสุตฺตรา นาม ทิสาสุ วิสฺสุตาติ ฯ
                                    นาควิมานํ ตติยํ ฯ
     [๔๒]   |๔๒.๔๙๖| ๔ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา
     |๔๒.๔๙๗|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๒.๔๙๘|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วิตฺตาว ฯ   ม. ... สสฺสตํ ฯ   อุปฺปนฺนา ติทสคณํ ฯ
     |๔๒.๔๙๙|    อหญฺจ พาราณสิยํ        พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
                        อทาสึ สุกฺขกุมฺมาสํ            ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๔๒.๕๐๐|    สุกฺขาย อโลณิกาย จ     ปสฺส ผลํ กุมฺมาสปิณฺฑิยา
                        อโลมํ สุขิตํ ทิสฺวา              โก ปุญฺญํ น กริสฺสติ
     |๔๒.๕๐๑|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อโลมวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๔๓]   |๔๓.๕๐๒| ๕ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                         ... เป ...           โอสธี วิย ตารกา
     |๔๓.๕๐๓|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๓.๕๐๔|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๓.๕๐๕|    อหํ อนฺธกวินฺทสฺมึ         พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
                        อทาสึ โกลสมฺปากํ            กญฺชิกํ เตลธูปิตํ
     |๔๓.๕๐๖|    ปิปฺผลฺยา ลสุเณน จ      มิสฺสํ ลามชฺชเกน จ
                        อทาสึ อุชุภูตสฺมึ                วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๔๓.๕๐๗|    ยา มเหสิตํ กาเรยฺย       จกฺกวตฺติสฺส ราชิโน
                        นารี สพฺพงฺคกลฺยาณี         ภตฺตุ จาโนมทสฺสิกา
                        เอตสฺส กญฺชิกทานสฺส        กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๔๓.๕๐๘|    สตํ นิกฺขา สตํ อสฺสา      สตํ อสฺสตรีรถา
                        สตํ กญฺญาสหสฺสานิ           อามุตฺตมณิกุณฺฑลา
                        เอตสฺส กญฺชิกทานสฺส         กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๔๓.๕๐๙|    สตํ เหมวตา นาคา        อีสาทนฺตา อุรูฬฺหวา
                        สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา       เหมกปฺปนิวาสสา
                        เอตสฺส ๑- กญฺชิกทานสฺส   กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสึ
     |๔๓.๕๑๐|    จตุนฺนํปิ ปทีปานํ ๒-      อิสฺสรํ โยธ การเย
                        เอตสฺส กญฺชิกทานสฺส       กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสินฺติ ฯ
                                    กญฺชิกทายิกาวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๔๔]    |๔๔.๕๑๑| ๖ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        ... เป ...           โอสธี วิย ตารกา
     |๔๔.๕๑๒|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย    องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา สทฺทา นิจฺฉรนฺติ      สวนียา มโนรมา
     |๔๔.๕๑๓|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย    องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา คนฺธา ปวายนฺติ      สุจิคนฺธา มโนรมา
     |๔๔.๕๑๔|    วิวตฺตมานา กาเยน       ยา เวณีสุ ปิลนฺธนา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส          ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๔๔.๕๑๕|    วฏํสกา วาตธูตา           วาเตน สมฺปกมฺปิตา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส          ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
@เชิงอรรถ:  ม. เอกสฺส ฯ   โป. ยุ. จ ทีปานํ ฯ ม. ทีปานํ ฯ
     |๔๔.๕๑๖|    ยาปิ เต สิรสิ มาลา        สุจิคนฺธา มโนรมา
                        วาติ คนฺโธ ทิสา สพฺพา        รุกฺโข มญฺชูสโก ยถา
     |๔๔.๕๑๗|    ฆายเส ตํ สุจิคนฺธํ         รูปํ ปสฺสสิ อมานุสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข    กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๔๔.๕๑๘|    สาวตฺถิยํ มยฺห สขี ภทนฺเต
                        สงฺฆสฺส กาเรสิ มหาวิหารํ
                        ตตฺถ ปสนฺนา อหมานุโมทึ
                        ทิสฺวา อคารญฺจ ปิยญฺจ เมตํ
     |๔๔.๕๑๙|    ตาเยว เม สุทฺธนุโมทนาย
                        ลทฺธํ วิมานพฺภูตทสฺสเนยฺยํ
                        สมนฺตโต โสฬสโยชนานิ
                        เวหาสยํ คจฺฉติ อิทฺธิยา มม
     |๔๔.๕๒๐|    กูฏาคารา นิเวสา เม      วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                        ททฺทลฺลมานา อาภนฺติ     สมนฺตา สตโยชนํ
     |๔๔.๕๒๑|    โปกฺขรญฺโญ จ เม เอตฺถ   ปุถุโลมนิเสวิตา
                        อจฺโฉทกา วิปฺปสนฺนา     โสวณฺณวาลุกสนฺถตา
     |๔๔.๕๒๒|    นานาปทุมสญฺฉนฺนา     ปุณฺฑรีกสโมตตา
                        สุรภี สมฺปวายนฺติ            มนุญฺญมาลุเตริตา
     |๔๔.๕๒๓|    ชมฺพุโย ปนสา ตาลา     นาฬิเกรา วนานิ จ
                        อนฺโต นิเวสเน ชาตา       นานารุกฺขา อโรปิตา ๑-
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อโรปิมา ฯ
     |๔๔.๕๒๔|    นานาตุริยสงฺฆุฏฺฐํ         อจฺฉราคณโฆสิตํ
                        โยปิ มํ สุปิเน ปสฺเส          โสปิ วิตฺโต สิยา นโร
     |๔๔.๕๒๕|    เอตาทิสํ อพฺภูตทสฺสเนยฺยํ    วิมานํ สพฺพโส ปภํ
                        มม กมฺเมหิ นิพฺพตฺตํ             อลํ ปุญฺญานิ กาตเว
     |๔๔.๕๒๖|    ตาเยว เต สุทฺธนุโมทนาย
                        ลทฺธํ วิมานพฺภูตทสฺสเนยฺยํ
                        ยา เจว สา ทานมทาสิ นารี
                        ตสฺสา คตึ พฺรูหิ กุหึ อุปฺปนฺนา สาติ ฯ
     |๔๔.๕๒๗|    ยา สา อหุ มยฺห สขี ภทนฺเต
                        สงฺฆสฺส กาเรสิ มหาวิหารํ
                        วิญฺญาตธมฺมา สา อทาสิ ทานํ
                        อุปฺปนฺนา นิมฺมานรตีสุ เทเวสุ
     |๔๔.๕๒๘|    ปชาปตี ตสฺส สุนิมฺมิตสฺส
                        อจินฺติยา กมฺมวิปาก ตสฺสา
                        ยเมตํ ปุจฺฉสิ กุหึ อุปฺปนฺนา สาติ
                        ภนฺเต วิยากาสึ ๑- อนญฺญถา อหํ
     |๔๔.๕๒๙|    เตน หญฺเญปิ สมาทเปถ
                        สงฺฆสฺส ทานานิ ททาถ วิตฺตา
                        ธมฺมญฺจ สุณาถ ปสนฺนมานสา
                        สุทุลฺลโภ ลทฺโธ มนุสฺสลาโภ
@เชิงอรรถ:  โป. พยากาสึ ฯ
     |๔๔.๕๓๐|    ยํ มคฺคํ มคฺคาธิปตี อเทสยิ
                        พฺรหฺมสฺสโร กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ
                        สงฺฆสฺส ทานานิ ททาถ วิตฺตา
                        มหปฺผลา ยตฺถ ภวนฺติ ทกฺขิณา
     |๔๔.๕๓๑|    เย ปุคฺคลา อฏฺฐสตํ ปสฏฺฐา
                        จตฺตาริ เอตานิ ยุคานิ โหนฺติ
                        เต ทกฺขิเณยฺยา สุคตสฺส สาวกา
                        เอเตสุ ทินฺนานิ มหปฺผลานิ
     |๔๔.๕๓๒|    จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา     จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา
                        เอส สงฺโฆ อุชุภูโต          ปญฺญาสีลสมาหิโต
     |๔๔.๕๓๓|    ยชมานานํ มนุสฺสานํ     ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ
                        กโรนฺตํ โอปธิกํ ปุญฺญํ      สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๔๔.๕๓๔|    เอโส หิ สงฺโฆ วิปุโล มหคฺฆโต
                        เอสปฺปเมยฺโย อุทธีว สาคโร
                        เอเตหิ เสฏฺฐา นรวิริยสาวกา ๑-
                        ปภงฺกรา ธมฺมมุทีรยนฺติ
     |๔๔.๕๓๕|    เตสํ สุทินฺนํ สุหุตฺตํ สุยิฏฺฐํ
                        เย สงฺฆมุทฺทิสฺส ททนฺติ ทานํ
                        สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา ปติฏฺฐิตา
                        มหปฺผลา โลกวิทูหิ วณฺณิตา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นรวีรสาวกา ฯ
     |๔๔.๕๓๖|    เอตาทิสํ ปุญฺญมนุสฺสรนฺตา
                        เย เวทชาตา วิจรนฺติ โลเก
                        วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลํ
                        อนินฺทิตา สคฺคมุเปนฺติ ฐานนฺติ ฯ
                                    วิหารวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
                                         ภาณวารํ ทุติยํ ฯ
     [๔๕] |๔๕.๕๓๗| ๗ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๕.๕๓๘|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                         ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๕.๕๓๙|    อินฺทีวรานํ หตฺถกํ อหมทาสึ
                        ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                        เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ นคเร
                        วเร ปณฺณกเต รมฺเม
     |๔๕.๕๔๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๑)
                         ----------------
     |๔๕.๕๔๑|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๕.๕๔๒|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๕.๕๔๓|    นีลุปฺปลหตฺถกํ อหมทาสึ
                        ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                        เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ นคเร
                        วเร ปณฺณกเต รมฺเม
     |๔๕.๕๔๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๒)
                         --------------
     |๔๕.๕๔๕|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๕.๕๔๖|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๕.๕๔๗|    โอทาตมูลกํ หรีตปตฺตํ
                        อุทกมฺหิ สเร ชาตํ อหมทาสึ
                        ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                        เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ นคเร
                        วเร ปณฺณกเต รมฺเม
     |๔๕.๕๔๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๓)
                         --------------
     |๔๕.๕๔๙|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๕.๕๕๐|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๕.๕๕๑|    อหํ สุมนา สุมนสฺส สุมนมกุลานิ
                        ทนฺตวณฺณานิ อหมทาสึ
                        ภิกฺขุโน ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
                        เอสิกานํ อุณฺณตสฺมึ นคเร
                        วเร ปณฺณกเต รมฺเม
     |๔๕.๕๕๒|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๔)
                                    จตุริตฺถิวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๔๖]   |๔๖.๕๕๓| ๘ ทิพฺพนฺเต อมฺพวนํ รมฺมํ   ปาสาเทตฺถ มหลฺลโก
                        นานาตุริยสงฺฆุฏฺโฐ               อจฺฉราคณโฆสิโต
     |๔๖.๕๕๔|    ปทีโป เจตฺถ ชลติ          นิจฺจํ โสวณฺณโย มหา
                         ทุสฺสผเลหิ รุกฺเขหิ              สมนฺตา ปริวาริโต
                         เกน เต อมฺพวนํ รมฺมํ         ปาสาเทตฺถ มหลฺลโก
     |๔๖.๕๕๕|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๖.๕๕๖|    สา เทวตา อตฺตมนา      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๖.๕๕๗|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
          วิหารํ สงฺฆสฺส กาเรสึ          อมฺเพหิ ปริวาริตํ
     |๔๖.๕๕๘|    ปริโยสิเต วิหาเร    กาเรนฺเต นิฏฺฐิเต มเห
          อมฺเพหจฺฉาทยิตฺวาน          กตฺวา ทุสฺสมเย ผเล
     |๔๖.๕๕๙|    ปทีปํ ตตฺถ ชาเลตฺวา     โภชยิตฺวา คณุตฺตมํ
                        นิยฺยาเทสึ ตํ สงฺฆสฺส          ปสนฺนา สเกหิ ปาณิหิ
     |๔๖.๕๖๐|    เตน เม อมฺพวนํ รมฺมํ   ปาสาเทตฺถ มหลฺลโก
                        นานาตุริยสงฺฆุฏฺโฐ           อจฺฉราคณโฆสิโต
     |๔๖.๕๖๑|    ปทีโป เจตฺถ ชลติ         นิจฺจํ โสวณฺณโย มหา
                        ทุสฺสผเลหิ รุกฺเขหิ             สมนฺตา ปริวาริโต
     |๔๖.๕๖๒|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อมฺพวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๔๗]   |๔๗.๕๖๓| ๙ ปีตวตฺเถ ปีตธเช   ปีตาลงฺการภูสิเต
                        ปีตจนฺทนลิตฺตงฺเค     ปีตุปฺปลมธารินี
     |๔๗.๕๖๔|    ปีตปาสาทสยเน        ปีตาสเน ปีตโภชเน ๑-
                        ปีตฉตฺเต ปีตรเถ              ปีตสฺเส ปีตวีชเน
@เชิงอรรถ:  ม. ปีตภาชเน ฯ
     |๔๗.๕๖๕|    กึ กมฺมํ อกรี ภทฺเท        ปุพฺเพ มานุสเก ภเว
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข              กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๔๗.๕๖๖|    โกสาตกี ๑- นาม ลตตฺถิ   ภนฺเต ติตฺติกา อนภิชฺฌิตา
                        ตสฺสา จตฺตาริ ปุปฺผานิ        ถูปํ อภิหรึ อหํ
     |๔๗.๕๖๗|    สตฺถุ สรีรํ อุทฺทิสฺส          วิปฺปสนฺเนน เจตสา
                        นาสฺส มคฺคํ อเวกฺขิสฺสํ         ตทงฺคมนสา สตี
     |๔๗.๕๖๘|    ตโต มํ อวธิ คาวี            ถูปํ อปฺปตฺตมานสํ
                        ตญฺจาหํ อภิสญฺเจยฺยํ          ภิยฺโย ๒- นูน อิโต สิยา
     |๔๗.๕๖๙|    เตน กมฺเมน เทวินฺท       มฆวา เทวกุญฺชร
                        ปหาย มานุสํ เทหํ               ตว สหพฺยตมาคตาติ ฯ
     |๔๗.๕๗๐|    อิทํ สุตฺวา ติทสาธิปติ      มฆวา เทวกุญฺชโร
                        ตาวตึเส ปสาเทนฺโต             มาตลึ เอตทพฺรวิ
     |๔๗.๕๗๑|    ปสฺส มาตลิ อจฺเฉรํ         จิตฺตํ กมฺมผลํ อิทํ
                        อปฺปกมฺปิ กตํ เทยฺยํ            ปุญฺญํ โหติ มหปฺผลํ
     |๔๗.๕๗๒|    นตฺถิ จิตฺเต ปสนฺนมฺหิ     อปฺปกา นาม ทกฺขิณา
                        ตถาคเต วา สมฺพุทฺเธ        อถ วา ตสฺส สาวเก
     |๔๗.๕๗๓|    เอหิ มาตลิ อเมฺหปิ        ภิยฺโย ภิยฺโย ๒- มเหมฺหเส ๓-
                        ตถาคตสฺส ธาตุโย            สุโข ปุญฺญานมุจฺจโย
     |๔๗.๕๗๔|    ติฏฺฐนฺเต นิพฺพุเต วาปิ    สเม จิตฺเต สมํ ผลํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. โกสาติกี ฯ   ยุ. ภีโย ฯ   ม. ยุ. มเหมเส ฯ
                        เจโตปณิธิเหตู หิ               สตฺตา คจฺฉนฺติ สุคฺคตึ
     |๔๗.๕๗๕|    พหุนฺนํ วต อตฺถาย         อุปฺปชฺชนฺติ ตถาคตา
                        ยตฺถ การํ กริตฺวาน           สคฺคํ คจฺฉนฺติ ทายกาติ ฯ
                                    ปีตวิมานํ นวมํ ฯ
     [๔๘]   |๔๘.๕๗๖| ๑๐ โอภาสยิตฺวา ปฐวึ สเทวกํ
                        อติโรจสิ จนฺทิมสุริยา วิย
                        สิริยา จ วณฺเณน ๑- ยเสน เตชสา
                        พฺรหฺมาว เทเว ติทเส สหินฺทเก
     |๔๘.๕๗๗|    ปุจฺฉามิ ตํ อุปฺปลมาลธาริเน
                        อาเวฬิเน กญฺจนสนฺนิภตฺตเจ
                        อลงฺกเต อุตฺตมวตฺถธาริเน
                        กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมํ ๒- [๓]-
     |๔๘.๕๗๘|    ทานํ สุจิณฺณํ อถ สีลสญฺญโม ๔-
                        เกนูปปนฺนา สุคตึ ยสสฺสินี
          เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๔๘.๕๗๙|    อิทานิ ภนฺเต อิมเมว คามํ
                        ปิณฺฑาย อมฺหาก ฆรํ อุปาคมิ
                        ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสึ ขณฺฑิกํ
                        ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยา
@เชิงอรรถ:  สรีรวณฺเณนาติปิ ทิสฺสติ ฯ   โป. ยุ. มม ฯ   กึ ตฺวํ ปุเร กมฺมมกาสิ
@อตฺตนา มนุสฺสภูตา ปุริมาย ชาติยา ฯ   ม. สีลสญฺญมํ ฯ
     |๔๘.๕๘๐|    สสฺสุ จ ปจฺฉา อนุยุญฺชเต มมํ
                        กหํ นุ อุจฺฉุํ วธุ เต อวากริ
                        น ฉฑฺฑิตํ น ปน ขาทิตํ มยา
                        สนฺตสฺส ภิกฺขุสฺส สยํ อทาสิหํ
     |๔๘.๕๘๑|    ตุยฺหญฺจิทํ อิสฺสริยํ อโถ มม
                        อิติสฺส สสฺสุ ปริภาสเต มมํ
                        เลฑฺฑุํ คเหตฺวา ปหารํ อทาสิ เม
                        ตโต จุตา กาลกตมฺหิ เทวตา
     |๔๘.๕๘๒|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา
                        เทเวหิ สทฺธึ ปริจาริยามหํ
                        โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๔๘.๕๘๓|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา
                        เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา
                        สมปฺปิตา กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๔๘.๕๘๔|    เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ
                        มหาวิปากา มม อุจฺฉุทกฺขิณา
                        เทเวหิ สทฺธึ ปริจาริยามหํ
                        โมทามหํ กามคุเณหิ ปญฺจหิ
     |๔๘.๕๘๕|    เอตาทิสํ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ
                        มหาชุติกา มม อุจฺฉุทกฺขิณา
                        เทวินฺทคุตฺตา ติทเสหิ รกฺขิตา
                        สหสฺสเนตฺโตริว นนฺทเน วเน
     |๔๘.๕๘๖|    ตุวญฺจ ภนฺเต อนุกมฺปกํ วิทุํ
                        อุเปจฺจ วนฺทึ กุสลญฺจ ปุจฺฉิมํ
                        ตโต เต อุจฺฉุสฺส อทาสิ ขณฺฑิกํ
                        ปสนฺนจิตฺตา อตุลาย ปีติยาติ ฯ
                                    อุจฺฉุวิมานํ ทสมํ ฯ
     [๔๙]   |๔๙.๕๘๗| ๑๑ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา      โอสธี วิย ตารกา
     |๔๙.๕๘๘|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๔๙.๕๘๙|    สา เทวตา อตฺตมนา       โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๔๙.๕๙๐|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                        ทิสฺวาน สมเณ สีลวนฺเต
                        ปาทานิ วนฺทิตฺวา มนํ ปสาทยึ
                        วิตฺตา จหํ อญฺชลิกํ อกาสึ
     |๔๙.๕๙๑|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    วนฺทนวิมานํ เอกาทสมํ ฯ
     [๕๐]   |๕๐.๕๙๒| ๑๒ อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        หตฺเถ ปาเท จ วิคฺคยฺห      นจฺจสิ สุปฺปวาทิเต
     |๕๐.๕๙๓|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย ๑-  องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา สทฺทา นิจฺฉรนฺติ            สวนียา มโนรมา
     |๕๐.๕๙๔|    ตสฺสา เต นจฺจมานาย       องฺคมงฺเคหิ สพฺพโส
                        ทิพฺพา คนฺธา ปวายนฺติ             สุจิคนฺธา มโนรมา
     |๕๐.๕๙๕|    วิวตฺตมานา กาเยน            ยา เวณีสุ ปิลนฺธนา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส                 ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๕๐.๕๙๖|    วฏํสกา วาตธูตา               วาเตน สมฺปกมฺปิตา
                        เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส                ตุริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา
     |๕๐.๕๙๗|    สาปิ เต สิรสิ มาลา            สุจิคนฺธา มโนรมา
                        วาติ คนฺโธ ทิสา สพฺพา              รุกฺโข มญฺชูสโก ยถา
     |๕๐.๕๙๘|    ฆายเส ตํ สุจิคนฺธํ            รูปํ ปสฺสสิ อมานุสํ
                        เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข         กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ (อิติ) ฯ
     |๕๐.๕๙๙|    ทาสี อหํ ปุเร อาสึ    คยายํ พฺราหฺมณสฺสหํ
                        อปฺปปุญฺญา อลกฺขิกา   รชฺชุมาลาติ มํ วิทู
     |๕๐.๖๐๐|    อกฺโกสานํ วธานญฺจ    ตชฺชนาย จ อุกฺกตา ๒-
@เชิงอรรถ:  ยุ. นนฺทมานาย ฯ   อุคฺคตาติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        กุฏํ คเหตฺวา นิกฺขมฺม            อาคจฺฉึ อุทกหาริยา
     |๕๐.๖๐๑|    วิปเถ กุฏํ นิกฺขิปิตฺวา     วนสณฺฑํ อุปาคมึ
                        อิเธวาหํ มริสฺสามิ             กฺวตฺโถปิ ชีวิเตน เม
     |๕๐.๖๐๒|    ทฬฺหปาสํ กริตฺวาน       อาลมฺพิตฺวาน ปาทเป
                        ตโต ทิสา วิโลเกสึ            โก นุ โขว นมสฺสิโต
     |๕๐.๖๐๓|    ตตฺถทฺทสาสึ ๑- สมฺพุทฺธํ   สพฺพโลกหิตํ มุนึ
                        นิสินฺนํ รุกฺขมูลสฺมึ            ฌายนฺตํ อกุโตภยํ
     |๕๐.๖๐๔|    ตสฺสา เม อหุ สํเวโค     อพฺภูโต โลมหํสโน
                        โก นุ โขว นมสฺสิโต           มนุสฺโส อุทาหุ เทวตา
     |๕๐.๖๐๕|    ปาสาทิกํ ปสาทนียํ      วนา นิพฺพนมาคตํ
                        ทิสฺวา มโน เม ปสีทิ        นายํ ยาทิสิกีทิโส
     |๕๐.๖๐๖|    คุตฺตินฺทฺริโย ฌานรโต   อพหิคตมานโส
                        หิโต สพฺพสฺส โลกสฺส      พุทฺโธ อยํ ภวิสฺสติ
     |๕๐.๖๐๗|    ภยเภรโว ทุราสโท      สีโหว คูหนิสฺสิโต
                        ทุลฺลภายํ ทสฺสนาย       ปุปฺผํ อุทุมฺพรํ ยถา
     |๕๐.๖๐๘|    โส มํ มุทูหิ วาจาหิ      อาลปิตฺวา ตถาคโต
                        รชฺชุมาเลติ มํ อโวจ       สรณํ คจฺฉ ตถาคตํ
     |๕๐.๖๐๙|    ตาหํ คิรํ สุณิตฺวาน     เนลํ อตฺถวตึ สุจึ
                        สณฺหํ มุทุญฺจ วคฺคุญฺจ  สพฺพโสกาปนูทนํ
     |๕๐.๖๑๐|    กลฺลจิตฺตญฺจ มํ ญตฺวา   ปสนฺนํ สุทฺธมานสํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ตตฺถทฺทสามิ ฯ
                        หิโต สพฺพสฺส โลกสฺส       อนุสาสิ ตถาคโต
     |๕๐.๖๑๑|    อิทํ ทุกฺขนฺติ มํ อโวจ     อยํ ทุกฺขสฺส สมฺภโว
                        อยํ ทุกฺขนิโรโธ จ             อญฺชโส อมโตคโธ
     |๕๐.๖๑๒|    อนุกมฺปกสฺส กุสลสฺส    โอวาทมฺหิ อหํ ฐิตา
                        อชฺฌคา อมตํ สนฺตึ         นิพฺพานํ ปทมจฺจุตํ
     |๕๐.๖๑๓|    สาหํ อวตฺถิตา ๑- เปมา   ทสฺสเน อวิกมฺปินี
                        มูลชาตาย สทฺธาย          ธีตา พุทฺธสฺส โอรสา
     |๕๐.๖๑๔|    สาหํ รมามิ กีฬามิ       โมทามิ อกุโตภยา
                        ทิพฺพมาลํ ธารยามิ         ปิวามิ มธุมทฺธุวํ ๒-
     |๕๐.๖๑๕|    สฏฺฐิตุริยสหสฺสานิ      ปฏิโพธํ กโรนฺติ เม
                        อาฬมฺโพ คคฺคโร ภีโม     สาธุวาที จ สํสโย
     |๕๐.๖๑๖|    โปกฺขโร จ สุผสฺโส จ    วีณา โมกฺขา จ นาริโย
                        นนฺทา เจว สุนนฺทา จ    โสณทินฺนา สุจิมฺหิตา ๓-
     |๕๐.๖๑๗|    อลมฺพุสา มิสฺสเกสี จ   ปุณฺฑรีกาติทารุณี
                        เอณิปสฺสา สุปสฺสา จ      สุภทฺทา มุทุกาวที
     |๕๐.๖๑๘|    เอตา จญฺญา จ เสยฺยาเส   อจฺฉรานํ ปโพธิยา
                        ตา มํ กาเลนุปาคนฺตฺวา     อภิภาสนฺติ เทวตา
     |๕๐.๖๑๙|    หนฺท นจฺจาม คายาม   หนฺท ตํ รมยามเส
                        นยิทํ อกตปุญฺญานํ        กตปุญฺญานเมวิทํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อวฏฺฐิตา ฯ   ม. มธุมทฺทวํ ฯ   ยุ. สุวิมฺหิตา ฯ
     |๕๐.๖๒๐|    อโสกํ นนฺทนํ รมฺมํ     ติทสานํ มหาวนํ
                        สุขํ อกตปุญฺญานํ        อิธ นตฺถิ ปรตฺถ จ
     |๕๐.๖๒๑|    สุขญฺจ กตปุญฺญานํ  อิธ เจว ปรตฺถ จ
                        เตสํ สหพฺยกามานํ       กาตพฺพํ กุสลํ พหุํ
                        กตปุญฺญา หิ โมทนฺติ    สคฺเค โภคสมงฺคิโน
     |๕๐.๖๒๒|    พหุนฺนํ วต อตฺถาย    อุปฺปชฺชนฺติ ตถาคตา
                        ทกฺขิเณยฺยา มนุสฺสานํ  ปุญฺญกฺเขตฺตานมากรา
                        ยตฺถ การํ กริตฺวาน       สคฺเค โมทนฺติ ทายกาติ ฯ
                                    รชฺชุมาลาวิมานํ ทฺวาทสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
          มญฺชิฏฺฐา ปภสฺสรา นาคา    อโลมา กญฺชิกทายิกา
          วิหารจตุริตฺถมฺพา ปีตา         อุจฺฉุวนฺทนรชฺชุมาลา จ
          วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติ ฯ
                                         อิตฺถิวิมาเน วคฺโค จตุตฺโถ ฯ
                                    ปญฺจโม มหารถวคฺโค
     [๕๑]   |๕๑.๖๒๓| ๑ โก เม วนฺทติ ปาทานิ   อิทฺธิยา ยสสา ชลํ
                        อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน         สพฺพา โอภาสยํ ทิสาติ ฯ
     |๕๑.๖๒๔|    มณฺฑุโกหํ ปุเร อาสึ          อุทเก วาริโคจโร
                        ตว ธมฺมํ สุณนฺตสฺส                อวธิ วจฺฉปาลโก
     |๕๑.๖๒๕|    มุหุตฺตํ จิตฺตปสาทสฺส      อิทฺธึ ปสฺส ยสญฺจ เม
                        อานุภาวญฺจ เม ปสฺส           วณฺณํ ปสฺส ชุติญฺจ เม
     |๕๑.๖๒๖|    เย จ เต ทีฆมทฺธานํ        ธมฺมํ อสฺโสสุํ โคตม
                        ปตฺตา เต อจลฏฺฐานํ           ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจเรติ ฯ
                                    มณฺฑุกเทวปุตฺตวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๕๒]   |๕๒.๖๒๗| ๒ จิรปฺปวาสึ ปุริสํ           ทูรโต โสตฺถิมาคตํ
                        ญาตี มิตฺตา สุหชฺชา จ       อภินนฺทนฺติ อาคตํ
     |๕๒.๖๒๘|    ตเถว กตปุญฺญํปิ            อสฺมา โลกา ปรํ คตํ
                        ปุญฺญานิ ปฏิคฺคณฺหนฺติ        ปิยํ ญาตีว อาคตํ
     |๕๒.๖๒๙|    อุฏฺเฐหิ เรวเต สุปาปธมฺเม
                        อปารุตํ ทฺวารํ อทานสีเล
                        เนสฺสาม ตํ ยตฺถ ถุนนฺติ ทุคฺคตา
                        สมปฺปิตา เนรยิกา ทุกฺเขนาติ
     |๕๒.๖๓๐|    อิจฺเจวํ วตฺวาน ยมสฺส ทูตา
                        เต เทฺว ยกฺขา โลหิตกฺขา พฺรหนฺตา
                        ปจฺเจกพาหาสุ คเหตฺวา เรวตึ
                        ปกฺกามยึสุ เทวคณสฺส สนฺติเก
     |๕๒.๖๓๑|    อาทิจฺจวณฺณํ รุจิรํ ปภสฺสรํ
                        พฺยมฺหํ สุภํ กญฺจนชาลฉนฺนํ
                        กสฺเสตํ อากิณฺณชนํ วิมานํ
                        สุริยสฺส รํสีริว โชตมานํ
     |๕๒.๖๓๒|    นารีคณา จนฺทนสารานุลิตฺตา ๑-
                        อุภโต วิมานํ อุปโสภยนฺติ
                        ตนฺทิสฺสติ สุริยสมานวณฺณํ
                        โก โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเนติ ฯ
     |๕๒.๖๓๓|    พาราณสิยํ นนฺทิโย นามาสิ อุปาสโก
                        อมจฺฉรี ทานปตี วทญฺญู
                        ตสฺเสตํ อากิณฺณชนํ วิมานํ
                        สุริยสฺส รํสีริว โชตมานํ
     |๕๒.๖๓๔|    นารีคณา จนฺทนสารานุลิตฺตา ๒-
                        อุภโต วิมานํ อุปโสภยนฺติ
                        ตนฺทิสฺสติ สุริยสมานวณฺณํ
                        โส โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน
     |๕๒.๖๓๕|    นนฺทิยสฺสาหํ ภริยา
                        อคารินี สพฺพกุลสฺส อิสฺสรา
                        ภตฺตุวิมาเน รมิสฺสามิ ทานิหํ
                        น ปตฺถเย นิรยํ ทสฺสนาย
     |๕๒.๖๓๖|    เอเสว เต นิรโย สุปาปธมฺเม
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. จนฺทนสารลิตฺตา ฯ
                        ปุญฺญํ ตยา อกตํ ชีวโลเก
                        น หิ มจฺฉริโย โรสโก ปาปธมฺโม
                        สคฺคูปคานํ ลภติ สหพฺยตํ
     |๕๒.๖๓๗|    กึ นุ คูถญฺจ มุตฺตญฺจ             อสุจิ ปฏิทิสฺสติ
                        ทุคฺคนฺธํ กิมิทํ มิฬฺหํ                กิเมตํ อุปวายติ
     |๕๒.๖๓๘|    เอส สํสวโก นาม นิรโย ๑-     คมฺภีโร สตโปริโส
                        ยตฺถ วสฺสสหสฺสานิ                 ตุวํ ปจฺจสิ เรวเตติ ฯ
     |๕๒.๖๓๙|    กึ นุ กาเยน วาจาย                มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                        เกน สํสวโก ลทฺโธ นิรโย ๑-      คมฺภีโร สตโปริโส (อิติ) ฯ
     |๕๒.๖๔๐|    สมเณ พฺราหฺมเณ จาปิ          อญฺเญ จาปิ ๒- วณิพฺพเก
                        มุสาวาเทน วญฺเจสิ                  ตํ ปาปํ ปกตํ ตยา
     |๕๒.๖๔๑|    เตน สํสวโก ลทฺโธ นิรโย ๑-   คมฺภีโร สตโปริโส
                        ตตฺถ วสฺสสหสฺสานิ                  ตุวํ ปจฺจสิ เรวเต
     |๕๒.๖๔๒|    หตฺเถปิ ฉินฺทนฺติ อโถปิ ปาเท
                        กณฺเณปิ ฉินฺทนฺติ อโถปิ นาสํ
                        อโถปิ กาโกลคณา สเมจฺจ
                        สงฺคมฺม ขาทนฺติ วิผนฺทมานนฺติ ฯ
     |๕๒.๖๔๓|    สาธุ โข มํ ปฏิเนถ         กาหามิ กุสลํ พหุํ
                        ทาเนน สมจริยาย           สญฺญเมน ทเมน จ
                        ยํ กตฺวา สุขิตา โหนฺติ       น จ ปจฺฉานุตปฺปเรติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. ยุ. วาปิ ฯ
     |๕๒.๖๔๔|    ปุเร ตฺวํ ปมชฺชิตฺวา         อิทานิ ปริเทวสิ
                        สยํ กตานํ กมฺมานํ           วิปากํ อนุโภสฺสสิ
     |๕๒.๖๔๕|    โก เทวโลกโต มนุสฺสโลกํ
                        คนฺตฺวาน ปุฏฺโฐ เม เอวํ วเทยฺย
                        นิกฺขิตฺตทณฺเฑสุ ททาถ ทานํ
                        อจฺฉาทนํ สยนมถนฺนปานํ ๑-
                        น หิ มจฺฉริโย โรสโก ปาปธมฺโม
                        สคฺคูปคานํ ลภติ สหพฺยตํ (อิติ) ฯ
     |๕๒.๖๔๖|    สาหํ นูน อิโต คนฺตฺวา    โยนึ ลทฺธาน มานุสึ
                        วทญฺญู สีลสมฺปนฺนา      กาหามิ กุสลํ พหุํ
                        ทาเนน สมจริยาย          สญฺญเมน ทเมน จ
     |๕๒.๖๔๗|    อารามานิ จ โรปิสฺสํ      ทุคฺเค สงฺกมนานิ จ
                        ปปญฺจ อุทปานญฺจ        วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๕๒.๖๔๘|    จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ        ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
                        ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ         อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
     |๕๒.๖๔๙|    อุโปสถํ อุปวสิสฺสํ          สทา สีเลสุ สํวุตา
                        น จ ทาเน ปมชฺชิสฺสํ       สามํ ทิฏฺฐมิทํ มยาติ ฯ
     |๕๒.๖๕๐|    อิจฺเจวํ วิลปนฺติญฺจ ๒-   ผนฺทมานํ ตโต ตโต
                         ขิปึสุ นิรเย โฆเร             อุทฺธปาทํ อวํสิรํ
     |๕๒.๖๕๑|    อหํ ปุเร มจฺฉรินี อโหสึ
@เชิงอรรถ:  ม. เสยฺยมถนฺนปานํ ฯ   ม. ยุ. วิปฺปลปนฺตึ ฯ  โป. วิปฺปลปนฺติญฺจ ฯ
                        ปริภาสิกา สมณพฺราหฺมณานํ
                        วิตเถน จ สามิกํ วญฺจยิตฺวา
                        ปจฺจามหํ นิรเย โฆรรูเปติ ฯ
                                    เรวติวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๕๓]   |๕๓.๖๕๒| ๓ โย วทตํ ปวโร มนุเชสุ
                        สกฺยมุนี ภควา กตกิจฺโจ
                        ปารคโต พลวิริยสมงฺคี
                        ตํ สุคตํ สรณตฺถมุเปหิ
     |๕๓.๖๕๓|    ราควิราคมเนญฺชมโสกํ
                        ธมฺมสงฺขตมปฺปฏิกูลํ
                        มธุรมิมํ ปคุณํ สุวิภตฺตํ
                        ธมฺมมิมํ สรณตฺถมุเปหิ
     |๕๓.๖๕๔|    ยตฺถ จ ทินฺนมหปฺผลมาหุ
                        จตูสุ สุจีสุ ปุริสยุเคสุ
                        อฏฺฐ จ ปุคฺคลธมฺมทฺทสา เต
                        สงฺฆมิมํ สรณตฺถมุเปหีติ ๑- ฯ
     |๕๓.๖๕๕|    น ตถา ตปติ นภสฺมึ สุริโย
                        จนฺโท น ภาสติ น ผุสฺโส
                        ยถา ตุลมิทํ มหปฺปภาสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สรณตฺถมุเปหิ ฯ
                        โก นุ ตฺวํ ติทิวามหิมุปาคมิ
     |๕๓.๖๕๖|    ฉินฺทติ จ รํสิ ปภากรสฺส
                        สาธิกวีสติ โยชนานิ อาภา
                        รตฺติมฺปิ จ ยถา ทิวํ กโรติ
                        ปริสุทฺธํ วิมลํ สุภํ วิมานํ
     |๕๓.๖๕๗|    พหูปทุมวิจิตฺรปุณฺฑรีกํ
                        โวกิณฺณํ กุสุเมหิ เนกวิจิตฺตํ ๑-
                        อรชวิรชเหมชาลจฺฉนฺนํ
                        อากาเส ตปติ ยถาปิ สุริโย
     |๕๓.๖๕๘|    รตฺตกมฺพลปีตวาสสาหิ ๒-
                        อคลูปิยงฺคุกจนฺทนุสฺสทาหิ
                        กญฺจนตนุสนฺนิภตฺตจาหิ
                        ปริปูรงฺคคณํว ตารกาหิ
     |๕๓.๖๕๙|    นรนาริโย พหุเกตฺถ เนกวณฺณา
                        กุสุมวิภูสิตาภรเณตฺถ สุมนา
                        อนิลปมุญฺจิตา ปวนฺติ สุรภิ ๓-
                        ตปนียจิตฺตตฺตา สุวณฺณฉทนา
     |๕๓.๖๖๐|    กิสฺส กมฺมสฺส ๔- อยํ วิปาโก
                        เกนาสิ กมฺมผเลนิธูปปนฺโน
@เชิงอรรถ:  ม. เนกจิตฺตํ ฯ   ม. ยุ. รตฺตมฺพรปิต ... ฯ   ม. สุรภึ ฯ
@ ม. สํยมสฺส ฯ
                        ยถา จ เต อธิคตมิทํ วิมานํ
                        ตทนุรูปํ อวจาสิ อิงฺฆ ปุฏฺโฐติ ฯ
     |๕๓.๖๖๑|    สยมิธ ปเถ สเมจฺจ มาณเวน
                        สตฺถานุสาสิ อนุกมฺปมาโน
                        ตว รตนวรสฺส ธมฺมํ สุตฺวา
                        กริสฺสามีติ จ อิติ พฺรวิตฺถ ฉตฺโต
     |๕๓.๖๖๒|    ชินปวรํ อุเปมิ สรณํ
                        ธมฺมญฺจาปิ ตเถว ภิกฺขุสงฺฆํ
                        โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต
                        ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ
     |๕๓.๖๖๓|    มา จ ปาณวธํ วิวิธมาจรสฺสุ อสุจึ
                        น หิ ปาเณสุ อสญฺญตํ อวณฺณยึสุ สปฺปญฺญา
                        โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต
                        ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ
     |๕๓.๖๖๔|    มา จ ปรชนสฺส รกฺขิตาโย ๑- [๒]-
                        ปรภริยาโย อคมา อนริยเมตํ
                        โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต
                        ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ
     |๕๓.๖๖๕|    มา จ วิตถํ อญฺญถา อภณิ
@เชิงอรรถ:  ม. รกฺขิตมฺปิ ฯ ยุ. รกฺขิตมฺหิ ฯ   โป. ยุ. อาทาตพฺพมมญฺญิตฺโถ อทินฺนํ
@โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ มา จ ปรชนสฺส รกฺขิตาโย ฯ
                        น หิ มุสาวาทํ อวณฺณยึสุ สปฺปญฺญา
                        โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต
                        ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ
     |๕๓.๖๖๖|    เยน จ ปุริสสฺส อเปติ สญฺญา
                        ตํ มชฺชํ ปริวชฺชยสฺสุ สพฺพํ
                        โนติ ปฐมํ อโวจาหํ ภนฺเต
                        ปจฺฉา เต วจนํ ตเถวกาสึ
     |๕๓.๖๖๗|    สฺวาหํ อิธ ปญฺจสิกฺขา กริตฺวา
                        ปฏิปชฺชิตฺวา ตถาคตสฺส ธมฺเม
                        เทฺวปถมคมาสึ โจรมชฺเฌ
                        เต มํ ตตฺถ วธึสุ โภคเหตุ
     |๕๓.๖๖๘|    เอตฺตกมิทํ อนุสฺสรามิ กุสลํ
                        ตโต ปรํ น เม วิชฺชติ อญฺญํ
                        เตน สุจริเตน กมฺมุนาหํ
                        อุปปนฺโน ติทิเวสุ กามกามี
     |๕๓.๖๖๙|    ปสฺส ขณมุหุตฺตสญฺญมสฺส
                        อนุธมฺมปฏิปตฺติยา วิปากํ
                        ชลมิว ยสสา เปกฺขมานา
                        พหุกา มํ ปิหยนฺติ หีนธมฺมา ๑-
     |๕๓.๖๗๐|    ปสฺส กติปยาย เทสนาย
@เชิงอรรถ:  หีนกามาติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        สุคติญฺจมฺหิ คโต สุขญฺจ ปตฺโต
                        เย จ เต สตฺตญฺจ สุณนฺติ ธมฺมํ
                        มญฺเญ เต อมตํ ผุสนฺติ เขมํ
     |๕๓.๖๗๑|    อปฺปกมฺปิ กตํ มหาวิปากํ
                        วิปุลํ โหติ ตถาคตสฺส ธมฺเม
                        ปสฺส กตปุญฺญตาย ฉตฺโต
                        โอภาเสติ ปฐวึ ยถาปิ สุริโย
     |๕๓.๖๗๒|    กิมิทํ กุสลํ กิมาจเรม
                        อิจฺเจเก หิ สเมจฺจ มนฺตยนฺติ
                        เต มยํ ปุนเทว ลทฺธา มานุสฺสตฺตํ
                        ปฏิปนฺนา วิจาเรมุ ๑- สีลวนฺโต
     |๕๓.๖๗๓|    พหุกาโร อนุกมฺปโก จ เม สตฺถา
                        อิติ เม สติ อคมา ทิวาทิวสฺส
                        สฺวาหํ อุปคโตมฺหิ สจฺจนามํ
                        อนุกมฺปสฺสุ ปุนปิ สุโณมิ ๒- ธมฺมํ
     |๕๓.๖๗๔|    เยธ ปชหนฺติ กามราคํ
                        ภวราคานุสฺสยญฺจ ปหาย โมหํ
                        น จ เต อุเปนฺติ ๓- คพฺภเสยฺยํ
                        ปรินิพฺพานคตา หิ สีติภูตาติ ฯ
                                    ฉตฺตมาณวกวิมานํ ตติยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  วิหเรมุ อิติปิ ทิสฺสติ ฯ   สี. สุโณม ฯ ม. สุเณมุ ฯ   โป. ยุ. ปุนมุเปนฺติ ฯ
     [๕๔]    |๕๔.๖๗๕| ๔ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา ๑- รุจิรตฺถตา ๒- สุภา
     |๕๔.๖๗๖|    ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                        ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                        นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา
     |๕๔.๖๗๗|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ      เกน เต อิธมิชฺฌติ
          อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๕๔.๖๗๘|    ปุจฺฉามิ ตํ เทว มหานุภาว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๔.๖๗๙|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๔.๖๘๐|    สติสมุปฺปาทกโร           ทฺวาเร กกฺกฏโก ฐิโต
                        นิฏฺฐิโต ชาตรูปสฺส               โสภติ ทสปาทโก
     |๕๔.๖๘๑|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ    เตน เม อิธมิชฺฌติ
@เชิงอรรถ:  ยุ เวฬุริยตฺถมฺพา ฯ   โป. ยุ. รุจิกตฺถตา ฯ ม. รุจกตฺถตา ฯ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา         เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๕๔.๖๘๒|    เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                        กกฺกฏรสทายกวิมานํ จตุตฺถํ
                        อิตรํ ๑- ปญฺจวิมานํ ยถา กกฺกฏวิมานํ   ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ
     [๕๕]   |๕๕.๖๘๓| ๕ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                         สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                         ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๕.๖๘๔|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๕.๖๘๕|    ทิพฺพํ มม วสฺสสหสฺสมายุ
                        วาจาภิคีตํ มนสา ปวตฺติตํ
                        เอตฺตาวตา ฐสฺสติ ปุญฺญกมฺโม
                        ทิพฺเพหิ กาเมหิ สมงฺคิภูโต
     |๕๕.๖๘๖|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๑)
                        ทฺวารปาลกวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๕๖]   |๕๖.๖๘๗| ๖ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
@เชิงอรรถ:  ม. อนนฺตรํ ฯ
                         ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๖.๖๘๘|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                         ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๖.๖๘๙|    กรณียานิ ปุญฺญานิ       ปณฺฑิเตน วิชานตา
                        สมคฺคเตสุ พุทฺเธสุ             ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๕๖.๖๙๐|    อตฺถาย วต เม พุทฺโธ     อรญฺญา คามมาคโต
                        ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา         ตาวตึสูปโค อหํ
     |๕๖.๖๙๑|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๒)
                                    กรณียวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๕๗]   |๕๗.๖๙๒| ๗ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๗.๖๙๓|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๗.๖๙๔|    กรณียานิ ปุญฺญานิ       ปณฺฑิเตน วิชานตา
                        สมคฺคเตสุ ภิกฺขูสุ              ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
     |๕๗.๖๙๕|    อตฺถาย วต เม ภิกฺขู      อรญฺญา คามมาคตา
                        ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา        ตาวตึสูปโค อหํ
     |๕๗.๖๙๖|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๓)
                                    ทุติยกรณียวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๕๘]   |๕๘.๖๙๗| ๘ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๘.๖๙๘|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                         ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๘.๖๙๙|    ยํ ททาติ น ตํ โหติ
                        ยญฺเจว ทชฺชา ตญฺเจว เสยฺโย
                        สูจิ ทินฺนา สูจิเมว เสยฺโย
     |๕๘.๗๐๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๔)
                        สูจิวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๕๙]   |๕๙.๗๐๑| ๙ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๕๙.๗๐๒|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๕๙.๗๐๓|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเก
     |๕๙.๗๐๔|    อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ      วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
                         ตสฺส อทาสิหํ สูจึ          ปสนฺโน สเกหิ ปาณิหิ
     |๕๙.๗๐๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ (๕)
                                    ทุติยสูจิวิมานํ นวมํ ฯ
     [๖๐]   |๖๐.๗๐๖| ๑๐ สุสุกฺกขนฺธํ อภิรุยฺห นาคํ
                        อกาจินํ ทนฺติพลึ มหาชวํ
                        อารุยฺห คชํ ปวรํ สุกปฺปิตํ
                        อิธาคมา เวหาสยมนฺตลิกฺเข
     |๖๐.๗๐๗|    นาคสฺส ทนฺเตสุ ทุเวสุ นิมฺมิตา
                        อจฺโฉทกา ปทุมินิโย สุผุลฺลา
                        ปทุเมสุ จ ตุริยคณา ปวชฺชเร
                        อิมา จ นจฺจนฺติ มโนหราโย
     |๖๐.๗๐๘|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๐.๗๐๙|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๐.๗๑๐|    อฏฺเฐว มุฏฺฐิปุปฺผานิ ๑- กสฺสปสฺส ภควโต ๒-
                        ถูปสฺมึ อภิโรปยึ ๓-           ปสนฺโน สเกหิ ปาณิหิ
     |๖๐.๗๑๑|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    นาควิมานํ ทสมํ ฯ
     [๖๑]    |๖๑.๗๑๒| ๑๑ มหนฺตํ นาคํ อภิรุยฺห    สพฺพเสตํ คชุตฺตมํ
                        วนา วนํ อนุปริยาสิ           นารีคณปุรกฺขิโต
                        โอภาเสนฺโต ทิสา สพฺพา   โอสธี วิย ตารกา
     |๖๑.๗๑๓|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๑.๗๑๔|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๑.๗๑๕|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        อุปาสโก จกฺขุมโต อโหสึ
                        ปาณาติปาตา วิรโต อโหสึ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยิสฺสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มุตฺตปุปฺผานิ ฯ   ม. ยุ. มเหสิโน ฯ   ม. ยุ. อภิโรเปสึ ฯ
     |๖๑.๗๑๖|    อมชฺชโป โน จ มุสา อภาณึ
                        สเกน ทาเรน จ ตุฏฺโฐ อโหสึ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๖๑.๗๑๗|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ทุติยนาควิมานํ เอกาทสมํ ฯ
     [๖๒]   |๖๒.๗๑๘| ๑๒ โก นุ ทิพฺเพน ยาเนน  สพฺพเสเตน หตฺถินา
                        ตุริยตาฬิตนิคฺโฆโส         อนฺตลิกฺเข มหิยฺยติ
     |๖๒.๗๑๙|    เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ              อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท
                        อชานนฺตา ตํ ปุจฺฉาม                  กถํ ชาเนมุ ตํ มยนฺติ ฯ
     |๖๒.๗๒๐|    นมฺหิ เทโว น คนฺธพฺโพ           นาปิ สกฺโก ปุรินฺทโท
                        สุธมฺมา นาม เย เทวา                 เตสํ อญฺญตโร อหนฺติ ฯ
     |๖๒.๗๒๑|    ปุจฺฉาม เทว สุธมฺม                ปุถุํ กตฺวาน อญฺชลึ
                        กึ กตฺวา มานุเส กมฺมํ                สุธมฺมํ อุปปชฺชสีติ ฯ
     |๖๒.๗๒๒|    อุจฺฉาคารํ ติณาคารํ               วตฺถาคารญฺจ โย ทเท
                        ติณฺณมญฺญตรํ ทตฺวา                 สุธมฺมํ อุปปชฺชตีติ ฯ
                                    ตติยนาควิมานํ ทฺวาทสมํ ฯ
     [๖๓]   |๖๓.๗๒๓| ๑๓ ทฬฺหธมฺมนิสารสฺส   ธนุํ โอลุพฺภ ติฏฺฐสิ
                        ขตฺติโย นุสิ ราชญฺโญ     อาทู ลุทฺโธ วนาจโรติ ฯ
     |๖๓.๗๒๔|    อสฺสกาธิปติสฺสาหํ         ภนฺเต ปุตฺโต วเนจโร
                        นามํ เม ภิกฺขุ เต พฺรูมิ               สุชาโต อิติ มํ วิทู
     |๖๓.๗๒๕|    มิเค คเวสมาโนหํ           โอคาหนฺโต พฺรหาวนํ
                        มิคํ คนฺเตฺวว นาทกฺขึ          ตญฺจ ทิสฺวา อหํ ฐิโต (อิติ) ฯ
     |๖๓.๗๒๖|    สฺวาคตนฺเต มหาปุญฺญ    อโถ เต อทูราคตํ
                        อิโต อุทกมาทาย                     ปาเท ปกฺขาลยสฺสุ เต
     |๖๓.๗๒๗|    อิทํปิ ปานิยํ สีตํ             อาภตํ คิริคพฺภรา
                        ราชปุตฺต ตโต ปิตฺวา                สนฺถตสฺมึ อุปาวิสาติ ฯ
     |๖๓.๗๒๘|    กลฺยาณี วต เต วาจา    สวนียา มหามุนิ
                        เนลา ๑- อตฺถวตี วคฺคู               มนฺตา อตฺถญฺจ ภาสสิ
     |๖๓.๗๒๙|    กา เต รติ วเน วิหรโต
                        อิสินิสภ วเทหิ ปุฏฺโฐ
                        ตว วจนปถํ นิสามยิตฺวา
                        อตฺถธมฺมปทํ สมาจเรมเสติ ฯ
     |๖๓.๗๓๐|    อหึสา สพฺพปาณินํ         กุมารมฺหากํ ๒- รุจฺจติ
                        เถยฺยา จ อติจารา จ                 มชฺชปานา จ อารติ
     |๖๓.๗๓๑|    อรติ สมจริยา จ             พาหุสจฺจํ กตญฺญุตา
                        ทิฏฺเฐว ธมฺเม ปสํสา ๓-              ธมฺมา เอเต ปสํสิยาติ
     |๖๓.๗๓๒|    สนฺติเก มรณํ ตุยฺหํ          โอรํ มาเสหิ ปญฺจหิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. เนฬา ฯ   ม. กุมารมฺหาก ฯ   ม. ปาสํสา ฯ
                         ราชปุตฺต วิชานาหิ                 อตฺตานํ ปริโมจยาติ ฯ
     |๖๓.๗๓๓|    กตมํ สฺวาหํ ชนปทํ คนฺตฺวา   กึ กมฺมํ กิญฺจิ โปริสํ
                        กาย วา ปน วิชฺชาย                ภเวยฺยํ อชรามโรติ ฯ
     |๖๓.๗๓๔|    น วิชฺชเต โส ปเทโส ๑-   กมฺมํ วิชฺชา จ โปริสํ
                        ยตฺถ คนฺตฺวา ภเว มจฺโจ          ราชปุตฺตาชรามโร
     |๖๓.๗๓๕|    มหทฺธนา มหาโภคา       รฏฺฐวนฺโตปิ ขตฺติยา
                        ปหูตธนธญฺญาเส                  น เตปิ อชรามรา
     |๖๓.๗๓๖|    ยทิ เต สุตา อนฺธกเวณฺฑปุตฺตา ๒-
                        สูรา วีรา วิกฺกนฺตปฺปหาริโน
                        เตปิ อายุกฺขยํ ปตฺตา
                        วิทฺธสฺตา สสฺสตีสมา
     |๖๓.๗๓๗|    ขตฺติยา พฺราหฺมณา เวสฺสา   สุทฺทา จณฺฑาลปุกฺกุสา
                        เอเต จญฺเญ จ ชาติยา            เตปิ น อชรามรา
     |๖๓.๗๓๘|    เย มนฺตํ ปริวตฺเตนฺติ       ฉฬงฺคํ พฺรหฺมจินฺติตํ
                        เอเต จญฺเญ จ วิชฺชาย            เตปิ น อชรามรา
     |๖๓.๗๓๙|    อิสโย จาปิ เย สนฺตา       สญฺญตตฺตา ตปสฺสิโน
                        สรีรํ เตปิ กาเลน                     วิชหนฺติ ตปสฺสิโน
     |๖๓.๗๔๐|    ภาวิตตฺตาปิ อรหนฺโต     กตกิจฺจา อนาสวา
                        นิกฺขิปนฺติ อิมํ เทหํ            ปุญฺญปาปปริกฺขยา (อิติ) ฯ
     |๖๓.๗๔๑|    สุภาสิตา อตฺถวตี           คาถาโย เต มหามุนิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. น. วิชฺชเต หิ เทโส ฯ   สี. อนฺธกเวณฺหุปุตฺตา ฯ ม. อนฺธกเวณฺฑุปุตฺตา ฯ
                        นิชฺฌตฺโตมฺหิ สุภฏฺเฐน             ตฺวญฺจ เม สรณํ ภวาติ ฯ
     |๖๓.๗๔๒|    มา มํ ตฺวํ สรณํ คจฺฉ       ตเมว สรณํ วช
                        สกฺยปุตฺตํ มหาวีรํ                   ยมหํ สรณํ คโตติ ฯ
     |๖๓.๗๔๓|    กตรสฺมึ โส ชนปเท         สตฺถา ตุมฺหาก มาริส
                        อหมฺปิ ทฏฺฐุํ คจฺฉิสฺสํ         ชินํ อปฺปฏิปุคฺคลนฺติ ฯ
     |๖๓.๗๔๔|    ปุรตฺถิมสฺมึ ชนปเท         โอกฺกากกุลสมฺภโว
                        สตฺถาปิ ปุริสาชญฺโญ             โส จ โข ปรินิพฺพุโตติ ฯ
     |๖๓.๗๔๕|    สเจ หิ พุทฺโธ ติฏฺเฐยฺย     สตฺถา ตุมฺหาก มาริส
                        โยชนานิ สหสฺสานิ                 คจฺเฉ ๑- ปยิรุปาสิตุํ
     |๖๓.๗๔๖|    ยโต จ โข ปรินิพฺพุโต      สตฺถา ตุมฺหาก มาริส
                        ปรินิพฺพุตํ มหาวีรํ                 คจฺฉามิ สรณํ อหํ
     |๖๓.๗๔๗|    อุเปมิ สรณํ พุทฺธํ            ธมฺมญฺจาปิ อนุตฺตรํ
                        สงฺฆญฺจ นรเทวสฺส                 คจฺฉามิ สรณํ อหํ
     |๖๓.๗๔๘|    ปาณาติปาตา วิรมามิ ขิปฺปํ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยามิ
                        อมชฺชโป โน จ มุสา ภณามิ
                        สเกน ทาเรน จ โหมิ ตุฏฺโฐติ ฯ
     |๖๓.๗๔๙|    สหสฺสรํสีว ยถา มหปฺปโภ
                        ทิสํ ยถา ภาติ นเภ อนุกฺกมํ
                        ตถปฺปกาโร ๒- ตวายํ ๓- มหารโถ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. คจฺเฉยฺยํ ฯ   ม. ตถาปกาโร ฯ   สี. ยุ. ตวยํ ฯ
                        สมนฺตโต โยชนสตํ อายโต ๑-
     |๖๓.๗๕๐|    สุวณฺณปฏฺเฏหิ สมนฺตโมนโฏ ๒-
                        อุรสฺส มุตฺตาหิ มณีหิ จิตฺติโต
                        เลขา สุวณฺณสฺส จ รูปิยสฺส จ
                        โสภนฺติ เวฬุริยมยา สุนิมฺมิตา
     |๖๓.๗๕๑|    สีสญฺจิทํ เวฬุริยสฺส นิมฺมิตํ
                        ยุคญฺจิทํ โลหิตกาย จิตฺติตํ
                        ยุตฺตา สุวณฺณสฺส จ รูปิยสฺส จ
                        โสภนฺติ อสฺสาปิ จิเม มโนชวา
     |๖๓.๗๕๒|    โส ติฏฺฐสิ เหมรเถ อธิฏฺฐิโต
                        เทวานมินฺโทว สหสฺสวาหโน
                        ปุจฺฉามิ ตาหํ ยสวนฺตโกวิทํ
                        กถํ ตยา ลทฺโธ อยํ อุฬาโรติ ฯ
     |๖๓.๗๕๓|    สุชาโต นามหํ ภนฺเต       ราชปุตฺโต ปุเร อหุํ
                        ตญฺจ ๓- มํ อนุกมฺปาย           สญฺญมสฺมึ นิเวสยิ
     |๖๓.๗๕๔|    ขีณายุกญฺจ มํ ญตฺวา      สรีรํ ปาทาสิ สตฺถุโน (อิติ) ฯ
                        อิมํ สุชาต ปูเชหิ                    ตนฺเต อตฺถาย โหหีติ
     |๖๓.๗๕๕|    ตาหํ คนฺเธหิ มาเลหิ        ปูชยิตฺวา สมุยฺยุโก ๔-
                        ปหาย มานุสํ เทหํ                  อุปปนฺโนมฺหิ นนฺทเน
@เชิงอรรถ:  ม. โยชนสตฺตมายโต ฯ   ม. สมนฺตโมตฺถโต ฯ   ม. ตฺวญฺจ ฯ   ม. ยุ. สมุยฺยุโต ฯ
     |๖๓.๗๕๖|    นนฺทเน ปวเร ๑- รมฺเม    นานาทิชคณายุเต
                        รมามิ นจฺจคีเตหิ                    อจฺฉราหิ ปุรกฺขิโตติ ฯ
                                    จูฬรถวิมานํ เตรสมํ ฯ
     [๖๔]   |๖๔.๗๕๗| ๑๔ สหสฺสยุตฺตํ หยวาหนํ สุภํ
                        อารุยฺหิมํ สนฺทนเนกจิตฺตํ
                        อุยฺยานภูมึ อภิโต อนุกฺกมํ
                        ปุรินฺทโท ภูตปตีว วาสโว
     |๖๔.๗๕๘|    โสวณฺณมยา เต รถกุพฺพรา อุโภ
                        ผเลหิ อํเสหิ อตีว สงฺคตา
                        สุชาตคุมฺพา นรวีรนิฏฺฐิตา
                        วิโรจติ ปณฺณรเสว จนฺโท
     |๖๔.๗๕๙|    สุวณฺณชาลาวิตโต ๒- รโถ อยํ
                        พหูหิ นานารตเนหิ จิตฺติโต
                        สุนนฺทิโฆโส จ สุภสฺสโร จ
                        วิโรจติ จามรหตฺถพาหุหิ
     |๖๔.๗๖๐|    อิมา จ นาโภฺย มนสาหิ ๓- นิมฺมิตา
                        รถสฺส ปาทนฺตรมชฺฌภูสิตา
                        อิมา จ นาโภฺย สตราชิจิตฺติตา
                        สเตริตา ๔- วิชฺชุริวปฺปภาสเร
@เชิงอรรถ:  ม. นนฺทเน จ วเน ฯ ยุ. ปวเน ฯ   สุวณฺณชาลาวตโตติปิ ทิสฺสติ ฯ
@ ม. ยุ. มนสาภินิมฺมิตา ฯ   ม. สเตรตา ฯ
     |๖๔.๗๖๑|    อเนกจิตฺตาวิตโต ๑- รโถ อยํ
                        ปุถู จ เนมี จ สหสฺสรํสิโย ๒-
                        เตสํ สโร สุยฺยติ วคฺคุรูโป
                        ปญฺจงฺคิกํ ตุริยมิวปฺปวาทิตํ
     |๖๔.๗๖๒|    สิรสฺมึ จิตฺตํ มณิสนฺทกปฺปิตํ ๓-
                        สทา วิสุทฺธํ รุจิรํ ปภสฺสรํ
                        สุวณฺณราชีหิ อตีว สงฺคตํ
                        เวฬุริยราชีหิ อตีว โสภติ
     |๖๔.๗๖๓|    อิเม จ วาฬี มณิสนฺทกปฺปิตา ๓-
                        อาโรหกมฺพู สุชวา พฺรหฺมูปมา
                        พฺรหา มหนฺตา พลิโน มหาชวา
                        มโน ตวญฺญาย ตเถว สึสเร
     |๖๔.๗๖๔|    อิเม จ สพฺเพ สหิตา จตุกฺกมา
                        มโน ตวญฺญาย ตเถว สึสเร
                        สมํ วหนฺติ มุทุกา อนุทฺธตา
                        อาโมทมานา ตุรคานมุตฺตมา
     |๖๔.๗๖๕|    ธุนนฺติ วคฺคนฺติ ปวตฺตนฺติ อมฺพเร
                        อพฺภุทฺธุนนฺตา สุกเต ปิลนฺธเน
                        เตสํ สโร สุยฺยติ วคฺคุรูโป
@เชิงอรรถ:  อเนกจิตฺตาวตโตติปิ ทิสฺสติ ฯ   ม. สหสฺสรํสิโก ฯ
@ ...จนฺท... อิติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        ปญฺจงฺคิกํ ตุริยมิวปฺปวาทิตํ
     |๖๔.๗๖๖|    รถสฺส โฆโส อปิลนฺธนานิ ๑-
                        ขุรสฺส นาทิ อภิหึสนาย จ
                        โฆโส สุวคฺคู สมิตสฺส สุยฺยติ
                        คนฺธพฺพตุริยานิ วิจิตฺรสวเน
     |๖๔.๗๖๗|    รเถ ฐิตา ตา มิคมนฺทโลจนา
                        อาฬารปมฺหา หสิตา ปิยํวทา
                        เวฬุริยชาลา วินตา ๒- ตนุจฺฉวา
                        สเทว คนฺธพฺพสุรคฺคปูชิตา
     |๖๔.๗๖๘|    รตฺตา รตฺตมฺพรปีตวาสสา
                        วิสาลเนตฺตา อภิรตฺตโลจนา
                        กุเลสุ ชาตา สุตนู สุวิมฺหิตา ๓-
                        รเถ ฐิตา ปญฺชลิกา อุปฏฺฐิตา
     |๖๔.๗๖๙|    ตา กมฺพุกายุรธรา สุวาสสา
                        สุมชฺฌิมา อูรุถโนปปนฺนา
                        วฏฺฏงฺคุลิโย สุมุขา สุทสฺสนา
                        รเถ ฐิตา ปญฺชลิกา อุปฏฺฐิตา
     |๖๔.๗๗๐|    อญฺญาสุ เวณีสุ สุมิสฺสเกสิโย ๔-
                        สมํ วิภตฺตาหิ ปภสฺสราหิ จ
@เชิงอรรถ:  อปิลนฺธนานญฺจ อิติปิ ทิสฺสติ ฯ   เวฬุริยชาลาวิตตาติปิ ทิสฺสติ ฯ
@ สุจิมฺหิตาติปิ ทิสฺสติ ฯ   อญฺญา สุเวณี สุสฺ มิสฺสเกสิโยติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        อนุปุพฺพตา ตา ตว มานเส รตา
                        รเถ ฐิตา ปญฺชลิกา อุปฏฺฐิตา
     |๖๔.๗๗๑|    อาเวฬินิโย ปทุมุปฺปลจฺฉทา
                        อลงฺกตา จนฺทนสารโวสิตา ๑-
                        อนุปุพฺพตา ตา ตว มานเส รตา
                        รเถ ฐิตา ปญฺชลิกา อุปฏฺฐิตา
     |๖๔.๗๗๒|    ตา มาลินิโย ปทุมุปฺปลจฺฉทา
                        อลงฺกตา จนฺทนสารโวสิตา
                        อนุปุพฺพตา ตา ตว มานเส รตา
                        รเถ ฐิตา ปญฺชลิกา อุปฏฺฐิตา
     |๖๔.๗๗๓|    กณฺเฐสุ เต ๒- ยานิ ปิลนฺธนานิ จ
                        หตฺเถสุ ปาเทสุ ตเถว สีเส
                        โอภาสยนฺติ ทส สพฺพโต ๓- ทิสา
                        อพฺภุทฺทยํ สารทิโกว ภาณุมา
     |๖๔.๗๗๔|    วาตสฺส เวเคน จ สมฺปกมฺปิตา
                        ภุเชสุ มาลา อปิลนฺธนานิ จ
                        มุญฺจนฺติ โฆสํ รุจิรํ สุจึ สุภํ
                        สพฺเพหิ วิญฺญูหิ สุสตฺตรูปํ ๔-
     |๖๔.๗๗๕|    อุยฺยานภุมฺยา จ ทุวฏฺฐิโต ๕- ฐิตา
@เชิงอรรถ:  ม ... วาสิตา ฯ   ยุ. ตว ฯ   ม. สพฺพโส ฯ
@ โป. สุตคฺครูปํ ฯ ม. สุตพฺพรูปํ ฯ   ม. ทุวทฺธโต ฯ  ยุ. ทุหฏฺฐโต ฯ
                        รถา จ นาคา ตุริยานิ วาสโร ๑-
                        ตเมว เทวินฺท ปโมทยนฺติ
                        วีณา ยถา โปกฺขรปตฺตพาหุหิ
     |๖๔.๗๗๖|    อิมาสุ วีณาสุ พหูสุ วคฺคูสุ
                        มนุญฺญรูปาสุ หทเยริตมฺปิ ตํ
                        ปวชฺชมานาสุ อตีว อจฺฉรา
                        ภมนฺติ กญฺญา ปทุเมสุ สิกฺขิตา
     |๖๔.๗๗๗|    ยถา จ คีตานิ จ วาทิตานิ จ
                        นจฺจานิ จิมานิ สเมนฺติ เอกโต
                        อเถตฺถ นจฺจนฺติ อเถตฺถ อจฺฉรา
                        โอภาสยนฺติ อุภโต ว รตฺติยา
     |๖๔.๗๗๘|    โส โมทสิ ตุริยคณปฺปโพธโน
                        มหียมาโน วชิราวุโธริว
                        อิมาสุ วีณาสุ พหูสุ วคฺคูสุ
                        มนุญฺญรูปาสุ หทเยริตมฺปิ ตํ
     |๖๔.๗๗๙|    กึ ตฺวํ ปุเร กมฺมมกาสิ อตฺตนา
                        มนุสฺสภูโต ปุริมาย ชาติยา
                        อุโปสถํ กึ ว ตุวํ อุปาวิสิ
                        กึ ธมฺมจริยํ วตมาภิโรจสิ
     |๖๔.๗๘๐|    นยิทํ อปฺปสฺส กตสฺส กมฺมุโน
                        ปุพฺเพ สุจิณฺณสฺส อุโปสถสฺส วา
@เชิงอรรถ:  จ สโรติปิ ทิสฺสติ ฯ
                        อิทฺธานุภาโว วิปุโล อยํ ตว
                        ยํ เทวสงฺฆํ อภิโรจเส ภุสํ
     |๖๔.๗๘๑|    ทานสฺส เต อิทํ ผลํ        อโถ สีลสฺส วา ปน
                        อโถ อญฺชลิกมฺมสฺส                    ตมฺเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต (อิติ) ฯ
     |๖๔.๗๘๒|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ                  ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๔.๗๘๓|    ชิตินฺทฺริยํ พุทฺธมโนมนิกฺกมํ
                        นรุตฺตมํ กสฺสปมคฺคปุคฺคลํ
                        อปาปุรนฺตํ อมตสฺส ทฺวารํ
                        เทวาติเทวํ สตปุญฺญลกฺขณํ
     |๖๔.๗๘๔|    ตมทฺทสํ กุญฺชรโมฆติณฺณํ
                        สุวณฺณสิงฺคินทพิมฺพสาทิสํ
                        ทิสฺวาน ตํ ขิปฺปมหุํ สุจิมโน
                        ตเมว ทิสฺวาน สุภาสิตทฺธชํ
     |๖๔.๗๘๕|    ตมนฺนปานํ อถ วาปิ จีวรํ
                        สุจึ ปณีตํ รสสา อุเปตํ
                        ปุปฺผาภิกิณฺณมฺหิ สเก นิวาสเน
                        ปติฏฺฐเปสึ ส อสงฺคมานโส
     |๖๔.๗๘๖|    ตมนฺนปาเนน จ จีวเรน จ
                        ขชฺเชน โภชฺเชน จ สายเนน จ
                        สนฺตปฺปยิตฺวา ทิปทานมุตฺตมํ
                        โส สคฺคโส เทวปุเร รมามหํ
     |๖๔.๗๘๗|    เอเตนุปาเยน อิมํ นิรคฺคลํ
                        ยญฺญํ ยชิตฺวา ติวิธํ วิสุทฺธํ
                        ปหายหํ มานุสฺสกํ สมุสฺสยํ
                        อินฺทสโม เทวปุเร รมามหํ
     |๖๔.๗๘๘|    อายุญฺจ วณฺณญฺจ สุขํ พลญฺจ
                        ปณีตรูปํ อภิกงฺขตา มุนิ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ พหุํ สุสงฺขตํ
                        ปติฏฺฐเปตพฺพมสงฺคมานโส
     |๖๔.๗๘๙|    อิมสฺมึ โลเก ปรสฺมึ วา ปน
                        พุทฺเธน เสฏฺโฐ จ สโม น วิชฺชติ
                        อาหุเนยฺยานํ ปรมาหุตํ ๑- คโต
                        ปุญฺญตฺถิกานํ วิปุลปฺผเลสินนฺติ ฯ
                                    มหารถวิมานํ จุทฺทสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
         มณฺฑูโก เรวตี ฉตฺโต        กกฺกฏโก ๒- ทฺวารปาลโก
         เทฺว กรณียา เทฺว สูจี        ตโย นาคา จ เทฺว รถา
         ปุริสานํ ปญฺจโม วคฺโคติ   ปฐโม วคฺโค ๓- ปวุจฺจตีติ ฯ
                                  ภาณวารํ ตติยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปรมาหฺตึ ฯ  ม. ยุ. กกฺกโฏ ฯ  ยุ. ปฐโม วคฺโคติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
                                   ฉฏฺโฐ ปายาสิกวคฺโค
     [๖๕]   |๖๕.๗๙๐| ๑ ยถา วนํ จิตฺตลตํ ปภาสติ
                        อุยฺยานเสฏฺฐํ ติทสานมุตฺตมํ
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๖๕.๗๙๑|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๕.๗๙๒|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ        ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๕.๗๙๓|    อหญฺจ ภริยา จ มนุสฺสโลเก
                        โอปานภูตา ฆรมาวสิมฺหา
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทมฺห
     |๖๕.๗๙๔|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อคาริยวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๖๖]   |๖๖.๗๙๕| ๒ ยถา วนํ จิตฺตลตํ ปภาสติ
                        อุยฺยานเสฏฺฐํ ติทสานมุตฺตมํ
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๖๖.๗๙๖|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๖.๗๙๗|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                         ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๖.๗๙๘|    อหญฺจ ภริยา จ มนุสฺสโลเก
                        โอปานภูตา ฆรมาวสิมฺหา
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทมฺห
     |๖๖.๗๙๙|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อคาริยวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๖๗]   |๖๗.๘๐๐| ๓ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส ๑- โยชนานิ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา รุจิรตฺถตา ๒- สุภา
     |๖๗.๘๐๑|    ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. โสฬส ฯ   ม. รุจกตฺถตา ฯ
                        ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู ๑-
                        อฏฺฐฏฺฐกา สิกฺขิตา สาธุรูปา
                        ทิพฺพา จ กญฺญา ติทสจรา ๒- อุฬารา
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๖๗.๘๐๒|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๗.๘๐๓|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ           ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๗.๘๐๔|    ผลทายี ผลํ วิปุลํ ลภติ
                        ททมุชุคเตสุ ปสนฺนมานโส
                        โส หิ โมทติ สคฺคปฺปตฺโต ติทิเว
                        อนุโภติ จ ปุญฺญผลํ วิปุลํ
     |๖๗.๘๐๕|    ตเถวาหํ ๓- มหามุนิ      อทาสึ จตุโร ผเล
     |๖๗.๘๐๖|    ตสฺมา หิ ผลํ อลเมว ทาตุํ
                        นิจฺจํ มนุสฺเสน สุขตฺถิเกน
                        ทิพฺพานิ วา ปตฺถยตา สุขานิ
                        มนุสฺสโสภาคฺยตมิจฺฉิตา ๔- วาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วคฺคุํ ฯ   ยุ. ติทสา วรา ฯ   ม. ตเววาหํ ฯ
@ ม. ยุ. มนุสฺสโสภาคุยตมิจฺฉตา ฯ
     |๖๗.๘๐๗|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ผลทายกวิมานํ ตติยํ ฯ
     [๖๘]   |๖๘.๘๐๘| ๔ จนฺโท ยถา วิคฺคตวลาหเก นเภ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๖๘.๘๐๙|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๖๘.๘๑๐|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน  โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๖๘.๘๑๑|    อหญฺจ ภริยา จ มนุสฺสโลเก
                        อุปสฺสยํ อรหโต อทมฺห
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทมฺห
     |๖๘.๘๑๒|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อุปสฺสยทายกวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๖๙]    |๖๙.๘๑๓| ๕ สุริโย ยถา วิคฺคตวลาหเก นเภ
                        ... เป ...
                        (ยถา เหฏฺฐาวิมานํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ)
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ทุติยอุปสฺสยทายกวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๗๐]   |๗๐.๘๑๔| ๖ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา ๑- อุฬารา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา รุจิรตฺถตา สุภา
     |๗๐.๘๑๕|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๐.๘๑๖|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๐.๘๑๗|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ทิสฺวาน ภิกฺขุํ ตสิตํ กิลนฺตํ
                        เอกาหํ ภิกฺขํ ปฏิปาทยิสฺสํ
                        สมงฺคิภตฺเตน ตทา อกาสึ ๒-
@เชิงอรรถ:  ยุ. สตฺตรสา ฯ   ยุ. อทาสึ ฯ
     |๗๐.๘๑๘|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ภิกฺขาทายกวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๗๑]    |๗๑.๘๑๙| ๗ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๑.๘๒๐|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๑.๘๒๑|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        อโหสึ ยวปาลโก
                        อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ               วิปฺปสนฺนมนาวิลํ
     |๗๑.๘๒๒|    ตสฺส อทาสหํ ๑- ภาคํ ๒-  ปสนฺโน สเกหิ ปาณิหิ
                        กุมฺมาสปิณฺฑํ ทตฺวาน          โมทามิ นนฺทเน วเน
     |๗๑.๘๒๓|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ยวปาลกวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๗๒]    |๗๒.๘๒๔| ๘ อลงฺกโต มาลฺยธโร สุวตฺโถ
                        สุกุณฺฑลี กปฺปิตเกสมสฺสุ
                        อามุตฺตหตฺถาภรโณ ยสสฺสี
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. อทาสึ ฯ   โป. ยุ. กุมฺมาสํ ฯ
                        ทิพฺเพ วิมานมฺหิ ยถาปิ จนฺทิมา
     |๗๒.๘๒๕|    ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        อฏฺฐฏฺฐกา สิกฺขิตา สาธุรูปา
                        ทิพฺพา จ กญฺญา ติทสจรา อุฬารา
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๗๒.๘๒๖|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๒.๘๒๗|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                         ... เป ...                ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๒.๘๒๘|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ทิสฺวาน สมเณ สีลวนฺเต
                        สมฺปนฺนวิชฺชาจรเณ ยสสฺสี
                        พหุสฺสุเต ตณฺหกฺขยูปปนฺเน
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๒.๘๒๙|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    กุณฺฑลีวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๗๓]   |๗๓.๘๓๐| ๙ อลงฺกโต มาลฺยธโร สุวตฺโถ
                        สุกุณฺฑลี กปฺปิตเกสมสฺสุ
                        อามุตฺตหตฺถาภรโณ ยสสฺสี
                        ทิพฺเพ วิมานมฺหิ ยถาปิ จนฺทิมา
     |๗๓.๘๓๑|    ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        อฏฺฐฏฺฐกา สิกฺขิตา สาธุรูปา
                        ทิพฺพา จ กญฺญา ติทสจรา อุฬารา
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๗๓.๘๓๒|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๓.๘๓๓|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๓.๘๓๔|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ทิสฺวาน สมเณ สาธุรูเป ๑-
                        สมฺปนฺนวิชฺชาจรเณ ยสสฺสี
                        พหุสฺสุเต สีลวนฺเต ๒- ปสนฺเน
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
@เชิงอรรถ:  ยุ. สารวนฺเต ฯ   ยุ. ตณฺหกฺขยูปปนฺเน ฯ
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๓.๘๓๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    ทุติยกุณฺฑลีวิมานํ นวมํ ฯ
     [๗๔]   |๗๔.๘๓๖| ๑๐ ยา เทวราชสฺส สภา สุธมฺมา
                        ยตฺถจฺฉสิ ๑- เทวสงฺโฆ สมคฺโค
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๗๔.๘๓๗|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๔.๘๓๘|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...                ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๔.๘๓๙|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        รญฺโญ ปายาสิสฺส อโหสิ มาณโว
                        ลทฺธา ธนํ สํวิภาคํ อกาสึ
                        ปิยา จ เม สีลวนฺโต อเหสุํ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. ยตฺถจฺฉติ ฯ
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๔.๘๔๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    อุตฺตรวิมานํ ทสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
         เทฺว อคาริโน ผลทายี             เทฺว อุปสฺสยทายี
         ภิกฺขาย ทายี ยวปาลโก เจว    เทฺว กุณฺฑลิโน ปายาสีติ ฯ
                                     วคฺโค ฉฏฺโฐ ฯ
                                    ---------------
                             สตฺตโม สุนิกฺขิตฺตวคฺโค
     [๗๕]   |๗๕.๘๔๑| ๑ ยถา วนํ จิตฺตลตํ ปภาสติ
                        อุยฺยานเสฏฺฐํ ติทสานมุตฺตมํ
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๗๕.๘๔๒|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๕.๘๔๓|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน      โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...                  ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๕.๘๔๔|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ทลิทฺโท อตาโณ กปโณ กมฺมกโร อโหสึ
                        ชิณฺเณ จ มาตาปิตโร อภรึ
                        ปิยา จ เม สีลวนฺโต อเหสุํ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๕.๘๔๕|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    จิตฺตลตาวิมานํ ปฐมํ ฯ
     [๗๖]   |๗๖.๘๔๖| ๒ ยถา วนํ ๑- จิตฺตลตํ ปภาสติ
                        อุยฺยานเสฏฺฐํ ติทสานมุตฺตมํ
                        ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ
                        โอภาสยํ ติฏฺฐติ อนฺตลิกฺเข
     |๗๖.๘๔๗|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๖.๘๔๘|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
@เชิงอรรถ:  ยุ. นนฺทนํ ฯ
                        ... เป ...                ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๖.๘๔๙|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        ทลิทฺโท อตาโณ กปโณ กมฺมกโร อโหสึ
                        ชิณฺเณ จ มาตาปิตโร อภรึ
                        ปิยา จ เม สีลวนฺโต อเหสุํ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๖.๘๕๐|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    นนฺทนวิมานํ ทุติยํ ฯ
     [๗๗]   |๗๗.๘๕๑| ๓ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา อุราฬา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา รุจิรตฺถตา สุภา
     |๗๗.๘๕๒|    ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                        ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                        นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา
     |๗๗.๘๕๓|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๗.๘๕๔|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                         ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๗.๘๕๕|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        วิวเน ปเถ จงฺกมํ อกาสึ
                        อารามรุกฺขานิ จ โรปยิสฺสํ
                        ปิยา จ เม สีลวนฺโต อเหสุํ
                        อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ
     |๗๗.๘๕๖|    เตน เมตาทิโส วณฺโณ      ... เป ...
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                                    มณิถูณวิมานํ ตติยํ ฯ
     [๗๘]   |๗๘.๘๕๗| ๔ โสวณฺณมเย ปพฺพตสฺมึ   วิมานํ สพฺพโต ปภํ
                        เหมชาลปฏิจฺฉนฺนํ               กึกณิกชาลกปฺปิตํ
     |๗๘.๘๕๘|    อฏฺฐํสา สุกตา ถมฺภา     สพฺเพ เวฬุริยามยา
                        เอกเมกาย อํสิยา                รตนา สตฺต นิมฺมิตา
     |๗๘.๘๕๙|    เวฬุริยสุวณฺณสฺส           ผลิการูปิยสฺส จ
                        มสารคลฺลมุตฺตาหิ             โลหิตงฺคมณีหิ จ
     |๗๘.๘๖๐|    จิตฺรา มโนรมา ภูมิ        น ตตฺถุทฺธํสเต รโช
                        โคปาณเส ๑- คณาปีตา      กูฏํ ธาเรนฺติ นิมฺมิตา
     |๗๘.๘๖๑|    โสปาณานิ จ จตฺตาริ      นิมฺมิตา จตุโร ทิสา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. โคปาณสี ฯ
                        นานารตนคพฺเภหิ             อาทิจฺโจว วิโรจติ
     |๗๘.๘๖๒|    เวทิกา ๑- จตสฺโส ตตฺถ    วิภตฺตา ภาคโส มิตา
                        ททฺทลฺลมานา อาเภนฺติ ๒-  สมนฺตา จตุโร ทิสา
     |๗๘.๘๖๓|    ตสฺมึ วิมาเน ปวเร         เทวปุตฺตา มหปฺปภา
                        อติโรจสิ วณฺเณน               อุทยนฺโตว ภาณุมา
     |๗๘.๘๖๔|    ทานสฺส เต อิทํ ผลํ        อโถ สีลสฺส วา ปน
                        อโถ อญฺชลิกมฺมสฺส           ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตติ ฯ
     |๗๘.๘๖๕|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ         ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๘.๘๖๖|    อหํ อนฺธกวินฺทสฺมึ         พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
                        วิหารํ สตฺถุโน ๓- กาเรสึ   ปสนฺโน สเกหิ ปาณิหิ
     |๗๘.๘๖๗|    ตตฺถ คนฺธญฺจ มาลญฺจ  ปจฺจยญฺจ วิเลปนํ
                        วิหารํ สตฺถุโนทาสึ ๔-       วิปฺปสนฺเนน เจตสา
                        เตน มยฺหํ อิทํ ลทฺธํ           วสํ วตฺเตมิ นนฺทเน
     |๗๘.๘๖๘|    นนฺทเน ปวเร รมฺเม        นานาทิชคณายุเต
                        รมามิ นจฺจคีเตหิ             อจฺฉราหิ ปุรกฺขิโตติ ฯ
                                    สุวณฺณวิมานํ จตุตฺถํ ฯ
     [๗๙]   |๗๙.๘๖๙| ๕ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. เวทิยา ฯ   ม. ยุ. อาภนฺติ ฯ   ยุ. สตฺถุ ฯ   ยุ. สตฺถุ ปาทาสึ ฯ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา รุจิรตฺถตา สุภา
     |๗๙.๘๗๐|    ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                        ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                        นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา
     |๗๙.๘๗๑|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ       ... เป ...
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๗๙.๘๗๒|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน    โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...              ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๗๙.๘๗๓|    คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส     ปตาปนฺเต ทิวงฺกเร
                        ปเรสํ ภตโก โปโส              อมฺพารามํ อสิญฺจหํ
     |๗๙.๘๗๔|    อถ เตนาคมา ภิกฺขุ         สารีปุตฺโตติ วิสฺสุโต
                        กิลนฺตรูโป กาเยน             อกิลนฺโตปิ เจตสา
     |๗๙.๘๗๕|    ตญฺจ ทิสฺวาน อายนฺตํ     อโวจ อมฺพสิญฺจโก
                        สาธุ ตํ ภนฺเต นฺหาเปยฺยํ       ยํ มมสฺส สุขาวหํ
     |๗๙.๘๗๖|    ตสฺส เม อนุกมฺปาย        นิกฺขิปิ ปตฺตจีวรํ
                        นิสีทิ รุกฺขมูลสฺมึ                ฉายาย เอกจีวโร
     |๗๙.๘๗๗|    ตญฺจ อจฺเฉน วารินา       ปสนฺนมานโส เถรํ
                        นฺหาปยึ รุกฺขมูลสฺมึ             ฉายาย เอกจีวรํ
     |๗๙.๘๗๘|    อมฺโพ จ สิตฺโต สมโณ นหาปิโต
                        มยา จ ปุญฺญํ ปสุตํ อนปฺปกํ
                        อิติ โส ปีติยา กายํ               สพฺพํ ผรติ อตฺตโน
     |๗๙.๘๗๙|    ตเทว เอตฺตกํ กมฺมํ          อกาสึ ตาย ชาติยา
                        ปหาย มานุสํ เทหํ             อุปปนฺโนมฺหิ นนฺทนํ
     |๗๙.๘๘๐|    นนฺทเน ปวเร ๑- รมฺเม    นานาทิชคณายุเต
                         รมามิ นจฺจคีเตหิ               อจฺฉราหิ ปุรกฺขิโตติ ฯ
                                     อมฺพวิมานํ ปญฺจมํ ฯ
     [๘๐]    |๘๐.๘๘๑| ๖ ทิสฺวาน เทวํ ปฏิปุจฺฉิ ภิกฺขุ
                        อุจฺเจ วิมานมฺหิ จิรฏฺฐิติเก
                        อามุตฺตหตฺถาภรโณ ยสสฺสี [๒]-
                        ทิพฺเพ วิมานมฺหิ ยถาปิ จนฺทิมา
     |๘๐.๘๘๒|    ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                        อฏฺฐฏฺฐกา สิกฺขิตา สาธุรูปา
                        ทิพฺพา จ กญฺญา ติทสจรา ๓- อุฬารา
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๘๐.๘๘๓|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. ปวเน ฯ ม. จ วเน ฯ   ม. ยุ. ทิพฺเพ วิมานมฺหิ ยถาปิ จนฺทิมา
@อลงฺกโต มาลธาริ สุวตฺโถ สุกุณฺฑลี กปฺปิตเกสมสฺสุ  อามุตฺตหตฺถาภรโณ ยสสฺสี ฯ
@ โป. ยุ. ติทสวรา ฯ
     |๘๐.๘๘๔|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน    โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...               ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๘๐.๘๘๕|    อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูโต
                        สงฺคมฺม รกฺขิสฺสํ ปเรสํ เธนุโย
                        ตโต จ อาคา สมโณ มม ๑- สนฺติเก
                        คาโว จ มาเส อคมํสุ ขาทิตุํ
     |๘๐.๘๘๖|    ทฺวยชฺชกิจฺจํ อุภยญฺจ การิสฺสํ ๒-
                        อิจฺเจวหํ ภนฺเต ตทา วิจินฺตยํ ๓-
                        ตโต จ สญฺญํ ปฏิลทฺธโยนิโส
                        อทาสิ ๔- ภนฺเตติ ขิปึ อนนฺตกํ
     |๘๐.๘๘๗|    โส มาสเขตฺตํ ตุริโต อวาสรึ
                        ปุรายํ ภญฺชติ ยสฺสิทํ ธนํ
                        ตโต จ กโณฺห อุรโค มหาวิโส
                        อฑํสิ ปาเท ตุริตสฺส เม สโต
     |๘๐.๘๘๘|    สฺวาหํ อฏฺโฏมฺหิ ทุกฺเขน ปีฬิโต
                        ภิกฺขุ จ ตํ มุญฺจิตฺวา ๕- อนนฺตกํ
                        อทาสิ ๖- กุมฺมาสํ มมานุกมฺปาย
                        ตโต จุโต กาลมกโตมฺหิ เทวตา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มมนฺติเก ฯ   ม. ยุ. การิยํ ฯ   โป. ม. ยุ. วิจินฺตยึ ฯ
@ ยุ. ททาหิ ฯ ม. ททามิ ฯ   ยุ. สามํ ... ภุญฺชิ จนนฺตกํ ฯ
@ม.  สามํ ... นนฺตกํ ฯ   โป. ยุ. อโหสิ ฯ ม. อหาสิ ฯ
     |๘๐.๘๘๙|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ กมฺมํ อนุโภมิ อตฺตนา
                        ตยา หิ ภนฺเต อนุกมฺปิโต ภุสํ
                        กตญฺญุตาย อภิวาทยามิ ตํ
      |๘๐.๘๙๐|    สเทวเก โลเก สมารเก จ
                        อญฺโญ มุนิ นตฺถิ ตยานุกมฺปโก
                        ตยา หิ ภนฺเต อนุกมฺปิโต ภุสํ
                        กตญฺญุตาย อภิวาทยามิ ตํ
      |๘๐.๘๙๑|    อิมสฺมึ โลเก ปรสฺมึ วา ปน
                        อญฺโญ มุนิ นตฺถิ ตยานุกมฺปโก
                        ตยา หิ ภนฺเต อนุกมฺปิโต ภุสํ
                        กตญฺญุตาย อภิวาทยามิ ตนฺติ ฯ
                                    โคปาลวิมานํ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๘๑]   |๘๑.๘๙๒| ๗ ปุณฺณมาเย ๑- ยถา จนฺโท   นกฺขตฺตปริวาริโต
                        สมนฺตา อนุปริยาติ                  ตารกาธิปติ สสี
     |๘๑.๘๙๓|    ตถูปมํ อิทํ พฺยมฺหํ    ทิพฺพํ เทวปุรมฺหิ จ
                        อติโรจติ วณฺเณน          อุทยนฺโตว รํสิมา
     |๘๑.๘๙๔|    เวฬุริยสุวณฺณสฺส     ผลิการูปิยสฺส จ
                       มสารคลฺลมุตฺตาหิ        โลหิตงฺคมณีหิ จ
     |๘๑.๘๙๕|    จิตฺรา มโนรมา ภูมิ   เวฬุริยสฺส สนฺถตา ๒-
@เชิงอรรถ:  โป. ปุณฺณมาโย ฯ ม. ปุณฺณมาเส ฯ   โป. ยุ. สนฺถิตา ฯ
                        กูฏาคารา สุภา รมฺมา      ปาสาโท เต สุมาปิโต
     |๘๑.๘๙๖|    รมฺมา จ เต โปกฺขรณี     ปุถุลา มจฺฉเสวิตา ๑-
                        อจฺโฉทกา วิปฺปสนฺนา         โสวณฺณวาลุกสนฺถตา
     |๘๑.๘๙๗|    นานาปทุมสญฺฉนฺนา     ปุณฺฑรีกสโมคตา
                        สุรภิ สมฺปวายนฺติ               มนุญฺญา มาลุเตริตา
     |๘๑.๘๙๘|    ตสฺสา เต อุภโต ปสฺเส    วนคุมฺพา สุมาปิตา
                        อุเปตา ปุปฺผรุกฺเขหิ            ผลรุกฺเขหิ จูภยํ
     |๘๑.๘๙๙|    โสวณฺณปาเท ปลฺลงฺเก   มุทุเก โคณสนฺถเต
                        นิสินฺนํ เทวราชํว                อุปติฏฺฐนฺติ อจฺฉรา
     |๘๑.๙๐๐|    สพฺพาภรณสญฺฉนฺนา    นานามาลาวิภูสิตา
                        รเมนฺติ ตํ มหิทฺธิกํ               วสวตฺตีว โมทสิ
     |๘๑.๙๐๑|    เภริสงฺขมุทิงฺคาหิ           วีณาหิ ปณเวหิ จ
                        รมสิ รติสมฺปนฺโน             นจฺจคีเตสุ วาทิเต
     |๘๑.๙๐๒|    ทิพฺพา เต วิวิธา รูปา      ทิพฺพา สทฺทา อโถ รสา
                        คนฺธา จ เต อธิปฺเปตา       โผฏฺฐพฺพา จ มโนรมา
     |๘๑.๙๐๓|    ตสฺมึ วิมาเน ปวเร          เทวปุตฺตา มหปฺปภา
                        อภิโรจสิ วณฺเณน             อุทยนฺโตว ภาณุมา
     |๘๑.๙๐๔|    ทานสฺส เต อิทํ ผลํ        อโถ สีลสฺส วา ปน
                        อโถ อญฺชลิกมฺมสฺส        ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปุถุโลมนิเสวิตาติปิ ทิสฺสติ ฯ
     |๘๑.๙๐๕|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๘๑.๙๐๖|    อหํ กปิลวตฺถุสฺมึ            สากิยานํ ปุรุตฺตเม
                        สุทฺโธทนสฺส ปุตฺตสฺส        กณฺฐโก สหโช อหุํ
     |๘๑.๙๐๗|    ยทา โส อฑฺฒรตฺตายํ    สมฺโพธาย อภินิกฺขมิ
                        โส มํ มุทูหิ ปาณีหิ           ชาลิตมฺพนเขหิ จ
     |๘๑.๙๐๘|    สฏฺฐึ อาโกฏยิตฺวาน       วห สมฺมาติมพฺรวิ
                        อหํ โลกํ ตารยิสฺสํ             ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ
     |๘๑.๙๐๙|    ตํ เม คิรํ สุณนฺตสฺส        หาโส เม วิปุโล อหุ
                        อุทคฺคจิตฺโต สุมโน           อภิสึสึ ตทา อหํ
     |๘๑.๙๑๐|    อภิรูฬฺหญฺจ มํ ญตฺวา     สากฺยปุตฺตํ มหายสํ
                        อุทคฺคจิตฺโต มุทิโต           วาหิสฺสํ ปุริสุตฺตมํ
     |๘๑.๙๑๑|    ปเรสํ วิชิตํ คนฺตฺวา         อุคฺคตสฺมึ ทิวงฺกเร ๑-
                        มมํ ฉนฺนญฺจ โอหาย       อนาเปกฺโข อปกฺกมิ
     |๘๑.๙๑๒|    ตสฺส ตมฺพนเข ปาเท      ชิวฺหาย ปริเลหิสํ ๒-
                        คจฺฉนฺตญฺจ มหาวีรํ          รุทมาโน อุทิกฺขิสฺสํ
     |๘๑.๙๑๓|    อทสฺสเนนหํ ตสฺส          สากฺยปุตฺตสฺส สิรีมโต
                        อลตฺถํ ครุกาพาธํ              ขิปฺปํ เม มรณํ อหุ
     |๘๑.๙๑๔|    ตสฺเสว อานุภาเวน         วิมานํ อาวสามิทํ ๓-
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ทิวากเร ฯ   โป. ม. ปริเลหสึ ฯ   โป. อาวสมิหํ ฯ ม. อาวสามหํ ฯ
                        สพฺพกามคุณูเปตํ             ทิพฺพํ เทวปุรมฺหิ จ
     |๘๑.๙๑๕|    ยญฺจ เม อหุ วาหาโส     สทฺทํ สุตฺวาน โพธิยา
                        เตเนว กุสลมูเลน              ผุสิสฺสํ อาสวกฺขยํ
     |๘๑.๙๑๖|    สเจ หิ ภนฺเต คจฺเฉยฺยาสิ   สตฺถุ พุทฺธสฺส สนฺติเก
                        มมาปิ ตํ วจเนน              สิรสา วชฺชาสิ วนฺทนํ
     |๘๑.๙๑๗|    อหมฺปิ ทฏฺฐุํ คจฺฉิสฺสํ      ชินํ อปฺปฏิปุคฺคลํ
                        ทุลฺลภํ ทสฺสนํ โหติ           โลกนาถาน ตาทินนฺติ ฯ
     |๘๑.๙๑๘|    โส จ กตญฺญู กตเวที      สตฺถารํ อุปสงฺกมิ
                        สุตฺวา คิรํ จกฺขุมโต          ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยิ
     |๘๑.๙๑๙|    วิโสธยิตฺวา ทิฏฺฐิคตํ       วิจิกิจฺฉา วตานิ จ
                        วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท    ตตฺเถวนฺตรธายถาติ ฯ
                                    กณฺฐกวิมานํ สตฺตมํ ฯ
     [๘๒]   |๘๒.๙๒๐| ๘ อเนกวณฺณํ ทรโสกนาสนํ
                        วิมานมารุยฺห อเนกจิตฺตํ
                        ปริวาริโต อจฺฉรานํ ๑- คเณน
                        สุนิมฺมิโต ภูตปตีว โมทสิ
     |๘๒.๙๒๑|    สมสฺสโม ๒- นตฺถิ กุโตปนุตฺตโร
                        ยเสน ปุญฺเญน จ อิทฺธิยา จ
                        สพฺเพ จ เทวา ติทสา คณา สเมจฺจ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. อจฺฉราสํ ฯ   ยุ. สมาสโม ฯ
                        ตํ ตํ นมสฺสนฺติ สสึว เทวา
                        อิมา จ เต อจฺฉราโย สมนฺตโต
                        นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ
     |๘๒.๙๒๒|    เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๘๒.๙๒๓|    โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน   โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ... เป ...            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๘๒.๙๒๔|    โสหํปิ ภนฺเต ๑- อหุวาสิ ปุพฺเพ
                        สุเมธนามสฺส ชินสฺส สาวโก
                        ปุถุชฺชโน อนุโพโธหมสฺมิ
                        โส สตฺตวสฺสานิ ปพฺพชิสฺสหํ
     |๘๒.๙๒๕|    โสหํ สุเมธสฺส ชินสฺส สตฺถุโน
                        ปรินิพฺพุตสฺโสโฆติณฺณสฺส ตาทิโน
                        รตนุจฺจยํ เหมชาเลน ฉนฺนํ
                        วนฺทิตฺวา ถูปสฺมึ มนํ ปสาทยึ
     |๘๒.๙๒๖|    น มาสิ ทานํ น จ ปน มตฺถิ ทาตุํ
                        ปเร จ โข ตตฺถ สมาทเปสึ
                        ปูเชถ นํ ปูชเนยฺยสฺส ธาตุํ
@เชิงอรรถ:  ม. อหํ ภทนฺเต ฯ
                        เอวํ กิร สคฺคมิโต คมิสฺสถ
     |๘๒.๙๒๗|    ตเทว กมฺมํ กุสลํ กตํ มยา
                        สุขญฺจ [๑]- ทิพฺพํ อนุโภมิ อตฺตนา ๒-
                        โมทามหํ ติทสคณสฺส มชฺเฌ
                        น ตสฺส ปุญฺญสฺส ขยมฺหิ อชฺฌคาติ ฯ
                                    อเนกวณฺณวิมานํ อฏฺฐมํ ฯ
     [๘๓]   |๘๓.๙๒๘| ๙ อลงฺกโต มฏฺฐกุณฺฑลี
                        มาลาธารี ๓- หริจนฺทนุสฺสโท
                        พาหา ปคฺคยฺห กนฺทสิ
                        วนมชฺเฌ กึ ทุกฺขิโต ตุวนฺติ ฯ
     |๘๓.๙๒๙|    โสวณฺณมโย ปภสฺสโร
                        อุปฺปนฺโน รถปญฺชโร มม
                        ตสฺส จกฺกยุคํ น วินฺทามิ
                        เตน ทุกฺเขน ชหิสฺสามิ ๔- ชีวิตนฺติ ฯ
     |๘๓.๙๓๐|    โสวณฺณมยํ มณิมยํ
                        โลหิตงฺคมยํ ๕- อถ รูปิยมยํ
                        อาจิกฺข เม ตุวํ ภทฺทมาณว
                        จกฺกยุคํ ปฏิลาภยามิ เตติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. กมฺมํ ฯ   โป. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ธมฺมปทฏฺฐกถาย มาลาภารีติ
@ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ   ม. ชหามิ ฯ   ม. โลหิตกมยํ ฯ
     |๘๓.๙๓๑|    โส มาณโว ตสฺส ปาวทิ
                        จนฺทิมสุริยา ๑- อุภเยตฺถ ทิสฺสเร
                        โสวณฺณมโย รโถ มม
                        เตน จกฺกยุเคน โสภตีติ ฯ
     |๘๓.๙๓๒|    พาโล โข ตฺวมสิ มาณว
                        โย [๒]- ตฺวํ ปตฺถยสิ อปตฺถิยํ
                        มญฺญามิ ตุวํ มริสฺสสิ
                        น หิ ตุวํ ลจฺฉสิ จนฺทิมสุริเยติ ๓- ฯ
     |๘๓.๙๓๓|    คมนาคมนํปิ ทิสฺสติ
                        วณฺณธาตุ อุภยตฺถ วีถิยา
                        เปโต ปน ๔- กาลกโต น ทิสฺสติ
                        โก นีธ กนฺทตํ พาลฺยตโรติ ฯ
     |๘๓.๙๓๔|    สจฺจํ โข วเทสิ มาณว
                        อหเมว กนฺทตํ พาลฺยตโร
                        จนฺทํ วิย ทารโก รุทํ
                        เปตํ กาลกตาภิปตฺถยนฺติ
     |๘๓.๙๓๕|    อาทิตฺตํ วต มํ สนฺตํ    ฆตสิตฺตํว ปาวกํ
                        วารินา วิย โอสิญฺจํ         สพฺพํ นิพฺพาปเย ทรํ
@เชิงอรรถ:  ธมฺมปทฏฺฐกถาย จนฺทสูริยา อุภยตฺถ ภาตโรติ ทิสฺสติ ฯ   ยุ. โขสทฺโท อตฺถิ ฯ
@ ม. จนฺทสูริเย ฯ   ม. ปนสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
     |๘๓.๙๓๖|    อพฺพูฬฺหํ ๑- วต เม สลฺลํ    โสกํ หทยนิสฺสิตํ
                         โย เม โสกปเรตสฺส                 ปุตฺตโสกํ อปานุทิ
     |๘๓.๙๓๗|    สฺวาหํ อพฺพูฬฺหสลฺโลสฺมิ    สีตภูโตสฺมิ ๒- นิพฺพุโต
                        น โสจามิ น โรทามิ             ตว สุตฺวาน มาณวาติ
     |๘๓.๙๓๘|    เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ         อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท
                        โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต       กถํ ชาเนมุ ตํ มยนฺติ ฯ
     |๘๓.๙๓๙|    ยญฺจ กนฺทสิ ยญฺจ โรทสิ
                        ปุตฺตํ อาฬาหเน สยํ ฑหิตฺวา
                        สฺวาหํ กุสลํ กริตฺวาน กมฺมํ
                        ติทสานํ สหพฺยตํ ปตฺโตติ ฯ
     |๘๓.๙๔๐|    อปฺปํ วา พหุํ วา น อทฺทสามิ
                        ทานํ ททนฺตสฺส สเก อคาเร
                        อุโปสถกมฺมํ วา ตาทิสํ
                        เกน กมฺเมน คโตสิ เทวโลกนฺติ ฯ
     |๘๓.๙๔๑|    อาพาธิโกหํ ทุกฺขิโต คิลาโน
                        อาตูรรูโปมฺหิ สก นิเวสเน
                        พุทฺธํ วิคตรชํ วิติณฺณกงฺขํ
                        อทฺทกฺขึ สุคตํ อโนมปญฺญํ
     |๘๓.๙๔๒|    สฺวาหํ มุทิตมโน ปสนฺนจิตฺโต
@เชิงอรรถ:  ธมฺมปทฏฺฐกถาย อพฺพุหีติ ทิสฺสติ ฯ ม. อพฺพหี ฯ   ยุ. สีติ ... ฯ
                        อญฺชลึ อกรึ ตถาคตสฺส
                        ตาหํ กุสลํ กริตฺวาน กมฺมํ
                        ติทสานํ สหพฺยตํ ปตฺโตติ ๑- ฯ
     |๘๓.๙๔๓|    อจฺฉริยํ วต อพฺภูตํ วต
                        อญฺชลีกมฺมสฺส อยมีทิโส วิปาโก
                        อหํปิ มุทิตมโน ปสนฺนจิตฺโต
                        อชฺเชว พุทฺธํ สรณํ วชามีติ ฯ
     |๘๓.๙๔๔|    อชฺเชว พุทฺธํ สรณํ วชาหิ
                        ธมฺมญฺจ สงฺฆญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                        ตเถว สิกฺขาย ปทานิ ปญฺจ
                        อขณฺฑผุลฺลานิ สมาทิยสฺสุ
     |๘๓.๙๔๕|    ปาณาติปาตา วิรมสฺสุ ขิปฺปํ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยสฺสุ
                        อมชฺชโป โน จ มุสา ภณาหิ
                        สเกน ทาเรน น โหหิ ตุฏฺโฐติ ฯ
     |๘๓.๙๔๖|    อตฺถกาโมสิ เม ยกฺข    หิตกาโมสิ เทวเต
                        กโรมิ ตุยฺหํ วจนํ           ตฺวมสิ อาจริโย มม
     |๘๓.๙๔๗|    อุเปมิ สรณํ พุทฺธํ      ธมฺมญฺจาปิ อนุตฺตรํ
                        สงฺฆญฺจ นรเทวสฺส       คจฺฉามิ สรณํ อหํ
     |๘๓.๙๔๘|    ปาณาติปาตา วิรมามิ ขิปฺปํ
@เชิงอรรถ:  ม. คโตติ ฯ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยามิ
                        อมชฺชโป โน จ มุสา ภณามิ
                        สเกน ทาเรน จ โหมิ ตุฏฺโฐติ ฯ
                                    มฏฺฐกุณฺฑลิวิมานํ นวมํ ฯ
     [๘๔]   |๘๔.๙๔๙| ๑๐ สุโณถ ยกฺขสฺส จ วาณิชาน จ
                        สมาคโม ยตฺถ ตทา อโหสิ
                        ยถา กถํ อิตรีตเรน จาปิ
                        สุภาสิตํ ตญฺจ สุณาถ สพฺเพ
     |๘๔.๙๕๐|    โย โส อหุ ราชา ปายาสิ นาม
                        ภุมฺมานํ สหพฺยคโต ยสสฺสี
                        โส โมทมาโน ว สเก วิมาเน
                        อมานุโส มานุเส อชฺฌภาสีติ ฯ
     |๘๔.๙๕๑|    สงฺเก ๑- อรญฺเญ อมนุสฺสฐาเน
                        กนฺตาเร อปฺโปทเก อปฺปภกฺเข
                        สุทุคฺคเม วนปถสฺส ๒- มชฺเฌ
                        วงฺกมฺภยา นฏฺฐมนา มนุสฺสา
     |๘๔.๙๕๒|    นยิธ ผลา มูลมยา จ สนฺติ
                        อุปาทานํ นตฺถิ กุโตธ ภิกฺขา
                        อญฺญตฺร ปํสูหิ จ วาลุกาหิ จ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วงฺเก ฯ   ม. ยุ. วณฺณุปถสฺส ... ฯ
                        ตตฺตาหิ อุณฺหาหิ จ ทารุณาหิ
     |๘๔.๙๕๓|    อุชฺชงฺคลํ ตตฺตมิทํ ๑- กปาลํ
                        อนายสํ ปรโลเกน ตุลฺยํ
                        ลุทฺทานมาวาสมิทํ ปุราณํ
                        ภูมิปฺปเทโส อภิลตฺตรูโป
     |๘๔.๙๕๔|    อถ ตุเมฺห เกน นุ วณฺเณน
                        กิมาสมานา ๒- อิมํ ปเทสํ หิ
                        อนุปวิฏฺฐา สหสา สเมจฺจ
                        โลภา ภยา อถ วา สมฺปมูฬฺหาติ ฯ
     |๘๔.๙๕๕|    มคเธสุ องฺเคสุ จ สตฺถวาหา
                        อาโรปิยมฺห ๓- ปณิยํ ปหูตํ
                        เต ยามเส สินฺธุโสวีรภูมึ
                        ธนตฺถิกา อุทยํ ปตฺถยานา
     |๘๔.๙๕๖|    ทิวา ปิปาสํนธิวาสยนฺตา
                        โยคฺคานุกมฺปญฺจ ๔- สเมกฺขมานา
                        เอเตน เวเคน อายาม สพฺเพ
                        รตฺตึ มคฺคํ ปฏิปนฺนา วิกาเล
     |๘๔.๙๕๗|    เต ทุปฺปยาตา อปรทฺธมคฺคา
                        อนฺธากุลา วิปฺปนฏฺฐา อรญฺเญ
@เชิงอรรถ:  ม. ตตฺตมิว ฯ   ยุ. กาย อาสึสนาย ฯ   ม. อาโรปยิตฺวา ฯ   ม.
@โยคฺคานุกมฺมญฺจ ฯ
                        สุทุคฺคเม วนปถสฺส ๑- มชฺเฌ
                        ทิสํ น ชานาม ปมูฬฺหจิตฺตา
     |๘๔.๙๕๘|    อิทญฺจ ทิสฺวาน อทิฏฺฐปุพฺพํ
                        วิมานเสฏฺฐญฺจ ตุวญฺจ ยกฺข
                        ตตุตฺตรึ ชีวิตมาสึสนา
                        ทิสฺวา ปตีตา สุมนา อุทคฺคาติ ฯ
     |๘๔.๙๕๙|    ปารํ สมุทฺทสฺส อิมญฺจ วนํ ๒-
                        เวตฺตํ ปรํ ๓- สกุปถญฺจ มคฺคํ
                        นทิโย ปน ปพฺพตานญฺจ ทุคฺคา
                        ปุถุ ทิสา คจฺฉถ โภคเหตุ
     |๘๔.๙๖๐|    ปกฺขนฺทิยาน วิชิตํ ปเรสํ
                        เวรชฺชเก มานุเส เปกฺขมานา
                        ยํ โว สุตํ อถ วาปิ ทิฏฺฐํ
                        อจฺเฉรกํ ตํ โว สุโณม ตาตาติ ฯ
     |๘๔.๙๖๑|    อิโตปิ อจฺเฉรตรํ กุมาร
                        น โน สุตํ วา อถ วาปิ ทิฏฺฐํ
                        อตีตมานุสฺสกเมว สพฺพํ
                        ทิสฺวาน ตปฺปาม อโนมวณฺณํ
     |๘๔.๙๖๒|    เวหาสยํ โปกฺขรญฺโญ สวนฺติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. วณฺณุปถสฺส ฯ   ยุ. วณฺณุํ ฯ   ยุ. เวตฺตาจรํ ฯ
                        ปหูตมาลฺยา พหุปุณฺฑรีกา
                        ทุมา จ เต นิจฺจผลูปปนฺนา
                        อตีว คนฺธา สุรภี ปวายนฺติ
     |๘๔.๙๖๓|    เวฬุริยตฺถมฺภา สตมุสฺสิตาเส
                        สิลปฺปวาฬสฺส จ อายตํสา
                        มสารคลฺลา สหโลหิตกา
                        ถมฺภา อิเม โชติรสามยาเส
     |๘๔.๙๖๔|    สหสฺสตฺถมฺภํ อตุลานุภาวํ
                        เตสุปฺปริ สาธุมิทํ วิมานํ
                        รตนนฺตรํ ๑- กญฺจนเวทิมิสฺสํ
                        ตปนียปฏฺเฏหิ จ สาธุ ฉนฺนํ
     |๘๔.๙๖๕|    ชมฺโพนทุตฺตมิทํ สุมฏฺโฐ
                        ปาสาทโสปาณผลูปปนฺโน
                        ทโฬฺห จ วคฺคู จ สุสงฺคโต จ
                        อตีว นิชฺฌานขโม มนุญฺโญ
     |๘๔.๙๖๖|    รตนนฺตรสฺมึ ๒- พหุ อนฺนปานํ
                        ปริวาริโต อจฺฉราสงฺคเณน
                        มุรชอาลมฺพรตุริยสงฺฆุฏฺโฐ
                        อภิวนฺทิโตสิ ถูติวนฺทนาย
@เชิงอรรถ:  ยุ. รตนตฺตรํ ฯ   ยุ. รตนตฺตรสฺมึ ฯ
     |๘๔.๙๖๗|    โส โมทสิ นาริคณปฺปโพธโน
                        วิมานปาสาทวเร มโนรเม
                        อจินฺติโย สพฺพคุณูปปนฺโน
                        ราชา ยถา เวสฺสวโณ นลินฺยา ๑-
     |๘๔.๙๖๘|    เทโว นุ อาสิ อุท วาสิ ยกฺโข
                        อุทาหุ เทวินฺโท มนุสฺสภูโต
                        ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา
                        อาจิกฺข โก นาม ตุวํสิ ยกฺโขติ ฯ
     |๘๔.๙๖๙|    เสริสฺสโก นาม อหมฺหิ ยกฺโข
                        กนฺตาริโย วนปถมฺหิ ๒- คุตฺโต
                        อิมํ ปเทสํ อภิปาลยามิ
                        วจนกโร เวสฺสวณสฺส รญฺโญติ ฯ
     |๘๔.๙๗๐|    อธิจฺจลทฺธํ ปริณามชนฺเต
                        สยํ กตํ อุทาหุ เทเวหิ ทินฺนํ
                        ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา
                        กถํ ตยา ลทฺธมิทํ มนุญฺญํ
     |๘๔.๙๗๑|    นาธิจฺจลทฺธํ น ปริณามชนฺเต ๓-
                        น สยํ กตํ น หิ เทเวหิ ทินฺนํ
                        สเกหิ กมฺเมหิ อปาปเกหิ
@เชิงอรรถ:  ม. นลินฺทา ฯ   ยุ. วณฺณุปถมฺหิ ฯ   โป. ม. ยุ. ปริณามชมฺเม ฯ
                        ปุญฺเญหิ เม ลทฺธมิทํ มนุญฺญํ
     |๘๔.๙๗๒|    กึ เต วตํ กึ ปน พฺรหฺมจริยํ
                        กิสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก
                        ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา
                        กถํ ตยา ลทฺธมิทํ วิมานํ
     |๘๔.๙๗๓|    มม ปายาสีติ อหุ สมญฺญา
                        รชฺชํ ยทา การยึ โกสลานํ
                        นตฺถิ กุทิฏฺฐิ กทริโย ปาปธมฺโม
                        อุจฺเฉทวาที จ ตทา อโหสึ
     |๘๔.๙๗๔|    สมโณ จ โข อาสิ กุมารกสฺสโป
                        พหุสฺสุโต จิตฺตกถี อุฬาโร
                        โส เม ตทา ธมฺมกถํ อกาสิ
                        ทิฏฺฐิวิสูกานิ วิโนทยิ เม
     |๘๔.๙๗๕|    ตาหํ ตสฺส ธมฺมกถํ สุณิตฺวา
                        อุปาสกตฺตํ ปฏิเวทยิสฺสํ
                        ปาณาติปาตา วิรโต อโหสึ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยิสฺสํ
                        อมชฺชโป โน จ มุสา อภาณึ
                        สเกน ทาเรน จ โหมิ ตุฏฺโฐ
     |๘๔.๙๗๖|    ตํ เม วตํ ตํ ปน พฺรหฺมจริยํ
                        ตสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก
                        เตเหว กมฺเมหิ อปาปเกหิ
                        ปุญฺเญหิ เม ลทฺธมิทํ วิมานํ
     |๘๔.๙๗๗|    สจฺจํ กิราหํสุ นรา สปญฺญา
                         อนญฺญถา วจนํ ปณฺฑิตานํ
                         ยหึ ยหึ คจฺฉติ ปุญฺญกมฺโม
                         ตหึ ตหึ โมทติ กามกามี ๑-
     |๘๔.๙๗๘|    ยหึ ยหึ โสกปริทฺทโว จ
                        วโธ จ พนฺโธ จ ปริกฺกิเลโส
                        ตหึ ตหึ คจฺฉติ ปาปกมฺโม
                        น มุจฺจติ ทุคฺคติยา กทาจิ
     |๘๔.๙๗๙|    สมฺมูฬฺหรูโป ว ชโน อโหสิ
                        อสฺมึ มุหุตฺเต กลลีกโต จ
                        ชนสฺสิมสฺส ตุยฺหญฺจ กุมาร
                        อปจฺจโย เกน นุ โข อโหสิ
     |๘๔.๙๘๐|    อิเม [๒]- สิริสปวนา [๓]- ตาตา
                        ทิพฺพา [๔]- คนฺธา สุรภี ปวนฺติ
                        เต สมฺปวายนฺติ อิทํ วิมานํ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. กามกามิ ฯ   ยุ. ปิสทฺโท ทิสฺสติ ฯ  ๓-๔ ยุ. จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
                        ทิวา จ รตฺโต จ ตมํ นิหนฺตฺวา ๑-
     |๘๔.๙๘๑|    อิเมสญฺจ โข วสฺสสตจฺจเยน
                        สิปาฏิกา ผลนฺติ เอกเมกา
                        มานุสฺสกํ วสฺสสตํ อตีตํ
                        ยทคฺเค กายมฺหิ อิธูปปนฺโน
     |๘๔.๙๘๒|    ทิพฺพานหํ วสฺสสตานิ ปญฺจ
                        อสฺมึ วิมานมฺหิ ฐตฺวาน ตาตา
                        อายุกฺขยา ปุญฺญกฺขยา จวิสฺสํ
                        เตเนว โสเกน ปมุจฺฉิโตสฺมิ
     |๘๔.๙๘๓|    กถํ นุ โสเจยฺย ตถาวิโธ โส
                        ลทฺธา วิมานํ อตุลํ จิรายํ
                        เย จาปิ โข อิตฺตรํ อุปปนฺโน
                        เย นูน โสเจยฺย ปริตฺตปุญฺญาติ ฯ
     |๘๔.๙๘๔|    อนุจฺฉวึ โอวทิยญฺจ เม ตํ
                        ยํ มํ ตุเมฺห เปยฺยวาจํ วเทถ
                        ตุเมฺหว โข ตาต มยานุคุตฺตา
                        เยนิจฺฉกํ เตน ปเลถ โสตฺถินฺติ ฯ
     |๘๔.๙๘๕|    คนฺตฺวา มยํ สินฺธุโสวีรภูมึ
                        ธนตฺถิกา อุทฺทยปตฺถยานา
                        ยถา ปโยคา ปริปุณฺณจาคา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิหนฺตา ฯ
                        กาหาม เสริสฺส มหํ อุฬารนฺติ ฯ
     |๘๔.๙๘๖|    มา เหว เสริสฺส มหํ อกตฺถ
                        สพฺพญฺจ โว ภวิสฺสติ ยํ วเทถ
                        ปาปานิ กมฺมานิ วิวชฺชยาถ
                        ธมฺมานุโยคญฺจ อธิฏฺฐหาถาติ ฯ
     |๘๔.๙๘๗|    อุปาสโก อตฺถิ อิมมฺหิ สงฺเฆ
                        พหุสฺสุโต สีลวตูปปนฺโน
                        สทฺโธ จ จาคี จ สุเปสโล จ
                        วิจกฺขโณ สนฺตุสิโต มุตีมา
     |๘๔.๙๘๘|    สญฺชานมาโน น มุสา ภเณยฺย
                        ปรูปฆาตาย น เจตเยยฺย
                        เวภูติกํ ปิสุณํ โน กเรยฺย
                        สณฺหญฺจ วาจํ สขิลํ ภเณยฺย
     |๘๔.๙๘๙|    สคารโว สปฺปติสฺโส วินีโต
                        อปาปโก อธิสีเล วิสุทฺโธ
                        โส มาตรํ ปิตรญฺจาปิ ชนฺตุ
                        ธมฺเมน โปเสติ อริยวุตฺติ
     |๘๔.๙๙๐|    มญฺเญ โส มาตาปิตูนํ หิ การณา
                        โภคานิ ปริเยสติ น อตฺตเหตุ
                        มาตาปิตูนญฺจ โย อจฺจเยน
                        เนกฺขมฺมโปโณ จริสฺสติ พฺรหฺมจริยํ
     |๘๔.๙๙๑|    อุชู อวงฺโก อสโฐ อมาโย
                        น เลสกปฺเปน จ โวหเรยฺย
                        โส ตาทิโส สุกตกมฺมการี
                        ธมฺเม ฐิโต กินฺติ ลเภถ ทุกฺขํ
     |๘๔.๙๙๒|    ตํการณา ๑- ปาตุกโตมฺหิ อตฺตนา
                        ตสฺมา จ มํ ปสฺสถ วาณิชา เส
                        อญฺญตฺร เต น หิ ภสฺมิ ภเวถ
                        อทฺธากุลา ๒- วิปฺปนฏฺฐา อรญฺเญ
                        ตํ ขิปฺปมาเนน ลหุํ ปเรน
                        สุโข หเว สปฺปุริเสน สงฺคโมติ ฯ
     |๘๔.๙๙๓|    กินฺนาม โส กิญฺจ กโรติ กมฺมํ
                        กึ นามเธยฺยํ กึ ปน ตสฺส โคตฺตํ
                        มยมฺปิ มํ ทฏฺฐุกามมฺห ยกฺข
                        ยสฺสานุกมฺปาย อิธาคโตสิ
                        ลาภา หิ ตสฺส ยสฺส ตุวํ ปิเหสีติ ฯ
     |๘๔.๙๙๔|    โย กปฺปโก สมฺภวนามเธยฺโย
                        อุปาสโก โกจฺฉภณฺฑูปชีวี
                        ชานาถ นํ ตุมฺหากํ เปสิโย โส
@เชิงอรรถ:  ยุ. การุณา ฯ   ยุ. อนฺธากุลา ฯ
                        มา จ โข นํ หีฬิตฺถ สุเปสโล โสติ ฯ
     |๘๔.๙๙๕|    ชานามเส ยํ ตฺวํ วเทสิ ยกฺข
                        น โข ตํ ชานามเส เอทิโสติ
                        มยมฺปิ นํ ปูชยิสฺสาม ยกฺข
                        สุตฺวาน ตุยฺหํ วจนํ อุฬารนฺติ ฯ
     |๘๔.๙๙๖|    เย เกจิมสฺมึ สพฺเพ มนุสฺสา
                        ทหรา มหนฺตา อถ วาปิ มชฺฌิมา
                        สพฺเพว เต อาลภนฺตุ วิมานํ
                        ปสฺสนฺตุ ปุญฺญานํ ผลํ กทริยาติ ฯ
     |๘๔.๙๙๗|    เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ
                        ตํ กปฺปกํ ตตฺถ ปุรกฺขิตฺวา
                        สพฺเพว เต อาลภึสุ ๑- วิมานํ
                        มสกฺกสารํ วิย วาสวสฺส
     |๘๔.๙๙๘|    เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ
                        อุปาสกตฺตํ ปฏิเทสยึสุ ๒-
                        ปาณาติปาตา วิรตา อเหสุํ
                        โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยึสุ
                        อมชฺชปา โน จ มุสา ภณึสุ
                        สเกน ทาเรน อเหสุํ ตุฏฺฐา
@เชิงอรรถ:  ยุ. อาลมฺพึสุ ฯ   โป. ยุ. ปฏิเทสยิตฺวา ฯ
     |๘๔.๙๙๙|    เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ
                        อุปาสกตฺตํ ปฏิเทสยิตฺวา
                        ปกฺกามิ สตฺถา อนุโมทมาโน
                        ยกฺขิทฺธิยา อนุมโต ปุนปฺปุนํ
     |๘๔.๑๐๐๐|  คนฺตฺวาน เต สินฺธุโสวีรภูมึ
                        ธนตฺถิกา อุทฺทยํ ปตฺถยานา
                        ยถา ปโยคา ปริปุณฺณลาภา
                        ปจฺจาคมุํ ปาตลิปุตฺตมกฺขตํ
     |๘๔.๑๐๐๑| คนฺตฺวาน เต สํ ฆรํ โสตฺถิวนฺโต
                        ปุตฺเตหิ ทาเรหิ สมงฺคิภูตา
                        อานนฺทจิตฺตา สุมนา ปตีตา
                        อกํสุ เสริสฺส มหํ อุฬารํ
                        เสริสฺสกํ ปริเวณํ มาปยึสุ
     |๘๔.๑๐๐๒| เอตาทิสา สปฺปุริสาน เสวนา
                        มหิทฺธิยา ธมฺมคุณาน เสวนา
                        เอกสฺส อตฺถาย อุปาสกสฺส
                        สพฺเพว สตฺตา สุขิตา อเหสุนฺติ ฯ
                                    เสริสฺสกวิมานํ ทสมํ ฯ
     [๘๕]   |๘๕.๑๐๐๓| ๑๑ อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                        สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
                        กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                        เวฬุริยตฺถมฺภา รุจิรตฺถตา สุภา
     |๘๕.๑๐๐๔| ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                       ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคู
                       ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                       นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา
     |๘๕.๑๐๐๕| เกน เตตาทิโส วณฺโณ      เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๘๕.๑๐๐๖| ปุจฺฉามิ ตํ เทว มหานุภาว
                        มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๘๕.๑๐๐๗| โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
                        ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ       ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ
     |๘๕.๑๐๐๘| ทุนฺนิกฺขิตฺตํ มาลํ สุนิกฺขิปิตฺวา
                       ปติฏฺฐเปตฺวา สุคตสฺส ถูเป
                       มหิทฺธิโก จมฺหิ มหานุภาโว
                       ทิพฺเพหิ กาเมหิ สมงฺคิภูโต
     |๘๕.๑๐๐๙| เตน เมตาทิโส วณฺโณ    เตน เม อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา        เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๘๕.๑๐๑๐| เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
                             สุนิกฺขิตฺตวิมานํ เอกาทสมํ ฯ
                                         อุทฺทานํ
         เทฺว ทลิทฺทา เทฺว วิหารา         ภฏโก โคปาลกณฺฐโก
         อเนกวณฺณมฏฺฐกุณฺฑลี          เสริสฺสโก สุนิกฺขิตฺตํ
         ปุริสานํ สตฺตโม วคฺโคติ ฯ
                                     ภาณวารํ จตุตฺถํ ฯ
                                   ------------------
                           สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส
                                         เปตวตฺถุ
                                         -------
                         นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
     [๘๖]   /เปต./ |๘๖.๑| ๑ เขตฺตูปมา อรหนฺโต  ทายกา กสฺสกูปมา
                      พีชูปมํ เทยฺยธมฺมํ          เอตฺโต ๑- นิพฺพตฺตเต ผลํ
     |๘๖.๒|       เอตํ พีชํ ๒- กสิเขตฺตํ       เปตานํ ทายกสฺส จ
                      ตํ เปตา ปริภุญฺชนฺติ       ทาตา ปุญฺเญน วฑฺฒติ
     |๘๖.๓|       อิเธว กุสลํ กตฺวา            เปเต จ ปฏิปูชิย
                      สคฺคญฺจ กมติ ฐานํ         กมฺมํ กตฺวาน ภทฺทกนฺติ ฯ
                      เขตฺตูปมาเปตวตฺถุ ปฐมํ ฯ
     [๘๗]   |๘๗.๔| ๒ กาโย เต สพฺพโส วณฺโณ    สพฺพา โอภาสเต ทิสา
                      มุขํ เต สูกรสฺเสว            กึ กมฺมมกรา ๓- ปุเรติ ๔- ฯ
     |๘๗.๕|       กาเยน สญฺญโต อาสึ     วาจายาสึ อสญฺญโต
                      เตน เมตาทิโส วณฺโณ     ยถา ปสฺสสิ นารท
     |๘๗.๖|       ตนฺตฺยาหํ นารท พฺรูมิ      สามํ ทิฏฺฐมิทนฺตยา
@เชิงอรรถ:  ยุ. โอโฆ ฯ   ยุ. โอฆพีชํ ฯ   ม. ยุ. กมฺมมการี ฯ   ม. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ
                     มากาสิ มุขสา ปาปํ          มา โข สูกรมุโข อหูติ ฯ
                                สูกรเปตวตฺถุ ทุติยํ ฯ
     [๘๘]   |๘๘.๗| ๓ ทิพฺพํ สุภํ ธาเรสิ วณฺณธาตุํ
                      เวหายสํ ติฏฺฐสิ อนฺตลิกฺเข
                      มุขญฺจ เต กิมิโย ปูติคนฺธํ
                      ขาทนฺติ กึ กมฺมมกาสิ ปุพฺเพติ ๑- ฯ
     |๘๘.๘|       สมโณ อหํ ปาโป ๒- ทุกฺขวาโจ
                      ตปสฺสิรูโป มุขสา อสญฺญโต
                      ลทฺธา จ เม ตปสา วณฺณธาตุ
                      มุขญฺจ เม เปสุนิเยน ปูติ ฯ
     |๘๘.๙|       ตยิทํ ตยา นารท สามํ ทิฏฺฐํ
                       อนุกมฺปกา เย กุสลา วเทยฺยุํ
                       มา เปสุนํ มา จ มุสา อภาณิ
                       ยกฺโข ตุวํ โหหิสิ กามกามีติ ฯ
                                   ปูติมุขเปตฺวตฺถุ ตติยํ ฯ
     [๘๙]   |๘๙.๑๐| ๔ ยงฺกิญฺจารมฺมณํ กตฺวา    ทชฺชา ทานมมจฺฉรี
                      ปุพฺเพ เปเตว ๓- อารพฺภ  อถ วา วตฺถุเทวตา
     |๘๙.๑๑|     จตฺตาโร ว ๔- มหาราเช   โลกปาเล ยสสฺสิโน ๕-
                      กุเวรํ ธตรฏฺฐญฺจ            วิรูปกฺขํ ๖- วิรูฬฺหกํ
@เชิงอรรถ:  ม. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ   ม. ปาโปติ ทุฏฺฐวาโจ ฯ สี. ปาโป ทุฏฺฐวาโจ ฯ
@ ม. เปเต จ ฯ   ม. ยุ. จ ฯ   ยุ. ยสสฺสิเน ฯ   ยุ. วิรูปกฺขญฺจ ฯ
                      เต เจว ๑- ปูชิตา โหนฺติ   ทายกา จ อนิปฺผลา ฯ
     |๘๙.๑๒|     น หิ รุณฺณํ วา โสโก วา    ยาวญฺญา ปริเทวนา
                       น ตํ เปตสฺส อตฺถาย       เอวํ ติฏฺฐนฺติ ญาตโย ๒- ฯ
     |๘๙.๑๓|     อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา    สงฺฆมฺหิ สุปฺปติฏฺฐิตา
                       ทีฆรตฺตํ หิตายสฺส          ฐานโส อุปกปฺปตีติ ฯ
                                   ปิฏฺฐธีตลิกเปตวตฺถุ จตุตฺถํ ฯ
     [๙๐]   |๙๐.๑๔| ๕ ติโรกุฑฺเฑสุ ๓- ติฏฺฐนฺติ   สนฺธิสิงฺฆาฏเกสุ จ
                       ทฺวารพาหาสุ ติฏฺฐนฺติ  อาคนฺตฺวาน สกํ ฆรํ ฯ
     |๙๐.๑๕|     ปหูเต อนฺนปานมฺหิ     ขชฺชโภชฺเช อุปฏฺฐิเต
                      น เตสํ โกจิ สรติ              สตฺตานํ กมฺมปจฺจยา ฯ
     |๙๐.๑๖|     เอวํ ททนฺติ ญาตีนํ       เย โหนฺติ อนุกมฺปกา
                       สุจึ ปณีตํ กาเลน           กปฺปิยํ ปานโภชนํ
                       อิทํ โว ญาตีนํ โหตุ        สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๙๐.๑๗|     เต จ ตตฺถ สมาคนฺตฺวา ญาติเปตา สมาคตา
                       ปหูเต อนฺนปานมฺหิ       สกฺกจฺจํ อนุโมทเร
     |๙๐.๑๘|     จิรํ ชีวนฺตุ โน ญาตี       เยสํ เหตุ ลภามเส
                       อมฺหากญฺจ กตา ปูชา    ทายกา จ อนิปฺผลา ฯ
     |๙๐.๑๙|     น หิ ตตฺถ กสิ อตฺถิ      โครกฺเขตฺถ น วิชฺชติ
                      วณิชฺชา ตาทิสี นตฺถิ        หิรญฺเญน กยากยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ตเมว ฯ   ม. ญาตกา ฯ   ม. ติโรกุฏฺเฏสุ ฯ
                      อิโต ทินฺเนน ยาเปนฺติ      เปตา กาลกตา ตหึ
     |๙๐.๒๐|     อุนฺนเม ๑- อุทกํ วุฏฺฐํ   ยถา นินฺนํ ปวตฺตติ
                       เอวเมว อิโต ทินฺนํ          เปตานํ อุปกปฺปติ ฯ
     |๙๐.๒๑|     ยถา วาริวหา ปูรา        ปริปูเรนฺติ สาครํ
                       เอวเมว อิโต ทินฺนํ          เปตานํ อุปกปฺปติ ฯ
     |๙๐.๒๒|     อทาสิ เม อกาสิ เม      ญาติมิตฺตา สขา จ เม
                       เปตานํ ทกฺขิณํ ทชฺชา      ปุพฺเพ กตมนุสฺสรํ
     |๙๐.๒๓|     น หิ รุณฺณํ วา โสโก วา      ยาวญฺญา ปริเทวนา
                       น ตํ เปตสฺส ๒- อตฺถาย     เอวํ ติฏฺฐนฺติ ญาตโย ฯ
     |๙๐.๒๔|     อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา สงฺฆมฺหิ สุปฺปติฏฺฐิตา
                       ทีฆรตฺตํ หิตายสฺส            ฐานโส อุปกปฺปติ ฯ
     |๙๐.๒๕|     โส ญาติธมฺโม จ อยํ นิทสฺสิโต
                      เปตาน ปูชา จ กตา อุฬารา
                      พลญฺจ ภิกฺขูนมนุปฺปทินฺนํ
                      ตุเมฺหหิ ปุญฺญํ ปสุตํ อนปฺปกนฺติ ฯ
                                  ติโรกุฑฺฑเปตวตฺถุ ปญฺจมํ ฯ
     [๙๑]   |๙๑.๒๖| ๖ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ  ทุคฺคนฺธา ปูติ วายสิ
                       มกฺขิกาหิ ปริกิณฺณา        กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสีติ ฯ
     |๙๑.๒๗|     อหํ ภทนฺเต เปตีมฺหิ     ทุคฺคตา ยมโลกิกา
@เชิงอรรถ:  มงฺคลตฺถทีปนิยา อุนฺนเตติ ทิสฺสติ ฯ   ม. ยุ. เปตานมตฺถาย ฯ
                       ปาปกมฺมํ กริตฺวาน          เปตโลกํ อิโต คตา ๑-
     |๙๑.๒๘|     กาเลน ปญฺจ ปุตฺตานิ   สายํ ปญฺจ ปุนาปเร
                       วิชายิตฺวาน ขาทามิ         เตปิ น โหนฺติ เม อลํ ฯ
     |๙๑.๒๙|     ปริฑยฺหติ ธูมายติ        ขุทาย หทยํ มม
                       ปานียํ น ลเภ ปาตุํ        ปสฺส มํ พฺยสนํ คตนฺติ ฯ
     |๙๑.๓๐|     กินฺนุ กาเยน วาจาย    มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                       กิสฺส กมฺมวิปาเกน        ปุตฺตมํสานิ ขาทสีติ ฯ
     |๙๑.๓๑|     สปตี เม คพฺภินี อาสิ   ตสฺสา ปาปํ อเจตยึ
                       สาหํ ปทุฏฺฐมนสา          อกรึ คพฺภปาตนํ ฯ
     |๙๑.๓๒|     ตสฺสา เทฺวมาสิโก คพฺโภ   โลหิตญฺเญว ปคฺฆริ
                       ตทสฺสา มาตา กุปิตา     มยฺหํ ญาตี สมานยิ
                       สปถญฺจ มํ อกาเรสิ       ปริภาสาปยิ จ มํ ฯ
     |๙๑.๓๓|     สาหํ โฆรญฺจ สปถํ       มุสาวาทํ อภาสิยํ ๒-
                      ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ        สเจตํ ปกตํ ๓- มยา ฯ
     |๙๑.๓๔|     ตสฺส กมฺมวิปาเกน       มุสาวาทสฺส จูภยํ
                      ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ         ปุพฺพโลหิตมกฺขิตาติ ๔- ฯ
                                  ปญฺจปุตฺตขาทิกเปตวตฺถุ ๕- ฉฏฺฐํ ฯ
     [๙๒]   |๙๒.๓๕| ๗ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ   ทุคฺคนฺธา ปูติ วายติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. คตาติ ฯ   ยุ. อภาสิสฺสํ ฯ   ยุ. สปถญฺจ กตํ ฯ   ยุ. ...กาติ ฯ
@ ม. ปญฺจปุตฺตขาทเปติวตฺถุ ฯ
                       มกฺขิกาหิ ปริกิณฺณา   กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสีติ ฯ
     |๙๒.๓๖|     อหํ ภทนฺเต เปตีมฺหิ    ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                      ปาปกมฺมํ กริตฺวาน       เปตโลกมิโต คตา
     |๙๒.๓๗|     กาเลน สตฺต ปุตฺตานิ   สายํ สตฺต ปุนาปเร
                      วิชายิตฺวาน ขาทามิ       เตปิ น โหนฺติ เม อลํ ฯ
     |๙๒.๓๘|     ปริฑยฺหติ ธูมายติ      ขุทาย หทยํ มม
                      นิพฺพุตึ นาธิคจฺฉามิ      อคฺคิทฑฺเฒว ๑- อาตเปติ ฯ
     |๙๒.๓๙|     กินฺนุ กาเยน วาจาย   มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                      กิสฺส กมฺมวิปาเกน       ปุตฺตมํสานิ ขาทสีติ ฯ
     |๙๒.๔๐|     อหุ มยฺหํ ทุเว ปุตฺตา  อุโภ สมฺปตฺตโยพฺพนา
                      สาหํ ปุตฺตพลูเปตา      สามิกํ อติมญฺญิสฺสํ ๒- ฯ
     |๙๒.๔๑|     ตโต เม สามิโก กุทฺโธ    สปติมญฺญมานยิ ๓-
                      สา จ คพฺภํ อลภิตฺถ       ตสฺสา ปาปํ อเจตยึ
     |๙๒.๔๒|     สาหํ ปทุฏฺฐมนสา      อกรึ คพฺภปาตนํ ฯ
                      ตสฺสา เตมาสิโก คพฺโภ    ปุพฺพโลหิตโก ๔- ปติ
     |๙๒.๔๓|     ตทสฺสา มาตา กุปิตา    มยฺหํ ญาตี สมานยิ
                      สปถญฺจ มํ อกาเรสิ     ปริภาสาปยิ จ มํ ฯ
     |๙๒.๔๔|     สาหํ โฆรญฺจ สปถํ      มุสาวาทญฺจ ๕- ภาสิสฺสํ
                      ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ      สเจตํ ปกตํ มยา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อคฺคิทฑฺฒาว ฯ   ยุ. อติมญฺญสึ ฯ   ม. สปตฺตึ มยฺหมานยิ ฯ
@ สี. ยุ. ปูติโลหิตโก ฯ   ม. มุสาวาทํ อภาสิสํ ฯ
     |๙๒.๔๕|     ตสฺส กมฺมวิปาเกน      มุสาวาทสฺส จูภยํ
                       ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ     ปุพฺพโลหิตมกฺขิตาติ ฯ
                                   สตฺตปุตฺตขาทิกเปตวตฺถุ สตฺตมํ ฯ
     [๙๓]   |๙๓.๔๖| ๘ กินฺนุ อุมฺมตฺตรูโปว   ลายิตฺวา หริตํ ติณํ
                       ขาท ขาทาติ ลปสิ        คตสตฺตํ ชรคฺควํ ฯ
     |๙๓.๔๗|     น หิ อนฺเนน ปาเนน      มโต โคโณ สมุฏฺฐเห
                      ตฺวํปิ ๑- พาโล จ ทุมฺเมโธ  ยถา อญฺโญ ๒- จ ทุมฺมตีติ ฯ
     |๙๓.๔๘|     อิเม ปาทา อิทํ สีสํ       อยํ กาโย สวาลธิ
                      เนตฺตา ตเถว ติฏฺฐนฺติ      อยํ โคโณ สมุฏฺฐเห
     |๙๓.๔๙|     นยฺยกสฺส หตฺถปาทา   กาโย สีสญฺจ ทิสฺสติ
                      รุทํ มตฺติกถูปสฺมึ             นนุ ตฺวญฺเญว ทุมฺมตีติ ฯ
     |๙๓.๕๐|     อาทิตฺตํ วต มํ สนฺตํ      ฆตสิตฺตํว ปาวกํ
                       วารินา วิย โอสิญฺจํ        สพฺพํ นิพฺพาปเย ทรํ ฯ
     |๙๓.๕๑|     อพฺพูฬฺหํ วต เม สลฺลํ   โสกํ หทยนิสฺสิตํ
                      โย เม โสกปเรตสฺส         ปิตุโสกํ อปานุทิ
     |๙๓.๕๒|     สฺวาหํ อพฺพูฬฺหสลฺโลสฺมึ ๔-   สีติภูโตสฺมิ นิพฺพุโต
                      น โสจามิ น โรทามิ         ตว สุตฺวาน มาณว ฯ
     |๙๓.๕๓|     เอวํ กโรนฺติ สปฺปญฺญา    เย โหนฺติ อนุกมฺปกา
                      นิวตฺตยนฺติ ๕- โสกมฺหา    สุชาโต ปิตรํ ยถาติ ฯ
                                  โคณเปตวตฺถุ อฏฺฐมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ตฺวํสิ ฯ   ม. ตญฺโญว ฯ ยุ. ตญฺเญว ฯ    ม. อพฺพหี ฯ
@ ม. อพฺพูฬฺหสลฺโลสฺมิ ฯ   ยุ. วินิวตฺตยนฺติ ฯ
     [๙๔]   |๙๔.๕๔| ๙ คูถญฺจ มุตฺตํ รุธิรญฺจ ๑- ปุพฺพํ
                      ปริภุญฺชติ กิสฺส อยํ วิปาโก
                      อยํ นุ กึ กมฺมมกาสิ นารี
                      ยา สพฺพทา โลหิตปุพฺพภกฺขา
     |๙๔.๕๕|     นวานิ วตฺถานิ สุภานิ เจว
                      มุทูนิ สุทฺธานิ จ โลมสานิ
                      ทินฺนานิ มิสฺสา กิฏกา ภวนฺติ
                      อยํ นุ กึ กมฺมมกาสิ นารีติ ฯ
     |๙๔.๕๖|     ภริยา มเมสา อหุ ภทนฺเต
                      อทายิกา มจฺฉรินี กทริยา
                      สา มํ ททนฺตํ สมณพฺราหฺมณานํ
                      อกฺโกสติ ปริภาสติ จ
     |๙๔.๕๗|     คูถญฺจ มุตฺตํ รุธิรญฺจ ๑- ปุพฺพํ
                       ปริภุญฺช ตฺวํ อสุจึ สพฺพกาลํ ฯ
                       เอตํ เต ปรโลกสฺมึ โหตุ
                       วตฺถา จ เต กิฏกา ๒- ภวนฺตุ
                       เอตาทิสํ ทุจฺจริตํ จริตฺวา
                       อิธาคตา จิรรตฺตาย ขาทตีติ ฯ
                                   มหาเปสการเปตวตฺถุ นวมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. รุหิรญฺจ ฯ   ม. กิฏกสมา ฯ
     [๙๕]   |๙๕.๕๘| ๑๐ กา นุ อนฺโตวิมานสฺมึ    ติฏฺฐนฺตี นูปนิกฺขมิ
                       อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท       ปสฺสามิ ๑- ตํ มหิทฺธิกนฺติ ๒- ฯ
     |๙๕.๕๙|     อฏฺฏิยามิ หรายามิ    นคฺคา นิกฺขมิตุํ พหิ
                        เกเสหมฺหิ ปฏิจฺฉนฺนา   ปุญฺญํ เม อปฺปกํ กตนฺติ ฯ
     |๙๕.๖๐|     หนฺทุตฺตรียํ ทามิ ๓- เต  อิมํ ทุสฺสํ นิวาสย
                       อิมํ ทุสฺสํ นิวาเสตฺวา       พหิ ๔- นิกฺขม โสภเณ
                       อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท          ปสฺสามิ ตํ มหิทฺธิกนฺติ ๒- ฯ
     |๙๕.๖๑|     หตฺเถน หตฺเถ เต ทินฺนํ  น มยฺหํ อุปกปฺปติ
                       เอเสตฺถุปาสโก สทฺโธ       สมฺมา สมฺพุทฺธสาวโก
     |๙๕.๖๒|     เอตํ อจฺฉาทยิตฺวาน      มม ทกฺขิณมาทิส
                      ตถาหํ ๕- สุขิตา เหสฺสํ     สพฺพกามสมิทฺธินีติ ฯ
     |๙๕.๖๓|     ตญฺจ เต นหาปยิตฺวาน   วิลิมฺปิตฺวาน วาณิชา
                       วตฺเถหจฺฉาทยิตฺวาน        ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสุํ
     |๙๕.๖๔|     สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ       วิปาโก อุปปชฺชถ ๖-
                      โภชนจฺฉาทนปานียํ       ทกฺขิณาย อิทํ ผลํ
     |๙๕.๖๕|     ตโต สุทฺธา สุจิวสนา    กาสิกุตฺตมธารินี
                      หสนฺตี วิมานา นิกฺขมิ    ทกฺขิณาย อิทํ ผลนฺติ ฯ
     |๙๕.๖๖|     สุจิตฺตรูปํ รุจิรํ            วิมานํ เต จ ภาสติ ๗-
                       เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข       กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปสฺสาม ฯ   ม. มหิฏฺฐิตนฺติ ฯ   ม. ททามิ ฯ   ม. เอหิ ฯ   ยุ. ตทาหํ ฯ
@ ม. อุทปชฺชถ ฯ   ม. ปภาสติ ฯ
     |๙๕.๖๗|     ภิกฺขุโน จรมานสฺส       โทณินิมฺมุชฺชนี ๑- อหํ
                       อทาสึ อุชุภูตสฺส          วิปฺปสนฺเนน เจตสา
     |๙๕.๖๘|     ตสฺส กมฺมสฺส กุสลสฺส วิปากํ ทีฆมนฺตรํ
                       อนุโภมิ วิมานสฺมึ       ตญฺจ ทานิ ปริตฺตกํ ฯ
     |๙๕.๖๙|     อุทฺธํ จตูหิ มาเสหิ       กาลกิริยา ภวิสฺสติ
                       เอกนฺตํ กฏุกํ โฆรํ       นิรยูปปติสฺสหํ ๒-
     |๙๕.๗๐|     จตุกฺกณฺณํ จตุทฺวารํ    วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ
                       อโยปาการปริยนฺตํ      อยสา ปฏิกุชฺชิตํ ฯ
     |๙๕.๗๑|     ตสฺส อโยมยา ภูมิ     ชลิตา เตชสา ยุตฺตา
                       สมนฺตา โยชนสตํ       ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทา
     |๙๕.๗๒|     ตตฺถาหํ ทีฆมทฺธานํ   ทุกฺขํ เวทิสฺสํ ๓- เวทนํ
                       ผลญฺจ ปาปกมฺมสฺส   ตสฺมา โสจามิทํ ๔- ภูตนฺติ ฯ
                                   ขลาติยเปตวตฺถุ ๕- ทสมํ ฯ
     [๙๖]   |๙๖.๗๓| ๑๑ ปุรโต จ ๖- เสเตน ปเลติ หตฺถินา
                      มชฺเฌ ปน อสฺสตรีรเถน
                      ปจฺฉา จ กญฺญา สิวิกายํ นิยฺยาติ
                      โอภาสยนฺตี ทส สพฺพโต ทิสา ฯ
     |๙๖.๗๔|     ตุเมฺห ปน มุคฺครหตฺถปาณิโน
                      รุทมฺมุขา ภินฺนปภินฺนคตฺตา
@เชิงอรรถ:  ม. โทณินิมฺมชฺชนึ ฯ  ยุ. โทณินิมฺมิญฺชนํ ฯ   ม. นิรยํ ปปติสฺสหํ ฯ
@ ม. เวทิสฺส ฯ   ม. โสจามหํ ภุสนฺติ ฯ   ม. ขลฺลาฏิยเปติวตฺกุ ฯ
@ ม. ยุ. ว ฯ
                       มนุสฺสภูตา กิมกตฺถ ปาปํ
                       เยนญฺญมญฺญสฺส ปิวาถ โลหิตํ (อิติ) ฯ
     |๙๖.๗๕|     ปุรโต ว โย คจฺฉติ กุญฺชเรน
                      เสเตน นาเคน จตุกฺกเมน
                      อมฺหากํ ปุตฺโต อหุ โส ปเชฏฺฐโก ๑-
                      ทานานิ ทตฺวาน สุขึ ๒- ปโมทติ ฯ
     |๙๖.๗๖|     โย โส มชฺเฌ อสฺสตรีรเถน
                      จตุพฺภิ ยุตฺเตน สุวคฺคิเตน
                      อมฺหากํ ปุตฺโต อหุ มชฺฌิโม โส
                      อมจฺฉรี ทานปติ ๓- วิโรจติ ฯ
     |๙๖.๗๗|     ยา สา [๔]- ปจฺฉา สิวิกาย นิยฺยาติ
                      นารี ๕- สปญฺญา มิคมนฺทโลจนา
                      อมฺหากํ ธีตา อหุ สา กนิฏฺฐา ๖-
                      ภาคฑฺฒภาเคน สุขี ปโมทติ ฯ
     |๙๖.๗๘|     เอเต จ ทานานิ อทํสุ ปุพฺเพ
                      ปสนฺนจิตฺตา สมณพฺราหฺมณานํ
                      มยํ ปน มจฺฉริโน อหุมฺหา ๗-
                      ปริภาสกา สมณพฺราหฺมณานํ
                      เอเต จ ทตฺวา ปริจารยนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. เชฏฺฐโปโส ฯ ยุ. เชฏฺฐโก ฯ   ม. สุขี ฯ   ม. ทานวตี ฯ
@ ม. จ ฯ   ยุ. ทารี ฯ   ม. กนิฏฺฐิกา ฯ   ม. อหุมฺห ฯ
                      มยญฺจ สุสฺสาม นโฬว ทิตฺโตติ ๑- ฯ
     |๙๖.๗๙|     กึ ตุมฺหากํ โภชนํ กึ สยนํ
                      กถญฺจ ยาเปถ สุปาปธมฺมิโน
                      ปหูตโภเคสุ อนปฺปเกสุ
                      สุขํ วิราคาย ๒- ทุกฺขชฺช ปตฺตา ๓- ฯ
     |๙๖.๘๐|     อญฺญมญฺญํ วธิตฺวาน        ปิวาม ปุพฺพโลหิตํ
                      พหุํ ปิตฺวา น ทาตา โหม       นจฺฉาทิมฺหมฺหเส ๔- มยํ ฯ
     |๙๖.๘๑|     อิจฺเจว มจฺจา ปริเทวยนฺติ
                      อทายิกา ๕- เปจฺจ ยมสฺส ฐายิโน
                      เย เต วิริจฺจา ๖- อธิคมฺม โภเค
                      น ภุญฺชเร นาปิ กโรนฺติ ปุญฺญํ ฯ
     |๙๖.๘๒|     เต ขุปฺปิปาสุปคตา ปรตฺถ
                      ปจฺฉา จิรํ ฌายิเร ๗- ฑยฺหมานา
                      กมฺมานิ กตฺวาน ทุกฺขุทฺรยานิ ๘-
                      อนุโภนฺติ ทุกฺขํ กฏุกปฺผลานิ ฯ
     |๙๖.๘๓|     อิตฺตรํ หิ ธนธญฺญํ            อิตฺตรํ อิธ ชีวิตํ
                       อิตฺตรํ อิตฺตรโต ญตฺวา       ทีปํ กยิราถ ปณฺฑิโต ฯ
     |๙๖.๘๔|     เย เต เอวํ ปชานนฺติ           นรา ธมฺมสฺส โกวิทา
                       เต ทาเน นปฺปมชฺชนฺติ       สุตฺวา อรหตํ วโจติ ฯ
                                  นาคเปตวตฺถุ เอกาทสมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ฉินฺโนติ ฯ  ๒. ม. วิราธาย ฯ   ม. ปตฺตาติ ฯ   ม. นจฺฉาทิมฺหเส ฯ
@ ม. อทายกา ฯ   สี. วิทิตฺวา ฯ ม. วิทิจฺจ ฯ ยุ. วิวิจฺจา ฯ   ม. ฌายเร ฯ
@ ม. ทุขุทฺรานิ ฯ ยุ. ทุกฺขนฺทฺริยานิ ฯ
     [๙๗]   |๙๗.๘๕| ๑๒ อุรโคว ตจํ ชิณฺณํ   หิตฺวา คจฺฉติ สนฺตนุํ
                       เอวํ สรีเร นิพฺโภเค           เปเต กาลกเต สติ
     |๙๗.๘๖|     ฑยฺหมาโน น ชานาติ        ญาตีนํ ปริเทวิตํ
                       ตสฺมา เอตํ น โสจามิ ๑-      คโต โส ตสฺส ยา คติ ๒-
     |๙๗.๘๗|     อนพฺภิโต ตโต อาคา         นานุญฺญาโต อิโต คโต
                       ยถาคโต ตถา คโต              ตตฺถ กา ปริเทวนา
     |๙๗.๘๘|     ฑยฺหมาโน น ชานาติ        ญาตีนํ ปริเทวิตํ
                       ตสฺมา เอตํ น โรทามิ           คโต โส ตสฺส ยา คติ ๒- ฯ
     |๙๗.๘๙|     สเจ โรเท กิสา อสฺสํ           ตตฺถ เม กึ ผลํ สิยา
                       ญาติมิตฺตสุหชฺชานํ ๓-         ภิยฺโย โน อรตี สิยา
     |๙๗.๙๐|     ฑยฺหมาโน น ชานาติ        ญาตีนํ ปริเทวิตํ
                      ตสฺมา เอตํ น โรทามิ            คโต โส ตสฺส ยา คติ ๒- ฯ
     |๙๗.๙๑|     ยถาปิ ทารโก จนฺทํ           คจฺฉนฺตํ อนุโรทติ
                       เอวํ สมฺปทเมเวตํ                โย เปตํ อนุโสจติ
     |๙๗.๙๒|     ฑยฺหมาโน น ชานาติ        ญาตีนํ ปริเทวิตํ
                      ตสฺมา เอตํ น โรทามิ            คโต โส ตสฺส ยา คติ ๒- ฯ
     |๙๗.๙๓|     ยถาปิ พฺรเหฺม อุทกุมฺโภ    ภินฺโน อปฺปฏิสนฺธิโย
                       เอวํ สมฺปทเมเวตํ                โย เปตํ อนุโสจติ
     |๙๗.๙๔|     ฑยฺหมาโน น ชานาติ        ญาตีนํ ปริเทวิตํ
@เชิงอรรถ:  ม. น โรทามิ ฯ   ยุ. คตีติ ฯ   ยุ. ญาติมิตฺตา ... ฯ
                      ตสฺมา เอตํ น โรทามิ            คโต โส ตสฺส ยา คตีติ ฯ
                                  อุรคเปตวตฺถุ ทฺวาทสมํ ฯ
                                        อุทฺทานํ ๑-
          เขตฺตูปมา ๒- วณฺณา ทุเว    ธีตลีกํ ติโรกุฑฺฑํ
          ปุตฺตขาทิกา โคณคูถํ           ปาสาทํ นาโครค ทฺวาทสา
                       เต วตฺถูนิ วคฺเค ปฐเม อุทฺทานํ ๓- ฯ
                                   อุรควคฺโค ปฐโม ฯ
     [๙๘]   |๙๘.๙๕| ๑ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ   กีสา ธมนิสณฺฐิตา ๔-
                       อุปฺผาสุฬิเก กีสิเก       กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสีติ ฯ
     |๙๘.๙๖|     อหํ ภทนฺเต เปตีมฺหิ    ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                       ปาปกมฺมํ กริตฺวาน      เปตโลกมิโต คตาติ ฯ
     |๙๘.๙๗|     กินฺนุ กาเยน วาจาย  มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                       กิสฺส กมฺมวิปาเกน       เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๙๘.๙๘|     อนุกฺกมฺปกา มยฺหํ นาเหสุํ ภนฺเต
                       ปิตา มาตา จ อถ วาปิ ญาตกา
                       เย มํ นิโยเชยฺยุํ ททาหิ ทานํ
                       ปสนฺนจิตฺตา สมณพฺราหฺมณานํ ฯ
     |๙๘.๙๙|     อิโต อหํ วสฺสสตานิ ปญฺจ
                       ยํ เอวรูปา วิจรามิ นคฺคา
@เชิงอรรถ:  ตสฺสุทฺทานํ ฯ
@ ม.     เขตฺตํ จ สูกรํ ปูติ        ปิฏฺฐํ จาปิ ติโรกุฏฺฏํ
@         ปญฺจาปิ สตฺตปุตฺตญฺจ   โคณํ เปสการกญฺจ
@         ตถา ขลฺลาฏิยํ นาคํ       ทฺวาทสํ อุทคญฺเจวาติ ฯ
@ ยุ. อิทํ อุทฺทานํ น ทิสฺสติ ฯ   ม. ธมนิสนฺถตา ฯ เอวมุปริปิ ฯ
                        ขุทาย ตณฺหาย จ ขชฺชมานา
                        ปาปสฺส กมฺมสฺส ผลํ มเมทํ ฯ
     |๙๘.๑๐๐|    วนฺทามิ ตํ อยฺย ปสนฺนจิตฺตา
                        อนุกมฺป มํ วีร มหานุภาว
                        ทตฺวา จ เม อาทิส ยาหิ ๑- กิญฺจิ
                        โมเจหิ มํ ทุคฺคติยา ภทนฺเตติ ฯ
     |๙๘.๑๐๑|    สาธูติ โส ตสฺสา ๒- ปฏิสุณิตฺวา   สารีปุตฺโต อนุกมฺปโก
                        ภิกฺขูนํ อาโลปํ ทตฺวา    ปาณิมตฺตญฺจ โจลกํ
                        ถาลกสฺส จ ปานียํ        ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสิ
     |๙๘.๑๐๒|    สมนนฺตรา อนุทิฏฺเฐ    วิปาโก อุปปชฺชถ ฯ
                        โภชนจฺฉาทนปานียํ       ทกฺขิณาย อิทํ ผลํ
     |๙๘.๑๐๓|    ตโต สุทฺธา สุจิวสนา    กาสิกุตฺตมธารินี
                        วิจิตฺตวตฺถาภรณา          สารีปุตฺตํ อุปสงฺกมิ ฯ
     |๙๘.๑๐๔|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน     ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา    โอสธี วิย ตารกา ฯ
     |๙๘.๑๐๕|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ    เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๙๘.๑๐๖|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาปิ ๓- เอวํ ชลิตานุภาวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยํ หิ ฯ   ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. เกนาสิ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๙๘.๑๐๗|    อุปฺปณฺฑุกึ ๑- กิสํ ฉาตํ  นคฺคสมุฏิตจฺฉวึ ๒-
                        มุนิ การุณิโก โลเก           ตํ มํ อทกฺขิ ทุกฺขิตํ ๓-
     |๙๘.๑๐๘|    ภิกฺขูนํ อาโลปํ ทตฺวา     ปาณิมตฺตญฺจ โจลกํ
                        ถาลกสฺส จ ปานียํ            มม ทกฺขิณมาทิสิ ฯ
     |๙๘.๑๐๙|    อาโลปสฺส ผลํ ปสฺส       ภตฺตํ วสฺสสตํ ทส
                        ภุญฺชามิ กามกามินี         อเนกรสพฺยญฺชนํ ฯ
     |๙๘.๑๑๐|    ปาณิมตฺตสฺส โจลสฺส     วิปากํ ปสฺส ยาทิสํ
                        ยาวตา นนฺทราชสฺส         วิชิตสฺมึ ปฏิจฺฉทา
     |๙๘.๑๑๑|    ตโต พหุตรา ภนฺเต        วตฺถานิจฺฉาทนานิ เม
                        โกเสยฺยกมฺพลียานิ         โขมกปฺปาสิกานิ จ
     |๙๘.๑๑๒|    วิปุลา จ มหคฺฆา จ        เตปากาเสว ลมฺพเร
                        สาหํ ตํ ปริทหามิ             ยํ ยํ หิ มนโส ปิยํ
     |๙๘.๑๑๓|    ถาลกสฺส จ ปานียํ         วิปากํ ปสฺส ยาทิสํ ฯ
                        คมฺภีรา จตุรสฺสา จ          โปกฺขรญฺญา ๔- สุนิมฺมิตา
     |๙๘.๑๑๔|    เสโตทกา สุปติตฺถา        สีตา อปฺปฏิคนฺธิยา
                        ปทุมุปฺปลสญฺฉนฺนา         วาริกิญฺชกฺขปูริตา
     |๙๘.๑๑๕|    สาหํ รมามิ กีฬามิ         โมทามิ อกุโตภยา
                        มุนึ การุณิกํ โลเก            ภนฺเต วนฺทิตุมาคตาติ ฯ
                                    สํสารโมจกเปตวตฺถุ ปฐมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุปกณฺฑกึ ฯ   สี. อาปติตจฺฉวึ ฯ ม. นคฺคํ สมฺปติตจฺฉวึ ฯ ยุ. นคฺคํ
@อปฺปฏิจฺฉวึ ฯ   ม. ทุคฺคตํ ฯ   ม. โปกฺขรญฺโญ ฯ
     [๙๙]   |๙๙.๑๑๖| ๒ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ   กีสา ธมนิสณฺฐิตา
                        อุปฺผาสุฬิเก กีสิเก              กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสีติ ฯ
     |๙๙.๑๑๗|    อหนฺเต สกิยา มาตา     ปุพฺเพ อญฺญาสุ ชาตีสุ
                        อุปฺปนฺนา ปิตฺติวิสยํ           ขุปฺปิปาสา สมปฺปิตา
     |๙๙.๑๑๘|    ฉฑฺฑิตํ ขิปิตํ เขฬํ          สิงฺฆาณิกํ สิเลสุมํ
                        วสญฺจ ฑยฺหมานานํ          วิชาตานญฺจ โลหิตํ
     |๙๙.๑๑๙|    วณิตานญฺจ ๑- ยํ ฆานํ  สีสจฺฉินฺนญฺจ ๒- โลหิตํ
                        ขุทาปเรตา ภุญฺชามิ          อิตฺถีปุริสนิสฺสิตํ
     |๙๙.๑๒๐|    ปุพฺพโลหิตํ ภกฺขามิ ๓- ปสูนํ มนุสฺสานญฺจ
                        อเลณา จ อนคารา จ         นีลมญฺจปรายนา
     |๙๙.๑๒๑|    เทหิ ปุตฺตก เม ทานํ      ทตฺวา อุทฺทิสาหิ ๔- เม
                        อปฺเปว นาม มุญฺเจยฺยํ       ปุพฺพโลหิตโภชนาติ ฯ
     |๙๙.๑๒๒|    มาตุยา วจนํ สุตฺวา       อุปติสฺโสนุกมฺปโก
                        อามนฺตยิ โมคฺคลฺลานํ        อนุรุทฺธญฺจ กปฺปินํ
     |๙๙.๑๒๓|    จตสฺโส กุฏิโย กตฺวา     สงฺเฆ จตุทฺทิเส อทา
                        กุฏิโย อนฺนปานญฺจ           มาตุ ทกฺขิณมาทิสิ ฯ
     |๙๙.๑๒๔|    สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ         วิปาโก อุปปชฺชถ
                        โภชนํ ปานียํ วตฺถํ              ทกฺขิณาย อิทํ ผลํ
     |๙๙.๑๒๕|    ตโต สุทฺธา สุจิวสนา     กาสิกุตฺตมธารินี
                         วิจิตฺตวตฺถาภรณา      โกลิตํ อุปสงฺกมิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วณิกานญฺจ ฯ   ม. ฆาน-สีสจฺฉินฺนาน โลหิตํ ฯ   สี. --โลหิตภกฺขาสฺมิ ฯ
@ ม. อนฺวาทิสาหิ เม ฯ
     |๙๙.๑๒๖|    อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน    ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                        โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา   โอสธี วิย ตารกา
     |๙๙.๑๒๗|    เกน เตตาทิโส วณฺโณ   เกน เต อิธมิชฺฌติ
                        อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๙๙.๑๒๘|    ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                        มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                        เกนาปิ ๑- เอวํ ชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๙๙.๑๒๙|    สารีปุตฺตสฺสาหํ มาตา    ปุพฺเพ อญฺญาสุ ชาตีสุ
                        อุปฺปนฺนา ปิตฺติวิสยํ         ขุปฺปิปาสา สมปฺปิตา
     |๙๙.๑๓๐|    ฉฑฺฑิตํ ขิปิตํ เขฬํ          สิงฺฆาณิกํ กิเลสุมํ
                        วสญฺจ ฑยฺหมานานํ       วิชาตานญฺจ โลหิตํ
     |๙๙.๑๓๑|    วณิตานญฺจ ยํ ฆานํ      สีสจฺฉินฺนญฺจ โลหิตํ
                        ขุทาปเรตา ภุญฺชิสฺสํ ๒-   อิตฺถีปุริสนิสฺสิตํ
     |๙๙.๑๓๒|    ปุพฺพโลหิตํ ภกฺขิสฺสํ       ปสูนํ มนุสฺสานญฺจ
                        อเลณา จ อนคารา จ       นีลมญฺจปรายนา ฯ
     |๙๙.๑๓๓|    สารีปุตฺตสฺส ทาเนน       โมทามิ อกุโตภยา
                        มุนึ การุณิกํ โลเก           ตํ ๓- ภนฺเต วนฺทิตุมาคตาติ ฯ
                                    สารีปุตฺตตฺเถรสฺส มาตุเปติวตฺถุ ทุติยํ ฯ
     [๑๐๐]   |๑๐๐.๑๓๔| ๓ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ   กีสา ธมนิสณฺฐิตา
@เชิงอรรถ:  ม. เกนาสิ ฯ   ม. ภุญฺชามิ ฯ   ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
                         อุปฺผาสุฬิเก กีสิเก        กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสีติ ฯ
     |๑๐๐.๑๓๕|   สาหํ มตฺตา ตุวํ ติสฺสา   สปตฺตี ๑- เต ปุเร อหุํ
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน            เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๐๐.๑๓๖|   กินฺนุ กาเยน วาจาย    มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน            เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๐๐.๑๓๗|   จณฺฑี จ ผรุสา จาสึ      อิสฺสุกี มจฺฉรี สฐา ๒-
                         ตาหํ ทุรุตฺตํ วตฺวาน            เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๐๐.๑๓๘|   สจฺจํ ๓- อหํปิ ชานามิ  ยถา ตฺวํ จณฺฑิกา อหุ
                         อญฺญญฺจ โข ตํ ปุจฺฉามิ     เกนาสิ ปํสุกุฏฺฐิตา ๔- ฯ
     |๑๐๐.๑๓๙|   สีสํ นหาตา ตุวํ อาสิ  สุจิวตฺถา อลงฺกตา
                         อหญฺจ โข [๕]- อธิมตฺตํ   สมลงฺกตรา ๖- ตยา
     |๑๐๐.๑๔๐|   ตสฺสา เม เปกฺขมานาย   สามิเกน สมนฺตยิ
                         ตโต เม อิสฺสา วิปุลา        โกโธ เม สมชายถ
     |๑๐๐.๑๔๑|   ตโต ปํสุํ คเหตฺวาน   ปํสุนา ตํ วิกีริหํ ๗-
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน        เตนมฺหิ ปํสุกุฏฺฐิตาติ ๔- ฯ
     |๑๐๐.๑๔๒|   สจฺจํ อหํปิ ชานามิ  ปํสุนา มํ ตฺวํ โอกิริ
                         อญฺญญฺจ โข ตํ ปุจฺฉามิ เกน ขชฺชาสิ กจฺฉุยาติ ฯ
     |๑๐๐.๑๔๓|   เภสชฺชหารี อุภโย    วนนฺตํ อคมิมฺหเส
                         ตฺวํ จ เภสชฺชมาหาริ    อหญฺจ กปิกจฺฉุโน
     |๑๐๐.๑๔๔|   ตสฺสา ตฺยาชานมานาย   เสยฺยํ ตฺยาหํ สโมกิริ ๘-
@เชิงอรรถ:  ยุ. สปตี ฯ   สี. สฐี ฯ   สี. ยุ. สพฺพํ ฯเปฯ   ม. ปํสุกุนฺถิตาติ ฯ
@[๕] สี. ยุ. ตํ ฯ   ม. สมลงฺกตตรา ฯ   ม. หิ โอกิรึ ฯ   ม. สโมกิรึ ฯ
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน              เตน ขชฺชามิ กจฺฉุยาติ ฯ
     |๑๐๐.๑๔๕|   สจฺจํ อหํปิ ชานามิ             เสยฺยํ เม ตฺวํ สโมกิริ
                         อญฺญญฺจ โข ตํ ปุจฺฉามิ         เกนาสิ นคฺคิยา ตุวนฺติ ฯ
     |๑๐๐.๑๔๖|   สหายานํ สมโย อาสิ         ญาตีนํ สมิตึ อหุ
                         ตวญฺจ อามนฺติตา อาสิ          สสามี ๑- โน จ โข อหํ
     |๑๐๐.๑๔๗|   ตสฺสา ตฺยาชานมานาย      ทุสฺสํ ตฺยาหํ อปานุทึ
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน                เตนมฺหิ นคฺคิยา อหนฺติ ฯ
     |๑๐๐.๑๔๘|   สจฺจํ อหํปิ ชานามิ             ทุสฺสํ เม ตฺวํ อปานุทิ
                         อญฺญญฺจ โข ตํ ปุจฺฉามิ        เกนาสิ คูถคนฺธินีติ ฯ
     |๑๐๐.๑๔๙|   ตว คนฺธญฺจ มาลญฺจ         ปจฺจคฺฆญฺจ วิเลปนํ
                         คูถกูเป อธาเรสึ ๒-               ตํ ปาปํ ปกตํ มยา
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน               เตนมฺหิ คูถคนฺธินีติ ฯ
     |๑๐๐.๑๕๐|   สจฺจํ อหํปิ ชานามิ             ตํ ปาปํ ปกตํ ตยา
                         อญฺญญฺจ โข ตํ ปุจฺฉามิ        เกนาสิ ทุคฺคตา ตุวนฺติ ฯ
     |๑๐๐.๑๕๑|   อุภินฺนํ สมกํ อาสิ              ยํ เคเห วิชฺชเต ธนํ
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ             ทีปํ นากาสิมตฺตโน
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน               เตนมฺหิ ทุคฺคตา อหนฺติ ฯ
     |๑๐๐.๑๕๒|   ตเทว มํ ตฺวํ อวจ                ปาปกมฺมํ นิเสวสิ
                         น หิ ปาเปหิ กมฺเมหิ             สุลภา โหสิ สุคฺคตึ ๓-
     |๑๐๐.๑๕๓|   วามโต มํ ตฺวํ  ปจฺเจสิ         อโถปิ มํ อุสฺสุยฺยติ ๔-
@เชิงอรรถ:  ม. สสามินี ฯ   สี. ยุ. อตาเรสึ ฯ   ม. โหติ สุคฺคตีติ ฯ   ม. อุสูยสิ ฯ
                         ปสฺส ปาปานํ กมฺมานํ         วิปาโก โหติ ยาทิโส ฯ
     |๑๐๐.๑๕๔|   เต ฆรทาสิโย ๑- อาสุํ        ตาเนวาภรณานิเม
                         เต อญฺเญ ปริวาเรนฺติ            น โภคา โหนฺติ สสฺสตา
     |๑๐๐.๑๕๕|   อิทานิ ภูตสฺส ปิตา            อาปณา เคหเมหิติ
                         อปฺเปว เต ทเท กิญฺจิ           มา สุ ตาว อิโต คตา ๒- ฯ
     |๑๐๐.๑๕๖|   นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปามฺหิ    กีสา ธมนิสณฺฐิตา
                          โกปีนํ เอตํ อิตฺถีนํ                 มา มํ ภูตปิตาทฺทส ฯ
     |๑๐๐.๑๕๗|   หนฺท กึ [๓]- ตฺยาหํ ๔- ทมฺมิ   กึ วา จ เต ๕- กโรมหํ
                          เยน ตฺวํ สุขิตา อสฺส        สพฺพกามสมิทฺธินี ฯ
     |๑๐๐.๑๕๘|   จตฺตาโร ภิกฺขู สงฺฆโต         จตฺตาโร ปน ปุคฺคลา
                          อฏฺฐ ภิกฺขู โภชยิตฺวา           มม ทกฺขิณมาทิสิ
                          ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ             สพฺพกามสมิทฺธินี ฯ
     |๑๐๐.๑๕๙|   สาธูติ สา ปฏิสุตฺวา            โภชยิตฺวา อฏฺฐ ภิกฺขโว
                         วตฺเถหิจฺฉาทยิตฺวาน              ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสิ ฯ
     |๑๐๐.๑๖๐|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ             วิปาโก อุปปชฺชถ
                         โภชนจฺฉาทนปานียํ              ทกฺขิณาย อิทํ ผลํ
     |๑๐๐.๑๖๑|   ตโต สุทฺธา สุจิวสนา          กาสิกุตฺตมธารินี
                         วิจิตฺตวตฺถาภรณา                 สปตฺตึ ๖- อุปสงฺกมิ ฯ
     |๑๐๐.๑๖๒|   อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน     ยา ตฺวํ ติฏฺฐติ เทวเต
@เชิงอรรถ:  ม. เต ฆรา ตา จ ทาสิโย ฯ   ม. ยุ. อคา ฯ   ม. วา ฯ   ยุ. กินฺตาหํ ฯ
@ ม. กึ วา เตธ ... ฯ   ยุ. สปตึ ฯ
                         โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา        โอสธี วิย ตารกา
     |๑๐๐.๑๖๓|   เกน เตตาทิโส วณฺโณ        เกน เต อิธมิชฺฌติ
                         อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา          เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๐๐.๑๖๔|   ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                         มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                         เกนาสิ เอวํ ชลิตานุภาวา
                         วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๐๐.๑๖๕|   อหํ มตฺตา ตุวํ ติสฺสา    สปตฺตี เต ปุเร อหุํ
                          ปาปกมฺมํ กริตฺวาน        เปตโลกํ อิโต คตา
     |๑๐๐.๑๖๖|   ตว ทาเนน ทินฺเนน ๑-  โมทามิ อกุโตภยา ฯ
                         จิรํ ชีวาหิ ภคินิ               สห สพฺเพหิ ญาติภิ
                         อโสกํ วิรชํ ฐานํ              อาวาสํ วสวตฺตีนํ
     |๑๐๐.๑๖๗|   อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน        ทานํ ทตฺวาน โสภเณ ฯ
                         วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลํ
                         อนินฺทิตา สคฺคมุเปสิ ๒- ฐานนฺติ ฯ
                                      มตฺตาเปติวตฺถุ ตติยํ ฯ
     [๑๐๑]   |๑๐๑.๑๖๘| ๔ กาลี ทุพฺพณฺณรูปาสิ    ผรุสา ภีรุทสฺสนา
                          ปิงฺคลาสิ กฬาราสิ         น ตํ มญฺญามิ มานุสินฺติ ฯ
     |๑๐๑.๑๖๙|   อหํ นนฺทา นนฺทเสน   ภริยา เต ปุเร อหุํ
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน         เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ตว ทินฺเนน ทาเนน ฯ   ม. สคฺคมุเปหิ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๐|   กินฺนุ กาเยน วาจาย     มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน            เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๑|   จณฺฑี จ ผรุสา จาสิ ๑- ตยิ จาสิ ๒- อคารวา
                         ตาหํ ทุรุตฺตํ วตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๒|   หนฺทุตฺตรียํ ททามิ เต   อิมํ ทุสฺสํ นิวาสย
                          อิมํ ทุสฺสํ นิวาเสตฺวา          เอหิ เนสฺสามิ ตํ ฆรํ
     |๑๐๑.๑๗๓|   วตฺถญฺจ อนฺนปานญฺจ   ลจฺฉสิ ตฺวํ ฆรํ คตา
                         ปุตฺเต จ เต ปสฺสิสฺสสิ         สุณิสาเย ๓- จ ทกฺขสิ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๔|   หตฺเถน หตฺเถ เต ทินฺนํ  น มยฺหํ อุปกปฺปติ
                         ภิกฺขู จ สีลสมฺปนฺเน          วีตราเค พหุสฺสุเต
     |๑๐๑.๑๗๕|   ตปฺเปหิ อนฺนปาเนน     มมํ ทกฺขิณมาทิสิ
                          ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ          สพฺพกามสมิทฺธินีติ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๖|   ตโต ๔- สาธูติ โส ปฏิสุณิตฺวา   ทานํ วิปุลมากิริ
                         อนฺนปานํ ขาทนียํ        วตฺถํ เสนาสนานิ จ
                         ฉตฺตํ คนฺธญฺจ มาลญฺจ       วิวิธา จ ๕- อุปาหนา ฯ
     |๑๐๑.๑๗๗|   ภิกฺขู จ สีลสมฺปนฺเน     วีตราเค พหุสฺสุเต
                         ตปฺเปตฺวา อนฺนปาเนน    ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสิ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๘|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ       วิปาโก อุปปชฺชถ
                          โภชนจฺฉาทนปานียํ        ทกฺขิณาย อิทํ ผลํ
@เชิงอรรถ:  สี. จณฺฑี ผรุสวาจา จ ฯ  ม. จาปิ ฯ  ม. สุณิสาโย ฯ ยุ. สูติสาเย ฯ
@ ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  ยุ. วิวิธานิ ฯ
     |๑๐๑.๑๗๙|   ตโต สุทฺธา สุจิวสนา    กาสิกุตฺตมธารินี
                          วิจิตฺตวตฺถาภรณา          สามิกํ อุปสงฺกมิ ฯ
     |๑๐๑.๑๘๐|   อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน   ยา ตฺวํ ติฏฺฐสิ เทวเต
                         โอภาเสนฺตี ทิสา สพฺพา   โอสธี วิย ตารกา
     |๑๐๑.๑๘๑|   เกน เตตาทิโส วณฺโณ   เกน เต อิธมิชฺฌติ
                          อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา    เย เกจิ มนโส ปิยา
     |๑๐๑.๑๘๒|   ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว
                          มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                          เกนาสิ เอวํ ชลิตานุภาวา
                          วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตีติ ฯ
     |๑๐๑.๑๘๓|   อหํ นนฺทา นนฺทเสน    ภริยา เต ปุเร อหุํ
                          ปาปกมฺมํ กริตฺวาน        เปตโลกํ อิโต คตา
     |๑๐๑.๑๘๔|   ตว ทินฺเนน ทาเนน      โมทามิ อกุโตภยา ฯ
                         จิรํ ชีว คหปติ                 สห สพฺเพหิ ญาติภิ
                         อโสกํ วิรชํ ฐานํ ๑-         อาวาสํ วสวตฺตีนํ
     |๑๐๑.๑๘๕|   อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน       ทานํ ทตฺวา คหปติ ฯ
                          วิเนยฺย มจฺเฉรลมลํ สมูลํ
                          อนินฺทิโต สคฺคมุเปสิ ๒- ฐานนฺติ ฯ
                                      นนฺทาเปตวตฺถุ จตุตฺถํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. เขมํ ฯ     ม. สคฺคมุเปหิ ฯ
     [๑๐๒]   |๑๐๒.๑๘๖| ๕ อลงฺกโต มฏฺฐกุณฺฑลี
                                     ฯเปฯ
          (วิมานวตฺถุสฺมึ สตฺตมสฺส สุนิกฺขิตฺตวคฺคสฺส นวมวตฺถุสฺมึ ทฏฺฐพฺพํ)
                                      มฏฺฐกุณฺฑลิเปตวตฺถุ ปญฺจมํ ฯ
     [๑๐๓]   |๑๐๓.๑๘๗| ๖ อุฏฺเฐหิ กณฺห กึ ๑- เสสิ   โก อตฺโถ สุปเนน เต
                         โย จ ตุยฺหํ สโก ภาตา        หทยํ จกฺขุญฺจ ทกฺขิณํ
                         ตสฺส วาตา พลียนฺติ          ฆโฏ ชปฺปติ เกสวาติ ฯ
     |๑๐๓.๑๘๘|   ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา      โรหิเณยฺยสฺส เกสโว
                          ตรมานรูโป ๒- วุฏฺฐาสิ     ภาตุ โสเกน อทฺธิโตติ ฯ
     |๑๐๓.๑๘๙|   กึ นุ อุมฺมตฺตรูโปว       เกวลํ ทฺวารกํ อิมํ
                         สโส สโสติ ลปสิ               กีทิสํ สสมิจฺฉสิ
     |๑๐๓.๑๙๐|   โสวณฺณมยํ มณิมยํ     โลหมยํ อถ รูปิยมยํ
                         สงฺขสิลาปวาฬมยํ            การยิสฺสามิ เต สสํ
     |๑๐๓.๑๙๑|   สนฺติ อญฺเญปิ สสกา   อรญฺญวนโคจรา
                          เตปิ เต อานยิสฺสามิ         กีทิสํ สสมิจฺฉสีติ ฯ
     |๑๐๓.๑๙๒|   นาหํ เม เต สเส อิจฺเฉ  เย สสา ปฐวีนิสฺสิตา ๓-
                          จนฺทโต สสมิจฺฉามิ           ตํ เม โอหร เกสวาติ ฯ
     |๑๐๓.๑๙๓|   โส นูน ๔- มธุรํ ญาติ   ชีวิตํ วิชหิสฺสสิ
                          อปตฺถยํ ปตฺถยสิ             จนฺทโต สสมิจฺฉสีติ ฯ
     |๑๐๓.๑๙๔|   เอวญฺเจ กณฺห ชานาสิ  ยถญฺญมนุสสาสิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. กเณฺห กึ ฯ   ยุ. วุฏฺฐายิ ฯ   ม. ปฐวิสฺสิตา ฯ   ยุ. นนฺท ฯ
                          กสฺมา ปุเร มตํ ปุตฺตํ          อชฺชาปิ ๑- มนุโสจสิ ฯ
     |๑๐๓.๑๙๕|   น ตํ ๒- ลพฺภา มนุสฺเสน  อมนุสฺเสน วา ปน
                          ชาโต เม มามรี ปุตฺโต        กุโต ลพฺภา อลพฺภิยํ
     |๑๐๓.๑๙๖|   น มนฺตา มูลเภสชฺชา   โอสเถหิ ธเนน วา
                          สกฺกา อานยิตุํ กณฺห       ยํ เปตมนุโสจสิ ฯ
     |๑๐๓.๑๙๗|   มหทฺธนา มหาโภคา    รฏฺฐวนฺโตปิ ขตฺติยา
                          ปหูตธนธญฺญาเส ๓-      เตปิ โน อชรามรา ฯ
     |๑๐๓.๑๙๘|   ขตฺติยา พฺราหฺมณา เวสฺสา   สุทฺทา จณฺฑาลปุกฺกุสา
                          เอเต จญฺเญ จ ชาติยา    เตปิ โน อชรามรา ฯ
     |๑๐๓.๑๙๙|   เย มนฺตํ ปริวตฺเตนฺติ    ฉฬงฺคํ พฺรหฺมจินฺติตํ
                          เอเต จญฺเญ จ วิชฺชาย    เตปิ โน อชรามรา ฯ
     |๑๐๓.๒๐๐|   อิสโย วาปิ เย สนฺตา   สญฺญตตฺตา ตปสฺสิโน
                          สรีรํ เตปิ กาเลน             วิชหนฺติ ตปสฺสิโน ฯ
     |๑๐๓.๒๐๑|   ภาวิตตฺตา อรหนฺโต     กตกิจฺจา อนาสวา
                          นิกฺขิปนฺติ อิมํ เทหํ         ปุญฺญปาปปริกฺขยาติ ฯ
     |๑๐๓.๒๐๒|   อาทิตฺตํ วต มํ สนฺตํ      ฆตสิตฺตํว ปาวกํ
                          วารินา วิย โอสิญฺจํ         สพฺพํ นิพฺพาปเย ทรํ ฯ
     |๑๐๓.๒๐๓|   อพฺพูฬฺหิ ๔- วต เม สลฺลํ    โสกํ หทยนิสฺสิตํ
                          โย เม โสกปเรตสฺส        ปุตฺตโสกํ อปานุทิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อชาปิ ฯ   ม. ยํ ฯ   ยุ. ปหูตธนธญฺญาโส ฯ   ม. อพฺพหี ฯ
     |๑๐๓.๒๐๔|   สฺวาหํ อพฺพูฬฺหสลฺโลสฺมิ   สีติภูโตสฺมิ นิพฺพุ ฯ
                          น โสจามิ น โรทามิ               ตว สุตฺวาน ภาสิตํ ๑-
     |๑๐๓.๒๐๕|   เอวํ กโรนฺติ สปฺปญฺญา  เย โหนฺติ อนุกมฺปกา
                         นิวตฺตยนฺติ ๒- โสกมฺหา        ฆโฏ เชฏฺฐํว ภาตรํ
     |๑๐๓.๒๐๖|   ยสฺส เอตาทิสา โหนฺติ  อมจฺจา ๓- ปริจาริกา
                         สุภาสิเตน อเนวนฺติ ๔-          ฆโฏ เชฏฺฐํว ภาตรนฺติ ฯ
                                     กณฺหเปตวตฺถุ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๑๐๔]   |๑๐๔.๒๐๗| ๗ นคฺโค ทุพฺพณฺณรูโปสิ   กีโส ธมนิสณฺฐิโต
                          อุปฺผาสุลิโก กีสิโก            โก นุ ตฺวํ อสิ มาริสาติ ฯ
     |๑๐๔.๒๐๘|   อหํ ภทนฺเต เปโตมฺหิ   ทุคฺคโต ยมโลกิโก
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คโตติ ฯ
     |๑๐๔.๒๐๙|   กึ นุ กาเยน วาจาย     มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน           เปตโลกํ อิโต คโตติ ฯ
     |๑๐๔.๒๑๐|   นครํ อตฺถิ ทสนฺนานํ ๕-   เอรกจฺฉนฺติ วิสฺสุตํ
                         ตตฺถ เสฏฺฐี ปุเร อาสึ         ธนปาโลติ มํ วิทู ฯ
     |๑๐๔.๒๑๑|   อสีติ สกฏวาหานํ       หิรญฺญสฺส อโหสิ เม
                         ปหูตํ เม ชาตรูปํ               มุตฺตาเวฬุริยา พหู ฯ
     |๑๐๔.๒๑๒|   ตาว มหาธนสฺสาปิ ๖-   น เม ทาตุํ ปิยํ อหุ
@เชิงอรรถ:  ม. ภาติก ฯ   ยุ. วินิวตฺตยติ ฯ   ยุ. อมจฺจปริจาริกา ฯ   ยุ. อเนฺวสิ ฯ
@ ม. ปณฺณานํ ฯ   ยุ. มหทฺธนสฺสามิ ฯ
                         ปิทหิตฺวา ทฺวารํ ภุญฺชามิ ๑-  มา มํ ยาจนกาทฺทสุํ ฯ
     |๑๐๔.๒๑๓|   อสทฺโธ มจฺฉรี วาสึ ๒-    กทริโย ปริภาสโก
                         ททนฺตานํ กโรนฺตานํ         วารยิสฺสํ พหุชฺชนํ ๓- ฯ
     |๑๐๔.๒๑๔|   วิปาโก นตฺถิ ทานสฺส   สํยมสฺส กุโต ผลํ
                         โปกฺขรญฺโญทปานานิ      อารามานิ จ โรปิเต
                         ปปาโย จ วินาเสสึ           ทุคฺเค สงฺกมนานิ จ ฯ
     |๑๐๔.๒๑๕|   สฺวาหํ อกตกลฺยาโณ   กตปาโป ตโต จุโต
                          อุปฺปนฺโน ปิตฺติวิสยํ ๔-     ขุปฺปิปาสสมปฺปิโต
     |๑๐๔.๒๑๖|   ปญฺจปญฺญาสวสฺสานิ   ตโต กาลกโต อหํ ฯ
                          นาภิชานามิ ภุตฺตํ วา     ปีตํ วา ปน ปานิยํ
     |๑๐๔.๒๑๗|   โย สํยโม โส วินาโส    โย วินาโส โส สํยโม
                          เปตา หิ กิร ชานนฺติ       โย ๕- สํยโม โส วินาโส ฯ
     |๑๐๔.๒๑๘|   อหํ ปุเร สํยมิสฺสํ          นาทาสึ พหุเก ธเน
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ      ทีปํ นากาสิมตฺตโน ฯ
                         สฺวาหํ ปจฺฉานุตปฺปามิ   อตฺตกมฺมผลูปโค
     |๑๐๔.๒๑๙|   อุทฺธํ จตูหิ มาเสหิ       กาลกิริยา ภวิสฺสติ ฯ
                         เอกนฺตํ กฏุกํ โฆรํ          นิรยํ ปปติสฺสหํ
     |๑๐๔.๒๒๐|   จตุกฺกณฺณํ จตุทฺวารํ    วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ
                         อโยปาการปริยนฺตํ       อยสา ปฏิกุชฺชิตํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ภุญฺชึ ฯ   ม. จาสึ ฯ   ม. พหูชเน ฯ   ยุ. เปตวิสยํ ฯ   ยุ. โส ฯ
     |๑๐๔.๒๒๑|   ตสฺส อโยมยา ภูมิ       ชลิตา เตชสา ยุตฺตา
                         สมนฺตา โยชนสตํ                 ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทา ฯ
     |๑๐๔.๒๒๒|   ตตฺถาหํ ทีฆมทฺธานํ     ทุกฺขํ เวทิสฺส เวทนํ
                         ผลํ ปาปสฺส กมฺมสฺส             ตสฺมา โสจามหํ ภุสํ ฯ
     |๑๐๔.๒๒๓|   ตํ โว วทามิ ภทฺทํ ๑- โว    ยาวนฺเตตฺถ สมาคตา
                          มา กตฺถ ปาปกํ กมฺมํ          อาวึ ๒- วา ยทิ วา รโห ฯ
     |๑๐๔.๒๒๔|   สเจ ตํ ปาปกํ กมฺมํ      กริสฺสถ กโรถ วา
                         น โว ทุกฺขา ปมุตฺตตฺถิ ๓-      อุปจฺฉาปิ ปลายิตํ ๔-
     |๑๐๔.๒๒๕|   มตฺเตยฺยา โหถ เปตฺเตยฺยา   กุเล เชฏฺฐาปจายิกา
                         สามญฺญา โหถ พฺรหฺมญฺญา         เอวํ สคฺคํ คมิสฺสถาติ ฯ
     |๑๐๔.๒๒๖|   น ๕- อนฺตลิกฺเข น สมุทฺทมชฺเฌ
                         น ปพฺพตานํ วิวรํ ปวิสฺส
                         น วิชฺชตี โส ชคติปฺปเทโส
                         ยตฺรฏฺฐิโต มุญฺเจยฺย ปาปกมฺมาติ ฯ
                                     ธนปาลเปตวตฺถุ สตฺตมํ ฯ
     [๑๐๕]   |๑๐๕.๒๒๗| ๘ นคฺโค กีโส ปพฺพชิโตสิ ภนฺเต
                         รตฺตึ กุหึ คจฺฉสิ กิสฺส เหตุ
                         อาจิกฺข เม ตํ อปิ สกฺกุเณมุ
                         สพฺเพน วิตฺตํ ปฏิปาทเย ตุวนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ภทฺทนฺเต ฯ   ม. อาวิ ฯ   ม. ปมุตฺยตฺถิ ฯ   ม. อุปจฺจาปิ ปลายตํ ฯ
@ ม. น อนฺตลิกฺเข ฯเปฯ ปาปกมฺมาตีติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
     |๑๐๕.๒๒๘|   พาราณสินครํ ทูรฆุฏฺฐํ
                         ตตฺถาหํ คหปติ อฑฺฒโก อหุ ๑- ทินฺโน
                         อทาตา เคธิตมโน อามิสสฺมึ
                         ทุสฺสีเลฺยน ยมวิสยมฺหิ ปตฺโต ฯ
     |๑๐๕.๒๒๙|   โส สูจิกาย กิลมิโต เตหิ เตเนว
                         ญาตีสุ ยามิ อามิสกิญฺจิเหตุ ๒-
                         อทานสีลา น จ สทฺทหนฺติ
                         ทานํ ผลํ โหติ ปรมฺหิ โลเก ฯ
     |๑๐๕.๒๓๐|   ธีตา จ มยฺหํ ลปเต อภิกฺขณํ
                         ทสฺสามิ ทานํ ปิตุนฺนํ ปิตามหานํ
                         อุปฏฺฐิตํ ๓- ปริวิสยนฺติ พฺราหฺมณา
                         ยามิหํ อนฺธกาวินฺทํ ภุตฺตุํ ๔- ฯ
     |๑๐๕.๒๓๑|   ตมโวจ ราชา ตวมนุภวิยาน ๕- ตมฺปิ
                         เอยฺยาสิ ขิปฺปํ อหมฺปิ กริสฺส ปูชํ
                         อาจิกฺข เม ตํ ยทิ อตฺถิ เหตุ
                         สทฺธายิตํ เหตุวโจ ๖- สุโณม ฯ
     |๑๐๕.๒๓๒|   ตถาติ วตฺวา อคมาสิ ตตฺถ
                         ภุญฺชึสุ ภตฺตํ น ปทกฺขิณารหา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ทีโน ฯ   ม. อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ ฯ   ม. ตมุปกฺขตํ ฯ
@ ม. โภตฺตุนฺตีติ ฯ  ม. ตวนฺติ นตฺถิ ฯ   ยุ. เหตุวเห ฯ
                         ปจฺฉา ๑- คมี ราชคหํ ปุนาปรํ
                         ปาตุรโหสิ ปุรโต ชนาธิปสฺส ฯ
     |๑๐๕.๒๓๓|   ทิสฺวาน เปตํ ปุนเทว ๒- อาคตํ
                         ราชา อโวจ อหํปิ กึ ททามิ
                         อาจิกฺข เม ตํ ยทิ อตฺถิ เหตุ
                         เยน ตุวํ จิรตรํ ปีณิโต สิยา ฯ
     |๑๐๕.๒๓๔|   พุทฺธญฺจ สงฺฆํ ปริวิสิยาน ราช
                         อนฺเนน ปาเนนปิ จีวเรน
                         ตํ ทกฺขิณํ อาทิส เม หิตาย
                         เอวํ อหํ จิรตรํ ปีณิโต สิยา ฯ
     |๑๐๕.๒๓๕|   ตโต จ ราชา นิปติตฺวา ตาวเทว ๓-
                         ทานํ สหตฺถา อตุลญฺจ ทตฺวา ๔-
                         สงฺเฆ จ อาโรจยิ ปกตึ ๕- คตาคตสฺส
                         เปตสฺส ปทกฺขิณํ อาทิสิตฺถ ฯ
     |๑๐๕.๒๓๖|   โส ปูชิโต อติวิย โสภมาโน
                         ปาตุรโหสิ ปุรโต ชนาธิปสฺส
                         ยกฺโขหมสฺมึ ปรมิทฺธิปตฺโต
                         น มยฺหํ อิทฺธิสมสทิสา ๖- มนุสฺสา ฯ
     |๑๐๕.๒๓๗|   ปสฺสานุภาวํ อปริมิตํ มมยิทํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปจฺจา ฯ   ยุ. ปุนเรว ฯ   ม. ตาวเท ฯ   ม. ททิตฺวา สงฺเฆ ฯ
@ ม. อาโรเจสิ ปกตํ ฯ   ม. อตฺถิ สมา สทิสา ฯ
                         ตยานุทิฏฺฐํ อตุลํ ททิตฺวา สงฺเฆ
                         สํตปฺปิโต สสตํ สทา พหูหิ
                         ยามิ อหํ สุขิโต มนุสฺสเทวาติ ฯ
                                     จูฬเสฏฺฐีเปตวตฺถุ อฏฺฐมํ ฯ
     [๑๐๖]   |๑๐๖.๒๓๘| ๙ ยสฺส อตฺถาย คจฺฉาม   กมฺโพชํ ธนหารกา
                         อยํ กามทโท ยกฺโข             อิมํ ยกฺขํ นิยามเส
     |๑๐๖.๒๓๙|   อิมํ ยกฺขํ คเหตฺวาน      สาธุเกน ปสยฺห วา
                         ยานํ อาโรปยิตฺวาน          ขิปฺปํ คจฺฉาม ทฺวารกนฺติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๐|   ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย   นิสีเทยฺย สเยยฺย วา
                         น ตสฺส สาขํ ภญฺเชยฺย       มิตฺตทุพฺโภ หิ ปาปโกติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๑|   ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย    นิสีเทยฺย สเยยฺย วา
                         ขนฺธมฺปิ ตสฺส ฉินฺเทยฺย     อตฺโถ เจ ตาทิโส สิยาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๒|   ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย   นิสีเทยฺย สเยยฺย วา
                         น ตสฺส ๑- ปตฺตํ ภินฺเทยฺย   มิตฺตทุพฺโภ หิ ปาปโกติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๓|   ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย   นิสีเทยฺย สเยยฺย วา
                         สมูลํปิ ตํ อพฺพุยฺห ๑-       อตฺโถเปตาทิโส สิยาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๔|   ยสฺเสกรตฺตึ หิ ๒- ฆเร วเสยฺย
                         ยตฺถนฺนปานํ ปุริโส ลเภถ
                         น ตสฺส ปาปํ มนสาปิ เจตเย ๓-
@เชิงอรรถ:  ม. อพฺพุเห ฯ   ม. ปิ ฯ   ม. จินฺตเย ฯ
                         กตญฺญุตา สปฺปุริเสหิ วณฺณิตา ฯ
     |๑๐๖.๒๔๕|   ยสฺเสกรตฺตึปิ ฆเร วเสยฺย
                         อนฺเนน ปาเนน อุปฏฺฐิโต สิยา
                         น ตสฺส ปาปํ มนสาปิ เจตเย ๑-
                         อทุพฺภปาณี ทหเต มิตฺตทุพฺภึ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๖|   โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ    ปจฺฉา ปาเปน หึสติ
                         อลฺลปาณิหโต โปโส             น โส ภทฺรานิ ปสฺสตีติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๗|   โย ๒- อปฺปทุฏฺฐสฺส นรสฺส ทุสฺสติ
                         สุทฺธสฺส โปสสฺส อนงฺคณสฺส
                         ตเมว พาลํ ปจฺเจติ ปาปํ
                         สุขุโม รโช ปติวาตํว ขิตฺโตติ ๒- ฯ
     |๑๐๖.๒๔๘|   นาหํ เทเวน วา มนุสฺเสน วา
                         อิสฺสริเยน วาหํ สุปฺปสยฺโห
                         ยกฺโขหมสฺมิ ปรมิทฺธิปตฺโต
                         ทูรงฺคโม วณฺณพลูปปนฺโนติ ฯ
     |๑๐๖.๒๔๙|   ปาณิ เต สพฺพโส วณฺโณ    ปญฺจธาโร มธุสฺสโว
                         นานารสา ปคฺฆรนฺติ           มญฺเญหนฺตํ ปุรินฺททํ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๐|   นมฺหิ เทโว น คนฺธพฺโพ      นปิ สกฺโก ปุรินฺทโท
                         เปตํ องฺกุร ชานาหิ                โรรุวมฺหา ๓- อิธาคตํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. จินฺตเย ฯ   ม. โย อปฺปทุฏฺฐสฺส ฯเปฯ ขิตฺโตตีติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
@ สี. ยุ. เภรุวมฺหา ฯ
     |๑๐๖.๒๕๑|   กึสีโล กึสมาจาโร        โรรุวมฺหิ ๑- ปุเร ตฺวํ
                         เกน เต พฺรหฺมจริเยน      ปุญฺญํ ปาณิมฺหิ อิชฺฌติ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๒|   ตนฺตวาโย ปุเร อาสึ     โรรุวสฺมึ ๒- ตทา อหํ
                         สุกิจฺฉวุตฺติ กปโณ          น เม วิชฺชติ ทาตเว ฯ
     |๑๐๖.๒๕๓|   นิเวสนญฺจ ๓- เม อาสิ   อสยฺหสฺส อุปนฺติเก
                         สทฺธสฺส ทานปติโน          กตปุญฺญสฺส ลชฺชิโน ฯ
     |๑๐๖.๒๕๔|   ตตฺถ ยาจนกา ยนฺติ     นานาโคตฺตา วณิพฺพกา
                         เต จ มํ ตตฺถ ปุจฺฉนฺติ      อสยฺหสฺส นิเวสนํ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๕|   กตฺถ คจฺฉาม ๔- ภทฺทํ โว     ตตฺถ ๕- ทานํ ปทียติ
                         เตสาหํ ๖- ปุฏฺโฐ ๗- อกฺขามิ   อสยฺหสฺส นิเวสนํ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๖|   ปคฺคยฺห ทกฺขิณํ พาหุํ      เอตฺถ คจฺฉถ ภทฺทํ โว
                         เอตฺถ ทานํ ปทียติ [๘]-       เตน ปาณิ กามทโท
     |๑๐๖.๒๕๗|   เตน ปาณิ มธุสฺสโว         เตน เม พฺรหฺมจริเยน
                         ปุญฺญํ ปาณิมฺหิ อิชฺฌติ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๘|   น กิร ตฺวํ อทา ทานํ         สกปาณีหิ กสฺสจิ
                         ปรสฺส ทานํ อนุโมทมาโน   ปาณึ ปคฺคยฺห ปาวทิ ฯ
     |๑๐๖.๒๕๙|   เตน ปาณิ กามทโท        เตน ปาณิ มธุสฺสโว
                         เตน เม พฺรหฺมจริเยน         ปุญฺญํ ปาณิมฺหิ อิชฺฌติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. โรรุวสฺมึ ฯ   ยุ. เภรุวสฺมึ ฯ   สี. ยุ. อาเวสนญฺจ ฯ
@ ยุ. ตตฺถ คจฺฉามิ ฯ   ม. ยุ. กตฺถ ฯ   ยุ. เตนาหํ ฯ   ยุ. วกฺขามิ ฯ
@[๘] ม. อสยฺหสฺส นิเวสเน ฯ
     |๑๐๖.๒๖๐|   โย โส ทานมทา ภนฺเต     ปสนฺโน สกปาณีหิ
                         โส หิตฺวา มานุสํ เทหํ          กินฺนุ โส ทิสตํ คโต ฯ
     |๑๐๖.๒๖๑|   นาหํ ชานามิ อสยฺหาสาหิโน
                         องฺคีรสสฺส คตึ อาคตึ วา
                         สุตํ จ เม เวสฺสวณสฺส สนฺติเก
                         สกฺกสฺส สหพฺยตํ คโต อสยฺโห ฯ
     |๑๐๖.๒๖๒|   อลเมว กาตุํ กลฺยาณํ       ทานํ ทาตุํ ยถารหํ
                         ปาณึ กามททํ ทิสฺวา           โก ปุญฺญํ น กริสฺสติ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๓|   โส หิ นูน อิโต คนฺตฺวา     อนุปฺปตฺวาน ทฺวารกํ
                         ทานํ ตํ ๑- ปฏฺฐาปยิสฺสามิ  ยํ มมสฺส สุขาวหํ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๔|   ทสฺสามิ อนฺนปานญฺจ     วตฺถเสนาสนานิ จ
                         ปปญฺจ อุทปานญฺจ            ทุคฺเค สงฺกมนานิ จาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๕|   เกน เต องฺคุลี กุณฺฑา ๒-  มุขญฺจ กุณฺฑลีกตํ
                         อกฺขีนิ จ ปคฺฆรนฺติ            กึ ปาปํ ปกตํ ตยาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๖|   องฺคีรสสฺส คหปติโน        สทฺธสฺส ฆรเมสิโน
                         ตสฺสาหํ ทานวิสฺสคฺเค          ทาเน อธิกโต อหุ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๗|   ตตฺถ ยาจนเก ทิสฺวา        อาคเต โภชนตฺถิเก
                         เอกมนฺตํ อปกฺกมฺม            อกาสึ กุณฺฑลีมุขํ ฯ
     |๑๐๖.๒๖๘|   เตน เม องฺคุลี กุณฺฑา      มุขญฺจ กุณฺฑลีกตํ
                         อกฺขีนิ จ ๓- ปคฺฆรนฺติ         ตํ ปาปํ ปกตํ มยาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. กุณา ฯ   ม. เม ฯ
     |๑๐๖.๒๖๙|   ธมฺเมน เต กาปุริส           มุขญฺจ กุณฺฑลีกตํ
                         อกฺขีนิ จ ปคฺฆรนฺติ            ยํ ตฺวํ ปรสฺส ทานสฺส
                                     อกาสิ กุณฺฑลีมุขนฺติ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๐|   กถํ หิ ทานํ ททมาโน       กเรยฺย ปรปตฺติยํ
                         อนฺนปานํ ขาทนียํ             วตฺถเสนาสนานิ จาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๑|   โส หิ นูน อิโต คนฺตฺวา     อนุปฺปตฺวาน ทฺวารกํ
                         ทานํ ตํ ปฏฺฐาปยิสฺสามิ       ยํ มมสฺส สุขาวหํ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๒|   ทสฺสามนฺนญฺจ ปานญฺจ  วตฺถเสนาสนานิ จ
                         ปปญฺจ อุทปานญฺจ           ทุคฺเค สงฺกมฺมนานิ จาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๓|   ตโต หิ โส นิวตฺติตฺวา       อนุปฺปตฺวาน ทฺวารกํ
                         ทานํ ปฏฺฐยิ องฺกุโร             ยนฺตํ ๑- อสฺส สุขาวหํ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๔|   อทา อนฺนญฺจ ปานญฺจ    วตฺถเสนาสนานิ จ
                         ปปญฺจ อุทปานญฺจ           วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ
     |๑๐๖.๒๗๕|   โก ฉาโต โก จ ตสิโต       โก วตฺถํ ปริทหิสฺสติ ๒-
                         กสฺส สนฺตานิ โยคฺคานิ      อิโต โยเชนฺตุ วาหนํ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๖|   โก ฉตฺติจฺฉติ คนฺธญฺจ      โก มาลํ โก อุปาหนํ
                         อิติ สุ ตตฺถ โฆเสนฺติ           กปฺปกา สูทมาคธา
                         สทา สายญฺจ ปาโต จ        องฺกุรสฺส นิเวสเนติ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๗|   สุขํ สุปติ องฺกุโร              อิติ ชานาติ มํ ชโน
@เชิงอรรถ:  ม. ยํ ตุมสฺส ฯ   ยุ. ปริวสฺสติ ฯ
                         ทุกฺขํ สุปามิ สินฺธุก ๑-          ยํ น ปสฺสามิ ยาจเก ฯ
     |๑๐๖.๒๗๘|   สุขํ สุปติ องฺกุโร              อิติ ชานาติ มํ ชโน
                         ทุกฺขํ สินฺธุก ๑- สุปามิ        อปฺปเก สุ วณิพฺพเกติ ฯ
     |๑๐๖.๒๗๙|   สกฺโก เจ เต วรํ ทชฺชา      ตาวตึสานมิสฺสโร
                          กิสฺส สพฺพสฺส โลกสฺส         วรมาโน วรํ วเรติ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๐|   สกฺโก เจ เม วรํ ทชฺชา      ตาวตึสานมิสฺสโร
                         กาลุฏฺฐิตสฺส เม สโต          สุริยุคฺคมนํ ปติ ฯ
                         ทิพฺพา ภกฺขา ปาตุภเวยฺยุํ  สีลวนฺโต จ ยาจกา
     |๑๐๖.๒๘๑|   ททโต เม น ขีเยถ           ทตฺวา นานุตปฺเปยฺยาหํ
                          ททํ จิตฺตํ ปสาเทยฺย           เอวํ สกฺก ๒- วรํ วเรติ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๒|   น สพฺพวิตฺตานิ ปเร ปเวจฺเฉ
                         ทเทยฺย ทานญฺจ ธนญฺจ รกฺเข
                         ตสฺมา หิ ทานา ธนเมว เสยฺโย
                         อติปฺปทาเนน กุลา น โหนฺติ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๓|   อิทานมติทานญฺจ           น ปสํสนฺติ ปณฺฑิตา
                         ตสฺมา หิ ทานา ธนเมว เสยฺโย
                         สเมน วตฺเตยฺย ส ธีรธมฺโมติ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๔|   อโห วตาเร อหเมว ทชฺชํ
                         สนฺโต หิ มํ สปฺปุริสา ภเชยฺยุํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สินฺธก ฯ   ม. เอตํ สกฺกํ ฯ  สกฺกวรนฺติปิ ทิสติ ฯ
                         เมโฆว นินฺนานิ หิ ๑- ปูรยนฺโต
                         สนฺตปฺปเย สพฺพวณิพฺพกานํ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๕|   ยสฺส ยาจนเก ทิสฺวา        มุขวณฺโณ ปสีทติ
                          ทตฺวา อตฺตมโน โหติ         ตํ ฆรํ วสโต สุขํ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๖|   ยสฺส ยาจนเก ทิสฺวา        มุขวณฺโณ ปสีทติ ฯ
                         ทตฺวา อตฺตมโน โหติ          เอสา ยญฺญสฺส ๒- สมฺปทา ฯ
     |๑๐๖.๒๘๗|   ปุพฺเพว ทานา สุมโน       ททํ จิตฺตํ ปสาทเย ๓-
                         ทตฺวา อตฺตมโน โหติ         เอสา ๔- ยญฺญสฺส สมฺปทาติ ฯ
     |๑๐๖.๒๘๘|   สฏฺฐิวาหสหสฺสานิ          องฺกุรสฺส นิเวสเน
                         โภชนํ ทียเต นิจฺจํ              ปุญฺญเปกฺขสฺส ชนฺตุโน ฯ
     |๑๐๖.๒๘๙|   ติสหสฺสานิ สูทานิ ๕-      อามุตฺตมณิกุณฺฑลา
                         องฺกุรํ อุปชีวนฺติ                ทาเน ยญฺญสฺส ปาวฏา ฯ
     |๑๐๖.๒๙๐|   สฏฺฐิปุริสสหสฺสานิ          อามุตฺตมณิกุณฺฑลา
                         องฺกุรสฺส มหาทาเน           กฏฺฐํ ผาเลนฺติ มาณวา ฯ
     |๑๐๖.๒๙๑|   โสฬสิตฺถิสหสฺสานิ          สพฺพาลงฺการภูสิตา
                         องฺกุรสฺส มหาทาเน           วิธา ปิณฺเฑนฺติ นาริโย ฯ
     |๑๐๖.๒๙๒|   โสฬสิตฺถิสหสฺสานิ          สพฺพาลงฺการภูสิตา
                         องฺกุรสฺส มหาทาเน          ทพฺพิคฺคาหา อุปฏฺฐิตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปริปูรยนฺโต ฯ   สี. ยุ. ปุญฺญสฺส ฯ   ยุ. ปสาเทยฺย ฯ   ยุ. เอโส ฯ
@ ยุ. ชนา ติสหสฺสา สูทา ฯ
     |๑๐๖.๒๙๓|   พหุํ พหูนํ ปาทาสิ          จิรํ ปาทาสิ ขตฺติโย
                         สกฺกจฺจญฺจ สหตฺถา จ      วิตฺตึ กตฺวา ปุนปฺปุนํ ฯ
     |๑๐๖.๒๙๔|   พหุมาเส จ ปกฺเข จ       อุตุสํวจฺฉรานิ จ
                         มหาทานํ ปวตฺเตสิ          องฺกุโร ทีฆมนฺตรํ ฯ
     |๑๐๖.๒๙๕|   เอวํ ทตฺวา ยชิตฺวา จ     องฺกุโร ทีฆมนฺตรํ
                         โส หิตฺวา มานุสํ เทหํ       ตาวตึสูปโค อหูติ ฯ
     |๑๐๖.๒๙๖|   กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวาน       อนุรุทฺธสฺส อินฺทโก
                         โส หิตฺวา มานุสํ เทหํ         ตาวตึสูปโค อหุ ฯ
     |๑๐๖.๒๙๗|   ทสหิ ฐาเนหิ องฺกุรํ        อินฺทโก อติโรจติ
                         รูเป สทฺเท รเส คนฺเธ         โผฏฺฐพฺเพ จ มโนรเม
     |๑๐๖.๒๙๘|   อายุนา ยสสา เจว        วณฺเณน จ สุเขน จ
                         อาธิปจฺเจน องฺกุรํ              อินฺทโก อติโรจตีติ ฯ
     |๑๐๖.๒๙๙|   มหาทานํ ตยา ทินฺนํ      องฺกุร ทีฆนนฺตรํ
                         อวิทูเร นิสินฺโนสิ                อาคจฺฉ มม สนฺติเกติ ๑- ฯ
     |๑๐๖.๓๐๐|   ตาวตึเส ยทา พุทฺโธ      สิลายํ ปณฺฑุกมฺพเล
                         ปาริฉตฺตกมูลมฺหิ             วิหาสิ ปุริสุตฺตโม ฯ
     |๑๐๖.๓๐๑|   ทสสุ โลกธาตูสุ            สนฺนิปติตฺวาน เทวตา
                         ปยิรุปาสนฺติ สมฺพุทฺธํ       วสนฺตํ นคมุทฺธนิ ฯ
     |๑๐๖.๓๐๒|   น โกจิ เทโว วณฺเณน    สมฺพุทฺธํ อติโรจติ
                         สพฺเพ เทเว อติกฺกมฺม ๒-    สมฺพุทฺโธว วิโรจติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. มหาทานํ ฯเปฯ  สนฺติเกตีติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ   สี. ยุ. อธิคยฺห ฯ
     |๑๐๖.๓๐๓|   โยชนานิ ทส เจว       องฺกุโรยํ ตทา อหุ
                         อวิทูเรว พุทฺธสฺส            อินฺทโก อติโรจติ ฯ
     |๑๐๖.๓๐๔|   โอโลเกตฺวาน สมฺพุทฺโธ    องฺกุรญฺจาปิ อินฺทกํ
                         ทกฺขิเณยฺยํ สมฺภาเวนฺโต ๑- อิทํ วจนมพฺรูวิ ๒-
     |๑๐๖.๓๐๕|   มหาทานํ ตยา ทินฺนํ   องฺกุร ทีฆมนฺตรํ
                         อติทูเร นิสินฺโนสิ           อาคจฺฉ มม สนฺติกํ ๓- (อิติ) ฯ
     |๑๐๖.๓๐๖|   โจทิโต ภาวิตตฺเตน     องฺกุโร อิทมพฺรูวิ
                         กึ มยฺหํ เตน ทาเนน      ทกฺขิเณยฺเยน สุญฺญตํ ฯ
     |๑๐๖.๓๐๗|   อยํ โส อินฺทโก ยกฺโข  ทชฺชา ทานํ ปริตฺตกํ
                         อติโรจติ อเมฺหหิ            จนฺโท ตารคเณ ยถา (อิติ) ฯ
     |๑๐๖.๓๐๘|   อุชฺชงฺคเล ๔- ยถา เขตฺเต   พีชํ พหุํปิ โรปิตํ
                         น ผลํ วิปุลํ โหติ ๕-        นปิ โตเสติ กสฺสกํ
     |๑๐๖.๓๐๙|   ตเถว ทานํ พหุกํ        ทุสฺสีเลสุ ปติฏฺฐิตํ
                         น ผลํ วิปุลํ โหติ ๕-        นปิ โตเสติ ทายกํ ฯ
     |๑๐๖.๓๑๐|   ยถาปิ ภทฺทเก เขตฺเต พีชํ อปฺปมฺปิ โรปิตํ
                         สมฺมาธารํ ปเวจฺฉนฺเต   ผลํ โตเสติ กสฺสกํ
     |๑๐๖.๓๑๑|   ตเถว สีลวนฺเตสุ        คุณวนฺเตสุ ตาทิสุ
                         อปฺปกํปิ กตํ การํ          ปุญฺญํ โหติ มหปฺผลนฺติ ฯ
     |๑๐๖.๓๑๒|   วิเจยฺย ทานํ ทาตพฺพํ    ยตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปภาเวนฺโต ฯ   ม. วจนมพฺรวิ ฯ   ม. สนฺติเกติ ฯ   ยุ. อุชฺฌงฺคเล ฯ
@ ม. น วิปุลผลํ โหติ ฯ ยุ. น วิปุลํ น ผลํ โหติ ฯ
                         วิเจยฺย ทานํ ทตฺวาน   สคฺคํ คจฺฉนฺติ ทายกา ฯ
     |๑๐๖.๓๑๓|   วิเจยฺย ทานํ สุคตปฺปสฏฺฐํ
                         เย ทกฺขิเณยฺยา อิธ ชีวโลเก
                         เอเตสุ ทินฺนานิ มหปฺผลานิ
                         พีชานิ วุตฺตานิ ยถา สุเขตฺเตติ ฯ
                                     องฺกุรเปตวตฺถุ นวมํ ฯ
     [๑๐๗]   |๑๐๗.๓๑๔| ๑๐ ทิวาวิหารคตํ ภิกฺขุํ    คงฺคาตีเร นิสินฺนกํ
                         ตํ เปตี อุปสงฺกมฺม           ทุพฺพณฺณา ภีรุทสฺสนา
     |๑๐๗.๓๑๕|   เกสา จสฺสา อติทีฆา  ยาว ภุมฺมาวลมฺพเร
                         เกเสหิ สา ปฏิจฺฉนฺนา      สมณํ เอตมพฺรูวีติ ฯ
     |๑๐๗.๓๑๖|   ปญฺจปณฺณาสวสฺสานิ    ยโต กาลกตา อหํ
                         นาภิชานามิ ภุตฺตํ วา       ปีตํ วา ปน ปานียํ
                         เทหิ ตฺวํ ปานียํ ภนฺเต       ตสิตา ปานียาย เมติ ฯ
     |๑๐๗.๓๑๗|   อยํ สีโตทกา คงฺคา    หิมวนฺตโต สนฺทติ
                         ปิว เอตฺโต คเหตฺวาน      กึ มํ ยาจสิ ปานียํ (อิติ) ฯ
     |๑๐๗.๓๑๘|   สจาหํ ภนฺเต คงฺคาย  สยํ คณฺหามิ ปานียํ
                         โลหิตํ เม ปริวตฺตติ         ตสฺมา ยาจามิ ปานียํ (อิติ) ฯ
     |๑๐๗.๓๑๙|   กินฺนุ กาเยน วาจาย  มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน          คงฺคา เต โหติ โลหิตํ (อิติ) ฯ
     |๑๐๗.๓๒๐|   ปุตฺโต เม อุตฺตโร นาม   สทฺโธ อาสิ อุปาสโก
                         โส จ มยฺหํ อกามาย       สมณานํ ปเวจฺฉติ
     |๑๐๗.๓๒๑|   จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ   ปจฺจยํ สยนาสนํ ฯ
                         ตมหํ ปริภาสามิ            มจฺเฉเรน อุปทฺทุตา
     |๑๐๗.๓๒๒|   ยนฺตํ มยฺหํ อกามาย  สมณานํ ปเวจฺฉสิ
                         จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ         ปจฺจยํ สยนาสนํ ฯ
     |๑๐๗.๓๒๓|   เอตนฺเต ปรโลกสฺมึ   โลหิตํ โหตุ อุตฺตร
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน      คงฺคา เม โหติ โลหิตนฺติ ฯ
                                    อุตฺตรมาตุเปติวตฺถุ ทสมํ ฯ
     [๑๐๘]   |๑๐๘.๓๒๔| ๑๑ อหํ ปุเร ปพฺพชิตสฺส ภิกฺขุโน
                         สุตฺตํ อทาสิ อุปคมฺม ยาจิตา ตสฺส
                         วิปาโก วิปุลํ ผลูปลพฺภติ
                         พหู ๑- จ เม อุปฺปชฺชเร วตฺถโกฏิโย ฯ
     |๑๐๘.๓๒๕|   ปุปฺผาภิกิณฺณํ รมิตํ วิมานํ
                         อเนกจิตฺตํ นรนาริเสวิตํ
                         สาหํ ภุญฺชามิ จ ปารุปามิ จ
                         ปหูตวิตฺตา น จ ตาว ขียติ ฯ
     |๑๐๘.๓๒๖|   ตสฺเสว กมฺมสฺส วิปากมนฺวฺยา ๒-
                         สุขญฺจ สาตญฺจ อิธูปลพฺภติ
                         สาหํ คนฺตฺวา ปุนเทว มานุสํ
@เชิงอรรถ:  ม. พหุกา ฯ   อนฺวายาติปิ ทิสฺสติ ฯ
                         กาหามิ ปุญฺญานิ นยยฺยปุตฺต มนฺติ ฯ
     |๑๐๘.๓๒๗|   สตฺต ตุวํ วสฺสสตา อิธาคตา
                         ชิณฺณา จ วุฑฺฒา จ ตหึ ภวิสฺสสิ
                         สพฺเพว เต กาลกตา จ ญาตกา
                         ตฺวํ ๑- ตตฺถ คนฺตฺวาน อิโต กริสฺสสีติ ฯ
     |๑๐๘.๓๒๘|   สตฺเตว วสฺสานิ อิธาคตาย เม
                         ทิพฺพญฺจ สุขญฺจ สมปฺปิตาย
                         สาหํ คนฺตฺวา ปุนเรว มานุสํ
                         กาหามิ ปุญฺญานิ นยยฺยปุตฺต มนฺติ ฯ
     |๑๐๘.๓๒๙|   โส ตํ คเหตฺวาน ปสยฺห พาหายํ
                         ปจฺจานยิตฺวาน ปุนเรว ๒- เถรึ สุทุพฺพลํ
                         วชฺเชสิ อญฺญํปิ ชนํ อิธาคตํ
                         กโรถ ปุญฺญานิ สุขูปลพฺภตีติ ฯ
     |๑๐๘.๓๓๐|   ทิฏฺฐา มยา อกเตน สาธุนา
                         เปตา วิหญฺญนฺติ ตเถว มานุสา
                         กมฺมญฺจ กตฺวา สุขเวทนียํ
                         เทวา มนุสฺสา จ สุเข ฐิตา ปชาติ ฯ
                                    สุตฺตเปตวตฺถุ เอกาทสมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. กึ ฯ   ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
     [๑๐๙]   |๑๐๙.๓๓๑| ๑๒ โสวณฺณโสปาณผลกา    โสวณฺณวาลุกสนฺถตา ๑-
                         ตตฺถ โสคนฺธิยา วคฺคู              สุจิคนฺธา มโนรมา
     |๑๐๙.๓๓๒|   นานารุกฺเขหิ สญฺฉนฺนา    นานาคนฺธสเมริตา
                         นานาปทุมสญฺฉนฺนา            ปุณฺฑรีกสโมหตา ๒- ฯ
     |๑๐๙.๓๓๓|   สุรภี สมฺปวายนฺติ            มนุญฺญา มาลุเตริตา
                         หํสโกญฺจาภิรุทา จ                จกฺกวากาภิกุชิตา
     |๑๐๙.๓๓๔|   นานาทิชคณากิณฺณา      นานาสรคณายุตา
                         นานาผลธรา รุกฺขา               นานามาลธรา ๓- วนา ฯ
     |๑๐๙.๓๓๕|   น มนุสฺเสสุ อีทิสํ             นครํ ยาทิสํ อิทํ
                         ปาสาทา จ พหุกา ตุยฺหํ        โสวณฺณรูปิยมยา
                         ททฺทลฺลมานา อาเภนฺติ        สมนฺตา จตุโร ทิสา ฯ
     |๑๐๙.๓๓๖|   ปญฺจ ทาสีสตา ตุยฺหํ       ยา เตมา ปริจาริกา
                         ตา กมฺพุกายูรธรา                กญฺจนาเจลภูสิตา ๔- ฯ
     |๑๐๙.๓๓๗|   ปลฺลงฺกา พหุกา ตุยฺหํ      โสวณฺณรูปิยมยา ๕-
                         กทลีมิคสญฺฉนฺนา               สชฺชา ๖- โคณกสนฺถตา
     |๑๐๙.๓๓๘|   ยตฺถ ตุวํ วาสุปคตา         สพฺพกามสมิทฺธินี ฯ
                         สมฺปตฺตาย อฑฺฒรตฺตาย       ตโต อุฏฺฐาย คจฺฉสิ
     |๑๐๙.๓๓๙|   อุยฺยานภูมึ คนฺตฺวาน       โปกฺขรญฺญา สมนฺตโต ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ... สณฺฐิตา ฯ   ยุ. ... สมาคตา ฯ   ม. นานาปุปฺผธารา ฯ
@ ม. กญฺจนาเวฬภูสิตา  ยุ. รุจิยามยา ฯ   ยุ. สญฺชาโต
@โคณกสณฺฐิตา ฯ
                         ตสฺสา ตีเร ตุวํฐาสิ            หริเต สทฺทเล สุเภ
     |๑๐๙.๓๔๐|   ตโต เต กณฺณมุณฺโฑ จ    สุนโข องฺคมงฺคานิ ขาทติ ฯ
                         ยทา จ ขายิตา อาสิ              อฏฺฐิสงฺขลิกา กตา
                         โอคาหสิ โปกฺขรณึ                โหติ กาโย ยถา ปุเร ฯ
     |๑๐๙.๓๔๑|   ตโต ตฺวํ องฺคปจฺจงฺคี ๑-   สุจารู ปิยทสฺสนา
                         วตฺเถน ปารุปิตฺวาน               อายาสิ มม สนฺติกํ ฯ
     |๑๐๙.๓๔๒|   กินฺนุ กาเยน วาจาย มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน               กณฺณมุณฺโฑ จ สุนโข
                                     องฺคมงฺคานิ ขาทตีติ ฯ
     |๑๐๙.๓๔๓|   กิมฺพิลายํ คหปติ       สทฺโธ อาสิ อุปาสโก
                         ตสฺสาหํ ภริยา อาสิ             ทุสฺสีลา อติจารินี ฯ
     |๑๐๙.๓๔๔|   เอวมาติจรมานาย ๒- สามิโก เอตทพฺรูวิ ๓-
                         เนตํ ฉนฺนํ ปฏิรูปํ                ยํ ตฺวํ อติจราสิ มํ ฯ
     |๑๐๙.๓๔๕|   สาหํ โฆรญฺจ สปถํ    มุสาวาทํ อภาสิสฺสํ
                         นาหนฺตํ อติจรามิ               กาเยน อุท เจตสา
     |๑๐๙.๓๔๖|   สจาหนฺตํ อติจรามิ    กาเยน อุท เจตสา
                         อยํ กณฺณมุณฺโฑ สุนโข      องฺคมงฺคานิ ขาทตุ ฯ
     |๑๐๙.๓๔๗|   ตสฺส กมฺมสฺส วิปากํ   มุสาวาทสฺส จูภยํ
                         สตฺตวสฺสสตานิ ๔- จ          อนุภตํ ยโตปิ เม
@เชิงอรรถ:  อุคฺคจฺฉนฺตี ฯ ม. องฺคปจฺจงฺคา ฯ   ม. โส มํ อติจรมานาย ฯ
@ ม. เอตทพฺรวิ ฯ   ม. สตฺเตว ฯ
                         กณฺณมุณฺโฑ จ สุนโข         องฺคมงฺคานิ ขาทตีติ ฯ
     |๑๐๙.๓๔๘|   ตฺวญฺจ เทว พหูปกาโร  อตฺถาย เม อิธาคโต
                         สุมุตฺตาหํ กณฺณมุณฺฑสฺส    อโสกา อกุโตภยา
     |๑๐๙.๓๔๙|   นาหํ เทว นมสฺสามิ   ยาจามิ อญฺชลีกตา
                         ภุญฺช อมานุเส กาเม          รม เทว มยา สหาติ ฯ
     |๑๐๙.๓๕๐|   ภุตฺตา ๑- อมานุสา กามา   รมิโตมฺหิ ตยา สห
                         ตาหํ สุภเค ยาจามิ             ขิปฺปํ ปฏินยาหิ มนฺติ ฯ
                                     กณฺณมุณฺฑเปตวตฺถุ ทฺวาทสมํ ฯ
     [๑๑๐]   |๑๑๐.๓๕๑| ๑๓ อหุ ราชา พฺรหฺมทตฺโต    ปญฺจาลานํ รเถสโภ
                         อโหรตฺตานมจฺจยา            ราชา กาลมกฺรุพฺพถ ๒- ฯ
     |๑๑๐.๓๕๒|   ตสฺส อาฬาหนํ คนฺตฺวา   ภริยา กนฺทติ อุพฺพรี
                         พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี        พฺรหฺมทตฺตาติ กนฺทติ ฯ
     |๑๑๐.๓๕๓|   อิสิ จ ตตฺถ อาคจฺฉิ         สมฺปนฺนจรณมุนิ
                         โส จ ตตฺถ อปุจฺฉิตฺถ          เย ตตฺถ สุ สมาคตา
     |๑๑๐.๓๕๔|   กสฺส จิทํ อาฬาหนํ         นานาคนฺธสเมริตํ
                         กสฺสายํ กนฺทติ ภริยา         อิโต ทูรคตํ ปตึ
                         พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี        พฺรหฺมทตฺตาติ กนฺทติ ฯ
     |๑๑๐.๓๕๕|   เต จ ตตฺถ วิยากํสุ          เย ตตฺถ สุ สมาคตา
                         พฺรหฺมทตฺตสฺส ภทนฺเต       พฺรหฺมทตฺตสฺส มาริส
@เชิงอรรถ:  ยุ. ภุตฺวา ฯ   สี. ยุ. กาลํ กริ ตทา ฯ
     |๑๑๐.๓๕๖|   ตสฺส อิทํ อาฬาหนํ         นานาคนฺธสเมริตํ
                         ตสฺสายํ กนฺทติ ภริยา         อิโต ทูรคตํ ปตึ
                         พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี        พฺรหฺมทตฺตาติ กนฺทตีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๕๗|   ฉฬาสีติสหสฺสานิ           พฺรหฺมทตฺตสฺส นามกา
                         อิมสฺมึ อาฬาหเน ทฑฺฒา   เตสํ กํ อนุโสจสีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๕๘|   โย ราชา จูฬนีปุตฺโต        ปญฺจาลานํ รเถสโภ
                         ตํ ภนฺเต อนุโสจามิ            ภตฺตารํ สพฺพกามทนฺติ ฯ
     |๑๑๐.๓๕๙|   สพฺเพวเหสุํ ราชาโน       พฺรหฺมทตฺตสฺส นามกา
                         สพฺเพว จูฬนีปุตฺตา            ปญฺจาลานํ รเถสภา
     |๑๑๐.๓๖๐|   สพฺเพสํ อนุปุพฺเพน        มเหสิตฺตํ อการยิ
                         กสฺมา ปุริมเก หิตฺวา          ปจฺฉิมํ อนุโสจสีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๖๑|   อาตุเม อิตฺถิภูตาย          ทีฆรตฺตาย มาริส
                         ยสฺสา เม อิตฺถิภูตาย          สํสาเร พหุ ภาสสีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๖๒|   อหุ อิตฺถี อหุ ปุริโส         ปสุโยนึปิ ๑- อาคมา
                         เอวเมตํ อตีตานํ                ปริยนฺโต น ทิสฺสตีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๖๓|   อาทิตฺตํ วต มํ สนฺตํ         ฆตสิตฺตํว ปาวกํ
                         วารินา วิย โอสิญฺจํ             สพฺพํ นิพฺพาปเย ทรํ
     |๑๑๐.๓๖๔|   อพฺพูฬฺหิ ๒- วต เม สลฺลํ   โสกํ หทยนิสฺสิตํ
                         โย เม โสกปเรตาย             ปติโสกํ อปานุทิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปสุํ โยนึปิ  อคมา ฯ   ม. อพฺฬหี ฯ  ยุ. อพฺพูฬฺหํ ฯ
     |๑๑๐.๓๖๕|   สาหํ อพฺพูฬฺหสลฺลาสฺมิ   สีติภูตาสฺมิ นิพฺพุตา
                         น โสจามิ น โรทามิ            ตว สุตฺวา มหามุนีติ ฯ
     |๑๑๐.๓๖๖|   ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา          สมณสฺส สุภาสิตํ
                         ปตฺตจีวรมาทาย                ปพฺพชิ อนคาริยํ
     |๑๑๐.๓๖๗|   สา จ ปพฺพชิตา สนฺตา    อคารสฺมา อนคาริยํ
                         เมตฺตํ จิตฺตํ อภาเวสิ           พฺรหฺมโลกุปปตฺติยา
     |๑๑๐.๓๖๘|   คามา คามํ วิจรนฺตี         นิคเม ราชธานิโย ฯ
                         อุรุเวลํ ๑- นาม โส คาโม  ยตฺถ กาลมกฺรุพฺพถ
     |๑๑๐.๓๖๙|   เมตฺตจิตฺตํ อาภาเวตฺวา ๒- พฺรหฺมโลกุปปตฺติยา
                         อิตฺถีจิตฺตํ วิราเชตฺวา           พฺรหฺมโลกุปคา อหูติ ฯ
                                     อุพฺพรีเปตวตฺถุ เตรสมํ ฯ
                                          อุทฺทานํ ฯ
               ปณฺฑุมาตา ๓- ปติยา จ      นนฺทิ กุณฺฑลินา ฆโต
               เทฺวเสฏฺฐี ตนฺตวาโย ๔-       วิหารสุตฺตโสวานอุพฺพรีติ ๕- ฯ
                                     อุพฺพรีวคฺโค ทุติโย ฯ
                                        -------------
                                     ตติโย จูฬวคฺโค
     [๑๑๑]   |๑๑๑.๓๗๐| ๑ อภิชฺชมาเน วาริมฺหิ  คงฺคาย อิธ คจฺฉสิ
                         นคฺโค ปุพฺพฑฺฒเปโตว        มาลาธารี อลงฺกโต
                         กุหึ คมิสฺสสิ เปโต ๖-          กตฺถ วาโส ภวิสฺสตีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อุรุเวฬา ฯ   ยุ. อภาเวตฺวา ฯ   ม. โมจกํ มาตา มตฺตา จ นนฺทา ฯ
@ ม. ตุนฺนวาโย จ อุตฺตรสุตฺตกณฺณอุพฺพรีติ ฯ   อิทํ อุทฺทานํ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. เปต ฯ
     |๑๑๑.๓๗๑|   จุนฺทฏฺฐิลํ ๑- คมิสฺสามิ    เปโต โส อิติ ภาสติ ๒-
                         อนฺตเร วาสภคามํ                พาราณสิยา ๓- ว สนฺติเก ฯ
     |๑๑๑.๓๗๒|   ตญฺจ ทิสฺวา มหามตฺโต   โกลิโย อิติ วิสฺสุโต
                         สตฺตุภตฺตญฺจ เปตสฺส          ปีตกญฺจ ยุคํ อทา ฯ
     |๑๑๑.๓๗๓|   นาวาย ติฏฺฐมานาย       กปฺปกสฺส อทาปยิ
                         กปฺปกสฺส ปทินฺนมฺหิ            ฐาเน เปตสฺส ทิสฺสถ ฯ
     |๑๑๑.๓๗๔|   ตโต สุวตฺถวสโน             มาลาธารี อลงฺกโต
                         ฐาเน ฐิตสฺส เปตสฺส             ทกฺขิณา อุปกปฺปถ
                         ตสฺมา ทชฺเชถ เปตานํ           อนุกมฺปาย ปุนปฺปุนนฺติ ฯ
     |๑๑๑.๓๗๕|   สาหุนฺนวาสิโน ๔- เอเก    อญฺเญ เกสนิวาสิโน ๕-
                         เปตา ภตฺตาย คจฺฉนฺติ          ปกฺกมนฺติ ทิโส ทิสํ ฯ
     |๑๑๑.๓๗๖|   ทูเรเปเก ๖- ปธาวิตฺวา     อลทฺธา จ นิวตฺตเร
                         ฉาตา ปมุจฺฉิตา คนฺตฺวา ๗-  ภูมิยํ ปฏิสุมฺภิตา
     |๑๑๑.๓๗๗|   เกจิ ตตฺถ จ ปติตา ๘-      ภูมิยํ ปฏิสุมฺภิตา
                         ปุพฺเพ อกตกลฺยาณา           อคฺคิทฑฺฒาว อาตเป ฯ
     |๑๑๑.๓๗๘|   มยํ ๙- ปุพฺเพ ปาปธมฺมา     ฆรณี กุลมาตโร
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ            ทีปํ นากมฺห อตฺตโน ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. จุนฺทตฺถิยํ ฯ   ยุ. ภาสสิ ฯ   ม. พาราณสึ จ ... ฯ   ม. สาตุนฺน ... ฯ
@ ม. ... วาสินา ฯ   ม. ยุ. ทูเร เอเก ฯ   ม. ยุ. ภนฺตา ฯ   ม. เต จ ตตฺถ
@ ม. เต จ ตตฺถ ปปติตา ฯ   ยุ. มยมฺปิ ฯ
     |๑๑๑.๓๗๙|   ปหูตํ อนฺนปานํ หิ            อปิสฺสุ ๑- อวกิรียติ
                         สมคฺคเต ๒- ปพฺพชิเต         น จ กิญฺจิ อทมฺหเส ฯ
     |๑๑๑.๓๘๐|   อกมฺมกามา อลสา         สาธุกามา มหคฺฆสา
                         อาโลปปิณฺฑทาตาโร           ปฏิคฺคเห ปริภาสิตา ๓- ฯ
     |๑๑๑.๓๘๑|   เต ฆรา ตา ว ทาสิโย       ตาเนวาภรณานิ โน
                         เต อญฺเญ ปริจาเรนฺติ ๔-     มยํ ทุกฺขสฺส ภาคิโน
     |๑๑๑.๓๘๒|   เวณึ วา อวญฺญา โหนฺติ  รถการี จ ทุพฺภิกา
                         จณฺฑาลี กปณา โหนฺติ        กปฺปกา ๖- จ ปุนปฺปุนํ ฯ
     |๑๑๑.๓๘๓|   ยานิ ยานิ นิหีนานิ          กุลานิ กปณานิ จ
                         เตสุ เตเสฺวว ชายนฺติ            เอสา มจฺฉริโน คติ ฯ
     |๑๑๑.๓๘๔|   ปุพฺเพ จ กตกลฺยาณา     ทายกา วีตมจฺฉรา
                         สคฺคนฺเต ปริปูเรนฺติ             โอภาเสนฺติ จ นนฺทนํ ฯ
     |๑๑๑.๓๘๕|   เวชยนฺเต จ ปาสาเท       รมิตฺวา กามกามิโน
                         อุจฺจากุเลสุ ชายนฺติ             สโภเคสุ ตโต จุตา ฯ
     |๑๑๑.๓๘๖|    กูฏาคาเร จ ปาสาเท      ปลฺลงฺเก โคณกตฺถเต ๗-
                          วีชิตงฺคา โมรหตฺเถหิ            กุเล ชาตา ยสสฺสิโน ฯ
     |๑๑๑.๓๘๗|   องฺคโต องฺคํ ๘- คจฺฉนฺติ  มาลาธารี อลงฺกตา
                         ชาติโย ๙- อุปติฏฺฐนฺติ         สายํ ปาตํ สุเขสิโน ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อปิสุ ฯ   ยุ. สมาคเต ฯ   ม. ยุ. ปริภาสิมฺหเส ฯ   ยุ. ปริหาเรนฺติ ฯ
@ ม. เวณี ฯ   ยุ. นฺหามินี ฯ   ยุ. โคณสณฺฐิเต ฯ   ยุ. องฺกโต องฺกํ ฯ
@ ม. ภาติโย ฯ
     |๑๑๑.๓๘๘|   นยิทํ อกตปุญฺญานํ          กตปุญฺญานเมวิทํ
                         อโสกํ นนฺทนํ รมฺมํ                ติทสานํ มหาวนํ
     |๑๑๑.๓๘๙|   สุขํ อกตปุญฺญานํ             อิธ นตฺถิ ปรตฺถ จ
                         สุขญฺจ กตปุญฺญานํ              อิธ เจว ปรตฺถ จ ฯ
     |๑๑๑.๓๙๐|   เตสํ สหพฺยกามานํ           กตฺตพฺพํ กุสลํ พหุํ
                         กตปุญฺญา หิ โมทนฺติ            สคฺเค โภคสมงฺคิโนติ ฯ
                                     อภิชฺชมานเปตวตฺถุ ปฐมํ ฯ
     [๑๑๒]   |๑๑๒.๓๙๑| ๒ กุณฺฑินคริโย เถโร   สานวาสินิวาสิโก ๑-
                         โปฏฺฐปาโทติ นาเมน    สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย ฯ
     |๑๑๒.๓๙๒|   ตสฺส มาตา ปิตา ภาตา      ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน              เปตโลกํ อิโต คตา ฯ
     |๑๑๒.๓๙๓|   เต ทุคฺคตา สูจิกฏฺฐา          กิลนฺตา นคฺคิโน กิสา
                         โอตฺตปฺปนฺตา ๒- มหตฺตาสา    น เทสฺสนฺติ กุรูริโน ฯ
     |๑๑๒.๓๙๔|   ตสฺส ภาตา วิตริตฺวา          นคฺโค เอกปเถกโก
                         จตุกุณฺฑิโก ภวิตฺวาน            เถรสฺส ทสฺสยิตุมํ ฯ
     |๑๑๒.๓๙๕|   เถโร จามนสิกตฺวา            ตุณฺหีภูโต อติกฺกมิ ๓-
                         โส จ วิญฺญาปยิ เถรํ             ภาตา เปตํ ๔- คโต อหํ ฯ
     |๑๑๒.๓๙๖|   มาตา ปิตา จ เต ภนฺเต      ทุคฺคตา ยมโลกิกา
@เชิงอรรถ:  ยุ. สานุวาสินิวาสิโน ฯ   ม. ยุ. อุตฺตสนฺตา มหาตาสา ฯ   ยุ. อปกฺกมิ ฯ
@ ยุ. อปกฺกมิ ฯ  ยุ. เปตาคโต ฯ
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน             เปตโลกํ อิโต คตา
     |๑๑๒.๓๙๗|   เต ทุคฺคตา สูจิกฏฺฐา       กิลนฺตา นคฺคิโน กิสา
                         โอตฺตปฺปนฺตา ๑- มหตฺตาสา   น เทสฺสนฺติ กุรูริโน ฯ
     |๑๑๒.๓๙๘|   อนุกมฺปสฺสุ การุณิโก      ทตฺวา อนฺวาทิสาหิ โน
                         ตว ทินฺเนน ทาเนน             ยาเปสฺสนฺติ กุรูริโนติ ฯ
     |๑๑๒.๓๙๙|   เถโร จริตฺวา ปิณฺฑาย     ภิกฺขู อญฺเญ จ ทฺวาทส
                         เอกชฺฌํ สนฺนิปตึสุ              ภตฺตวิสฺสคฺคการณา ฯ
     |๑๑๒.๔๐๐|   เถโร สพฺเพปิ เต อาห       ยถา ลทฺธํ ททาถ เม
                         สงฺฆภตฺตํ กริสฺสามิ             อนุกมฺปาย ญาตีนํ ฯ
     |๑๑๒.๔๐๑|   นิยฺยาทยึสุ ๒- เถรสฺส     เถโร สงฺฆํ นิมนฺตยิ
                         ทตฺวา อนฺวาทิสิ เถโร          ปิตุ มาตุ จ ภาตุโน
                         อิทํ เม ญาตีนํ โหตุ             สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๑๑๒.๔๐๒|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ           โภชนํ อุปปชฺชถ
                         สุจึ ปณีตํ สมฺปนฺนํ             อเนกรสพฺยญฺชนํ
     |๑๑๒.๔๐๓|   ตโต อุทฺทิสฺสติ ๓- ภาตา  วณฺณวา พลวา สุขี ฯ
                         ปหูตํ โภชนํ ภนฺเต               ปสฺส นคฺคมฺหเส มยํ
                         ตถา ภนฺเต ปรกฺกมฺม ๔-    ยถา วตฺถํ ลภามฺหเส ฯ
     |๑๑๒.๔๐๔|   เถโร สงฺการกูฏโต          อุจฺจินิตฺวาน นนฺตเก
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุตฺตสนฺตา มหาตาสา ฯ   ยุ. นิยฺยาตยึสุ ฯ   ม. อุทฺทสฺสยี ฯ
@ ยุ. ปรกฺกาม ฯ
                         ปิโลติกํ ปฏํ กตฺวา                  สงฺเฆ จาตุทฺทิเส อทา ฯ
     |๑๑๒.๔๐๕|   ทตฺวา อนฺวาทิสิ เถโร         ปิตุ มาตุ จ ภาตุโน
                         อิทํ เม ญาตีนํ โหตุ               สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๑๑๒.๔๐๖|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ             วตฺถานิ อุปปชฺชึสุ ๑-
                         ตโต สุวตฺถวสโน                  เถรสฺส ทสฺสยีตุมํ ฯ
     |๑๑๒.๔๐๗|   วณฺณวา พลวา สุขี ๒-       ยาวตา นนฺทราชสฺส
                         วิชิตสฺมึ ปฏิจฺฉาทา               ตโต พหุตฺตรา ภนฺเต ฯ
     |๑๑๒.๔๐๘|   วตฺถานิจฺฉาทนานิ โน        โกเสยฺยกมฺพลียานิ
                         โขมกปฺปาสิกานิ จ              วิปุลา จ มหคฺฆา จ
     |๑๑๒.๔๐๙|   เต จากาเสวลมฺพเร ๓-      เต มยํ ปริทหาม
                                ยํ ยํ หิ มนโส ปิยํ
                         ตถา ภนฺเต ปรกฺกาม             ยถา เคหํ ลภามเส ฯ
     |๑๑๒.๔๑๐|   เถโร ปณฺณกุฏึ กตฺวา         สงฺเฆ จาตุทฺทิเส อทา ฯ
                         ทตฺวา จ ๔- อุทฺทิสิ เถโร        ปิตุ มาตุ จ ภาตุโน
                        อิทํ เม ญาตีนํ โหตุ                สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๑๑๒.๔๑๑|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ             ฆรานิ อุปปชฺชึสุ ๑-
                         กูฏาคารา นิเวสนา               วิภตฺตา ภาคโส มิตา ฯ
     |๑๑๒.๔๑๒|   น มนุสฺเสสุ อีทิสา             ยาทิสา โน ฆรา อิธ
                          อปิ ทิพฺเพสุ ยาทิสา              ตาทิสา โน ฆรา อิธ
@เชิงอรรถ:  ม. อุทปชฺชิสุํ ฯ   ม. ยุ. วณฺณวา ... สุขีติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
@ ม. ปากาเสวลมฺพเร ฯ  ม. ยุ. อนฺวาทิสิ ฯ
     |๑๑๒.๔๑๓|   ททฺทลฺลมานา อาเภนฺติ  สมนฺตา จตุโร ทิสา ฯ
                         ตถา ภนฺเต ปรกฺกม           ยถา ปานํ ลภามเส ฯ
     |๑๑๒.๔๑๔|   เถโร กรกํ ๑- ปูเรตฺวา     สงฺเฆ จาตุทฺทิเส อทา ฯ
                         ทตฺวา อนฺวาทิสิ เถโร          ปิตุ มาตุ จ ภาตุโน
                         อิทํ เม ญาตีนํ โหตุ             สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๑๑๒.๔๑๕|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ          ปานียํ อุปปชฺชถ ๒-
                         คมฺภีรา จตุรสฺสา จ            โปกฺขรญฺญา ๓- สุนิมฺมิตา
     |๑๑๒.๔๑๖|   สีตุทกา สุปติตฺถา จ       สีตา อปฺปฏิคนฺธิยา
                         ปทุมุปฺปลสญฺฉนฺนา          วาริกิญฺชกฺขปูริตา ฯ
     |๑๑๒.๔๑๗|   ตตฺถ นหาตฺวา ปิวิตฺวา    เถรสฺส ปฏิทสฺสยุํ
                         ปหูตํ ปานียํ ภนฺเต             ปาปา ๔- ทุกฺขผลนฺติ โน
     |๑๑๒.๔๑๘|   อาหิณฺฑมานา ขญฺชาม  สกฺขเร กุสกณฺฏเก
                         ตถา ภนฺเต ปรกฺกม            ยถา ยานํ ลภามเส ฯ
     |๑๑๒.๔๑๙|   เถโร สิปาฏิกํ ลทฺธา        สงฺเฆ จาตุทฺทิเส อทา ฯ
                         ทตฺวา อนฺวาทิสิ เถโร          ปิตุ มาตุ จ ภาตุโน
                         อิทํ เม ญาตีนํ โหตุ              สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย ฯ
     |๑๑๒.๔๒๐|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ          เปตา รเถน มาคมุํ
                         อนุกมฺปิตมฺห ภทนฺเต         ภตฺเตน ฉาทเนน จ
     |๑๑๒.๔๒๑|   ฆเรน ปานียทาเนน        ยานทาเนน จูภยํ
                         มุนึ การุณิกํ โลเก         ตํ ๕- ภนฺเต วนฺทิตุมาคตาติ ฯ
                                     สานุวาสิตฺเถรเปตวตฺถุ ๖- ทุติยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม.กรณํ ฯ  ม. อุทปชฺชถ ฯ   โปกฺขรญฺโญ ฯ  ม. ปาทา ทุกฺขา ฯ
@ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. สาณวาสีเถรเปตวตฺถุ ฯ
     [๑๑๓]   |๑๑๓.๔๒๒| ๓ เวฬุริยตฺถมฺภํ รุจิรํ ปภสฺสรํ
                         วิมานมารุยฺห อเนกจิตฺตํ
                         ตตฺถจฺฉสิ เทวิ มหานุภาเว
                         ปถทฺธนิ ปณฺณรเสว จนฺโท ฯ
     |๑๑๓.๔๒๓|   วณฺโณ จ เต กนกสฺส สนฺนิโภ
                         อุตฺตมรูโป ๑- ภุสทสฺสเนยฺโย
                         ปลฺลงฺกเสฏฺเฐ อตุเล นิสินฺนา
                         เอกา ตุวํ นตฺถิ ตุยฺหํ สามิโก ฯ
     |๑๑๓.๔๒๔|   อิมา จ เต โปกฺขรญฺญา สมนฺตโต ๒-
                         ปหูตมาสา ๓- พหุปุณฺฑรีกา
                         โสวณฺณจุณฺเณหิ สมนฺตโมตตา ๔-
                         น ตตฺถ ปงฺโก ปณฺณโก ๕- จ วิชฺชติ ฯ
     |๑๑๓.๔๒๕|   หํสาปิเม ทสฺสนียา มโนรมา
                         อุทกสฺมึ อนุปริยนฺติ สพฺพทา
                         สมยฺย วคฺคูปนทนฺติ สพฺเพ
                         พินฺทุสฺสรา ๖- ทุนฺทุภีนํ ว โฆโส ฯ
     |๑๑๓.๔๒๖|   ททฺทลฺลมานา ยสสา ยสสฺสินี
                         นาวาย จ ตฺวํ อวลมฺพ ติฏฺฐสิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุคฺคตรูโป ฯ ม. อุตฺตตฺต รูโป ฯ   ม. โปกฺขรณี สมนฺตา ฯ ยุ. สมงฺคโต ฯ
@ ม. ปหูตมลฺยา ฯ   ม. สมนฺตโมตฺถตา ฯ ยุ. สุวณฺณจุณฺเณหิ สมงฺคโมตกา ฯ
@ ยุ. ปลาโก ฯ   ยุ. วินฺทุสฺสรา ฯ
                         อาฬารปเมฺห หสิเต ปิยํวเท
                         สพฺพงฺคกลฺยาณิ ภุสํ วิโรจสิ ฯ
     |๑๑๓.๔๒๗|   อิทํ วิมานํ วิรชํ สเมฏฺฐิตํ
                         อุยฺยานวนํ ๑- รตินนฺทวฑฺฒนํ
                         อิจฺฉามิ เต ๒- นาริ อโนมทสฺสเน
                         ตยา สห นนฺทเน อิธ โมทิตุนฺติ ฯ
     |๑๑๓.๔๒๘|   กโรหิ กมฺมํ อิธ เวทนียํ
                         จิตฺตญฺจ เต อิธ นิตญฺจ ๓- โหตุ
                         กตฺวาน กมฺมํ อิธ โมทนียํ ๔-
                         เอวํ มมํ ลจฺฉสิ กามกามินินฺติ ฯ
     |๑๑๓.๔๒๙|   สาธูติ โส ตสฺสา ปฏิสุณิตฺวา
                         อกาสิ กมฺมํ ตหึ ๕- เวทนียํ
                         กตฺวาน กมฺมํ ตหึ เวทนียํ
                         อุปฺปชฺชิ ๖- มาณโว ตสฺสา สหพฺยตนฺติ ฯ
                                     รถการีเปตวตฺถุ ตติยํ ฯ
                                          ภาณวารํ ทุติยํ ฯ
     [๑๑๔]   |๑๑๔.๔๓๐| ๔ ภูสานิ เอโก ๗- สาลึ ปุนาปโร
                         อยญฺจ ๘- นารี สกมํสโลหิตํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุยฺยานวนฺตํ ฯ   ยุ. อิจฺฉามหํ ฯ   ม. นตญฺจ ฯ ยุ. นีตํ ภวตุ ฯ
@ ม. เวทนียํ ฯ   ยุ. สหเวทนียํ ฯ   ม. อุปปชฺชิ โส ... ฯ   ยุ. เอเก ...
@ปุนาปเร ฯ   ยุ. อญฺญา ฯ
                         ตฺวญฺจ คูถํ อสุจึ ๑- อกนฺตํ
                         ปริภุญฺชสิ กิสฺส อยํ วิปาโกติ ฯ
     |๑๑๔.๔๓๑|   อยํ ปุเร มาตรํ หึสติ    อยํ ปน กูฏวาณิโช
                         อยํ มํสานิ ขาทิตฺวา         มุสาวาเทน วญฺเจติ ฯ
     |๑๑๔.๔๓๒|   อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                         อคารินี สพฺพกุลสฺส อิสฺสรา ฯ
                         สนฺเตสุ ปริคูยฺหามิ          มา จ กิญฺจิ อิโต อทํ
     |๑๑๔.๔๓๓|   มุสาวาเทน ฉาเทมิ    นตฺถิ เอตํ มม เคเห
                         สเจ สนฺตํ ปริคูยฺหามิ        คูถํ ๒- เม โหตุ โภชนํ ฯ
     |๑๑๔.๔๓๔|   ตสฺส กมฺมวิปาเกน     มุสาวาทสฺส จูภยํ
                         สุคนฺธสาลิโน ภตฺตํ           คูถํ เม ปริวตฺตติ ฯ
     |๑๑๔.๔๓๕|   อวชฺชานิ ๓- จ กมฺมานิ น หิ กมฺมํ วินสฺสติ
                         ทุคฺคนฺธํ กิมีนํ มีฬฺหํ         ภุญฺชามิ จ ปิวามิ จาติ ฯ
                                     ภุสเปตวตฺถุ จตุตฺถํ ฯ
     [๑๑๕]   |๑๑๕.๔๓๖| ๕ อจฺเฉรรูปํ สุคตสฺส ญาณํ
                         สตฺถา ยถา ปุคฺคลํ พฺยากาสิ
                         อุสฺสนฺนปุญฺญาปิ ภวนฺติ เหเก
                         ปริตฺตปุญฺญาปิ ภวนฺติ เหเก ฯ
     |๑๑๕.๔๓๗|   อยํ กุมาโร สีวถิกาย ฉฑฺฑิโต
@เชิงอรรถ:  ยุ. อสุจิอกนฺติกํ ฯ   ม. ยุ. คูโถ ฯ   ยุ. อวญฺฌานิ ฯ
                         องฺคุฏฺฐเสฺนเหน ยาเปสิ รตฺตึ ฯ
                         น ยกฺขภูตา น สิริสปา ๑- วา
                         วิเหฐเยยฺยุํ กตปุญฺญกุมารํ
     |๑๑๕.๔๓๘|   สุนขาปิ อิมสฺส ปลิหึสุ ปาเท
                         ธงฺกา สิงฺคาลา ปริวตฺตยนฺติ ฯ
                         คพฺภาสยํ ปกฺขิคณา หรนฺติ
                         กากา ปน อกฺขิมลํ หรนฺติ
     |๑๑๕.๔๓๙|   น อิมสฺส รกฺขํ วิทหึสุ เกจิ
                         น โอสถํ สาสปธูปนํ วา ฯ
                         นกฺขตฺตโยคํ ปน ๒- อุคฺคเหสุํ
                         น สพฺพธญฺญานิปิ อากิรึสุ
     |๑๑๕.๔๔๐|   เอตาทิสํ อุตฺตมกิจฺฉปตฺตํ
                         รตฺตาภตํ สีวถิกาย ฉฑฺฑิตํ ฯ
                         นวนีตปิณฺฑํ ๓- วิย เวธมานํ
                         สสํสยํ ชีวิตสาวเสสํ
     |๑๑๕.๔๔๑|   ตมทฺทส เทวมนุสฺสปูชิโต
                         ทิสฺวา ปน ๔- พฺยากริ ภูริปญฺโญ
                         อยํ กุมาโร นครสฺสิมสฺส
                         อคฺคกุลิโก ภวิสฺสติ โภควา ๕-@เชิงอรรถ:  ยุ. สิรึสปา ฯ ม. สรีสปา ฯ   ยุ. ปิ น ฯ   ม. โนนีตปิณฺฑํว ปเวธมานํ ฯ
@ยุ. โนนีตปิณฺฑํ ฯ   ยุ. ว ตํ ฯ   ม. โภคโต ฯ
     |๑๑๕.๔๔๒|   กิสฺส วตํ กึ ปน พฺรหฺมจริยํ
                         กิสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก
                         เอตาทิสํ พฺยสนํ ปาปุณิตฺวา
                         ตํ ตาทิสํ ปจฺจนุโภสฺสติทฺธินฺติ ฯ
     |๑๑๕.๔๔๓|   พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส
                         ปูชํ อกาสิ ชนตา อุฬารํ
                         ตตฺรสฺส จิตฺตสฺส อหุ อญฺญถตฺตํ
                         วาจํ อภาสิ ผรุสํ อสพฺภํ
     |๑๑๕.๔๔๔|   โส ตํ วิตกฺกํ ปฏิวิโนทยิตฺวา
                         ปีติปสาทํ ปฏิลทฺธา ปจฺฉา
                         ตถาคตํ เชตวเน วสนฺตํ
                         ยาคุยา อุปฏฺฐาสิ โส ๑- สตฺตรตฺตํ ฯ
     |๑๑๕.๔๔๕|   ตสฺส วตํ ตํ ปน พฺรหฺมจริยํ
                         ตสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก
                         เอตาทิสํ พฺยสนํ ปาปุณิตฺวา
                         ตํ ตาทิสํ ปจฺจนุโภสฺสติทฺธึ ฯ
     |๑๑๕.๔๔๖|   ฐตฺวาน โส วสฺสสตํ อิเธว
                         สพฺเพหิ กาเมหิ สมงฺคิภูโต
                         กายสฺส เภทา อภิสมฺปรายํ
                         สหพฺยตํ คจฺฉติ วาสวสฺสาติ ๒- ฯ
                                     กุมารเปตวตฺถุ ปญฺจมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
     [๑๑๖]   |๑๑๖.๔๔๗| ๖ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ   กีสา ธมนิสนฺถตา ๑-
                         อุปฺผาสุลิเก กีสิเก             กา นุ ตฺวํ อิธ ติฏฺฐสติ ฯ
     |๑๑๖.๔๔๘|   อหํ ภทนฺเต เปตีมฺหิ    ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คตา (ติ) ฯ
     |๑๑๖.๔๔๙|   กินฺนุ กาเยน วาจาย   มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน          เปตโลกํ อิโต คตา (ติ) ฯ
     |๑๑๖.๔๕๐|   อนวชฺเชสุ ติตฺเถสุ       วิจินิ อฑฺฒมาสกํ
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ       ทีปํ นากาสิมตฺตโน ฯ
     |๑๑๖.๔๕๑|   นทึ อุเปมิ ตสิตา        ริตฺตกา ปริวตฺตติ
                         ฉายํ อุเปมิ อุเณฺหสุ          อาตโป ปริวตฺตติ ฯ
     |๑๑๖.๔๕๒|   อคฺคิวณฺโณ จ เม วาโต  ฑหนฺโต อุปวายติ
                         เอตญฺจ ภนฺเต อรหามิ      อญฺญญฺจ ปาปกํ ตโต ฯ
     |๑๑๖.๔๕๓|   คนฺตฺวาน หตฺถินีปุรํ ๒- วชฺเชสิ มยฺหํ มาตรํ
                         ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา      ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน          เปตโลกํ อิโต คตา ฯ
     |๑๑๖.๔๕๔|   อตฺถิ จ เม เอตฺถ นิกฺขิตฺตํ   อนกฺขาตญฺจ ตํ มยา
                         จตฺตาริ สตสหสฺสานิ         ปลฺลงฺกสฺส จ เหฏฺฐโต ฯ
     |๑๑๖.๔๕๕|   ตโต เม ทานํ ททาตุ    ตสฺสา จ โหตุ ชีวิกา
                         ทานํ ทตฺวา จ เม มาตา    ทกฺขิณํ อนฺวาทิสฺสตุ ๓- เม ๔-
@เชิงอรรถ:  ยุ. ...สณฺฐิตา ฯ   ม. หตฺถินึ ปุรํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ ยุ. หสฺตินีปุรํ ฯ
@ สี. ยุ. อนุทิสฺสตุ ฯ ม. อนุทิจฺฉตุ ฯ   ม. เมสทฺโท นตฺถิ ฯ
                         ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ          สพฺพกามสมิทฺธินีติ ฯ
     |๑๑๖.๔๕๖|   สาธูติ โส ตสฺสา ๑- ปฏิสุณิตฺวา   คนฺตฺวาน หตฺถินีปุรํ ๒-
                         ตสฺสา อโวจ มาตรํ        ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา
                         ทุคฺคตา ยมโลกิกา        ปาปกมฺมํ กริตฺวาน
                         เปตโลกํ อิโต คตา         สา มํ ตตฺถ สมาทเปสิ ฯ
     |๑๑๖.๔๕๗|   คนฺตฺวาน หตฺถินีปุรํ ๒- วชฺเชสิ มยฺหํ มาตรํ
                         ธีตา จ เต มยา ทิฏฺฐา    ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน        เปตโลกํ อิโต คตา ฯ
     |๑๑๖.๔๕๘|   อตฺถิ จ เม เอตฺถ นิกฺขิตฺตํ    อนกฺขาตญฺจ ตํ มยา
                         จตฺตาริ สตสหสฺสานิ      ปลฺลงฺกสฺส จ เหฏฺฐโต ฯ
     |๑๑๖.๔๕๙|   ตโต เม ทานํ ททาตุ    ตสฺสา จ โหตุ ชีวิกา
                         ทานํ ทตฺวา จ เม มาตา  ทกฺขิณํ อนฺวาทิสฺสตุ เม
                         ตทาหํ สุขิตา เหสฺสํ        สพฺพกามสมิทฺธินีติ ฯ
     |๑๑๖.๔๖๐|   ตโต หิ สา ทานํ อทาสิ ๓-    ทตฺวา จ ๔- ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสิ
                         เปตี จ สุขิตา อาสิ         ตสฺสา จาปิ สุชีวิกาติ ฯ
                                     เสรินีเปตวตฺถุ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๑๑๗]   |๑๑๗.๔๖๑| ๗ นรนารีปุรกฺขโต ยุวา  รชนีเย กามคุเณหิ ๕- โสภสิ
                         ทิวสํ อนุโภสิ การณํ        กึ อกาสิ ปุริมาย ชาติยาติ ฯ
     |๑๑๗.๔๖๒|   อหํ ราชคเห รมฺเม      รมณีเย คิริพฺพเช
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. คนฺตฺวาน หตฺถินีปุรนฺติ เทฺว ปาฐา นตฺถิ ฯ
@ยุ. หสฺตินีปุรํ ฯ   ม ทานมทา ฯ   ม. ทตฺวา จาติ อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@ ม. รชนีเยหิ กาเมหิ ฯ
                         มิคลุทฺโท ปุเร อาสึ          โลหิตปาณี ทารุโณ ฯ
     |๑๑๗.๔๖๓|   อวิโรธกเรสุ ปาณีสุ    ปุถุสตฺเตสุ ๑- ปทุฏฺฐมานโส
                         วิจริ ๒- อติทารุโณ สทา   ปรหึสาย รโต อสญฺญโต ฯ
     |๑๑๗.๔๖๔|   ตสฺส เม สหาโย สุหทโย   สทฺโธ อาสิ อุปาสโก
                         โส หิ ๓- มํ อนุกมฺปนฺโต   นิวาเรสิ ปุนปฺปุนํ
     |๑๑๗.๔๖๕|   มากาสิ ปาปกํ กมฺมํ   มา ตาต ทุคฺคตึ อคา
                         สเจ อิจฺฉสิ เปจฺจ สุขํ        วิรม ปาณวธํ อสํยมํ ๔- ฯ
     |๑๑๗.๔๖๖|   ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา    สุขกามสฺส หิตานุกมฺปิโน
                         นากาสึ สกลานุสาสนึ     จิรปาปาภิรโต อพุทฺธิมา ฯ
     |๑๑๗.๔๖๗|   โส มํ ปุน ภูริสุเมธโส  อนุกมฺปาย สํยเม นิเวสยิ
                         สเจ ทิวา หนสิ ปาณิโน   อถ เต รตฺตึ ภวตุ สํยโม ฯ
     |๑๑๗.๔๖๘|   สฺวาหํ ทิวา หนิตฺวาน ปาณิโน  วิรโต รตฺตึ อโหสิ สํยโต
                         รตฺตาหํ ปริหาเรมิ ๕-      ทิวา ขชฺชามิ ทุคฺคโต ฯ
     |๑๑๗.๔๖๙|   ตสฺส กมฺมสฺส กุสลสฺส   อนุโภมิ รตฺตึ อมานุสึ
                         ทิวา ปฏิหตาว กุกฺกุรา      อุปธาวนฺติ สมนฺตา ขาทิตุํ
     |๑๑๗.๔๗๐|   เย จ เต สตตานุโยคิโน   ธุวํ ปยุตฺตา สุคตสฺส สาสเน
                         มญฺญามิ เต อมตเมว        เกวลํ อธิคจฺฉนฺติ
                                     ปทํ อสงฺขตนฺติ ฯ
                                          มิคลุทฺทเปตวตฺถุ สตฺตมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปุถุสนฺเตสุ ฯ   ม. วิจรึ ฯ   ม. ปิ ฯ ยุ. จ ฯ   ม. ปาณวธา อสํยมา ฯ
@ ม. ปริจาเรมิ ฯ
     [๑๑๘]   |๑๑๘.๔๗๑| ๘ กูฏาคาเร จ ปาสาเท    ปลฺลงฺเก โคณสณฺฐิเต ๑-
                         ปญฺจงฺคิเกน ตุริเยน          รมสิ สุปฺปวาทิเต ฯ
     |๑๑๘.๔๗๒|   ตโต รตฺยา วิวสาเน ๒-  สุริยุคฺคมนํ ๓- ปติ
                         อปวิฏฺโฐ ๔- สุสานสฺมึ       พหุํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
     |๑๑๘.๔๗๓|   กินฺนุ กาเยน วาจาย     มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน            อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสีติ ฯ
     |๑๑๘.๔๗๔|   อหํ ราชคเห รมฺเม        รมณีเย คิริพฺพเช
                         มิคลุทฺโท ปุเร อาสึ            ลุทฺโท อาสึ อสญฺญโต ฯ
     |๑๑๘.๔๗๕|   ตสฺส เม สหาโย สุหทโย  สทฺโธ อาสิ อุปาสโก
                         ตสฺส กุลุปโก ภิกฺขุ             อาสิ โคตมสาวโก ฯ
     |๑๑๘.๔๗๖|   โส หิ มํ อนุกมฺปนฺโต    นิวาเรสิ ปุนปฺปุนํ
                         มากาสิ ปาปกํ กมฺมํ          มา ตาต ทุคฺคตึ อคา
                         สเจ อิจฺฉสิ เปจฺจ สุขํ          วิรม ปาณวธํ อสํยมํ ฯ
     |๑๑๘.๔๗๗|   ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา      สุขกามสฺส หิตานุกมฺปิโน
                         นากาสึ สกลานุสาสนึ        จิรปาปาภิรโต อพุทฺธิมา ฯ
     |๑๑๘.๔๗๘|   โส มํ ปุน ภูริสุเมธโส    อนุกมฺปาย สํยเม นิเวสยิ
                         สเจ ทิวา หนสิ ปาณิโน     อถ เต รตฺตึ ภวตุ สํยโม ฯ
     |๑๑๘.๔๗๙|   สฺวาหํ ทิวา หนิตฺวา ปาณิโน    วิรโต รตฺตึ อโหสิ สํยโต
                         รตฺตาหํ ปริหาเรมิ              ทิวา ขชฺชามิ ทุคฺคโต ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. โคนกตฺถเต ฯ   ยุ. วิวาสเนน ฯ   ยุ. สุริยสฺสุคฺคมนํ ฯ   ยุ. อปวิฏฺเฐ ฯ
     |๑๑๘.๔๘๐|   ตสฺส กมฺมสฺส กุสลสฺส  อนุโภมิ รตฺตึ อมานุสึ
                         ทิวา ปฏิหตาว กุกฺกุรา      อุปธาวนฺติ สมนฺตา ขาทิตุํ
     |๑๑๘.๔๘๑|   เย จ เต สตตานุโยคิโน ธุวํ ปยุตฺตา สุคตสฺส สาสเน
                         มญฺญามิ เต อมตเมว      เกวลํ อธิคจฺฉนฺติ
                                     ปทํ อสงฺขตนฺติ ฯ
          ทุติยมิคลุทฺทเปตวตฺถุ อฏฺฐมํ ฯ
     [๑๑๙]   |๑๑๙.๔๘๒| ๙ มาลี กิรีฏี ๑- กายูรี   คตฺตา เต จนฺทนุสฺสทา
                         ปสนฺนมุขวณฺโณสิ          สุริยวณฺโณว โสภสิ ฯ
     |๑๑๙.๔๘๓|   อมานุสา ปริสชฺชา    เย เต เม ปริวาริกา
                         ทส กญฺญาสหสฺสานิ      ยา เตมา ปริจาริกา ฯ
     |๑๑๙.๔๘๔|   ตา กมฺพุกายูรธรา    กญฺจนเจลภูสิตา
                         มหานุภาโวสิ ตุวํ           โลมหํสนรูปวา ฯ
     |๑๑๙.๔๘๕|   ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโน  สามํ อุกฺกจฺจ ๒- ขาทสิ
                         กินฺนุ กาเยน วาจาย      มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน        ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโน
                         สามํ อุกฺกจฺจ ๒- ขาทสิ ฯ
     |๑๑๙.๔๘๖|   อตฺตโนหํ อนตฺถาย   ชีวโลเก อจริสฺสํ
                         เปสุญฺญมุสาวาเทน    นิกติวญฺจนาย จ ฯ
     |๑๑๙.๔๘๗|   ตตฺถาหํ ปริสํ คนฺตฺวา  สจฺจกาเล อุปฏฺฐิเต
@เชิงอรรถ:  ม. กิริฏี ฯ   ยุ. อุกฺกนฺตฺวา ฯ
                         อตฺถํ ธมฺมํ นิรกตฺวา ๑-    อธมฺมมนุวตฺติสฺสํ ๒- ฯ
     |๑๑๙.๔๘๘|   เอวํ โส ขาทตตฺตานํ    โย โหติ ปิฏฺฐิมํสิโก
                         ยถาหํ อชฺช ขาทามิ        ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโน ฯ
     |๑๑๙.๔๘๙|   ตยิทํ ตยา นารท สามํ ทิฏฺฐํ
                         อนุกมฺปกา เย กุสลา วเทยฺยุํ
                         มา เปสุณํ มา จ มุสา ภณิ
                         มา โขสิ ปิฏฺฐิมํสิโก ตุวนฺติ ฯ
                                     กูฏวินิจฺฉยกเปตวตฺถุ ๓- นวมํ ฯ
     [๑๒๐]   |๑๒๐.๔๙๐| ๑๐ อนฺตลิกฺขสฺมึ ติฏฺฐนฺโต   ทุคฺคนฺโธ ปูติ วายสิ
                         มุขญฺจ เต กิมิโย ปูติคนฺธํ   ขาทนฺติ กึ กมฺมมกาสิ ปุพฺเพ ฯ
     |๑๒๐.๔๙๑|   ตโต สตฺถํ คเหตฺวาน     โอกฺกนฺตนฺติ ๔- ปุนปฺปุนํ
                         ขาเรน ปริปฺโผสิตฺวา          โอกฺกนฺตนฺติ ปุนปฺปุนํ ฯ
     |๑๒๐.๔๙๒|   กินฺนุ กาเยน วาจาย     มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน             อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ
     |๑๒๐.๔๙๓|   อหํ ราชคเห รมฺเม        รมณีเย คิริพฺพเช
                         อิสฺสโร ธนธญฺญสฺส          สุปหูตสฺส มาริส ฯ
     |๑๒๐.๔๙๔|   ตสฺสายํ เม ภริยา จ     ธีตา จ สุณิสา จ เม
                         ตมาลํ อุปฺปลญฺจาปิ          ปจฺจคฺฆญฺจ วิเลปนํ
                         ถูปํ หรนฺติโย วาเรสึ            ตํ ปาปํ ปกตํ มยา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. นิรากตฺวา ฯ ยุ. นิรํกตฺวา ฯ   ยุ. ...ติยํ ฯ
@ ม. กูฏวินิจฺฉยิกเปตวตฺถุ ฯ   ยุ. อุเรน กนฺตนฺติ ฯ
     |๑๒๐.๔๙๕|   ฉฬาสีติสหสฺสานิ         มยํ ปจฺจตฺตเวทนา
                         ถูปปูชํ วิวณฺเณตฺวา           ปจาม นิรเย ภุสํ
     |๑๒๐.๔๙๖|   เย จ โข ถูปปูชาย        วตฺตนฺเต อรหโต มเห ฯ
                         อาทีนวํ ปกาเสนฺติ            วิเวจเยถ โน ๑- ตโต
     |๑๒๐.๔๙๗|   อิมา จ ปสฺส อายนฺติโย   มาลธารี อลงฺกตา ฯ
                         มาลาวิปากํ อนุโภนฺติโย    สมิทฺธา ตา ยสสฺสิโย ๒-
     |๑๒๐.๔๙๘|   ตญฺจ ทิสฺวาน อจฺเฉรํ    อพฺภูตํ โลมหํสนํ ฯ
                         นโม กโรนฺติ สปฺปญฺญา    วนฺทนฺติ ตํ มหามุนึ
     |๑๒๐.๔๙๙|   โสหํ นูน ๓- อิโต คนฺตฺวา    โยนึ ลทฺธาน มานุสึ
                         ถูปปูชํ กริสฺสามิ             อปฺปมตฺโต ปุนปฺปุนนฺติ ฯ
                                ธาตุวิวณฺณเปตวตฺถุ ทสมํ ฯ
                                          อุทฺทานํ
          อภิชฺชมาโน โกณฺฑญฺโญ ๔-   รถการี ภุเสน จ
          กุมาโร ภณิกา ๕- เจว           เทฺว ลุทฺทา ปิฏฺฐิปูชโย
                               วคฺโค เตน วุจฺจตีติ ๖- ฯ
                                     จูฬวคฺโค ตติโย ฯ
                                        -------------
@เชิงอรรถ:  ม. เน ฯ   ม. ยุ. ยสสฺสินิโย ฯ   ยุ. ทานิ ฯ   ม. กุณฺฑิโย ฯ
@ ม. คณิกา ฯ   ม. ปวุจฺจตีติ ฯ ยุ. อิทํ อุททานํ น ทิสฺสติ ฯ
                                    จตุตฺโถ มหาวคฺโค
     [๑๒๑]   |๑๒๑.๕๐๐| ๑ เวสาลิ นาม นครตฺถิ วชฺชีนํ
                         ตตฺถ อหุ ลิจฺฉวิ อมฺพสกฺขโร ๑-
                         ทิสฺวาน เปตํ นครสฺส พาหิรํ
                         ตตฺเถว ปุจฺฉิตฺถ ตํ การณตฺถิโก ฯ
     |๑๒๑.๕๐๑|   เสยฺยา ๒- นิสชฺชา นยิมสฺส อตฺถิ
                         อภิกฺกโม นตฺถิ ปฏิกฺกโม จ ๓-
                         อสีตปีตํ ขายิตวตฺถโภคา
                         ปริจาริกา ๔- สาปิ อิมสฺส นตฺถิ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๒|   เย ญาตกา ทิฏฺฐสุตา สุหชฺชา
                         อนุกมฺปกา ยสฺส อเหสุํ ปุพฺเพ
                         ทฏฺฐุํปิ ทานิ น ลภนฺติ ๕- ตํปิ
                         วิราชิตตฺโต หิ ชเนน เตน ฯ
     |๑๒๑.๕๐๓|   น ทุคฺคตสฺส ๖- ภวนฺติ มิตฺตา
                         ชหนฺติ มิตฺตา วิกลํ วิทิตฺวา
                         อตฺถญฺจ ทิสฺวา ปริวารยนฺติ
                         พหู จ มิตฺตา อุคฺคตสฺส โหนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๔|   นิหีนตฺโถ ๗- สพฺพโภเคหิ กิจฺโฉ ๘-
@เชิงอรรถ:  ม. อมฺมสกฺกโร ฯ   ยุ. เสยฺโย ฯ   ยุ. วา ฯ   ม. ปริจารณา ฯ
@ ม. ทิฏฺฐุมฺปิ เต ทานิ น ตํ ลภนฺติ ฯ   ม. โอคฺคตตฺตสฺส ฯ   ม. นิหีนตฺโต ฯ
@ ม. นิหีนตฺโต ฯ  ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
                         สมฺมกฺขิโต สํปริภินฺนคตฺโต
                         อุสฺสาวพินฺทุว ปลิมฺปมาโน
                         อชฺช สุเว ชีวิตสฺสุปโรโธ ๑- ฯ
     |๑๒๑.๕๐๕|   เอตาทิสํ อุตฺตมกิจฺฉปตฺตํ
                         อุตฺตาสิตํ ปิจุมนฺทสฺส ๒- สูเล
                         อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน วเทสิ
                         ยกฺข ชีว โภ ชีวิตเมว เสยฺโยติ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๖|   สาโลหิโต เอโส อโหสิ มยฺหํ
                         อหํ สรามิ ปุริมาย ชาติยา
                         ทิสฺวา จ เม การุญฺญํ อโหสิ
                         ราช มา ปาปธมฺโม นิรยํ ปตายํ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๗|   อิโต จุโต ลิจฺฉวิ เอส โปโส
                         สตฺตุสฺสทํ นีรยํ โฆรรูปํ
                         อุปฺปชฺชติ ทุกฺกฏกมฺมการี
                         มหาภิตาปํ กฏุกํ ภยานกํ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๘|   อเนกภาเคน คุเณน เสยฺโย
                         อยเมว สูโล นิรเยน เตน
                         มา ๓- เอกนฺตทุกฺขํ กฏุกํ ภยานกํ
                         เอกนฺตติปฺปํ นิรยํ ปตายํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ชีวิตสฺสูปโรโธ ฯ ยุ. ชีวิตสฺสปโรโธ ฯ   ม. ปุจิมนฺทสฺส ฯ   ม. มาสทฺโท
@ ม. มาสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
     |๑๒๑.๕๐๙|   อิทญฺจ สุตฺวา วจนํ มเมโส
                         ทุกฺขูปนีโต วิชเหยฺย ปาปํ ๑-
                         ตสฺมา อหํ สนฺติเก น ภณามิ
                         มา เมกโต ชีวตสฺสุปโรโธติ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๐|   อญฺญาโต เอโส ปุริสสฺส อตฺโถ
                         อญฺญํปิ อิจฺฉามเส ปุจฺฉิตุํ ตุวํ
                         โอกาสกมฺมํ มม โน สเจ กโรสิ ๒-
                         ปุจฺฉามิหํ ๓- น จ โน กุชฺฌิตพฺพํ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๑|   อทฺธา ปฏิญฺญา เม ตทา อหุ
                         อจิกฺขนา อปฺปสนฺนสฺส โหติ
                         อกามา สทฺเธยฺยวโจติ ๔- กตฺวา
                         ปุจฺฉสฺสุ มํ กามํ ยถา วิสยฺหนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๒|   ยํ กิญฺจาหํ จกฺขุนา ปสฺสิสฺสามิ
                         สพฺพํปิ ตาหํ อภิสทฺทเหยฺยํ
                         ทิสฺวาปิ ตํ โนปิ เจ สทฺทเหยฺย
                         กเรยฺยาสิ เม ยกฺข นิยสฺสกมฺมนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๓|   สจฺจปฺปฏิญฺญา ตว เม สา โหตุ
                         สุตฺวาน ธมฺมํ ลภสฺสุ ปสาทํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปาณํ ฯ   ม. โอกาสกมฺมํ สเจ โน กโรสิ ฯ   ปุจฺฉาม ตํ ฯ
@ ม. อกามาสทฺเธยฺยวเหติ ฯ
                         อญฺญตฺถิโก โน จ ปทุฏฺฐจิตฺโต
                         ยนฺเต สุตํ อสุตํ วาปิ ธมฺมํ ฯ
                         สพฺพํ อกฺขิสฺสํ ยถา ปชานํ
     |๑๒๑.๕๑๔|   เสเตน อสฺเสน อลงฺกเตน
                         อุปยาสิ สูลาวุตกสฺส สนฺติเก
                         ยานํ อิทํ อพฺภูตํ ทสฺสเนยฺยํ
                         กิสฺเสตํ กมฺมสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๑.๕๑๕|   เวสาลิยา ตสฺส ๑- นครสฺส มชฺเฌ
                         จิกฺขลฺลมคฺเค นครํ ๒- อโหสิ
                         โคสีสเมกาหํ ปสนฺนจิตฺโต
                         เสตุํ ๓- คเหตฺวา นครสฺมึ ๔- นิกฺขิปึ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๖|   เอตสฺมึ ปาทานิ ปติฏฺฐเปตฺวา
                         มยญฺจ อญฺเญ จ อติกฺกมิมฺห ๕-
                         ยานํ อิทํ อพฺภูตํ ทสฺสเนยฺยํ
                         ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๑.๕๑๗|   วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสติ
                         คนฺโธ จ เต สพฺพทิสา ปวายติ
                         ยกฺขิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว
                         นคฺโค จาสิ กิสฺส อยํ วิปาโก ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ   ยุ. จิกฺขลปพฺเพ นรกํ ฯ   ม. เสตํ ฯ   ยุ.
@ ยุ. นรกสฺมึ ฯ   ยุ. อญฺโญ จ อติกฺกเมยฺย ฯ
     |๑๒๑.๕๑๘|   อกฺโกธโน นิจฺจปสนฺนจิตฺโต
                         สณฺหาหิ วาจาหิ ชนํ อุเปมิ
                         ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                         ทิพฺโพ เม วณฺโณ สตตํ ปภาสติ ฯ
     |๑๒๑.๕๑๙|   ยสญฺจ กิตฺติญฺจ ธมฺเม ฐิตานํ
                         ทิสฺวาน มนฺเตมิ ปสนฺนจิตฺโต
                         ตสฺเสว กมฺมสฺส อยํ วิปาโก
                         ทิพฺโพ เม คนฺโธ สตตํ ปวายติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๐|   สหายานํ ติตฺถสฺมึ นหายนฺตานํ
                         ถเล คเหตฺวา นิทหิสฺส ทุสฺสํ
                         ขิฑฺฑตฺถิโก โน จ ปทุฏฺฐิตฺโต
                         เตนมฺหิ นคฺโค กสิรา ปวุตฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๑|   โย กีฬมาโน จ กโรติ ปาปํ
                         ตสฺสีทิสํ กมฺมวิปากมาหุ
                         อกีฬมาโน ปน โย กโรติ
                         กึ ตสฺส กมฺมสฺส วิปากมาหุ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๒|   เย ทุฏฺฐสงฺกปฺปมนา มนุสฺสา
                         กาเยน วาจาย จ สงฺกิลิฏฺฐา
                         กายสฺส เภทา อภิสมฺปรายํ
                         อสํสยํ เต นิรยํ อุเปนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๓|   อปเร ปน สุคตึ ๑- อาสิสมานา
                         ทาเน รตา สงฺคหิตตฺตภาวา
                         กายสฺส เภทา อภิสมฺปรายํ
                         อสํสยํ เต สุคตึ อุเปนฺตีติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๔|   ตํ กินฺติ ชาเนยฺยํ อหํ อเวจฺจ
                         กลฺยาณปาปสฺส อยํ วิปาโก
                         กึ วาหํ ทิสฺวา อภิสทฺทเหยฺยํ
                         โก วาปิ มํ สทฺทหาเปยฺย เอตนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๕|   ทิสฺวา จ สุตฺวา อภิสทฺทหสฺสุ
                         กลฺยาณปาปสฺส อยํ วิปาโก
                         กลฺยาณปาเป อุภเย อสนฺเต
                         สิยา นุ สตฺตา สุคตา ทุคฺคตา วา ฯ
     |๑๒๑.๕๒๖|   โน เจตฺถ กมฺมานิ กเรยฺยุํ มจฺจา
                         กลฺยาณปาปานิ มนุสฺสโลเก
                         นาเหสุํ สตฺตา สุคตา ทุคฺคตา วา
                         หีนา ปณีตา จ มนุสฺสโลเก ฯ
     |๑๒๑.๕๒๗|   ยสฺมา จ กมฺมานิ กโรนฺติ มจฺจา
                         กลฺยาณปาปานิ มนุสฺสโลเก
                         ตสฺมา [๓]- สตฺตา สุคตา ทุคฺคตา วา
@เชิงอรรถ:  ยุ. อาสมานา ฯ   ม. หิ ฯ
                         หีนา ปณีตา จ มนุสฺสโลเก ฯ
     |๑๒๑.๕๒๘|   ทฺวยญฺจ ๑- กมฺมานํ วิปากมาหุ
                         สุขสฺส ทุกฺขสฺส จ เวทนียํ
                         ตา เทวตา ๒- ปริวารยนฺติ
                         ปจฺจนฺติ พาลา ทฺวยตํ อปสฺสิโนติ ฯ
     |๑๒๑.๕๒๙|   น มตฺถิ กมฺมานิ สยํ กตานิ
                         ทตฺวาปิ เม นตฺถิ โส ๓- อาทิเสยฺย
                         อจฺฉาทนํ สยนมถนฺนปานํ
                         เตนมฺหิ นคฺโค กสิรา ปวุตฺตีติ ฯ
     |๑๒๑.๕๓๐|   สิยา นุ โข การณํ กิญฺจิ ยกฺข
                         อจฺฉาทนํ เยน ตุวํ ลเภถ
                         อาจิกฺข เม ตฺวํ ยทตฺถิ เหตุ
                         สทฺธายิตํ เหตุวโจ สุโณมาติ ฯ
     |๑๒๑.๕๓๑|   กปฺปิตโก นาม อิธตฺถิ ภิกฺขุ
                         ฌายี สุสีโล อรหา วิมุตฺโต
                         คุตฺตินฺทฺริโย สํวุตปาติโมกฺโข
                         สีติภูโต อุตฺตมทิฏฺฐิปตฺโต
     |๑๒๑.๕๓๒|   สขิโล วทญฺญู สุวโจ สุมุโข
                         สฺวาคโม สุปฺปฏิมุตฺตโก จ
                         ปุญฺญสฺส เขตฺตํ อรณวิหารี
@เชิงอรรถ:  ม. ทฺวยชฺช ฯ   ม. ตา เทวตาโย ฯ   ม. โย ฯ
                         เทวมนุสฺสานญฺจ ทกฺขิเณยฺโย
     |๑๒๑.๕๓๓|   สนฺโต วิธูโม อนีโฆ นิราโส
                         มุตฺโต วิสลฺโล อมโม อวงฺโก
                         นิรูปธิ สพฺพปปญฺจขีโณ
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺโต ชุติมา ฯ
     |๑๒๑.๕๓๔|   อปฺปญฺญาโต ทิสฺวาปิ น สุชาโน
                         มุนีติ นํ ๑- วชฺชีสุ โวหรนฺติ
                         ชานนฺติ ตํ ยกฺขภูตา อเนชํ
                         กลฺยาณธมฺมํ วิจรนฺตํ ๒- โลเก ฯ
     |๑๒๑.๕๓๕|   ตสฺส ตุวํ เอกํ ยุคํ ทุเว วา
                         มมุทฺทิสิตฺวาน สเจ ทเทถ
                         ปฏิคฺคหิตานิ จ ตานิ อสฺสุ ๓-
                         มมญฺจ ปสฺเสถ สํนทฺธทุสฺสนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๓๖|   กสฺมึ ปเทเส สมณํ วสนฺตํ
                         คนฺตฺวาน ปสฺเสมุ มยํ อิทานิ
                         ส ๔- มชฺช กงฺขํ วิจิกิจฺฉิตญฺจ
                         ทิฏฺฐิวิสูกานิ โก วิโนทเย เจติ ๕- ฯ
     |๑๒๑.๕๓๗|   เอโส นิสินฺโน กปินจฺจนายํ
                         ปริวาริโต เทวตาหิ พหูหิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. มุนิ นํ ฯ   ยุ. วิจรนฺติ ฯ   ยุ. จสฺส ฯ   ม. โย ฯ
@ ม. วิโนทเนยฺยาติ ฯ
                         ธมฺมิกถํ ภาสติ สจฺจนาโม
                         สกสฺมิ อจฺเฉรเก ๑- อปฺปมตฺโตติ ฯ
     |๑๒๑.๕๓๘|   ตถาหํ กสฺสามิ คนฺตฺวา อิทานิ
                         อจฺฉาทยิสฺสํ สมณํ ยุเคน
                         ปฏิคฺคหิตานิ จ ตานิ ปสฺส ๒-
                         ตุวญฺจ ปสฺเสมุ สํนทฺธทุสฺสนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๓๙|   มา อกฺขเณ ปพฺพชิตํ อุปาคมิ
                         สาธุ โว ลิจฺฉวิ เนส ธมฺโม
                         ตโต จ กาเล อุปสงฺกมิตฺวา
                         ตตฺเถว ปสฺสามิ รโห นิสินฺนนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๐|   ตถา หิ วตฺวา อคมาสิ ตตฺถ
                         ปริวาริโต ทาสคเณน ลิจฺฉวิ
                         โส ตํ นครํ อุปสงฺกมิตฺวา
                         วาสุปคญฺฉิตฺถ สเก นิเวสเน ฯ
     |๑๒๑.๕๔๑|   ตโต จ กาเล คิหิกิจฺจานิ กตฺวา
                         นฺหาตฺวา ปิวิตฺวา จ ขณํ ลภิตฺวา
                         วิเจยฺย เปฬโต จ ยุคานิ อฏฺฐ
                         คาหาปยิ ทาสคเณน ลิจฺฉวิ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๒|   โส ตํ ปเทสํ อุปสงฺกมิตฺวา
                         ตํ อทฺทส สมณํ สนฺตจิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ม. มาเกเจร ฯ   จสฺสุ อิติปิ ทิสฺสติ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
                         ปฏิกฺกนฺตํ โคจรโต นิวตฺตํ
                         สีติภูตํ รุกฺขมูเล นิสินฺนํ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๓|   ตเมนํ อโวจ อุปสงฺกมิตฺวา
                         อปฺปาพาธํ ผาสุวิหารญฺจ ปุจฺฉิ
                         เวสาลิยํ ลิจฺฉวิ อหํ ภทนฺเต
                         ชานนฺติ มํ ลิจฺฉวิ อมฺพสกฺขโร ฯ
     |๑๒๑.๕๔๔|   อิมานิ เม อฏฺฐ ยุคานิ ภนฺเต ๑-
                         ปฏิคฺคณฺห ภนฺเต ททามิ ตุยฺหํ
                         เตเนว อตฺเถน อิธาคโตสฺมิ
                         ยถา อหํ อตฺตมโน ภเวยฺยํ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๕|   ทูรโตว สมณพฺราหฺมณา จ
                         นิเวสนนฺเต ปริวชฺชยนฺติ
                         ปตฺตานิ ภิชฺชนฺติ ตว นิเวสเน
                         สงฺฆาฏิโย จาปิ ๒- วิทาลยนฺติ ๓- ฯ
     |๑๒๑.๕๔๖|   อถาปเร ๔- ปาทกุทาริกาหิ ๕-
                         อวํสิรา สมณา ปาฏิยนฺติ
                         เอตาทิสํ ปพฺพชิตํ ๖- วิเหสํ
                         ตยา กตํ สมณา ปาปุณนฺติ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๗|   ติเณน เตลํปิ ๗- น ตฺวํ อทาสิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สุภานิ ฯ   ยุ. ปาปิ ฯ   วิปาตยนฺตีติปิ ทิสฺสติ ฯ   ยุ. อถา ปุเร ฯ
@ ม. ปาทกุฏฺฐาริกาหิ ฯ   ม. ปพฺพชิตา ฯ   ยุ. เตสมฺปิ ฯ
                         มูฬฺหสฺส ๑- มคฺคํปิ น ปาวทาสิ
                         อนฺธสฺส ทณฺฑํ สยมาทิยาสิ
                         เอตาทิโส กทริโย อสํวุโต [๒]- ฯ
                         อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน กิเมว ทิสฺวา
                         อเมฺหหิ สห สํวิภาคํ กโรสิ ฯ
     |๑๒๑.๕๔๘|   ปจฺเจมิ ภนฺเต ยํ ตฺวํ วเทสิ ฯ
                         วิโมสยิ ๓- สมณพฺราหฺมเณ ๔- จ ฯ
                         ขิฑฺฑตฺถิโก โน จ ปทุฏฺฐจิตฺโต
                         เอตํปิ เม ทุกฺกฏเมว ภนฺเต
     |๑๒๑.๕๔๙|  ขิฑฺฑาย โข ปสวิตฺวาน ปาปํ
                         เวเทติ ทุกฺขํ อปฺปมตฺตโภคี ๕-
                         ทหโร ยุวา นคฺคนิยสฺส ภาคี
                         กึสุ ตโต ทุกฺขตรสฺส โหติ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๐|   ตํ ทิสฺวา สํเวคมลมตฺถํ ภนฺเต
                         ตปฺปจฺจยา วาปิ ๖- ททามิ ทานํ
                         ปฏิคฺคณฺห ภนฺเต วตฺถยุคานิ อฏฺฐ
                         ยกฺขสฺสิมาคจฺฉนฺตุ ทกฺขิณาโย ฯ
     |๑๒๑.๕๕๑|   อทฺธา หิ ๗- ทานํ พหุธา ปสฏฺฐํ
                         ททโต จ เต อกฺขยธมฺมมตฺถุ
@เชิงอรรถ:  ม. มุฏฺฐสฺส ฯ   ม. ตุวํ ฯ   ม. วิเหสยึ ฯ   ยุ. ......เณถ ฯ   ม. ยุ.
@อสมตฺตโภคี ฯ   ยุ. จาหํ ฯ   ยุ. อทาหิ ฯ
                         ปฏิคฺคณฺหามิ เต วตฺถยุคานิ อฏฺฐ
                         ยกฺขสฺสิมาคจฺฉนฺตุ ทกฺขิณาโย ฯ
     |๑๒๑.๕๕๒|   ตโต หิ โส อาจมยิตฺวา ลิจฺฉวิ
                         เถรสฺส ทตฺวาน ยุคานิ อฏฺฐ
                         ปฏิคฺคหิตานิ จ ตานิ วาสฺสุํ
                         ยกฺขญฺจ ปสฺเสถ สํนทฺธทุสฺสํ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๓|   ตมทฺทส จนฺทนสารลิตฺตํ
                         อาชญฺญมารุยฺห อุฬารวณฺณํ
                         อลงฺกตํ สาธุนิวตฺถทุสฺสํ
                         ปริวาริตํ ยกฺขมหิทฺธิปตฺตํ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๔|   โส ตํ ทิสฺวา อตฺตมโน อุทคฺโค
                         ปหฏฺฐจิตฺโตว สุภคฺครูโป
                         กมฺมญฺจ ทิสฺวาน มหาวิปากํ
                         สนฺทิฏฺฐิกํ จกฺขุนา สจฺฉิกตฺวา ฯ
     |๑๒๑.๕๕๕|   ตเมนมโวจ อุปสงฺกมิตฺวา
                         ทสฺสามิ ทานํ สมณพฺราหฺมณานํ
                         น จาปิ เม กิญฺจิ อเทยฺยมตฺถิ
                         ตุวญฺจ เม ยกฺข พหูปกาโร ฯ
     |๑๒๑.๕๕๖|   ตุวญฺจ เม ลิจฺฉวิ เอกเทสํ
                         อทาสิ ทานานิ อโมฆเมตํ
                         สฺวาหํ กริสฺสามิ ตยา ว สกฺขึ
                         อมานุโส มานุสเกน สทฺธึ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๗|   คติ จ พนธู จ ปรายนญฺจ
                         มิตฺโต มมาสิ อถ เทวตาสิ ๑-
                         ยาจามิ ๒- ตํ ปญฺชลิโก ภวิตฺวา
                         อิจฺฉามิ ตํ ยกฺข ปุนาปิ ทฏฺฐุํ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๘|   สเจ ตุวํ อสฺสทฺโธ ภวิสฺสสิ
                         กทริยรูโป วิปฺปฏิปนฺนจิตฺโต
                         เตเนว ๓- มํ ลิจฺฉวิ ๔- ทสฺสนาย
                         ทิสฺวา จ ตํ โนปิ ๕- จ อาลปิสฺสํ ฯ
     |๑๒๑.๕๕๙|   สเจ ตุวํ ภวิสฺสสิ ธมฺมคารโว
                         ทาเน รโต สงฺคหิตตฺตภาโว
                         โอปานภูโต สมณพฺราหฺมณานํ
                         เอวํ มมํ ลิจฺฉวิ ๔- ทสฺสนาย ฯ
     |๑๒๑.๕๖๐|   ทิสฺวา จ ตํ อาลปิสฺสํ ภทนฺเต
                         อิมญฺจ สูลโต ลหุํ ปมุญฺจ
                         ยโตนิทานํ อกริมฺห สกฺขึ
                         มญฺญามิ ๖- สูลาวุตกสฺส การณา
     |๑๒๑.๕๖๑|   เต อญฺญมญฺญํ อกริมฺห สกฺขึ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. เทวตา เม ฯ   ยุ. ยถามหํ ฯ   ม. ตฺวํ เนว ฯ   ม. ลจฺฉสิ ฯ
@ ยุ. นาปิ ฯ   ยุ. มญฺญามุ ฯ
                         อยญฺจ สูลาวุโต ๑- ลหุํ ปมุตฺโต
                         สกฺกจฺจ ธมฺมานิ สมาจรนฺโต
                         มุญฺเจยฺย โส นิรยาว ตมฺหา
                         กมฺมํ สิยา อญฺญตฺร สเวทนียํ ๒- ฯ
     |๑๒๑.๕๖๒|   กปฺปิตกญฺจ อุปสงฺกมิตฺวา
                         เตน สห สํวิภชิตฺวาน กาเล
                         สยํ มุเขน อุปนิสชฺช ปุจฺฉ
                         โส เต อกฺขิสฺสติ เอตมตฺถํ ฯ
     |๑๒๑.๕๖๓|   ตเมว ภิกฺขุํ อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉสฺสุ
                         ปุญฺญตฺถิโก ๓- โน จ ๔- ปทุฏฺฐจิตฺโต
                         โส เต สุตํ อสุตญฺจาปิ ธมฺมํ
                         สพฺพํปิ อกฺขิสฺสติ ยถา ปชานํ
                         สุโต จ ธมฺมํ สุคตึ อกฺขิสฺส ๕- ฯ
     |๑๒๑.๕๖๔|   โส ตตฺถ รหสฺสํ สมุลฺลปิตฺวา
                         สกฺขึ กริตฺวาน อมานุเสน
                         ปกฺกามิ โส ลิจฺฉวีนํ สกาสํ
                         อถ พฺรวิ ปริสํ สนฺนิสินฺนํ ฯ
     |๑๒๑.๕๖๕|   สุณนฺตุ โภนฺโต มม เอกวากฺยํ
                         วรํ วริสฺสํ ลภิสฺสามิ อตฺถํ
@เชิงอรรถ:  ม. สูลโต ฯ  ๒. ม. เวทนียํ ฯ   ม. อญฺญตฺถิโก ฯ   ยุ. เนว ฯ   สุโต ...
@อกฺขิสฺสา ติอิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
                         สูลาวุโต ปุริโส ลุทฺทกมฺโม
                         ปณีตทณฺโฑ อนุสตฺตรูโป ฯ
     |๑๒๑.๕๖๖|   เอตฺตาวตา วีสติรตฺติมตฺตา
                         ยโต อาวุโต เนว ชีวติ น มโต
                         ตาหํ โมจยิสฺสามิ ทานิ
                         ยถา มตึ อนุชานาตุ สงฺโฆ ฯ
     |๑๒๑.๕๖๗|   เอตญฺจ อญฺญญฺจ ลหุํ ปมุญฺจ
                         โก ตํ วเทถ จ ตถา กโรนฺตํ
                         ยถา ปชานาสิ ตถา กโรหิ
                         ยถา มตึ อนุชานาติ สงฺโฆ ฯ
     |๑๒๑.๕๖๘|   โส ตํ ปเทสํ อุปสงฺกมิตฺวา
                         สูลาวุตํ โมจยิ ขิปฺปเมว
                         มา ภายิ สมฺมาติ ๑- จ ตํ อโวจ
                         ติกิจฺฉกานญฺจ อุปฏฺฐเปสิ ฯ
     |๑๒๑.๕๖๙|   กปฺปิตกญฺจ อุปสงฺกมิตฺวา
                         เตน สห สํวิภชิตฺวาน กาเล
                         สยํ มุเขเนว ๒- อุปนิสชฺช ลิจฺฉวิ
                         ตตฺเถว ปุจฺฉตฺถนํ ๓- การณตฺถิโก ฯ
     |๑๒๑.๕๗๐|   สูลาวุโต ปุริโส ลุทฺทกมฺโม
@เชิงอรรถ:  ยุ. สมฺมา ฯ   ยุ. มุเขน เนว ฯ   ยุ. ตเถว ปูจฺฉิ นํ ฯ
                         ปณีตทณฺโฑ อนุสตฺตรูโป
                         เอตฺตาวตา วีสติรตฺติมตฺตา
                         ยโต อาวุโต เนว ชีวติ น มโต ฯ
     |๑๒๑.๕๗๑|   โส โมจิโต คนฺตฺวา มยา อิทานิ
                         เอตสฺส ยกฺขสฺส วโจติ ๑- ภนฺเต
                         สิยา นุ โข การณํ กิญฺจิเทว
                         เยน โส นิรยํ โน วเชยฺย ฯ
     |๑๒๑.๕๗๒|   อาจิกฺข ภนฺเต ยทิ อตฺถิ เหตุ
                         สทฺธายิตํ เหตุ วโจติ ๒- สุโณม
                         น เตสํ กมฺมานํ วินาสมตฺถิ
                         อเวทยิตฺวา อิธ พยนฺติภาโว ฯ
     |๑๒๑.๕๗๓|   สเจ โส ธมฺมานิ ๓- สมาจเรยฺย
                         สกฺกจฺจํ รตฺตินฺทิวํ อปฺปมตฺโต
                         มุญฺเจยฺย โส นิรยา จ ๔- ตมฺหา
                         กมฺมํ สิยา อญฺญตฺร เวทนียํ ฯ
     |๑๒๑.๕๗๔|   อญฺญาโต เอโส ปุริสสฺส อตฺโถ
                         มมํปิทานิ อนุกมฺป ภนฺเต
                         อนุสาส มํ โอวท ภูริปญฺญ
                         ยถา อหํ โน ๕- นิรยํ วเชยฺยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. วโจ หิ ฯ   ยุ. โว ฯ   ยุ. กมฺมานิ ฯ   ยุ. ว ฯ   ยุ. เนว ฯ
     |๑๒๑.๕๗๕|   อชฺเชว พุทฺธํ สรณํ อุเปหิ
                         ธมฺมญฺจ สงฺฆญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                         ตเถว สิกฺขาปทานิ ปญฺจ
                         อขณฺฑผุลฺลานิ สมาทิยสฺสุ ฯ
     |๑๒๑.๕๗๖|   ปาณาติปาตา วิรมสฺสุ ขิปฺปํ
                         โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยสฺสุ
                         อมชฺชโป มา จ มุสา อภาสิ ๑-
                         สเกน ทาเรน จ โหหิ ตุฏฺโฐ ฯ
                         อิมญฺจ อฏฺฐงฺควรํ อุเปตํ ๒-
                         สมาทิยาหิ กุสลํ สุขินฺทฺริยํ ๓- ฯ
     |๑๒๑.๕๗๗|   จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ      ปจฺจยํ สยนาสนํ
                         อนฺนปานํ ขาทนียํ      วตฺถํ เสนาสนานิ จ ฯ
                         ททาหิ อุชุภูเตสุ          สทา ๔- ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ
     |๑๒๑.๕๗๘|   ภิกฺขู จ สีลสมฺปนฺเน          วีตราเค พหุสฺสุเต
                         ตปฺเปหิ ๕- อนฺนปาเนน     สทา ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ ฯ
     |๑๒๑.๕๗๙|   เอวญฺจ ธมฺมานิ ๖- สมาจรนฺโต
                         สกฺกจฺจํ รตฺตินฺทิวํ อปฺปมตฺโต
                         มุญฺเจยฺย โส ๗- นิรยา จ ตมฺหา
@เชิงอรรถ:  ม. อภาณี ฯ   ม. อิมญฺจ อริยํ อฏฺฐงฺควเรนุเปตํ ฯ   ม. สุขุทฺทริยํ ฯ
@ ม. ยุ. วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ   ยุ. ...สิ ฯ   ม. กมฺมานิ ฯ
@ ยุ. มุญฺจ ตุวํ ฯ
                         กมฺมํ สิยา อญฺญตฺร เวทนียํ ฯ
     |๑๒๑.๕๘๐|   อชฺเชว พุทฺธํ สรณํ อุเปมิ
                         ธมฺมญฺจ สงฺฆญฺจ ปสนฺนจิตฺโต
                         ตเถว สิกฺขาปทานิ ๑- ปญฺจ
                         อขณฺฑผุลฺลานิ สมาทิยามิ ฯ
     |๑๒๑.๕๘๑|   ปาณาติปาตา วิรมามิ ขิปฺปํ
                         โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยามิ
                         อมชฺชโป โน จ มุสา ภณามิ
                         สเกน ทาเรน จ โหมิ ตุฏฺโฐ ฯ
                         อิมญฺจ อริยํ อฏฺฐงฺควรํ อุเปตํ
                         สมาทิยามิ กุสลํ สุขินฺทฺริยํ ฯ
     |๑๒๑.๕๘๒|   จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ      ปจฺจยํ สยนาสนํ
                         อนฺนปานํ ขาทนียํ      วตฺถํ เสนาสนานิ จ
     |๑๒๑.๕๘๓|   ภิกฺขู จ สีลสมฺปนฺเน         วีตราเค พหุสฺสุเต
                         ททามิ น วิกฺกปฺปามิ ๒-   พุทฺธานํ สาสเน รโต ฯ
     |๑๒๑.๕๘๔|   เอตาทิโส ลิจฺฉวิ อมฺพสกฺขโร
                         เวสาลิยํ อญฺญตโร อุปาสโก
                         สทฺโธ มุทุ การกโร จ ภิกฺขุ
                         สงฺฆญฺจ สกฺกจฺจ ตทา อุปฏฺฐหิ ฯ
     |๑๒๑.๕๘๕|   สูลาวุโต จ อโรโค หุตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. สิกฺขาย ปทานิ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ   ม. วิกมฺปามิ ฯ
                         [๑]- เสรี สุขี ปพฺพชฺชํ อุปาคมิ
                         อาคมฺม กปฺปิตกุตฺตมํ อุโภปิ
                         สามญฺญผลานิ อชฺฌคุํ ฯ
     |๑๒๑.๕๘๖|   เอตาทิสา สปฺปุริสานํ เสวนา
                         มหปฺผลา โหติ สตํ วิชานตํ
                         สูลาวุโต อคฺคผลํ ผุสฺสติ ๒-
                         ผลํ กนิฏฺฐํ ปน อมฺพสกฺขโรติ ฯ
                         อมฺพสกฺขรเปตวตฺถุ ปฐมํ ฯ
     [๑๒๒]   |๑๒๒.๕๘๗| ๒ สุโณถ ยกฺขสฺส จ วาณิชาน จ
                         ฯเปฯ
     (วิมานวตฺถุสฺมึ สตฺตมสฺส สุนิกฺขิตฺตวคฺคสฺส ทสมวตฺถุสฺมึ ทฏฺฐพฺพํ)
                         เสริสฺสกเปตวตฺถุ ทุติยํ ฯ
     [๑๒๓]   |๑๒๓.๕๘๘| ๓ ราชา ปิงฺคลโก นาม   สุรฏฺฐานํ อธิปติ อหุ
                         โมริยานํ อุปฏฺฐานํ          คนฺตฺวา สุรฏฺฐํ ปุนราคมา ฯ
     |๑๒๓.๕๘๙|   อุเณฺห มชฺฌนฺติเก กาเล  ราชา ปงฺกํ อุปาคมิ
                         อทฺทส มคฺคํ รมณียํ        เปตานํ วณฺณนาปถํ
     |๑๒๓.๕๙๐|   สารถึ อามนฺตยิ ราชา     อยํ มคฺโค รมณีโย
                                เขโม โสวตฺถิโก สิโว
                         อิมินาว สารถิ ยาหิ ๓-         สุรฏฺฐานํ สนฺติเก อิโต
@เชิงอรรถ:  ม. ภิกฺขุญฺจ ฯ   ม. อผสฺสยิ ฯ ยุ. ผุสฺสสิ ฯ   ม. ยาม ฯ
     |๑๒๓.๕๙๑|   เตน ปายาสิ โสรฏฺโฐ     เสนาย จตุรงฺคินิยา ฯ
                         อุพฺพิคฺครูโป ปุริโส               สุรฏฺฐํ เอตทพฺรูวิ
     |๑๒๓.๕๙๒|   กุมคฺคํ ปฏิปนฺนมฺหา       ภึสนํ โลมหํสนํ ฯ
                         ปุรโต ปทิสฺสติ มคฺโค            ปจฺฉโต จ น ทิสฺสติ
     |๑๒๓.๕๙๓|   กุมคฺคํ ปฏิปนฺนมฺหา       ยมปุริสานํ สนฺติเก ฯ
                         อมานุโส วายติ คนฺโธ          โฆโส สูยติ ทารุโณ
     |๑๒๓.๕๙๔|   สํวิคฺโค ราชา สุรฏฺโฐ        สารถึ เอตทพฺรูวิ
                         กุมคฺคํ ปฏิปนฺนมฺหา           ภึสนํ โลมหํสนํ
                         ปุรโตว ทิสฺสติ มคฺโค           ปจฺฉโต จ น ทิสฺสติ ฯ
     |๑๒๓.๕๙๕|   กุมคฺคํ ปฏิปนฺนมฺหา        ยมปุริสานํ สนฺติเก
                         อมานุโส วายติ คนฺโธ          โฆโส สูยติ ทารุโณ ฯ
     |๑๒๓.๕๙๖|   หตฺถิกฺขนฺธญฺจ อารุยฺห   โอโลเกนฺโต จตุทฺทิสา
                         อทฺทส รุกฺขํ นิโคฺรธํ ๑-        ปาทปํ ฉายสมฺปนฺนํ
                         นีลพฺภวณฺณสทิสํ               เมฆวณฺณสิรนฺนิภํ
     |๑๒๓.๕๙๗|   สารถึ อามนฺตยิ ราชา     กึ เอโส ทิสฺสติ พฺรหา
                         นลพฺภวณฺณสทิโส            เมฆวณฺณสิรนฺนิโภ ฯ
     |๑๒๓.๕๙๘|   โส นิโคฺรโธ โส มหาราช  ปาทโป ฉายสมฺปนฺโน
                         นีลพฺภวณฺณสทิโส          เมฆวณฺณสิรนฺนิโภ ฯ
     |๑๒๓.๕๙๙|   เตน ปายาสิ สุรฏฺโฐ        เยน โส ทิสฺสติ ๒- พฺรหา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อทฺทส นิโคฺรธํ รมณียํ ฯ   ม. ทิสฺสเต ฯ
                         นีลพฺภวณฺณสทิโส            เมฆวณฺณสิรนฺนิโภ ฯ
     |๑๒๓.๖๐๐|   หตฺถิกฺขนฺธโต โอรุยฺห     ราชา รุกฺขํ อุปาคมิ
                         นิสีทิ รุกฺขมูลสฺมึ             สามจฺโจ สปริชโน
                         ปูรํ ปานียกรกํ ๑-            ปูเว จิตฺเต จ อทฺทส ฯ
     |๑๒๓.๖๐๑|   ปุริโส จ เทววณฺณี           สพฺพาภรณภูสิโต
                         อุปสงฺกมิตฺวา ราชานํ        โสรฏฺฐํ เอตทพฺรูวิ
     |๑๒๓.๖๐๒|   สฺวาคตนฺเต มหาราช      อโถ เต อทุราคตํ
                         ปิวตุ เทโว ปานียํ             ปูเว ขาท อรินฺทม ฯ
     |๑๒๓.๖๐๓|   ปิวิตฺวา ราชา ปานียํ       สามจฺโจ สปริชโน
                         ปูเว ขาทิตฺวา ปิวิตฺวา จ      สุรฏฺโฐ เอตทพฺรูวิ
     |๑๒๓.๖๐๔|   เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ      อาทุ สกฺโก ปุรินฺทโท
                         อชานนฺโต ๒- ตํ ปุจฺฉาม   กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ
     |๑๒๓.๖๐๕|   นมฺหิ เทโว น คนฺธพฺโพ   นาปิ สกฺโก ปุรินฺทโท
                         เปโต อหํ มหาราช            สุรฏฺฐา อิธมาคโต ฯ
     |๑๒๓.๖๐๖|   กึสีโล กึสมาจาโร           สุรฏฺฐสฺมึ ปุเร ตุวํ
                         เกน เต พฺรหฺมจริเยน          อานุภาโว อยํ ตว ฯ
     |๑๒๓.๖๐๗|   ตํ สุโณหิ มหาราช          อรินฺทม รฏฺฐวฑฺฒน
                         อมจฺจา ปาริสชฺชา จ          พฺราหฺมโณ จ ปุโรหิโต ฯ
     |๑๒๓.๖๐๘|   สุรฏฺฐสฺมึ อหํ เทว          ปุริโส ปาปเจตโส
                         มิจฺฉาทิฏฺฐิ จ ทุสฺสีโล         กทริโย ปริภาสโก
@เชิงอรรถ:  ม. ปานียสรกํ ฯ   ม. อชานนฺตา ฯ
     |๑๒๓.๖๐๙|   ททนฺตานํ กโรนฺตานํ       วารยิสฺสํ พหุชนํ
                         อญฺเญสํ ททมานานํ         อนฺตรายํ กโรมหํ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๐|   วิปาโก นตฺถิ ทานสฺส      สํยมสฺส กุโต ผลํ
                         นตฺถิ อาจริโย นาม            อทนฺตํ โก ทมิสฺสติ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๑|   สมตุลฺยานิ ภูตานิ          กุเล ๑- เชฏฺฐาปจายิโก
                         นตฺถิ พลํ วิริยํ วา               กุโต อุฏฺฐานโปริสํ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๒|   นตฺถิ ทานผลํ นาม         น วิโสเธติ เวรินํ
                         ลทฺเธยฺยํ ลภเต มจฺโจ        นียติ ปริณามชํ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๓|   นตฺถิ มาตา ปิตา ภาตา   โลโก นตฺถิ อิโต ปรํ
                         นตฺถิ ทินฺนํ นตฺถิ หุตํ         สุนิหิตํปิ น วิชฺชติ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๔|   โยปิ หเนยฺย ปุริสํ          ปุริสสฺส ๒- ฉินฺทเต สิรํ
                         น โกจิ กิญฺจิ หนติ            สตฺตนฺนํ วิวรมนฺตเร ฯ
     |๑๒๓.๖๑๕|   อจฺเฉชฺโช อเภชฺโช ๓- ชีโว    อฏฺฐํโส คุฬปริมณฺฑโล
                         โยชนานิ สตา ๔- ปญฺจ     โก ชีวํ เฉตุมรหติ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๖|   ยถา สุตฺตคุเฬ ขิตฺเต       นิพฺเพเฐนฺตํ ปลายติ
                         เอวเมวํปิ โส ชีโว               นิพฺเพเฐนฺโต ปลายติ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๗|   ยถา คามโต นิกฺขมฺม     อญฺญํ คามํ ปวิสติ
                         เอวเมวํปิ โส ชีโว              อญฺญํ กายํ ๕- ปวิสติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. กุโต ฯ   ม. ยุ. ปรสฺส ฯ   ยุ. อจฺเฉชฺชเภชุโช ฯ   ม. โยชนานํ สตํ ฯ
@ ม. โพนฺทึ ฯ
     |๑๒๓.๖๑๘|   ยถา เคหโต นิกฺขมฺม       อญฺญํ เคหํ ปวิสติ
                         เอวเมวํปิ โส ชีโว              อญฺญํ โพนฺทึ นิวีสติ ๑- ฯ
     |๑๒๓.๖๑๙|   จูฬาสีติ มหากปฺปิโน สตสหสฺสานิ     เย พาลา เย จ ปณฺฑิตา
                         สํสารํ เขปยิตฺวาน            ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสเร ฯ
     |๑๒๓.๖๒๐|   มิตานิ สุขทุกฺขานิ          โทเณหิ ปิฏเกหิ จ
                         ชิโน สพฺพํ ปชานาติ          สมูฬฺหา อิตรา ปชา ฯ
     |๑๒๓.๖๒๑|   เอวํทิฏฺฐิ ปุเร อาสึ          สมูโฬฺห โมหปารุโต
                         มิจฺฉาทิฏฺฐิ จ ทุสฺสีโล        กทริโย ปริภาสโก ฯ
     |๑๒๓.๖๒๒|   โอรํ เม ฉหิ มาเสหิ         กาลกิริยา ภวิสฺสติ ฯ
                         เอกนฺตํ กฏุกํ โฆรํ             นิริยํ ปปติสฺสาหํ
     |๑๒๓.๖๒๓|   จตุกฺกณฺณํ จตุทฺวารํ       วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ
                         อโยปาการปริยนฺตํ           อยสา ปฏิกุชฺชิตํ ฯ
     |๑๒๓.๖๒๔|   ตสฺส อโยมยา ภูมิ          ชลิตา เตชสา ยุตา
                         สมนฺตา โยชนสตํ              ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทา ฯ
     |๑๒๓.๖๒๕|   วสฺสสตสหสฺสานิ ๒-      โฆโส สูยติ ตาวเท ฯ
                         ลกฺโข เอโส มหาราช         สตภาคา วสฺสโกฏิโย
     |๑๒๓.๖๒๖|   โกฏิสตสหสฺสานิ            นิรเย ปจฺจเร ชนา
                         มิจฺฉาทิฏฺฐี จ ทุสฺสีลา       เย จ อริยูปวาทิโน ฯ
     |๑๒๓.๖๒๗|   ตตฺถาหํ ทีฆมทฺธานํ       ทุกฺขํ เวทิสฺสํ เวทนํ
                         ผลํ ปาปสฺส กมฺมสฺส          ตสฺมา โสจามหํ ภุสํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปวีสติ ฯ   ม. วสฺสานิ สตสหสฺสานิ ฯ
     |๑๒๓.๖๒๘|   ตํ สุโณหิ มหาราช          อรินฺทม รฏฺฐวฑฺฒน
                         ธีตา มยฺหํ มหาราช           อุตฺตรา ภทฺทมตฺถุ เต ฯ
     |๑๒๓.๖๒๙|   กโรติ ภทฺทกํ กมฺมํ         สีเลสูโปสเถ รตา
                         ทานรตา ๑- สํวิภาคี จ       วทญฺญู ๒- วีตมจฺฉรา
     |๑๒๓.๖๓๐|   อขณฺฑการี สิกฺขายํ        สุณฺหา ปรกุเลสุ จ
                         อุปาสิกา สกฺยมุนิโน         สมฺพุทฺธสฺส สิรีมโต ฯ
     |๑๒๓.๖๓๑|   ภิกฺขุ จ สีลสมฺปนฺโน       คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ
                         โอกฺขิตฺตจกฺขุ สติมา         คุตฺตทฺวาโร สุสํวุโต
     |๑๒๓.๖๓๒|   สปทานํ จรมาโน           อคมา ตํ นิเวสนํ ฯ
                          ตมทฺทส มหาราช            อุตฺตรา ภทฺทมตฺถุ เต
     |๑๒๓.๖๓๓|   ปูรํ ปานียกรกํ               ปูเว จิตฺเต จ สา อทา
                         ปิตา เม กาลกโต ภนฺเต     ตสฺเสตํ อุปกปฺปตุ ฯ
     |๑๒๓.๖๓๔|   สมนนฺตรานุทิฏฺเฐ          วิปาโก อุปปชฺชถ
                         ภุญฺชามิ กามกามี ๓-        ราชา เวสฺสวโณ ยถา ฯ
     |๑๒๓.๖๓๕|   ตํ สุโณหิ มหาราช          อรินฺทม รฏฺฐวฑฺฒน
                         สเทวกสฺส โลกสฺส             พุทฺโธ อคฺโค ปวุจฺจติ
                         ตํ พุทฺธํ สรณํ คจฺฉ             สปุตฺตทาโร อรินฺทม ฯ
     |๑๒๓.๖๓๖|   อฏฺฐงฺคิเกน มคฺเคน        ผุสนฺติ อมตํ ปทํ
                         ตํ ธมฺมํ สรณํ คจฺฉ             สปุตฺตทาโร อรินฺทม ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สญฺญตา ฯ   ยุ. วทญฺญา ฯ   ม. กามกามีหํ ฯ
     |๑๒๓.๖๓๗|   จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา      จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา
                         เอส สงฺโฆ อุชุภูโต             ปญฺญาสีลสมาหิโต
                         ตํ สงฺฆํ สรณํ คจฺฉ             สปุตฺตทาโร อรินฺทม ฯ
     |๑๒๓.๖๓๘|   ปาณาติปาตา วิรมสฺสุ ขิปฺปํ
                         โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยสฺสุ
                         อมชฺชโป โน ๑- จ มุสา อภาณิ
                         สเกน ทาเรน จ โหหิ ตุฏฺโฐ ฯ
     |๑๒๓.๖๓๙|   อตฺถกาโมสิ เม ยกฺข       หิตกาโมสิ เทวเต
                         กโรมิ ตุยฺหํ วจนํ               ตฺวมสิ อาจริโย มม ฯ
     |๑๒๓.๖๔๐|   อุเปมิ สรณํ พุทฺธํ           ธมฺมญฺจาปิ อนุตฺตรํ
                         สงฺฆญฺจ นรเทวสฺส            คจฺฉามิ สรณํ อหํ ฯ
     |๑๒๓.๖๔๑|   ปาณาติปาตา วิรมามิ ขิปฺปํ
                         โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยามิ
                         อมชฺชโป โน จ มุสา ภณามิ
                         สเกน ทาเรน [๒]- โหมิ ตุฏฺโฐ ฯ
     |๑๒๓.๖๔๒|   โอผุนามิ ๓- มหาวาเต    นทิยา วา ๔- สีฆคามิยา ๕-
                         วมามิ ปาปกํ ทิฏฺฐึ            พุทฺธานํ สาสเน รโต ฯ
     |๑๒๓.๖๔๓|   อิทํ วตฺวาน สุรฏฺโฐ         วิรมิตฺวา ปาปทสฺสนํ ๖-
@เชิงอรรถ:  ม. มา ฯ   ม. จ ฯ   ยุ. โอธุนามิ ฯ   ม. วาสทฺโท นตฺถิ ฯ
@ ยุ. สีฆงฺคมิยา ฯ   ม. ปาปทสฺสนา ฯ
                         นโม ภควโต กตฺวา          ปาโมกฺโข รถมารุยฺหีติ ฯ
                                     นนฺทิกาเปตวตฺถุ ตติยํ ฯ
     [๑๒๔]   |๑๒๔.๖๔๔| ๔ อุฏฺเฐหิ เรวเต สุปาปธมฺเม
                                ฯเปฯ
     (วิมานวตฺถุสฺมึ ปญฺจมสฺส มหารถวคฺคสฺส ทุติยวตฺถุสฺมึ ทฏฺฐพฺพํ)
                         เรวติเปตวตฺถุ จตุตฺถํ ฯ
     [๑๒๕]   |๑๒๕.๖๔๕| ๕ อิทํ มม อุจฺฉุวนํ มหนฺตํ
                         นิพฺพตฺตติ ปุญฺญผลํ อนปฺปกํ
                         ตํ ทานิ เม น ปริโภคํ อุเปติ ๑-
                         อาจิกฺข ภนฺเต กิสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๕.๖๔๖|   วิหญฺญามิ ๒- ขชฺชามิ จ วายมามิ จ
                         ปริสกฺกามิ ปริภุญฺชิตุํ กิญฺจิ
                         สฺวาหํ ฉินฺนาตุโม ๓- กปโณ ลาลปามิ
                         กิสฺส กมฺมสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๕.๖๔๗|   วิฆาโต จาหํ ปริปตามิ ฉมายํ
                         ปริวตฺตามิ วาริจโรว ฆมฺเม
                         ทูรโต ๔- จ เม อสฺสุกานิ คลนฺติ
                         อาจิกฺข ภนฺเต กิสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๕.๖๔๘|   ฉาโต กิลนฺโต จ ปิปาสิโต จ
@เชิงอรรถ:  ม. ปริโภคเมติ ฯ   ม. หญฺญามิ ฯ   ม. ฉินฺนถาโม ฯ   ยุ. รุทโต จ
@เม อสฺสุกา นิคฺคลนฺติ ฯ
                         สํตสิโต สาตสุขํ น วินฺเท
                         ปุจฺฉามิ ตํ เอตมตฺถํ ภทนฺเต
                         กถนฺนุ อุจฺฉุปริโภคํ ลเภยฺยํ ฯ
     |๑๒๕.๖๔๙|   ปุเร ตุวํ กมฺมมกาสิ อตฺตนา ฯ
                         มนุสฺสภูโต ปุริมาย ชาติยา
                         อหญฺจ ตํ เอตมตฺถํ วทามิ
                         สุตฺวาน ตฺวํ เอตมตฺถํ วิชานํ ฯ
     |๑๒๕.๖๕๐|   อุจฺฉู ตุวํ ขาทมาโน ปยาโต
                         ปุริโส จ เต ปิฏฺฐิโต อนุคญฺฉิ
                         โส จ ตํ ปจฺจาสนฺโต กเถสิ
                         ตสฺส ตุวํ น กิญฺจิ อาลปิตฺถ ฯ
     |๑๒๕.๖๕๑|   โส จ ตํ ๑- อภณนฺตํ อยาจิ
                         เทเหยฺย อุจฺฉุนฺติ จ ตํ อโวจ
                         ตสฺส ตุวํ ปิฏฺฐิโต อุจฺฉุํ อทาสิ
                         ตสฺเสตํ กมฺมสฺส อยํ วิปาโก ฯ
     |๑๒๕.๖๕๒|   อิงฺฆ ตฺวํ ๒- คนฺตฺวาน ปิฏฺฐิโต คเณฺหยฺยาสิ
                         คเหตฺวาน ขาทสฺสุ ยาวทตฺถํ
                         เตเนว ตฺวํ อตฺตมโน ภวิสฺสสิ
                         หฏโฐ อุทคฺโค ๓- จ ปโมทิโต จ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อภิณฺหํ อายาจิ ฯ   ยุ. ตุวํ ปิฏฺฐิโต คณฺห อุจฺฉุํ ฯ   ม. จุทคฺโค ฯ
     |๑๒๕.๖๕๓|   คนฺตฺวาน โส ปิฏฺฐิโต อคฺคเหสิ
                         คเหตฺวาน ตํ ขาทิ ยาวทตฺถํ
                         เตเนว โส อตฺตมโน อโหสิ
                         หฏฺโฐ อุทคฺโค จ ปโมทิโตติ ๑- ฯ
                                     อุจฺฉุเปตวตฺถุ ปญฺจมํ ฯ
     [๑๒๖]   |๑๒๖.๖๕๔| ๖ สาวตฺถี นาม นครํ    หิมวนฺตสฺส ปสฺสโต
                         ตตฺถาสุํ เทฺว กุมารา        ราชปุตฺตาติ เม สุตํ ฯ
     |๑๒๖.๖๕๕|   ปมตฺตา ๒- รชนีเยสุ   กามสฺสาทาภินนฺทิโน
                         ปจฺจุปฺปนฺเน สุเข คิทฺธา    น เต ปสฺสึสุ นาคตํ ฯ
     |๑๒๖.๖๕๖|   เต ปุตฺตา ๓- จ มนุสฺสตฺตา       ปรโลกํ อิโต คตา
                         เต จ ๔- โฆเสนฺติ ๕- น ทิสฺสนฺโต    ปุพฺเพ ทุกฺกฏมตฺตโน ฯ
     |๑๒๖.๖๕๗|   พหูสุ วต สนฺเตสุ         เทยฺยธมฺเม อุปฏฺฐิเต
                         นาสกฺขิมฺหา จ อตฺตานํ     ปริตฺตโสตฺถึ ๖- กาตุํ สุขาวหํ ฯ
     |๑๒๖.๖๕๘|   กึ ตโต ปาปกํ อสฺส     ยนฺโน ราชกุลา จุตา
                         อุปปนฺนา เปตวิสยํ           ขุปฺปิปาสาสมปฺปิตา ฯ
     |๑๒๖.๖๕๙|   สามิโน อิธ หุตฺวาน    โหนฺติ อสฺสามิโน ตหึ
                         มรนฺติ ๗- ขุปฺปิปาสาย     มนุสฺสา อุนฺนโตนตา ฯ
     |๑๒๖.๖๖๐|   เอวมาทีนวํ ๘- ญตฺวา     อิสฺสรมานสมฺภวํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ   ม. สมฺมตฺตา ฯ   ยุ. จุตา ฯ
@ ยุ. เตธ ฯ  ม. โฆเสนฺตยทิสฺสนฺตา ฯ   ม. ปริตฺตํ ฯ
@ ยุ. จรนฺติ ฯ ม. ภมนฺติ ฯ  ม. เอตมาทีนวํ ฯ
                         ปหาย อิสฺสรมทํ                 ภเว สคฺคคโต นโร
                         กายสฺส เภทา สปฺปญฺโญ     สคฺคํ โส อุปปชฺชตีติ ฯ
                                     กุมารเปตวตฺถุ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๑๒๗]   |๑๒๗.๖๖๑| ๗ ปุพฺเพ กตานํ กมฺมานํ    วิปาโก มถเย มนํ
                         รูเป สทฺเท รเส คนฺเธ          โผฏฺฐพฺเพ จ มโนรเม ฯ
     |๑๒๗.๖๖๒|   นจฺจํ คีตํ รตึ ขิฑฺฑํ          อนุภุตฺวา อนปฺปกํ
                         อุยฺยาเน ปริจาริตฺวา ๑-      ปวิสนฺโต คิริพฺพชํ ฯ
     |๑๒๗.๖๖๓|   อิสึ สุเนตฺตมทฺทกฺขิ        อตฺตทนฺตํ สมาหิตํ
                         อปฺปิจฺฉํ หิรีสมฺปนฺนํ            อุญฺเฉ ปตฺตคเต รตํ ฯ
     |๑๒๗.๖๖๔|   หตฺถิกฺขนฺธโต โอรุยฺห     ลทฺธา ภนฺเตติ จ พฺรูวิ
                         ตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวาน           อุจฺจํ ปคฺคยฺห ขตฺติโย ฯ
     |๑๒๗.๖๖๕|   ถณฺฑิเล ปตฺตํ ภินฺทิตฺวา    หสมาโน อปกฺกมิ
                         รญฺโญ กิตวสฺสาหํ ปุตฺโต       กึ มํ ภิกฺขุ กริสฺสสิ ฯ
     |๑๒๗.๖๖๖|   ตสฺส กมฺมสฺส ผรุสสฺส     วิปาโก กฏุโก อหุ
                         ยํ ราชปุตฺโต เวเทสิ              นิรยมฺหิ สมปฺปิโต ฯ
     |๑๒๗.๖๖๗|   ฉเฬว จตุราสีติ              วสฺสานิ นหุตานิ จ
                         ภุสํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิฏฺโฐ            นิรเย กตกิพฺพิโส ฯ
     |๑๒๗.๖๖๘|   อุตฺตาโนปิ จ ปจฺจิตฺถ     นิกุชฺโช วามทกฺขิโณ
                         อุทฺธํปาโท ฐิโต เจว             จิรํ พาโล อปจฺจิถ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. จริตฺวาน ฯ
     |๑๒๗.๖๖๙|   พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ      ปูคานิ นหุตานิ จ
                         ภุสํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิฏฺโฐ            นิรเย กตกิพฺพิโส ฯ
     |๑๒๗.๖๗๐|   เอตาทิสํ โข กฏุกํ            อปฺปทุฏฺฐปโทสินํ
                         ปจฺจนฺติ ปาปกมฺมนฺตา      อิสึ อาสชฺช สุพฺพตํ ฯ
     |๑๒๗.๖๗๑|   โส ตตฺถ พหุวสฺสานิ        เวทยิตฺวา พหุทุกฺขํ
                         ขุปฺปิปาสหโต นาม             เปโต อาสิ ตโต จุโต ฯ
     |๑๒๗.๖๗๒|   เอวมาทีนวํ ญตฺวา          อิสฺสรมทสมฺภวํ
                         ปหาย อิสฺสรมทํ                นิวาตมนุวตฺตเย ฯ
     |๑๒๗.๖๗๓|   ทิฏฺเฐว ธมฺเม ปาสํโส       โย พุทฺเธสุ สคารโว
                         กายสฺส เภทา สปฺปญฺโญ     สคฺคํ โส อุปปชฺชตีติ ฯ
                                     ราชปุตฺตเปตวตฺถุ สตฺตมํ ฯ
     [๑๒๘]   |๑๒๘.๖๗๔| ๘ คูถกูปโต อุคฺคนฺตฺวา     โก นุ ทิฏฺโฐว ๑- ติฏฺฐสิ
                         นิสํสยํ ปาปกมฺมนฺโต           กินฺนุ สทฺทยเส ตุวนฺติ ฯ
     |๑๒๘.๖๗๕|   อหํ ภทนฺเต ๒- เปโตมฺหิ   ทุคฺคโต ยมโลกิโก
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน                เปตโลกํ อิโต คโตติ ฯ
     |๑๒๘.๖๗๖|   กึ นุ กาเยน วาจาย         มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน               อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสีติ ฯ
     |๑๒๘.๖๗๗|   อหุ อาวาสิโก มยฺหํ         อิสฺสุกี กุลมจฺฉรี
                         อชฺโฌสิโต ๓- มยฺหํ ฆเร        กทริโย ปริภาสโก ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ทีโน ปติฏฺฐสิ ฯ   ยุ. ภนฺเต ฯ   ยุ. อชฺฌาสิโต ฯ
     |๑๒๘.๖๗๘|   ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา        ภิกฺขโว ปริภาสิสฺสํ
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน               เปตโลกํ อิโต คโตติ ฯ
     |๑๒๘.๖๗๙|   อมิตฺโต มิตฺตวณฺเณน     โย เต อาสิ กุลูปโก
                         กายสฺส เภทา ทุปฺปญฺโญ     กินฺนุ เปจฺจ คตึ คโตติ ฯ
     |๑๒๘.๖๘๐|   ตสฺเสวาหํ ปาปกมฺมสฺส  สีเส ติฏฺฐามิ มตฺถเก
                         โส จ ปรวิสยํ ปตฺโต              มเมว ปริวารโก ฯ
     |๑๒๘.๖๘๑|   ยํ ภทนฺเตหนนฺตญฺเญ     เอตํ เม โหตุ โภชนํ
                         อหญฺจ โข ยํหนามิ               เอตํ โส อุปชีวตีติ ฯ
                                     คูถขาทกเปตวตฺถุ อฏฺฐมํ ฯ
     [๑๒๙]   |๑๒๙.๖๘๒| ๙ คูถกูปโต อุคฺคนฺตฺวา      กา นุ ทิฏฺฐาว ติฏฺฐสิ
                         นิสํสยํ ปาปกมฺมนฺตา            กินฺนุ สทฺทยเส ตุวนฺติ ฯ
     |๑๒๙.๖๘๓|   อหํ ภทนฺเต ๑- เปตีมฺหิ    ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน               เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๒๙.๖๘๔|   กึ นุ กาเยน วาจาย        มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน              อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสีติ ฯ
     |๑๒๙.๖๘๕|   อหุ อาวาสิโก มยฺหํ        อิสฺสุกี กุลมจฺฉรี
                         อชฺโฌสิโต ๒- มยฺหํ ฆเร       กทริโย ปริภาสโก ฯ
     |๑๒๙.๖๘๖|   ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา        ภิกฺขโว ปริภาสิสฺสํ
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน               เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ภนฺเต ฯ   ยุ. อชฺฌาสิโต ฯ
     |๑๒๙.๖๘๗|   อมิตฺโต มิตฺตวณฺเณน     โย เต อาสิ กุลูปโก
                         กายสฺส เภทา ทุปฺปญฺโญ     กินฺนุ เปจฺจ คตึ คโตติ ฯ
     |๑๒๙.๖๘๘|   ตสฺเสวาหํ ปาปกมฺมสฺส  สีเส ติฏฺฐามิ มตฺถเก
                         โส จ ปรวิสยํ ปตฺโต              มเมว ปริวารโก ฯ
     |๑๒๙.๖๘๙|   ยํ ภทนฺเตหนนฺตญฺเญ     เอตํ เม โหตุ โภชนํ
                         อหญฺจ โข ยํหนามิ                เอตํ โส อุปชีวตีติ ฯ
                                     คูถขาทกเปตวตฺถุ นวมํ ฯ
     [๑๓๐]   |๑๓๐.๖๙๐| ๑๐ นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาถ    กีสา ธมนิสณฺฐิตา
                         อุปฺผาสุลิกา กีสกา          เก นุ ตุเมฺหถ มาริสาติ ฯ
     |๑๓๐.๖๙๑|   มยํ ภทนฺเต เปตมฺหา       ทุคฺคตา ยมโลกิกา
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน               เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๓๐.๖๙๒|   กึ นุ กาเยน วาจาย          มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน               เปตโลกํ อิโต คตาติ ฯ
     |๑๓๐.๖๙๓|   อนวชฺเชสุ ๑- ติตฺเถสุ       วิจินิมฺหฑฺฒมาสกํ
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ            ทีปํ นากมฺหมตฺตโน ฯ
     |๑๓๐.๖๙๔|   นทึ อุเปม ตสิตา             ริตฺตกา ปริวตฺตติ
                         ฉายํ อุเปม อุเณฺหสุ              อาตโป ปริวตฺตติ ฯ
     |๑๓๐.๖๙๕|   อคฺคิวณฺโณว โน วาโต     ฑหนฺโต อุปวายติ
                         เอตญฺจ ภนฺเต อรหาม          อญฺญญฺจ ปาปกํ ตโต ฯ
     |๑๓๐.๖๙๖|   อปิ โยชนานิ คจฺฉาม       ฉาตา อาหารคิทฺธิโน
@เชิงอรรถ:  อนาวเฏสูติปิ ทิสฺสติ ฯ
                         อลทฺธา เยว นิวตฺตาม            อโห โน อปฺปปุญฺญตา ฯ
     |๑๓๐.๖๙๗|   ฉาตา ปมุจฺฉิตา ภนฺเต     ภูมิยํ ปฏิสุมฺภิตา
                         อุตฺตานา ปติกิราม               อวกุชฺชา ปตามเส ฯ
     |๑๓๐.๖๙๘|   เต จ ตตฺเถว ปติตา          ภูมิยํ ปฏิสุมฺภิตา
                         อุรํ สีสญฺจ ฆฏฺเฏม               อโห โน อปฺปปุญฺญตา ฯ
     |๑๓๐.๖๙๙|   เอตญฺจ ภนฺเต อรหาม     อญฺญญฺจ ปาปกํ ตโต
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ           ทีปํ นากมฺหมตฺตโน ฯ
     |๑๓๐.๗๐๐|   เต หิ นูน อิโต คนฺตฺวา      โยนึ ลทฺธาน มานุสึ
                         วทญฺญู สีลสมฺปนฺนา          กาหาม กุสลํ พหุนฺติ ฯ
                                     คณเปตวตฺถุ ทสมํ ฯ
     [๑๓๑]   |๑๓๑.๗๐๑| ๑๑ ทิฏฺฐา ตยา นิรยา ติรจฺฉานโยนี
                         เปตา อสุรา วาปิ ๑- มนุสฺสเทวา
                         สยมทฺทส กมฺมวิปากมตฺตโน
                         เนสฺสามิ ตํ ปาฏลิปุตฺตมกฺขตํ
                         ตตฺถ คนฺตฺวา กุสลํ กโรหิ กมฺมนฺติ ฯ
     |๑๓๑.๗๐๒|   อตฺถกา โมสิ เม ยกฺข   หิตกาโมสิ เทวเต
                         กโรมิ ตุยฺหํ วจนํ          ตฺวมสิ อาจริโย เม ฯ
     |๑๓๑.๗๐๓|   ทิฏฺฐา มยา นิรยา ติรจฺฉานโยนี
                         เปตา อสุรา วาปิ มนุสฺสเทวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อถ วาปิ มนุสฺสา เทวา ฯ
                         สยมทฺทส กมฺมวิปากมตฺตโน
                         กาหามิ ปุญฺญานิ อนปฺปกานีติ ฯ
                         ปาฏลิปุตฺตเปตวตฺถุ เอกาทสมํ ฯ
     [๑๓๒]   |๑๓๒.๗๐๔| ๑๒ อยญฺจ เต โปกฺขรณี สุรมฺมา
                         สมา สุปฺปติตฺถา ๑- จ มโหทกา จ
                         สุปุปฺผิตา ภมรคณานุกิณฺณา
                         กถํ ตยา ลทฺธา อยํ มนุญฺญา ฯ
     |๑๓๒.๗๐๕|   อิทญฺจ เต อมฺพวนํ สุรมฺมํ
                         สพฺโพตุกํ ธารยติ ๒- ผลานิ
                         สุปุปฺผิตํ ภมรคณานุกิณฺณํ
                         กถํ ตยา ลทฺธมิทํ วิมานนฺติ ฯ
     |๑๓๒.๗๐๖|   อมฺพปกฺโกทกํ ยาคุํ     สีตจฺฉายํ ๓- มโนรมํ
                         ธีตาย ทินฺนทาเนน            เตน เม อิธ ลพฺภตีติ ฯ
     |๑๓๒.๗๐๗|   สนฺทิฏฺฐิกํ เอว ปสฺสถ ทานสฺส
                         ทมสฺส สํยมสฺส วิปากํ
                         ทาสี อหํ อยฺยกุเลสุ หุตฺวา
                         สุณิสา โหมิ อคารสฺส อิสฺสราติ ฯ
     |๑๓๒.๗๐๘|   อสาตํ สาตรูเปน   ปิยรูเปน อปฺปิยํ
                         ทุกฺขํ สุขสฺส รูเปน      ปมตฺตํ อติวตฺตตีติ ๔- ฯ
                                     อมฺพวนเปตวตฺถุ ทฺวาทสมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  สุติตฺถาติปิ ฯ   ม. ธารยเต ฯ   ม. ยุ. สีตจฺฉายา มโนรมา ฯ
@ ม. อสาตํ ฯเปฯ อติวตฺตตีติ นตฺถิ ฯ
     [๑๓๓]   |๑๓๓.๗๐๙| ๑๓ ยํ ททาติ น ตํ โหติ     เทเถว ทานํ ทตฺวาน
                         อุภยํ ตรติ ๑- อุภยํ     เตน ทาเนน ๒- คจฺฉติ
                                     ชาครถ มา ปมชฺชถาติ ฯ
                         อกฺขรุกฺขเปตวตฺถุ เตรสมํ ฯ
     [๑๓๔]   |๑๓๔.๗๑๐| ๑๔ มยํ โภเค สํหริมฺห   สเมน วิสเมน จ
                         เต อญฺเญ ปริภุญฺชนฺติ       มยํ ทุกฺขสฺส ภาคินีติ ฯ
                         โภคสํหรเปตวตฺถุ จตุทฺทสมํ ฯ
     [๑๓๕]   |๑๓๕.๗๑๑| ๑๕ สฏฺฐี วสฺสสหสฺสานิ    ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
                         นิรเย ปจฺจมานานํ            กทา อนฺโต ภวิสฺสติ ฯ
     |๑๓๕.๗๑๒|   นตฺถิ อนฺโต กุโต อนฺโต   น อนฺโต ปฏิทิสฺสติ
                         ตถา หิ ปกตํ ปาปํ             มม ตุยฺหญฺจ มาริส ฯ
     |๑๓๕.๗๑๓|   ทุชฺชีวิตมชีวมฺห             เย สนฺเต ๓- น ททมฺหเส
                         สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ           ทีปํ นากมฺหมตฺตโน ฯ
     |๑๓๕.๗๑๔|   โส หิ นูน อิโต คนฺตฺวา    โยนึ ลทฺธาน มานุสึ
                         วทญฺญู สีลสมฺปนฺโน           กาหามิ กุสลํ พหุนฺติ ฯ
                                     เสฏฺฐิปุตฺตเปตวตฺถุ ปณฺณรสมํ ฯ
     [๑๓๖]   |๑๓๖.๗๑๕| ๑๖ กินฺนุ อุมฺมตฺตรูโปว     มิโค ภนฺโตว ธาวสิ
                         นิสํสยํ ปาปกมฺมํ ๔-          กินฺนุ สทฺทยเส ตุวนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ธารติ ทานํ ฯ   ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   เยสํ โนติปิ ทิสฺสติ ฯ
@ ม. ปาปกมฺมนฺโต ฯ
     |๑๓๖.๗๑๖|   อหํ ภนฺเต เปโตมฺหิ      ทุคฺคโต ยมโลกิโก
                         ปาปกมฺมํ กริตฺวาน           เปตโลกํ อิโต คโต ฯ
     |๑๓๖.๗๑๗|   สฏฺฐี กูฏสหสฺสานิ       ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
                         สีเส มยฺหํ นิปตนฺติ            เต ภินฺทนฺติ จ มตฺถกนฺติ ฯ
     |๑๓๖.๗๑๘|   กินฺนุ กาเยน วาจาย    มนสา ทุกฺกฏํ กตํ
                         กิสฺส กมฺมวิปาเกน            เปตโลกํ อิโต คโตติ ๑- ฯ
     |๑๓๖.๗๑๙|   สฏฺฐี กูฏสหสฺสานิ       ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
                         สีเส ตุยฺหํ นิปตนฺติ            เต ภินฺทนฺติ จ มตฺถกนฺติ ฯ
     |๑๓๖.๗๒๐|   อถทฺทุสาสึ สมฺพุทฺธํ     สุเนตฺตํ ภาวิตินฺทฺริยํ
                         นิสินฺนํ รุกฺขมูลสฺมึ            ฌายนฺตํ อกุโตภยํ ฯ
     |๑๓๖.๗๒๑|   สาลิตฺตกปฺปหาเรน      ภินฺทิสฺสํ ตสฺส มตฺถกํ
                         ตสฺส กมฺมวิปาเกน           อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิสฺสํ ฯ
     |๑๓๖.๗๒๒|   สฏฺฐี กูฏสหสฺสานิ       ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
                         สีเส มยฺหํ นิปตนฺติ           เต ภินฺทนฺติ จ มตฺถกนฺติ ฯ
     |๑๓๖.๗๒๓|   ธมฺเมน เต กาปุริส
                         สฏฺฐี กูฏสหสฺสานิ            ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
                         สีเส ตุยฺหํ ๒- นิปตนฺติ       เต ภินฺทนฺติ จ มตฺถกนฺติ ฯ
                                     สฏฺฐิกูฏสหสฺสเปตวตฺถุ โสฬสมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสิ ฯ   ยุ. มยฺหํ ฯ
                                     ตสฺสุทฺทานํ
          อมฺพสกฺขโร เสริสฺสโก จ           ปิงฺคโล เรวตี อุจฺฉุขาทโก ๑-
          เทฺว กุมารา เทฺว คูถโภชนา ๒-   ปาฏลิโปกฺขรณี จ ๓-
          อกฺขโต ๔- โภคสํหรา               เสฏฺฐิปุตฺตา สฏฺฐิกูฏสหสฺสานิ
                         [๕]-      วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติ ๖-
                         [๗]-
                                     มหาวคฺโค จตุตฺโถ ฯ
                                       เปตวตฺถุ สมตฺตํ ฯ
                                           -------------
@เชิงอรรถ:  ม. อุจฺฉุ ฯ   ม. คูถา ฯ   ม. คณปาฏลิ อมฺพวนํ ฯ   ม. อกฺขรุกฺข ฯ
@[๕] ม. อิติ โสฬสวตฺถูนิ ฯ   ยุ. อิทํ อุทานํ น ทิสฺสติ ฯ [๗] ม. วคฺคุทฺทานํ
@         อุรโค อุปริวคฺโค              จูฬมหาติจตุธา
@         วตฺถูนิ เอกปญฺญาสํ         จตุธา ภาณวารโต ฯ
@                   เปตวตฺถุปาลิ นิฏฺฐิตา ฯ
                       สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส เถรคาถา
                                    -------------------
                     นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
     [๑๓๗]   สีหานํว นทนฺตานํ           ทาฐีนํ คิริคพฺภเร
                         สุณาถ ภาวิตตฺตานํ          คาถา อตฺถุปนายิกา ๑-
                         ยถานามา ยถาโคตฺตา      ยถาธมฺมวิหาริโน
                         ยถาธิมุตฺตา สปฺปญฺญา    วิหรึสุ อตนฺทิตา
                         ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสิตฺวา       ผุสิตฺวา อจฺจุตํ ปทํ
                         กตนฺตํ ปจฺจเวกฺขนฺตา       อิมมตฺถํ อภาสึสุ ๒- ฯ
                                           -------------------
                                              เอกนิปาโต
                                 เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ปฐมวคฺโค
     [๑๓๘]   /เถร./ |๑๓๘.๑| ๑ ฉนฺนา เม กุฏิกา สุขา นิวาตา  วสฺส เทว ยถาสุขํ
                         จิตฺตํ เม สุสมาหิตํ วิมุตฺตํ  อาตาปี วิหรามิ วสฺสเทวาติ ฯ
                         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุภูติ เถโร คาถํ อภาสิตฺถาติ ฯ
     [๑๓๙]   |๑๓๙.๒| ๒ อุปสนฺโต อุปรโต      มนฺตภาณี อนุทฺธโต
                         ธุนาติ ปาปเก ธมฺเม      ทุมปตฺตํว มาลุโตติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาโกฏฺฐิโต ๓- เถโร คาถํ อภาสิตฺถ ๔-@เชิงอรรถ:  ยุ. อตฺตุปนายิกา ฯ   ม. ยุ. อภาสิสุํ ฯ   ม. มหาโกฏุฐิโก ฯ
@ ม. อภาสิตฺถาติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
     [๑๔๐]   |๑๔๐.๓| ๓ ปญฺญํ อิมํ ปสฺส ตถาคตานํ
                         อคฺคิ ยถา ปชฺชลิโต นิสีเว ๑-
                         อาโลกทา จกฺขุททา ภวนฺติ
                         เย อาคตานํ วินยนฺติ กงฺขนฺติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กงฺขาเรวโต ๒- เถโร คาถํ อภาสิตฺถ ฯ
     [๑๔๑]   |๑๔๑.๔| ๔ สพฺภิเรว สมาเสถ   ปณฺฑิเตหตฺถทสฺสิภิ
                         อตฺถํ มหนฺตํ คมฺภีรํ       ทุทฺทสํ นิปุณํ อณุํ
                         ธีรา สมธิคจฺฉนฺติ          อปฺปมตฺตา วิจกฺขณาติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุณฺโณ มนฺตานิปุตฺโต เถโร คาถํ อภาสิตฺถ ฯ
     [๑๔๒]   |๑๔๒.๕| ๕ โย ทุทฺทมโย ทเมน ทนฺโต
                         ทพฺโพ สนฺตุสิโต วิติณฺณกงฺโข
                         วิชิตาวิ อเปตเภรโว หิ
                         ทพฺโพ โส ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโตติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ทพฺโพ เถโร คาถํ อภาสิตฺถ ฯ
     [๑๔๓]   |๑๔๓.๖| ๖ โย สีตวนํ อุปาคา ภิกฺขุ
                         เอโก สนฺตุสิโต สมาหิตตฺโต
                         วิชิตาวิ อเปตโลมหํโส
                         รกฺขํ กายคตาสตึ ธีติมาติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีตวนิโย เถโร ๓-@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิสีเถ ฯ นิสฺสิเวติปิ ฯ   โป. เรวโต ฯ   ม. อิโต ปรํ คาถํ
@อภาสิตฺถาตีติ ทิสฺสติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
     [๑๔๔]   |๑๔๔.๗| ๗ โย ปานุทิ มจฺจุราชสฺส เสนํ
                         นฬเสตุํว สุทุพฺพลํ มโหโฆ
                         วิชิตาวิ อเปตเภรโว หิ
                         ทนฺโต โส ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโตติ ฯ
          อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภลฺลิโย เถโร ฯ
     [๑๔๕]   |๑๔๕.๘| ๘ โย ทุทฺทมโย ทเมน ทนฺโต
                         ธีโร ๑- สนฺตุสิโต วิติณฺณกงฺโข
                         วิชิตาวิ อเปตโลมหํโส
                         วีตราโค ๒- ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโตติ ฯ
                                     วีโร เถโร ๓- ฯ
  [๑๔๖] |๑๔๖.๙| ๙ สฺวาคตํ นาปคตํ ๔-    นยิทํ ทุมฺมนฺติตํ มม
                                     ปวิภตฺเตสุ ๕- ธมฺเมสุ       ยํ เสฏฺฐํ ตทุปาคมินฺติ ฯ
                                          ปิลินฺทวจฺโฉ เถโร ฯ
     [๑๔๗]   |๑๔๗.๑๐| ๑๐ วิหริ อเปกฺขํ อิธ วา หุรํ วา
                         โย เวทคู สนฺตุสิโต ๖- ยตตฺโต
                         สพฺเพสุ ธมฺเมสุ อนูปลิตฺโต
                         โลกสฺส ชญฺญา อุทยพฺพยญฺจาติ ฯ
                                     ปุณฺณมาโส เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วีโร ฯ   ม. ยุ. วีโร โส ฯ   โป. เถโรติ ฯ   ม. น ทุราคตํ ฯ
@ ม. ยุ. สํวิภตฺเตสุ ฯ   ม. ยุ. สมิโต ฯ
                                          อุทฺทานํ
          สุภูติ โกฏฺฐิโต ๑- เถโร       กงฺขาเรวตปุณฺณโก ๒-
          มนฺตานิปุตฺโต ทพฺโพ จ      สีตวนิโย จ ภลฺลิโย
          วีโร ปิลินฺทวจฺโฉ จ            ปุณฺณมาโส ตโมนุโทติ ฯ
                                       วคฺโค ปฐโม  ฯ
                                     -------------
                         เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ทุติยวคฺโค
     [๑๔๘]   |๑๔๘.๑๑| ๑ ปามุชฺชพหุโล ภิกฺขุ    ธมฺเม พุทฺธปฺปเวทิเต
                         อธิคจฺเฉ ปทํ สนฺตํ      สงฺขารูปสมํ สุขนฺติ ฯ
                                     จูฬวจฺโฉ ๓- เถโร ฯ
     [๑๔๙]   |๑๔๙.๑๒| ๒ ปญฺญาพลี สีลวตูปปนฺโน
                         สมาหิโต ฌานรโต สตีมา
                         ยทตฺถิยํ โภชนํ ภุญฺชมาโน
                         กงฺเขถ ๔- กาลํ อิธ วีตราโคติ ฯ
                                     มหาวจฺโฉ ๕- เถโร ฯ
     [๑๕๐]   |๑๕๐.๑๓| ๓ นีลพฺภวณฺณา รุจิรา     สีตวารี สุจินฺธรา
                         อินฺทโคปกสญฺฉนฺนา        เต เสลา รมยนฺติ มนฺติ ฯ
                                     วนวจฺโฉ เถโร ฯ
     [๑๕๑]   |๑๕๑.๑๔| ๔ อุปชฺฌาโย มํ อวจาสิ ๖-  อิโต คจฺฉามิ สีวก
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โกฏฺฐิโก ฯ   ม. กงฺขาเรวตสมฺมโต ฯ ยุ. กงฺขาเรวตสุพฺพโต ฯ
@ ยุ. จูฬควจฺโฉ ฯ   ยุ. กงฺเขต ฯ   ยุ. มหาควจฺโฉ ฯ   ม. อวจ ฯ
                         คาเม เม วสติ กาโย          อรญฺญํ เม คโต มโน
                         เสมานโกปิ คจฺฉามิ           นตฺถิ สงฺโค วิชานตนฺติ ฯ
                                     วนวจฺฉสฺส เถรสฺส สามเณโร ฯ
     [๑๕๒]   |๑๕๒.๑๕| ๕ ปญฺจ ฉินฺเท ปญฺจ ชเห     ปญฺจ จุตฺตริ ภาวเย
                         ปญฺจสงฺคาติโค ภิกฺขุ         โอฆติณฺโณติ วุจฺจตีติ ฯ
                                     กุณฺฑธาโน เถโร ฯ
     [๑๕๓]   |๑๕๓.๑๖| ๖ ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญ    นงฺคลาวตฺตนี สิขี
                         คจฺฉติ อปฺปกสิเรน          เอวํ รตฺตินฺทิวา มม
                         คจฺฉนฺติ อปฺปกสิเรน        สุเข ลทฺเธ นิรามิเสติ ฯ
                                     เพลฏฺฐสีโส เถโร ฯ
     [๑๕๔]   |๑๕๔.๑๗| ๗ มิทฺธี ยทา โหติ มหคฺฆโส จ
                         นิทฺทายิตา สมฺปริวตฺตสายี
                         มหาวราโหว นิวาปปุฏฺโฐ
                         ปุนปฺปุนํ คพฺภมุเปติ มนฺโทติ ฯ
                                     ทาสโก เถโร ฯ
     [๑๕๕]   |๑๕๕.๑๘| ๘ อหุ ๑- พุทฺธสฺส ทายาโท  ภิกฺขุ เภสกฬาวเน
                         เกวลํ อฏฺฐิสญฺญาย              อผริ ปฐวึ อิมํ
                         มญฺเญหํ กามราคํ โส            ขิปฺปเมว ปหียตีติ ฯ
                                     สิงฺคาลปิตา เถโร ฯ
     [๑๕๖]   |๑๕๖.๑๙| ๙ อุทกํ หิ นยนฺติ เนตฺติกา    อุสุการา นมยนฺติ เตชนํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อหู ฯ
                         ทารุํ นมยนฺติ ตจฺฉกา            อตฺตานํ ทมยนฺติ สุพฺพตาติ ฯ
                                     กุโฬ เถโร ฯ
     [๑๕๗]   |๑๕๗.๒๐| ๑๐ มรเณ เม ภยํ นตฺถิ   นิกนฺติ นตฺถิ ชีวิเต
                         สนฺเทหํ นิกฺขิปิสฺสามิ            สมฺปชาโน ปติสฺสโตติ ฯ
                                       อชิโต เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
                         จูฬวจฺโฉ มหาวจฺโฉ        วนวจฺโฉ จ สีวโก
                         กุณฺฑธาโน จ เพลฏฺฐิ     ทาสโก จ ตโต ปรํ
                         สิงฺคาลปิติโก เถโร          กุโฬ จ อชิโต ทสาติ ฯ
                                     วคฺโค ทุติโย ฯ
                                    ----------------
                         เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ตติยวคฺโค
     [๑๕๘]   |๑๕๘.๒๑| ๑ นาหํ ภยสฺส ภายามิ    สตฺถา โน อมตสฺส โกวิโท
                         ยตฺถ ภยํ นาวติฏฺฐติ          เตน มคฺเคน วชนฺติ ภิกฺขโวติ ฯ
                                     นิโคฺรโธ เถโร ฯ
     [๑๕๙]   |๑๕๙.๒๒| ๒ นีลา สุคีวา สิขิโน    โมรา การวิยํ ๑- อภินทนฺติ
                         เต สีตวาตกลิตา ๒-        สุตฺตํ ฌานํ ๓- นิโพเธนฺตีติ
                                     จิตฺตโก เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. การํวิยํ ฯ ม. การมฺภิยํ ฯ   ม. สีตวาตกีลิตา ฯ   ม. ยุ. ฌายํ ฯ
     [๑๖๐]   |๑๖๐.๒๓| ๓ อหํ โข เวฬุคุมฺพสฺมึ  ภุตฺวาน มธุปายาสํ
                         ปทกฺขิณํ สมฺมสนฺโต     ขนฺธานํ อุทยพฺพยํ
                         สานุํ ปฏิคฺคมิสฺสามิ     วิเวกมนุพฺรูหยนฺติ ฯ
                                     โคสาโล เถโร ฯ
     [๑๖๑]   |๑๖๑.๒๔| ๔ อนุวสฺสิโก ปพฺพชิโต  ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     สุคนฺโธ เถโร ฯ
     [๑๖๒]   |๑๖๒.๒๕| ๕ โอภาสชาตํ ผลคํ    จิตฺตํ ยสฺส อภิณฺหโส
                         ตาทิสํ ภิกฺขุมาสชฺช      กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสีติ ฯ
                                     นนฺทิโย เถโร ฯ
     [๑๖๓]   |๑๖๓.๒๖| ๖ สุตฺวา สุภาสิตํ วาจํ   พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน
                         ปจฺจพฺยาธึ หิ นิปุณํ      วาลคฺคํ อุสุนา ยถาติ ฯ
                                     อภโย เถโร ฯ
     [๑๖๔]   |๑๖๔.๒๗| ๗ ทพฺพํ กุสํ โปฏกิลํ   อุสีรํ มุญฺชปพฺพชํ
                         อุรสา ปนุทหิสฺสามิ             วิเวกมนุพฺรูหยนฺติ ฯ
                                     โลมสกงฺคิโย เถโร ฯ
     [๑๖๕]   |๑๖๕.๒๘| ๘ กจฺจิ โน วตฺถปสุโต     กจฺจิ โน ภูสนารโต
                         กจฺจิ สีลมยํ คนฺธํ        ตฺวํ วาสิ ๑- เนตรา ปชาติ ฯ
                                     ชมฺพุคามิกปุตฺโต เถโร ฯ
     [๑๖๖]   |๑๖๖.๒๙| ๙ สมุนฺนมยมตฺตานํ        อุสุกาโรว เตชนํ
@เชิงอรรถ:  ม. กึ ตฺวํ วายสิ ฯ
                         จิตฺตํ อุชุํ กริตฺวาน      อวิชฺชํ ภินฺท ๑- หาริตาติ ฯ
                                     หาริโต เถโร ฯ
     [๑๖๗]   |๑๖๗.๓๐| ๑๐ อาพาเธ เม สมุปฺปนฺเน   สติ เม อุปปชฺชถ
                         อาพาโธ เม สมุปฺปนฺโน      กาโล เม นปฺปมชฺชิตุนฺติ ฯ
                                     อุตฺติโย เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
          นิโคฺรโธ จิตฺตโก เถโร        โคสาลตฺเถโร สุคนฺโธ
          นนฺทิโย อภโย เถโร          เถโร โลมสกงฺคิโย
          ชมฺพุคามิกปุตฺโต จ          หาริโต อุตฺติโย อิสีติ ฯ
                                     วคฺโค ตติโย ฯ
                                   ----------------
                       เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส จตุตฺถวคฺโค
     [๑๖๘]   |๑๖๘.๓๑| ๑ ผุฏฺโฐ ฑํเสหิ มกเสหิ   อรญฺญสฺมึ พฺรหาวเน
                         นาโค สงฺคามสีเสว          สโต ตตฺราธิวาสเยติ ฯ
                                     คหุรตีริโย เถโร ๒- ฯ
     [๑๖๙]   |๑๖๙.๓๒| ๒ อชรํ ชีรมาเนน     ตปฺปมาเนน นิพฺพุตึ
                         นิรามิสํ ๓- ปรมํ สนฺตึ      โยคกฺเขมํ อนุตฺตรนฺติ ฯ
                                     สุปฺปิโย เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ฉินฺท ฯ   ม. ยุ. คหวรตีริโย ภิกฺขุ ฯ   ม. นิมิยํ ฯ ยุ. นิมฺมิสฺสํ ฯ
     [๑๗๐]   |๑๗๐.๓๓| ๓ ยถาปิ เอกปุตฺตสฺมึ   ปิยสฺมึ กุสลี สิยา
                         เอวํ สพฺเพสุ ปาเณสุ       สพฺพตฺถ กุสโล สิยาติ ฯ
                                     โสปาโก เถโร
     [๑๗๑]   |๑๗๑.๓๔| ๔ อนาสนฺนวรา เอตา    นิจฺจเมว วิชานตา
                         คามา อรญฺญมาคมฺม    ตโต เคหํ อุปาวิสึ
                         ตโต อุฏฺฐาย ปกฺกามึ      อนามนฺเตตฺวา โปสิโยติ ฯ
                                     โปสิโย เถโร ฯ
     [๑๗๒]   |๑๗๒.๓๕| ๕ สุขํ สุขตฺโถ ลภเต ตทาจรํ
                         กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ ยสสฺส วฑฺฒติ
                         โย อริยมฏฺฐงฺคิกมญฺชสํ อุชุํ
                         ภาเวติ มคฺคํ อมตสฺส ปตฺติยาติ ฯ
                                     สามญฺญกานิ เถโร ฯ
     [๑๗๓]   |๑๗๓.๓๖| ๖ สาธุ สุตํ สาธุ จริตกํ
                         สาธุ สทา อนิเกตวิหาโร
                         อตฺถปุจฺฉนํ ปทกฺขิณกมฺมํ
                         เอตํ สามญฺญํ อกิญฺจนสฺสาติ ฯ
                                     กุมาปุตฺโต เถโร ฯ
     [๑๗๔]   |๑๗๔.๓๗| ๗ นานาชนปทํ ยนฺติ  วิจรนฺตา อสญฺญตา
                         สมาธิญฺจ วิราเธนฺติ        กึสุ รฏฺฐจริยา กริสฺสติ ฯ
                         ตสฺมา วิเนยฺย สารมฺภํ    ฌาเยยฺย อปุรกฺขโตติ ฯ
                                     กุมาปุตฺตตฺเถรสฺส สหายโก เถโร ฯ
     [๑๗๕]   |๑๓๕.๓๘| ๘ โย อิทฺธิยา สรภุํ อฏฺฐเปสิ
                         ควมฺปติ โส อสิโต อเนโช
                         ตํ สพฺพสงฺคาติคตํ มหามุนึ
                         เทวา นมสฺสนฺติ ภวสฺส ปารคุนฺติ ฯ
                                     ควมฺปติ เถโร ฯ
     [๑๗๖]   |๑๗๖.๓๙| ๙ สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ     ฑยฺหมาเนว ๑- มตฺถเก
                         กามราคปฺปหานาย       สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ
                                     ติสฺโส เถโร ฯ
     [๑๗๗]   |๑๗๗.๔๐| ๑๐ สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ    ฑยฺหมาเนว ๑- มตฺถเก
                         ภวราคปฺปหานาย            สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ
                                     วฑฺฒมาโน เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
          คหุรตีริโย ๒- สุปฺปิโย            โสปาโก จ ๓- โปสิโย จ ๔-
          สามญฺญกานิ กุมาปุตฺโต       กุมาปุตฺตสหายโก
          ควมฺปติ ติสฺสตฺเถโร               วฑฺฒมาโน มหายโสติ ฯ
                                     วคฺโค จตุตฺโถ ฯ
                                    ----------------
@เชิงอรรถ:  ม. ฑยุหมาโนว ฯ   ยุ. คหฺวรตีริโย ฯ   ม. เจว ฯ   ม. จสทฺโท นตฺถิ ฯ
                      เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ปญฺจมวคฺโค
     [๑๗๘]   |๑๗๘.๔๑| ๑ วิวรมนุปตนฺติ วิชฺชุตา
                         เวภารสฺส จ ปณฺฑวสฺส จ
                         นควิวรคโต จ ฌายติ
                         ปุตฺโต อปฺปฏิมสฺส ตาทิโนติ ฯ
                                     สิริวฑฺโฒ เถโร ฯ
     [๑๗๙]   |๑๗๙.๔๒| ๒ หเล ๑- อุปหเล สีสุปหเล  หลา ๒- อุปหลา สีสุปหลา
                         ปติสฺสติกา ๓- นุ โข วิหรถ   อาคโต โว วาลํ วิย เวธิยตีติ ฯ ๔-
                                     ขทิรวนิโย เถโร ฯ
     [๑๘๐]   |๑๘๐.๔๓| ๓ สุมุตฺติโก สุมุตฺติโก สาหุ  สมุตฺติโกมฺหิ ตีหิ ขุชฺชเกหิ
                         อสิตาสุ มยา นงฺคลาสุ    มยา ขุทฺทกุทฺทาลาสุ มยา ฯ
                         ยทิปิ อิธเมว อิธเมว         อถ วาปิ อลเมว อลเมว
                         ฌาย สุมงฺคล ฌาย สุมงฺคล   อปฺปมตฺโต วิหร สุมงฺคลาติ ฯ
                                     สุมงฺคโล เถโร ฯ
     [๑๘๑]   |๑๘๑.๔๔| ๔ มตํ วา อมฺม โรทนฺติ   โย วา ชีวํ น ทิสฺสติ
                         ชีวนฺตํ มํ อมฺม ทิสฺสนฺติ ๕-   กสฺมา มํ อมฺม โรทสีติ ฯ
                                     สานุ เถโร ฯ
     [๑๘๒]   |๑๘๒.๔๕| ๕ ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญ      ขลิตฺวา ปฏิติฏฺฐติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. จาเล อุปจาเล สีสุปจาเล ฯ   ม. ยุ. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
@ ม. ปติสฺสตา ฯ   ม. ยุ. เวธีติ ฯ   ม. ปสฺสนฺตี ฯ
                         เอวํ ทสฺสนสมฺปนฺนํ         สมฺมาสมฺพุทฺธสาวกนฺติ ฯ
                                     รมณียวิหารี เถโร ฯ
     [๑๘๓]   |๑๘๓.๔๖| ๖ สทฺธายาหํ ปพฺพชิโต    อคารสฺมา อนคาริยํ
                         สติ ปญฺญา จ เม วุฑฺฒา   จิตฺตญฺจ สุสมาหิตํ ฯ
                         กามํ กรสฺสุ รูปานิ            เนว มํ พฺยาธยิสฺสสีติ ฯ
                                     สมิทฺธิ เถโร ฯ
     [๑๘๔]   |๑๘๔.๔๗| ๗ นโม เต พุทฺธวีรตฺถุ    วิปฺปมุตฺโตสิ สพฺพธิ
                         ตุยฺหาปทาเน วิหรํ         วิหรามิ อนาสโวติ ฯ
                                     อุชฺชโย เถโร ฯ
     [๑๘๕]   |๑๘๕.๔๘| ๘ ยโต อหํ ปพฺพชิโต     อคารสฺมา อนคาริยํ
                         นาภิชานามิ สงฺกปฺปํ       อนริยํ โทสสํหิตนฺติ ฯ
                                     สญฺชโย เถโร ฯ
     [๑๘๖]   |๑๘๖.๔๙| ๙ วิหวิหาภินทิเต ๑-     สิปฺปิกาภิรุเตหิ จ
                         น เม ตํ ผนฺทติ จิตฺตํ       เอกตฺตํ นิรตํ ๒- หิ เมติ ฯ
                                     รามเณยฺยโก เถโร ฯ
     [๑๘๗]   |๑๘๗.๕๐| ๑๐ ธรณีว ๓- สิจฺจติ ๔- วาติ   มาลุโต วิชฺชุตา จรติ นเภ
                         อุปสมฺมนฺติ วิตกฺกา      จิตฺตํ สุสมาหิตํ มมนฺติ ๕- ฯ
                                       วิมโล เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
                        สิริวฑฺโฒ เรวโต เถโร        ขทิรวนิโย สุมงฺคโล ๖-
@เชิงอรรถ:  ม. จิหจิหาภินทิเต ฯ   ยุ. เอกตฺตนิรตฺตํ ฯ   ยุ. ธรณี จ ฯ   ม. สิญฺจติ ฯ
@ ม. ยุ. มมาติ ฯ   ม. ยุ. สุมงฺคโล สานุสวฺหโย ฯ
                         สานุ ๑- รมณียวิหารี จ     สมิทฺธิ อุชฺชยสญฺชโย ๒-
                         รามเณยฺยโก โส เถโร       วิมโล จ รณญฺชโหติ ๓- ฯ
                                     วคฺโค ปญฺจโม ฯ
                                      ----------------
                          เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ฉฏฺฐวคฺโค
     [๑๘๘]   |๑๘๘.๕๑| ๑ วสฺสติ เทโว ยถา สุคีตํ   ฉนฺนา เม กุฏิกา สุขา นิวาตา
                         จิตฺตํ สุสมาหิตญฺจ มยฺหํ     อถ เจ ปตฺถยสิ ปวสฺส เทวาติ ฯ
                                     โคธิโก เถโร ฯ
     [๑๘๙]   |๑๘๙.๕๒| ๒ วสฺสติ เทโว ยถา สุคีตํ   ฉนฺนา เม กุฏิกา สุขา นิวาตา
                         จิตฺตํ สุสมาหิตญฺจ มยฺหํ ๔-   อถ เจ ปตฺถยสิ ปวสฺส เทวาติ ฯ
                                     สุพาหุ เถโร ฯ
     [๑๙๐]   |๑๙๐.๕๓| ๓ วสฺสติ เทโว ยถา สุคีตํ    ฉนฺนา เม กุฏิกา สุขา นิวาตา
                         ตสฺสํ วิหรามิ อปฺปมตฺโต     อถ เจ ปตฺถยสิ ปวสฺส เทวาติ ฯ
                                     วลฺลิโย เถโร ฯ
     [๑๙๑]   |๑๙๑.๕๔| ๔ วสฺสติ เทโว ยถา สุคีตํ     ฉนฺนา เม กุฏิกา สุขา นิวาตา
                         ตสฺสํ วิหรามิ อทุติโย         อถ เจ ปตฺถยสิ ปวสฺส เทวาติ ฯ
                                     อุตฺติโย เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. สญฺชยา ฯ   ยุ. รณญฺชโยติ ฯ
@ โป. ม. ยุ. กาเย ฯ
     [๑๙๒]   |๑๙๒.๕๕| ๕ อาสนฺทิกุฏิกํ กตฺวา      โอคยฺห อญฺชนาวนํ
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     อญฺชนาวนิโย เถโร ฯ
     [๑๙๓]   |๑๙๓.๕๖| ๖ โก กุฏิกายํ ภิกฺขุ กุฏิกายํ   วีตราโค สุสมาหิตจิตฺโต ฯ
                         เอวํ ชานาหิ อาวุโส          อโมฆา เต กุฏิกา กตาติ ฯ
                                     กุฏิวิหารี เถโร ฯ
     [๑๙๔]   |๑๙๔.๕๗| ๗ อยมาหุ ปุราณิยา กุฏิกา ๑-  อญฺญํ ปตฺถยเส นวํ กุฏึ
                         อาสํ กุฏิยา วิราชย      ทุกฺขา ภิกฺขุ ปุน นวา กุฏีติ ฯ
                                     กุฏิวิหารี ๒- เถโร ฯ
     [๑๙๕]   |๑๙๕.๕๘| ๘ รมณียา เม กุฏิกา       สทฺธาเทยฺยา มโนรมา
                         น เม อตฺโถ กุมารีหิ       เยสํ อตฺโถ ตหึ คจฺฉถ นาริโยติ ฯ
                                     รมณียกุฏิโก เถโร ฯ
     [๑๙๖]   |๑๙๖.๕๙| ๙ สทฺธายาหํ ปพฺพชิโต    อรญฺเญ เม กุฏิกา กตา
                         อปฺปมตฺโต จ อาตาปี       สมฺปชาโน ปติสฺสโตติ ฯ
                                     โกสลฺลวิหารี เถโร ฯ
     [๑๙๗]   |๑๙๗.๖๐| ๑๐ เต เม อิชฺฌึสุ สงฺกปฺปา    ยทตฺโถ ปาวิสึ กุฏึ
                         วิชฺชาวิมุตฺตึ ปจฺเจสฺสํ       มานานุสยมุชฺชหนฺติ ฯ
                                 สีวลี เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กุฏิ ฯ   ม. ทุติยกุฏิวิหารี ฯ
                                    อุทฺทานํ
          โคธิโก จ สุพาหุ จ          วลฺลิโย อุตฺติโย อิสิ
          อญฺชนาวนิโย เถโร        ทุเว กุฏิวิหาริโน
          รมณียกุฏิโก เถโร          โกสลฺลวฺหยสีวลีติ ฯ
                               วคฺโค ฉฏฺโฐ ฯ
                             ---------------
               เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส สตฺตมวคฺโค
     [๑๙๘]   |๑๙๘.๖๑| ๑ ปสฺสติ ปสฺโส ปสฺสนฺตํ    อปสฺสนฺตญฺจ ปสฺสติ
                         อปสฺสนฺโต อปสฺสนฺตํ     ปสฺสนฺตญฺจ น ปสฺสตีติ ฯ
                                     วปฺโป เถโร ฯ
     [๑๙๙]   |๑๙๙.๖๒| ๒ เอกกา มยํ อรญฺเญ วิหราม
                         อปวิทฺธํว วนสฺมึ ทารุกํ
                         ตสฺส เม พหุกา ปิหยนฺติ
                         เนรยิกา วิย สคฺคคามินนฺติ ฯ
                         วชฺชิปุตฺตโก ๑- เถโร ฯ
     [๒๐๐]   |๒๐๐.๖๓| ๓ จุตา ปตนฺติ ปติตา    คิทฺธา จ ปุนราคตา
                         กตกิจฺจํ รตรมฺมํ      สุเขนนฺวาคตํ สุขนฺติ ฯ
                                     ปกฺโข เถโร ฯ
     [๒๐๑]   |๒๐๑.๖๔| ๔ ทุมวฺหยาย อุปฺปนฺโน    ชาโต ปณฺฑรเกตุนา
@เชิงอรรถ:  มุ. ยุ. วชฺชิปุตฺโต ฯ
                         เกตุหา เกตุนา เยว          มหาเกตุํ ปธํสยีติ ฯ
                                     วิมลโกณฺฑญฺโญ เถโร ฯ
     [๒๐๒]   |๒๐๒.๖๕| ๕ อุกฺเขปกฏวจฺฉสฺส    สงฺกลิตํ พหูหิ วสฺเสหิ
                         ตํ ภาสติ คหฏฺฐานํ          สุนิสินฺโน อุฬารปาโมชฺโชติ ฯ
                                     อุกฺเขปกฏวจฺโฉ เถโร ฯ
     [๒๐๓]   |๒๐๓.๖๖| ๖ อนุสาสิ มหาวีโร   สพฺพธมฺมาน ปารคู
                         ตสฺสาหํ ธมฺมํ สุตฺวาน       วิหาสึ สนฺติเก รโต ๑-
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     เมฆิโย เถโร ฯ
     [๒๐๔]   |๒๐๔.๖๗| ๗ กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ    ภวา สพฺเพ สมูหตา
                         วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร           นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                     เอกธมฺมสวนิโย เถโร ฯ
     [๒๐๕]   |๒๐๕.๖๘| ๘ อธิเจตโส อปฺปมชฺชโต      มุนิโน โมนปเถสุ สิกฺขโต
                         โสภา น ภวนฺติ ตาทิโน    อุปสนฺตสฺส สทา สตีมโตติ ฯ
                                     เอกุทานิโย เถโร ฯ
     [๒๐๖]   |๒๐๖.๖๙| ๙ สุตฺวาน ธมฺมํ มหโต มหารสํ
                         สพฺพญฺญุตญฺญาณวเรน เทสิตํ
                         มคฺคํ ปปชฺชึ อมตสฺส ปตฺติยา
                         โส โยคกฺเขมสฺส ปถสฺส โกวิโทติ ฯ
                                     ฉนฺโน เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. สโต ฯ
     [๒๐๗]   |๒๐๗.๗๐| ๑๐ สีลเมว อิธ อคฺคํ    ปญฺญวา ปน อุตฺตโม
                         มนุสฺเสสุ จ เทเวสุ       สีลปญฺญาณโต ชยนฺติ ฯ
                                     ปุณฺโณ เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
          วปฺโป  จ วชฺชิปุตฺโต จ       ปกฺโข วิมลโกณฺฑญฺโญ
          อุกฺเขปกฏวจฺโฉ จ            เมฆิโย เอกธมฺมิโก
          เอกุทานิยฉนฺโน ๑- จ      ปุณฺณตฺเถโร มหพฺพโลติ ฯ
                                     วคฺโค สตฺตโม ฯ
                                    ----------------
                        เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส อฏฺฐมวคฺโค
     [๒๐๘]   |๒๐๘.๗๑| ๑ สุสุขุมนิปุณตฺถทสฺสินา
                         มติกุสเลน นิวาตวุตฺตินา
                         สํเสวิตพุทฺธสีลินา
                         นิพฺพานํ น หิ เตน ทุลฺลภนฺติ ฯ
                                     วจฺฉปาโล เถโร ฯ
     [๒๐๙]   |๒๐๙.๗๒| ๒ ยถา กลีโร สุสุ วฑฺฒิตคฺโค
                         ทุนฺนิกฺขโส ๒- โหติ ปสาขชาโต
                         เอวํ อหํ ภริยายานีตาย
@เชิงอรรถ:  ม. เอกุทานิยฉนฺนา ฯ   ม. ยุ. ทุนฺนิกฺขโม ฯ
                         อนุมญฺญ มํ ปพฺพชิโตมฺหิทานีติ ฯ
                                     อาตุโม เถโร ฯ
     [๒๑๐]   |๒๑๐.๗๓| ๓ ชิณฺณญฺจ ทิสฺวา ทุกฺขิตญฺจ พฺยาธิตํ
                         มตญฺจ ทิสฺวา คตมายุสงฺขยํ
                         ตโต อหํ นิกฺขมิตูน ปพฺพชึ
                         ปหาย กามานิ มโนรมานีติ ฯ
                                     มาณโว เถโร ฯ
     [๒๑๑]   |๒๑๑.๗๔| ๔ กามฉนฺโท จ พฺยาปาโท     ถีนมิทฺธญฺจ ภิกฺขุโน
                         อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ      สพฺพโสว น วิชฺชตีติ ฯ
                                     สุยามโน เถโร ฯ
     [๒๑๒]   |๒๑๒.๗๕| ๕ สาธุ สุวหิตานํ ๑- ทสฺสนํ   กงฺขา ฉิชฺชติ พุทฺธิ วฑฺฒติ
                         พาลมฺปิ กโรนฺติ ปณฺฑิตํ       ตสฺมา สาธุ สตํ สมาคโมติ ฯ
                                     สุสารโท เถโร ฯ
     [๒๑๓]   |๒๑๓.๗๖| ๖ อุปฺปตนฺเตสุ นิปเต     นิปตนฺเตสุ อุปฺปเต
                         วเส อวสมาเนสุ      รมมาเนสุ โน รเมติ ฯ
                                     ปิยญฺชโห เถโร ฯ
     [๒๑๔]   |๒๑๔.๗๗| ๗ อิทํ ปุเร จิตฺตมจาริ จาริกํ
                         เยนิจฺฉกํ ยตฺถกามํ ยถาสุขํ
                         ตทชฺชหํ นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส
                         หตฺถึ ปภินฺนํ วิย องฺกุสคฺคาโหติ ฯ
                                     หตฺถาโรหปุตฺโต เถโร
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สุวิหิตา ฯ
     [๒๑๕]   |๒๑๕.๗๘| ๘ อเนกชาติสํสารํ        สนฺธาวิสฺสํ อนิพฺพิสํ
                         ตสฺส เม ทุกฺขชาตสฺส  ทุกฺขกฺขนฺโธ ปรทฺธโตติ ๑- ฯ
                                     เมณฺฑสิโร เถโร ฯ
     [๒๑๖]   |๒๑๖.๗๙| ๙ สพฺโพ ราโค ปหีโน เม  สพฺโพ โทโส สมูหโต
                         สพฺโพ เม วิคโต โมโห    สีติภูโตสฺมิ นิพฺพุโตติ ๑- ฯ
                                     รกฺขิโต เถโร ฯ
     [๒๑๗]   |๒๑๗.๘๐| ๑๐ ยํ มยา ปกตํ กมฺมํ   อปฺปํ วา ยทิ วา พหุํ
                         สพฺพเมตํ ปริกฺขีณํ      นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                       อุคฺโค เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
           วจฺฉปาโล จ โย เถโร         อาตุโม มาณโว อิสิ
           สุยามโน สุสารโท             เถโร โย จ ปิยญฺชโห
           อาโรหปุตฺโต เมณฺฑสิโร    รกฺขิโต อุคฺคสวฺหโยติ ฯ
                                       วคฺโค อฏฺฐโม ฯ
                                      ----------------
                         เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส นวมวคฺโค
     [๒๑๘]   |๒๑๘.๘๑| ๑ ยํ มยา ปกตํ ปาปํ    ปุพฺเพ อญฺญาสุ ชาติสุ
                         อิเธว ตํ เวทนิยํ        วตฺถุ อญฺญํ น วิชฺชตีติ ฯ
                                     สมิติคุตฺโต เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อปรทฺโธ ฯ
     [๒๑๙]   |๒๑๙.๘๒| ๒ เยน เยน สุภิกฺขานิ     สิวานิ อภยานิ จ
                         เตน ปุตฺตก คจฺฉสฺสุ     มา โสกา ปหโต ภวาติ ฯ
                                     กสฺสโป เถโร ฯ
     [๒๒๐]   |๒๒๐.๘๓| ๓ สีหปฺปมตฺโต วิหร       รตฺตินฺทิวมตนฺทิโต
                         ภาเวหิ กุสลํ ธมฺมํ     ชห สีฆํ สมุสฺสยนฺติ ฯ
                                     สีโห เถโร ฯ
     [๒๒๑]   |๒๒๑.๘๔| ๔ สพฺพรตฺตึ สุปิตฺวาน     ทิวา สงฺคณิเก รโต
                         กุทาสฺสุ นาม ทุมฺเมโธ     ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสตีติ ฯ
                                     นีโต เถโร ฯ
     [๒๒๒]   |๒๒๒.๘๕| ๕ จิตฺตนิมิตฺตสฺส โกวิโท    ปวิเวกรสํ วิชานิย
                         ฌายํ นิปโก ปติสฺสโต   อธิคจฺเฉยฺย สุขํ นิรามิสนฺติ ฯ
                                     สุนาโค เถโร ฯ
     [๒๒๓]   |๒๒๓.๘๖| ๖ อิโต พหิทฺธา ปุถุอญฺญวาทินํ
                         มคฺโค น นิพฺพานคโม ยถา อยํ
                         อิติสฺสุ สงฺฆํ ภควานุสาสติ
                         สตฺถา สยํ ปาณิตเลว ทสฺสยนฺติ ฯ
                                     นาคิโต เถโร ฯ
     [๒๒๔]   |๒๒๔.๘๗| ๗ ขนฺธา ทิฏฺฐา ยถาภูตํ    ภวา สพฺเพ ปทาลิตา
                         วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร   นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                     ปวิฏฺโฐ ๑- เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. สวิฏฺโฐ ฯ
     [๒๒๕]   |๒๒๕.๘๘| ๘ อสกฺขึ วต อตฺตานํ         อุทฺธาตุํ อุทกา ถลํ
                         วุยฺหมาโน มโหโฆว ๑-    สจฺจานิ ปฏิวิชฺฌหนฺติ
                                     อชฺชุโน เถโร ฯ
     [๒๒๖]   |๒๒๖.๘๙| ๙ อุตฺติณฺณา ปงฺกา ปลิปา   ปาตาลา ปริวชฺชิตา
                         มุตฺโต โอฆา จ คนฺถา จ       สพฺเพ มานา วิสํหตาติ ฯ
                                     เทวสโภ เถโร ฯ
     [๒๒๗]   |๒๒๗.๙๐| ๑๐ ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตา    ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกา
                         วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร         นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                     สามิทตฺโต เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
          เถโร สมิติคุตฺโต จ        กสฺสโป สีหสวฺหโย
          นีโต สุนาโค นาคิโต       ปวิฏฺโฐ อชฺชุโน อิสิ
          เทวสโภ จ โย เถโร         สามิทตฺโต มหพฺพโลติ ฯ
                                      วคฺโค นวโม ฯ
                                     ----------------
                        เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ทสมวคฺโค
     [๒๒๘]   |๒๒๘.๙๑| ๑ น ตถามตํ สตรสํ สุธนฺนํ       ยํ มยชฺช ปริภุตฺตํ
                         อปริมิตทสฺสินา โคตเมน    พุทฺเธน เทสิโต ธมฺโมติ ฯ
                                     ปริปุณฺณโก เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มโหเฆว ฯ
     [๒๒๙]   |๒๒๙.๙๒| ๒ ยสฺสาสวา ปริกฺขีณา      อาหาเร จ อนิสฺสิโต
                         สุญฺญโต อนิมิตฺโต จ           วิโมกฺโข ยสฺส โคจโร
                         อากาเสว สกุนฺตานํ             ปทนฺตสฺส ทุรนฺวยนฺติ ฯ
                                     วิชโย เถโร ฯ
     [๒๓๐]   |๒๓๐.๙๓| ๓ ทุกฺขา กามา เอรก      น สุขา กามา เอรก
                         โย กาเม กามยติ              ทุกฺขํ โส กามยติ เอรก
                         โย กาเม น กามยติ           ทุกฺขํ โส น กามยติ เอรกาติ ฯ
                                     เอรโก เถโร ฯ
     [๒๓๑]   |๒๓๑.๙๔| ๔ นโม หิ ตสฺส ภควโต        สกฺยปุตฺตสฺส สิรีมโต
                         เตนายํ อคฺคปุตฺเตน ๑-        อคฺคธมฺโม สุเทสิโตติ ฯ
                                     เมตฺตชิ เถโร ฯ
     [๒๓๒]   |๒๓๒.๙๕| ๕ อนฺโธหํ หตเนตฺโตสฺมิ      กนฺตารทฺธาน ปกฺขนฺโต ๒-
                         สยมาโนปิ คมิสฺสํ ๓-          น สหาเยน ปาเปนาติ ฯ
                                     จกฺขุปาโล เถโร ฯ
     [๒๓๓]   |๒๓๓.๙๖| ๖ เอกํ ปุปฺผํ จชิตฺวาน      อสีติวสฺสโกฏิโย ๔-
                         สคฺเคสุ ปริจาเรตฺวา         เสสเกนมฺหิ นิพฺพุโตติ ฯ
                                     ขณฺฑสุมโน เถโร ฯ
     [๒๓๔]   |๒๓๔.๙๗| ๗ หิตฺวา สตปลํ กํสํ          โสวณฺณํ สตราชิกํ
                         อคฺคหึ มตฺติกาปตฺตํ         อิทํ ทุติยาภิเสจนนฺติ ฯ
                                     ติสฺโส เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อคฺคปตฺเตน ฯ   สี. ยุ. ปกฺขนฺโน ฯ ม. ปกฺขนฺโท ฯ
@ ม. ยุ. คจฺฉิสฺสํ ฯ   สี. ยุ. อสีตึ วสฺสโกฏิโย ฯ
     [๒๓๕]   |๒๓๕.๙๘| ๘ รูปํ ทิสฺวา สติ มุฏฺฐา      ปิยนิมิตฺตํ มนสิกโรโต
                         สารตฺตจิตฺโต เวเทติ          ตญฺจ อชฺโฌส ติฏฺฐติ
                         ตสฺส วฑฺฒนฺติ อาสวา      ภวมูโลปคามิโนติ ฯ
                                     อภโย เถโร ฯ
     [๒๓๖]   |๒๓๖.๙๙| ๙ สทฺทํ สุตฺวา สติ มุฏฺฐา    ปิยนิมิตฺตํ มนสิกโรโต
                         สารตฺตจิตฺโต เวเทติ            ตญฺจ อชฺโฌส ติฏฺฐติ
                         ตสฺส วฑฺฒนฺติ อาสวา        สํสารํ อุปคามิโนติ ฯ
                                     อุตฺติโย เถโร ฯ
     [๒๓๗]   |๒๓๗.๑๐๐| ๑๐ สมฺมปฺปธานสมฺปนฺโน     สติปฏฺฐานโคจโร
                         วิมุตฺติกุสุมสญฺฉนฺโน     ปรินิพฺพายิสฺสตฺยนาสโวติ ๑- ฯ
                                      เทวสโภ เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
          ปริปุณฺณโก จ วิชโย           เอรโก เมตฺตชี มุนิ
          จกฺขุปาโล ขณฺฑสุมโน       ติสฺโส อภโย จ ๒-
          อุตฺติโย มหาปญฺโญ          เถโร เทวสโภปิ จาติ ฯ
                                      วคฺโค ทสโม ฯ
                                      ---------------
                      เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส เอกาทสมวคฺโค
     [๒๓๘]   |๒๓๘.๑๐๑| ๑ หิตฺวา คิหิตฺวํ ๓- อนโวสิตตฺโต
                         มุขนงฺคลี โอทริโก กุสีโต
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปรินิพฺพิสฺสตฺยนาสโวติ ฯ   ม. ติสุโส จ อภโย ตถา ฯ   ม. คิหิตฺตํ ฯ
                         มหาวราโหว นิวาปปุฏฺโฐ
                         ปุนปฺปุนํ คพฺภมุเปติ มนฺโทติ ฯ
                                     เพลฏฺฐกานิ ๑- เถโร ฯ
     [๒๓๙]   |๒๓๙.๑๐๒| ๒ มาเนน วญฺจิตาเส        สงฺขาเรสุ สงฺกิลิสฺสมานาเส
                         ลาภาลาเภน มถิตา           สมาธึ นาธิคจฺฉนฺตีติ ฯ
                                     เสตุจฺโฉ เถโร ฯ
     [๒๔๐]   |๒๔๐.๑๐๓|  ๓ นาหํ เอเตน อตฺถิโก       สุขิโต ธมฺมรเสน ตปฺปิโต
                         ปิตฺวาน รสคฺคมุตฺตมํ          น จ กาหามิ รเสน ๒- สนฺถวนฺติ ฯ
                                     พนฺธุโร เถโร ฯ
     [๒๔๑]   |๒๔๑.๑๐๔| ๔ ลหุโก วต เม กาโย        ผุฏฺโฐ จ ปีติสุเขน วิปุเลน
                         ตูลมิว เอริตํ มาลุเตน        ปิลวติว เม กาโยติ ฯ
                                     ขิตโก เถโร ฯ
     [๒๔๒]   |๒๔๒.๑๐๕| ๕ อุกฺกณฺฐิโตปิ น วเส      รมมาโนปิ ปกฺกเม
                         น เตฺววานตฺถสหิตํ            วเส วาสํ วิจกฺขโณติ ฯ
                                     มลิตวมฺโภ เถโร ฯ
     [๒๔๓]   |๒๔๓.๑๐๖| ๖ สตลิงฺคสฺส อตฺถสฺส      สตลกฺขณธาริโน
                         เอกงฺคทสฺสี ทุมฺเมโธ        สตทสฺสี จ ปณฺฑิโตติ ฯ
                                     สุเหมนฺโต เถโร ฯ
     [๒๔๔]   |๒๔๔.๑๐๗| ๗ ปพฺพชึ ตุลยิตฺวาน         อคารสฺมา อนคาริยํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เพลฏฺฐานิโก ฯ   ม. ยุ. วิเสน ฯ
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     ธมฺมสํวโร ๑- เถโร ฯ
     [๒๔๕]   |๒๔๕.๑๐๘| ๘ ส วีสํวสฺสสติโก            ปพฺพชึ อนคาริยํ
                         ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     ธมฺมสฏปิตุเถโร ๒- ฯ
     [๒๔๖]   |๒๔๖.๑๐๙| ๙ น นูนายํ ปรมหิตานุกมฺปิโน
                         รโหคโต อนุวิคเณติ สาสนํ
                         ตถา หยํ วีหรติ ปากตินฺทฺริโย
                         มิคี ยถา ตรุณชาติกา วเนติ ฯ
                                     สงฺฆรกฺขิโต เถโร ฯ
     [๒๔๗]   |๒๔๗.๑๑๐| ๑๐ นคา นคคฺเคสุ สุสํวิรูฬฺหา
                         อุทคฺคเมเฆน นเวน สิตฺตา
                         วิเวกกามสฺส อรญฺญสญฺญิโน
                         ชเนติ ภิยฺโย อุสภสฺส กลฺยตนฺติ ฯ
                                       อุสโภ เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
               เพลฏฺฐกานิ ๓- เสตุจฺโฉ   พนฺธุโร ขิตโก อิสิ
               มลิตวมฺโภ สุเหมนฺโต      ธมฺมสํวโร ๔- ธมฺมสฏปิตา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ธมฺมสโว ฯ   ธมฺมสวปิตุเถโรติปิ ฯ   ม. เพลฏฺฐานิโก ฯ   ม. ยุ.
@ธมฺมสโว ธมฺมสวปิตา ฯ
               สงฺฆรกฺขิตตฺเถโร จ       อุสโภ จ มหามุนีติ ฯ
                                  วคฺโค เอกาทสโม ฯ
                                      ---------------
                    เถรคาถาย เอกนิปาตสฺส ทฺวาทสมวคฺโค
     [๒๔๘]   |๒๔๘.๑๑๑| ๑ ทุปฺปพฺพชฺชํ เว ทุรธิวาสา เคหา
                         ธมฺโม คมฺภีโร ทุรธิคมา โภคา
                         กิจฺฉา วุตฺติ โน อิตรีตเรเนว
                         ยุตฺตํ จินฺเตตุํ สตตมนิจฺจตนฺติ ฯ
                                     เชนฺโต เถโร ฯ
     [๒๔๙]   |๒๔๙.๑๑๒| ๒ เตวิชฺโชหํ มหาฌายี      เจโตสมถโกวิโท
                         สทตฺโถ เม อนุปฺปตฺโต          กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     วจฺฉโคตฺโต เถโร ฯ
     [๒๕๐]   |๒๕๐.๑๑๓| ๓ อจฺโฉทิกา ปุถุสิลา     โคนงฺคุลมิคายุตา
                         อมฺพุเสวาลสญฺฉนฺนา     เต เสลา รมยนฺติ มนฺติ ฯ
                                     วนวจฺโฉ เถโร ฯ
     [๒๕๑]   |๒๕๑.๑๑๔| ๔ กายทุฏฺฐุลฺลครุโน     หิยฺยมานมฺหิ ชีวิเต
                         สรีรสุขคิทฺธสฺส             กุโต สมณสาธุตาติ ฯ
                                     อธิมุตฺโต เถโร ฯ
     [๒๕๒]   |๒๕๒.๑๑๕| ๕ เอสาวหิยฺยเส ปพฺพเตน    พหุกุฏชสลฺลริเกน ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. พหุกุฏชสลฺลกิเกน ฯ
                         เนสาทเกน คิรินา                 ยสสฺสินา ปริจฺฉเทนาติ ฯ
                                     มหานาโม เถโร ฯ
     [๒๕๓]   |๒๕๓.๑๑๖| ๖ ฉ ผสฺสายตเน หิตฺวา      คุตฺตทฺวาโร สุสํวุโต
                         อฆมูลํ วเมตฺวาน ๑-          ปตฺโต เม อาสวกฺขโยติ ฯ
                                     ปาราปริโย ๒- เถโร ฯ
     [๒๕๔]   |๒๕๔.๑๑๗| ๗ สุวิลิตฺโต สุวสโน         สพฺพาภรณภูสิโต
                         ติสฺโส วิชฺชา อชฺฌคมึ         กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
                                     ยโส เถโร ฯ
     [๒๕๕]   |๒๕๕.๑๑๘| ๘ อภิสตฺโถว ๓- นิปตฺติ วโย
                         รูปํ อญฺญมิว ตเถว สนฺตํ
                         ตสฺเสว สโต อวิปฺปวสโต
                         อญฺญสฺเสว สรามิ อตฺตานนฺติ ฯ
                                     กิมฺพิโล เถโร ฯ
     [๒๕๖]   |๒๕๖.๑๑๙| ๙ รุกฺขมูลคหนํ ปสกฺขิย ๔-
                         นิพฺพานํ หทยสฺมึ โอปิย ๕-
                         ฌาย โคตม มา จ ปมาโท
                         กินฺเต พิฬิพิฬิกา กริสฺสตีติ ฯ
                                     วชฺชิปุตฺโต เถโร ฯ
     [๒๕๗]   |๒๕๗.๑๒๐| ๑๐ ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตา    ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วมิตฺวาน ฯ   โป. ปาราสิริโย ฯ ม. ปาราสริโย ฯ  โป. ม. อภิสตฺโต ฯ
@ โป. ม. ยุ. ปสกฺกิย ฯ   ยุ. โอสิย ฯ
                         ทุกฺขกฺขโย อนุปฺปตฺโต      ปตฺโต เม อาสวกฺขโยติ ฯ
                                     อิสิทตฺโต เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
               เชนฺโต จ วจฺฉโคตฺโต จ      วจฺโฉ จ นาคสวฺหโย ๑-
               อธิมุตฺโต มหานาโม         ปาราปริโย ยโสปิ จ
               กิมฺพิโล วชฺชิปุตฺโต จ        อิสิทตฺโต มหายโสติ ฯ
                                     ทฺวาทสโม วคฺโค ฯ
                                     ตตฺรุทฺทานํ ภวติ ฯ
               วีสุตฺตรสตํ เถรา          กตกิจฺจา อนาสวา
               เอกเกว นิปาตมฺหิ       สุสงฺคีตา มเหสิภีติ ฯ
                                  เอกนิปาโต นิฏฺฐิโต
                                       -----------
                                        ทุกนิปาโต
                            เถรคาถาย ทุกนิปาตสฺส ปฐมวคฺโค
     [๒๕๘]   |๒๕๘.๑๒๑| ๑ นตฺถิ โกจิ ภโว นิจฺโจ     สงฺขารา วาปิ สสฺสตา
                         อุปฺปชฺชนฺติ จ เต ขนฺธา       จวนฺติ อปราปรํ ฯ
     |๒๕๘.๑๒๒|   เอตมาทีนวํ ญตฺวา            ภเวนมฺหิ อนตฺถิโก
                         นิสฺสโฏ สพฺพกาเมหิ           ปตฺโต เม อาสวกฺขโยติ ฯ
     อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุตฺตโร เถโร คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. วนปวฺหโย ฯ ม. วนสวฺหโย ฯ
     [๒๕๙]   |๒๕๙.๑๒๓| ๒ นยิทํ อนเยน ชีวิตํ        นาหาโร หทยสฺส สนฺติโก
                         อาหารฏฺฐิติโก สมุสฺสโย     อิติ ทิสฺวาน จรามิ เอสนํ ฯ
     |๒๕๙.๑๒๔|   ปงฺโกติ หิ นํ อเวทยุํ ๑-      ยายํ วนฺทนปูชนา กุเลสุ
                         สุขุมํ สลฺลํ ทุรุพฺพหํ     สกฺกาโร กาปุริเสน ทุชฺชโหติ ฯ
     อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปิณฺโฑลภารทฺวาโช เถโร คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ
     [๒๖๐]   |๒๖๐.๑๒๕| ๓ มกฺกโฏ ปญฺจทฺวารายํ    กุฏิกายํ ปสกฺขิย ๒-
                         ทฺวาเรน อนุปริเยติ             ฆฏฺฏยนฺโต มุหุํ มุหุํ ฯ
     |๒๖๐.๑๒๖|   ติฏฺฐ มกฺกฏ มา ธาวิ          น หิ เต ตํ ยถา ปุเร
                         นิคฺคหิโตสิ ปญฺญาย             เนว ๓- ทูรํ คมิสฺสสีติ ฯ
                                     วลฺลิโย เถโร ฯ
     [๒๖๑]  |๒๖๑.๑๒๗| ๔ ติณฺณํ เม ตาลปตฺตานํ    คงฺคาตีเร กุฏี กตา
                         ฉวสิตฺโตว เม ปตฺโต      ปํสุกูลญฺจ จีวรํ ฯ
     |๒๖๑.๑๒๘|   ทฺวินฺนํ อนฺตรวสฺสานํ          เอกวาจา เม ภาสิตา
                         ตติเย อนฺตรวสฺสมฺหิ            ตโมกฺขนฺโธ ปทาลิโตติ ฯ
                                     คงฺคาตีริโย เถโร ฯ
     [๒๖๒]   |๒๖๒.๑๒๙| ๕ อปิ เจ โหติ เตวิชฺโช         มจฺจุหายี อนาสโว
                         อปฺปญฺญาโตติ นํ พาลา       อวชานนฺติ อชานกา ๔- ฯ
     |๒๖๒.๑๓๐|   โย จ โข อนฺนปานสฺส         ลาภี โหตีธ ปุคฺคโล
                         ปาปธมฺโมปิ เจ โหติ            โส เนสํ โหติ สกฺกโตติ ฯ
                                     อชิโน เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปเวทยุํ ฯ   โป. ม. ยุ. ปสกฺกิย ฯ   ยุ. เนโต ฯ   ม. ยุ. อชานตา ฯ
     [๒๖๓]   |๒๖๓.๑๓๑| ๖ ยทาหํ ธมฺมมสฺโสสึ     ภาสมานสฺส สตฺถุโน
                         น กงฺขมภิชานามิ               สพฺพญฺญู อปราชิเต
     |๒๖๓.๑๓๒|   สตฺถวาเห มหาวีเร           สารถีนํ วรุตฺตเม
                         มคฺเค ปฏิปทายํ วา            กงฺขา มยฺหํ น วิชฺชตีติ ฯ
                                     เมฬชิโน เถโร ฯ
     [๒๖๔]   |๒๖๔.๑๓๓| ๗ ยถา อคารํ ทุจฺฉนฺนํ     วุฏฺฐิ สมติวิชฺฌติ
                         เอวํ อภาวิตํ จิตฺตํ                ราโค สมติวิชฺฌติ ฯ
     |๒๖๔.๑๓๔|   ยถา อคารํ สุจฺฉนฺนํ       วุฏฺฐิ น สมติวิชฺฌติ ฯ
                         เอวํ สุภาวิตํ จิตฺตํ                ราโค น สมติวิชฺฌตีติ ฯ
                                     ราโธ เถโร ฯ
     [๒๖๕]   |๒๖๕.๑๓๕| ๘ ขีณา หิ มยฺหํ ชาติ       วุสิตํ ชินสาสนํ
                         ปหีโน ชาลสงฺขาโต             ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ
     |๒๖๕.๑๓๖|   ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิโต       อคารสฺมา อนคาริยํ
                         โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต       สพฺพสํโยชนกฺขโยติ ฯ
                                     สุราโธ เถโร ฯ
     [๒๖๖]   |๒๖๖.๑๓๗| ๙ สุขํ สุปนฺติ มุนโย        เย อิตฺถีสุ น พชฺฌเร
                         สทา เว รกฺขิตพฺพาสุ           ยาสุ สจฺจํ สุทุลฺลภํ ฯ
     |๒๖๖.๑๓๘|   วธํ จริมฺห เต กาม           อนณาทานิ เต มยํ
                         คจฺฉามทานิ นิพฺพานํ          ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจตีติ ฯ
                                     โคตโม เถโร ฯ
     [๒๖๗]   |๒๖๗.๑๓๙| ๑๐ ปุพฺเพ หนติ อตฺตานํ    ปจฺฉา หนติ โส ปเร
                         สุหตํ หนฺติ อตฺตานํ          วีตํเสเนว ปกฺขิมา ฯ
     |๒๖๗.๑๔๐|   น พฺราหฺมโณ พหิวณฺโณ    อนฺโตวณฺโณ หิ พฺราหฺมโณ
                         ยสฺมึ ปาปานิ กมฺมานิ     ส เว กโณฺห สุชมฺปตีติ ฯ
                                     วสโภ เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
               อุตฺตโร เจว ปิณฺโฑโล        วลฺลิโย ตีริโย อิสิ
               อชิโน จ เมฬชิโน ราโธ      สุราโธ โคตโมปิ จ
               วสเภน อิเม โหนฺติ           ทส เถรา มหิทฺธิกาติ ฯ
                                     วคฺโค ปฐโม ฯ
                                    ---------------
                         เถรคาถาย ทุกนิปาตสฺส ทุติยวคฺโค
     [๒๖๘]   |๒๖๘.๑๔๑| ๑ สุสฺสูสา สุตวฑฺฒนี          สุตํ ปญฺญาย วฑฺฒนํ
                         ปญฺญาย อตฺถํ ชานาติ            ญาโต อตฺโถ สุขาวโห ฯ
     |๒๖๘.๑๔๒|   เสเวถ ปนฺตานิ เสนาสนานิ
                         จเรยฺย สํโยชนวิปฺปโมกฺขํ
                         สเจ รตึ นาธิคจฺเฉยฺย ตตฺถ
                         สงฺเฆ วเส รกฺขิตตฺโต สตีมาติ ฯ
                                     มหาจุนฺโท เถโร ฯ
     [๒๖๙]   |๒๖๙.๑๔๓|  ๒ เย [๑]- โข เต เวฆมิสฺเสน ๒-   นานตฺเถน จ กมฺมุนา
                         มนุสฺเส อุปรุนฺธนฺติ    ผรุสุปกฺกมา ชนา
@เชิงอรรถ:  กตฺถจิ จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ   ม. เวฐมิสฺเสน ฯ
                         เตปิ ตเถว กีรนฺติ       น หิ กมฺมํ ปนสฺสติ ฯ
     |๒๖๙.๑๔๔|   ยํ กโรติ นโร กมฺมํ        กลฺยาณํ ยทิ ปาปกํ
                         ตสฺส ตสฺเสว ทายาโท    ยํ ยํ กมฺมํ ปกุพฺพตีติ ฯ
                                     โชติทาโส เถโร ฯ
     [๒๗๐]   |๒๗๐.๑๔๕| ๓  อจฺจยนฺติ อโหรตฺตา   ชีวิตํ อุปรุชฺฌติ
                         อายุ ขียติ มจฺจานํ             กุนฺนทีนํว โอทกํ ฯ
     |๒๗๐.๑๔๖|   อถ ปาปานิ กมฺมานิ          กรํ พาโล น พุชฺฌติ
                         ปจฺฉาสฺส กฏุกํ โหติ           วิปาโก หิสฺส ปาปโกติ ฯ
                                     เหรญฺญกานิ เถโร ฯ
     [๒๗๑]   |๒๗๑.๑๔๗| ๔  ปริตฺตํ ทารุมารุยฺห  ยถา สีเท มหณฺณเว
                         เอวํ กุสีตมาคมฺม             สาธุชีวีปิ สีทติ ฯ
                         ตสฺมา ตํ ปริวชฺเชยฺย        กุสีตํ หีนวีริยํ
     |๒๗๑.๑๔๘|   วิวิตฺเตหิ อริเยหิ              ปหิตตฺเตหิ ฌายิหิ
                         นิจฺจํ อารทฺธวิริเยหิ          ปณฺฑิเตหิ สหาวเสติ ฯ
                                     โสมมิตฺโต เถโร ฯ
     [๒๗๒]   |๒๗๒.๑๔๙| ๕  ชโน ชนสฺมึ สมฺพนฺโธ   ชนเมวสฺสิโต ชโน
                         ชโน ชเนน เหฐิยติ           เหเฐติ จ ชโน ชนํ ฯ
     |๒๗๒.๑๕๐|   โก หิ ตสฺส ชเนนตฺโถ         ชเนน ชนิเตน วา
                         ชนํ โอหาย คจฺเฉยฺย ๑-    เหฐยิตฺวา พหุํ ชนนฺติ ฯ
                                     สพฺพมิตฺโต เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. คจฺฉนฺ-ตํ ฯ
     [๒๗๓]   |๒๗๓.๑๕๑| ๖ กาฬี อิตฺถี พฺรหตี ธงฺกรูปา
                         สตฺถิญฺจ เภตฺวา อปรญฺจ สตฺถึ
                         พาหญฺจ เภตฺวา อปรญฺจ พาหุํ ๑-
                         สีสญฺจ เภตฺวา ทธิถาลกํว
                         เอสา นิสินฺนา อภิสนฺทหิตฺวา ๒- ฯ
     |๒๗๓.๑๕๒|   โย เว อวิทฺวา อุปธึ กโรติ
                         ปุนปฺปุนํ ทุกฺขมุเปติ มนฺโท
                         ตสฺมา ปชานํ อุปธึ น กยิรา
                         มาหํ ปุน ภินฺนสิโร สยิสฺสนฺติ ฯ
                                     มหากาโล เถโร ฯ
     [๒๗๔]   |๒๗๔.๑๕๓| ๗ พหู สปตฺเต ลภติ    มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต
                         ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส     วตฺถสฺส สยนสฺส จ ฯ
     |๒๗๔.๑๕๔|   เอตมาทีนวํ ญตฺวา         สกฺกาเรสุ มหพฺภยํ
                         อปฺปลาโภ อนวสฺสุโต      สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ
                                     ติสฺโส เถโร ฯ
     [๒๗๕]   |๒๗๕.๑๕๕| ๘  ปาจีนวํสทายมฺหิ    สกฺยปุตฺตา สหายกา
                         ปหายนปฺปเก โภเค        อุญฺฉาปตฺตาคเต รตา
     |๒๗๕.๑๕๖|   อารทฺธวิริยา ปหิตตฺตา    นิจฺจํ ทฬฺหปรกฺกมา
                         รมนฺติ ธมฺมรติยา           หิตฺวาน โลกิยํ รตินฺติ ฯ
                                     กิมฺพิโล เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. พาหํ ฯ    ยุ. อภิสทฺทหิตฺวา ฯ
     [๒๗๖]   |๒๗๖.๑๕๗| ๙ อโยนิโสมนสีการา   มณฺฑนํ อนุยุญฺชิสํ
                         อุทฺธโต จปโล จาสึ       กามราเคน อฏฺฏิโต ฯ
     |๒๗๖.๑๕๘|   อุปายกุสเลนาหํ           พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนา
                         โยนิโส ปฏิปชฺชิตฺวา     ภเว จิตฺตํ อุทพฺพหินฺติ ฯ
                                     นนฺโท เถโร ฯ
     [๒๗๗]   |๒๗๗.๑๕๙| ๑๐ ปเร จ นํ ปสํสนฺติ   อตฺตา เจ อสมาหิโต
                         โมฆํ ปเร ปสํสนฺติ          อตฺตา หิ อสมาหิโต ฯ
     |๒๗๗.๑๖๐|   ปเร จ นํ ครหนฺติ            อตฺตา เจ สุสมาหิโต
                         โมฆํ ปเร ครหนฺติ           อตฺตา หิ สุสมาหิโตติ ฯ
                                     สิริมา เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
                   จุนฺโท จ โชติทาโส จ        เถโร เหรญฺญกานิ โย ๑-
                   โสมมิตฺโต สพฺพมิตฺโต      กาโล ติสฺโส จ กิมฺพิโล
                   นนฺโท จ สิริมา เจว          ทส เถรา มหิทฺธิกาติ ฯ
                                   วคฺโค ทุติโย ฯ
                                    ---------------
                        เถรคาถาย ทุกนิปาตสฺส ตติยวคฺโค
     [๒๗๘]   |๒๗๘.๑๖๑| ๑ ขนฺธา มยา ปริญฺญาตา   ตณฺหา เม สุสมูหตา
                         ภาวิตา มม โพชฺฌงฺคา        ปตฺโต เม อาสวกฺขโย ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. จ ฯ
     |๒๗๘.๑๖๒|   โสหํ ขนฺเธ ปริญฺญาย          อพฺภหิตฺวาน ๑- ชาลินึ
                         ภาวยิตฺวาน โพชฺฌงฺเค         นิพฺพายิสฺสํ อนาสโวติ ฯ
                                     อุตฺตโร เถโร ฯ
     [๒๗๙]   |๒๗๙.๑๖๓| ๒ ปนาโท นาม โส ราชา    ยสฺส ยูโป สุวณฺณิโย ๒-
                         ติริยํ โสฬสุพฺเพโธ ๓-          อุจฺจมาหุ ๔- สหสฺสธา ฯ
     |๒๗๙.๑๖๔|   สหสฺสกณฺโฑ สตเคณฺฑุ ๕-  ธชาลุ หริตามโย
                         อนจฺจุํ ตตฺถ คนฺธพฺพา         ฉสหสฺสานิ สตฺตธาติ ฯ
                                     ภทฺทชิ เถโร ฯ
     [๒๘๐]   |๒๘๐.๑๖๕| ๓ สติมา ปญฺญวา ภิกฺขุ   อารทฺธพลวีริโย
                         ปญฺจ กปฺปสตานาหํ         เอกรตฺตึ อนุสฺสรึ ฯ
     |๒๘๐.๑๖๖|   จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน         สตฺต อฏฺฐ จ ภาวยํ
                         ปญฺจ กปฺปสตานาหํ         เอกรตฺตึ อนุสฺสรินฺติ ฯ
                                     โสภิโต เถโร ฯ
     [๒๘๑]   |๒๘๑.๑๖๗| ๔ ยํ กิจฺจํ ทฬฺหวิริเยน    ยํ กิจฺจํ โพธุมิจฺฉตา
                         กริสฺสํ นาวรชฺฌิสฺสํ          ปสฺส วิริยํ ปรกฺกมํ ฯ
     |๒๘๑.๑๖๘|   ตฺวญฺจ เม มคฺคมกฺขาหิ     อญฺชสํ อมโตคธํ
                         อหํ โมเนน โมนิสฺสํ           คงฺคาโสโตว สาครนฺติ ฯ
                                     วลฺลิโย เถโร ฯ
     [๒๘๒]   |๒๘๒.๑๖๙| ๕ เกเส เม โอลิขิสฺสนฺติ   กปฺปโก อุปสงฺกมิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อพฺพหิตฺวาน ฯ  โป. สุวณฺณมโย ฯ  ม. ยุ. สุวณฺณโก ฯ   สี.
@ยุ. โสฬสปพฺเพโธ ฯ    โป. ม. ยุ. อุพฺภมาหุ ฯ    ยุ. สหสฺสกณฺฑุ สตเภณฺฑุ ฯ
                         ตโต อาทาสมาทาย            สรีรํ ปจฺจเวกฺขิสํ ฯ
     |๒๘๒.๑๗๐|   ตุจฺโฉ กาโย อทิสฺสิตฺถ         อนฺธกาเร ๑- ตโม พฺยคา ๒-
                         สพฺเพ โจฬา สมุจฺฉินฺนา      นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                     วีตโสโก เถโร ฯ
     [๒๘๓]   |๒๘๓.๑๗๑| ๖ ปญฺจ นีวรเณ หิตฺวา   โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา
                         ธมฺมาทาสํ คเหตฺวาน          ญาณทสฺสนมตฺตโน
     |๒๘๓.๑๗๒|   ปจฺจเวกฺขึ อิมํ กายํ             สพฺพํ สนฺตรพาหิรํ
                         อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ        ตุจฺโฉ กาโย อทิสฺสถาติ ฯ
                                     ปุณฺณมาโส เถโร ฯ
     [๒๘๔]   |๒๘๔.๑๗๓| ๗ ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญ  ขลิตฺวา ปติติฏฺฐติ
                         ภิยฺโย ลทฺธาน สํเวคํ     อทีโน วหเต ธุรํ
     |๒๘๔.๑๗๔|   เอวํ ทสฺสนสมฺปนฺนํ       สมฺมาสมฺพุทฺธสาวกํ
                         อาชานิยํ มํ ธาเรถ         ปุตฺตํ พุทฺธสฺส โอรสนฺติ ฯ
                                     นนฺทโก เถโร ฯ
     [๒๘๕]   |๒๘๕.๑๗๕| ๘ เอหิ นนฺทก คจฺฉาม  อุปชฺฌายสฺส สนฺติกํ
                         สีหนาทํ นทิสฺสาม              พุทฺธเสฏฺฐสฺส สมฺมุขา ฯ
     |๒๘๕.๑๗๖|   ยาย โน อนุกมฺปาย             อเมฺห ปพฺพาชยี มุนิ
                         โส โน อตฺโถ อนุปฺปตฺโต  สพฺพสํโยชนกฺขโยติ ฯ
                                     ภารโต ๓- เถโร ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อนฺธกาโร ฯ   โป. พฺยโค ฯ   ม. ยุ. ภรโต ฯ
     [๒๘๖]   |๒๘๖.๑๗๗| ๙ นทนฺติ เอวํ สปฺปญฺญา   สีหาว คิริคพฺภเร
                         ธีรา ๑- วิชิตสงฺคามา          เชตฺวา มารํ สวาหนํ ๒- ฯ
     |๒๘๖.๑๗๘|   สตฺถา จ ปริจิณฺโณ เม         ธมฺโม สงฺโฆ จ ปูชิโต
                         อหญฺจ จิตฺโต ๓- สุมโน       ปุตฺตํ ทิสฺวา อนาสวนฺติ ฯ
                                     ภารทฺวาโช เถโร ฯ
     [๒๘๗]   |๒๘๗.๑๗๙| ๑๐ อุปาสิตา สปฺปุริสา     สุตา ธมฺมา อภิณฺหโส
                         สุตฺวาน ปฏิปชฺชิสฺสํ         อญฺชสํ อมโตคธํ ฯ
     |๒๘๗.๑๘๐|   ภวราคหตสฺส เม สโต      ภวราโค ปุน เม น วิชฺชติ
                         น จาหุ น จ เม ภวิสฺสติ    น จ เม เอตรหิปิ ๔- วิชฺชตีติ ฯ
                                     กณฺหทินฺโน เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
                         อุตฺตโร ภทฺทชิ เถโร         โสภิโต วลฺลิโย อิสิ
                         วีตโสโก จ โส เถโร          ปุณฺณมาโส จ นนฺทโก
                         ภารโต ๕- ภารทฺวาโช จ   กณฺหทินฺโน มหามุนีติ ฯ
                                     วคฺโค ตติโย ฯ
                                     ---------------
                      เถรคาถาย ทุกนิปาตสฺส จตุตฺถวคฺโค
     [๒๘๘]   |๒๘๘.๑๘๑| ๑ ยโต อหํ ปพฺพชิตฺวา ๖-   สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเน
                         วิมุจฺจมาโน อุคฺคจฺฉึ          กามธาตุํ อุปจฺจคํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วีรา ฯ    ม. สวาหนึ ฯ    ม. ยุ. วิตฺโต ฯ    ม. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ
@ ม. ยุ. ภรโต ฯ   ม. ยุ. ปพฺพชิโต ฯ
     |๒๘๘.๑๘๒|   พฺรหฺมุโน เปกฺขมานสฺส      ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม
                         อกุปฺปา เม วิมุตฺตีติ          สพฺพสํโยชนกฺขยาติ ฯ
                                     มิคสิโร เถโร ฯ
     [๒๘๙]   |๒๘๙.๑๘๓| ๒ อนิจฺจานิ คหกานิ    ตตฺถ ตตฺถ ปุนปฺปุนํ
                         คหการํ คเวสนฺโต              ทุกฺขา ชาติ ปุนปฺปุนํ ฯ
     |๒๘๙.๑๘๔|   คหการก ทิฏฺโฐสิ              ปุน เคหํ น กาหสิ
                         สพฺพา เต ผาสุกา ภคฺคา ๑-  ถูณิรา จ ปทาลิตา
                         วิมริยาทิกตํ จิตฺตํ              อิเธว วิธมิสฺสตีติ ฯ
                                     สิวโก เถโร ฯ
     [๒๙๐]   |๒๙๐.๑๘๕| ๓ อรหํ สุคโต โลเก  วาเตหาพาธิโต มุนิ
                         สเจ อุโณฺหทกํ อตฺถิ           มุนิโน เทหิ พฺราหฺมณ ฯ
     |๒๙๐.๑๘๖|   ปูชิโต ปูชเนยฺยานํ             สกฺกเรยฺยาน สกฺกโต
                         อปจิโต อปจิเนยฺยานํ ๑-    ตสฺส อิจฺฉามิ หาตเวติ ฯ
                                     อุปวาโณ เถโร ฯ
     [๒๙๑]   |๒๙๑.๑๘๗| ๔ ทิฏฺฐา มยา ธมฺมธรา อุปาสกา
                         กามา อนิจฺจา อิติ ภาสมานา
                         สา รตฺตรตฺตา มณิกุณฺฑเลสุ
                         ปุตฺเตสุ ทาเรสุ จ เต อเปกฺขา ฯ
     |๒๙๑.๑๘๘|   อทฺธาน ชานนฺติ ยโต ๒- จ ธมฺมํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปเจยฺยานํ ฯ   ยุ. ยถาว ธมฺมํ ฯ
                         กามา อนิจฺจา อิติ จาปิ อาหุ
                         ราคญฺจ เตสํ น พลตฺถิ เฉตฺตุํ
                         ตสฺมา สิตา ปุตฺตทารํ ธนญฺจาติ ฯ
                                     อิสิทินฺโน เถโร ฯ
     [๒๙๒]   |๒๙๒.๑๘๙| ๕ เทโว จ วสฺสติ เทโว จ คฬคฬายติ
                         เอกโก จาหํ เภรเว พิเล วิหรามิ
                         ตสฺส มยฺหํ เอกกสฺส เภรเว พิเล วิหรโต
                         นตฺถิ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา ฯ
     |๒๙๒.๑๙๐|   ธมฺมตา มเมสา ยสฺส เม   เอกกสฺส เภรเว พิเล
                         วิหรโต นตฺถิ ภยํ วา        ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วาติ ฯ
                                     สมฺพุลกจฺจาโน เถโร ฯ
     [๒๙๓]   |๒๙๓.๑๙๑| ๖ กสฺส เสลูปมํ จิตฺตํ    ฐิตํ นานุปกมฺปติ
                         วิรตฺตํ รชนีเยสุ                กุปฺปนีเย น กุปฺปติ ฯ
                         ยสฺเสวํ ภาวิตํ จิตฺตํ          กุโต ตํ ทุกฺขเมสฺสติ ฯ
     |๒๙๓.๑๙๒|   มม เสลูปมํ จิตฺตํ            ฐิตํ นานุปกมฺปติ
                         วิรตฺตํ รชนีเยสุ               กุปฺปนีเย น กุปฺปติ ฯ
                         มเมวํ ภาวิตํ จิตฺตํ           กุโต มํ ทุกฺขเมสฺสตีติ ฯ
                                     ขิตโก ๑- เถโร ฯ
     [๒๙๔]   |๒๙๔.๑๙๓| ๗ น ตาว สุปิตุํ โหติ   รตฺติ นกฺขตฺตมาลินี
                         ปฏิชคฺคิตุเมเวสา            รตฺติ โหติ วิชานตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. นิตโก ฯ
     |๒๙๔.๑๙๔|   หตฺถิกฺขนฺธาวปติตํ          กุญฺชโร เจ อนุกฺกเม
                         สงฺคาเม เม มตํ เสยฺโย     ยญฺเจ ชีเว ปราชิโตติ ฯ
                                     โสโณ โปฏิริยปุตฺโต ๑- เถโร ฯ
     [๒๙๕]   |๒๙๕.๑๙๕| ๘ ปญฺจ กามคุเณ หิตฺวา    ปิยรูเป มโนรเม
                         สทฺธาย ฆรา นิกฺขมฺม ๒-        ทุกฺขสฺสนฺตกโร ภเว ฯ
     |๒๙๕.๑๙๖|   นาภินนฺทามิ มรณํ                นาภินนฺทามิ ชีวิตํ
                         กาลญฺจ ปฏิกงฺขามิ               สมฺปชาโน ปติสฺสโตติ ฯ
                                     นิสโภ เถโร ฯ
     [๒๙๖]   |๒๙๖.๑๙๗| ๙ อมฺพปลฺลวสงฺกาสํ   อํเส กตฺวาน จีวรํ
                         นิสินฺโน หตฺถิคีวายํ            คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสึ ฯ
     |๒๙๖.๑๙๘|   หตฺถิกฺขนฺธโต โอรุยฺห         สํเวคํ  อลภึ ตทา
                         โสหํ ทิตฺโต ตทา สนฺโต       ปตฺโต เม อาสวกฺขโยติ ฯ
                                     อุสโภ เถโร ฯ
     [๒๙๗]   |๒๙๗.๑๙๙| ๑๐ อยมิติ กปฺปโฏ กปฺปฏกุโร
                         อจฺฉาย อจฺจํภราย ๓-
                         อมตฆฏิกายํ ธมฺมกฏปตฺโต ๔-
                         กฏปทํ ฌานานิ โอเจตุํ ฯ
     |๒๙๗.๒๐๐|   มา โข ตฺวํ กปฺปฏ ปจาเลสิ
                                     มา ตํ ๕- อุปกณฺณกมฺหิ ๖- ตาเฬสฺสํ
@เชิงอรรถ:  โป. คิริปุตฺโต ฯ   ยุ. สทฺธาย อภินิกฺขมฺม ฯ    ม. ยุ. อติภริตาย ฯ
@ ม. ยุ. ธมฺมกฏมตฺโต ฯ   ม. ตฺวํ ฯ    ม. อุปกณฺณมฺหิ ฯ
                         น หิ ตฺวํ กปฺปฏ มตฺตมญฺญาสิ
                         สงฺฆมชฺฌมฺหิ ปจลายมาโนติ ฯ
                                     กปฺปฏกุโร เถโร ฯ
                                          อุทฺทานํ
                        มิคสิโร สิวโก จ             อุปวาโณ จ ปณฺฑิโต
                        อิสิทินฺโน จ กจฺจาโน      ขิตโก จ มหาวสี
                        โปฏิริยปุตฺโต นิสโภ       อุสโภ กปฺปฏกุโรติ ฯ
                                     วคฺโค จตุตฺโถ ฯ
                                     ----------------
                        เถรคาถาย ทุกนิปาตสฺส ปญฺจมวคฺโค
     [๒๙๘]   |๒๙๘.๒๐๑| ๑ อโห พุทฺธา อโห ธมฺมา   อโห โน สตฺถุ สมฺปทา
                         ยตฺถ เอตาทิสํ ธมฺมํ              สาวโก สจฺฉิกาหิติ ฯ
     |๒๙๘.๒๐๒|   อสงฺเขยฺเยสุ กปฺเปสุ              สกฺกายาธิคตา อหุํ
                         เตสมยํ ปจฺฉิมโก                 จริโมยํ สมุสฺสโย
                         ชาติมรณสํสาโร                   นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
                                     กุมารกสฺสโป เถโร ฯ
     [๒๙๙]   |๒๙๙.๒๐๓| ๒ โย หเว ทหโร ภิกฺขุ   ยุญฺชติ พุทฺธสาสเน
                         ชาคโร ๑- ส หิ สุตฺเตสุ          อโมฆนฺตสฺส ชีวิตํ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ปติสุตฺเตสุ ฯ
     |๒๙๙.๒๐๔|   ตสฺมา สทฺธญฺจ สีลญฺจ         ปสาทํ ธมฺมทสฺสนํ
                         อนุยุญฺเชถ เมธาวี                สรํ พุทฺธาน สาสนนฺติ ฯ
                                     ธมฺมปาโล เถโร ฯ
     [๓๐๐]   |๓๐๐.๒๐๕| ๓ กสฺสินฺทฺริยานิ ๑- สมถํ คตานิ
                         อสฺสา ยถา สารกินา สุทนฺตา
                         ปหีนมานสฺส อนาสวสฺส
                         เทวาปิ ตสฺส ปิหยนฺติ ตาทิโน ฯ
     |๓๐๐.๒๐๖|   มยฺหินฺทฺริยานิ สมถํ คตานิ
                         อสฺสา ยถา สารถินา สุทนฺตา
                         ปหีนมานสฺส อนาสวสฺส
                         เทวาปิ มยฺหํ ปิหยนฺติ ตาทิโนติ ฯ
                                     พฺรหฺมาลิ เถโร  ฯ



             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑-๓๐๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=26&item=1&items=300&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=26&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=26&item=1&items=300&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=26&item=1&items=300&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=1              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :