ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๑ สุตฺต. ขุ. มหานิทฺเทโส
                                 จตุตฺโถ สุทฺธฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทโส
     [๑๐๙]        ปสฺสามิ สุทฺธํ ปรมํ อโรคํ
                       ทิฏฺเฐน สํสุทฺธิ นรสฺส โหติ
                       เอวาภิชานํ ๑- ปรมนฺติ ญตฺวา
                       สุทฺธานุปสฺสีติ ปจฺเจติ ญาณํ ฯ
     [๑๑๐]   ปสฺสามิ   สุทฺธํ   ปรมํ   อโรคนฺติ   ปสฺสามิ   สุทฺธนฺติ
ปสฺสามิ   สุทฺธํ   ทกฺขามิ   สุทฺธํ   โอโลเกมิ   สุทฺธํ  นิชฺฌายามิ  สุทฺธํ
อุปปริกฺขามิ    สุทฺธํ    ฯ    ปรมํ   อโรคนฺติ   ปรมํ   อาโรคฺยปฺปตฺตํ
เขมปฺปตฺตํ     ตาณปฺปตฺตํ     เลณปฺปตฺตํ    สรณปฺปตฺตํ    ปรายนปฺปตฺตํ
อภยปฺปตฺตํ     อจฺจุตปฺปตฺตํ    อมตปฺปตฺตํ    นิพฺพานปฺปตฺตนฺติ    ปสฺสามิ
สุทฺธํ ปรมํ อโรคํ ฯ
     [๑๑๑]   ทิฏฺเฐน   สํสุทฺธิ   นรสฺส   โหตีติ  จกฺขุวิญฺญาเณน  ๒-
รูปทสฺสเนน   นรสฺส   สุทฺธิ   วิสุทฺธิ   ปริสุทฺธิ  มุตฺติ  วิมุตฺติ  ปริมุตฺติ
โหติ   นโร   สุชฺฌติ   วิสุชฺฌติ   ปริสุชฺฌติ  มุจฺจติ  วิมุจฺจติ  ปริมุจฺจตีติ
ทิฏฺเฐน สํสุทฺธิ นรสฺส โหติ ฯ
     [๑๑๒]   เอวาภิชานํ   ปรมนฺติ   ญตฺวาติ   เอวํ   อภิชานนฺโต
อาชานนฺโต    วิชานนฺโต    ปฏิวิชานนฺโต    ปฏิวิชฺฌนฺโต   อิทํ   ปรมํ
อคฺคํ   เสฏฺฐํ   วิเสฏฺฐํ   ปาโมกฺขํ   อุตฺตมํ  ปรมนฺติ  ญตฺวา  ชานิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ยุ. เอตาภิชานํ ฯ   โป. ม. จกฺขุวิญฺญาณํ ฯ
ตุลยิตฺวา   ตีรยิตฺวา   วิภาวยิตฺวา  วิภูตํ  กตฺวาติ  เอวาภิชานํ  ปรมนฺติ
ญตฺวา ฯ
     [๑๑๓]   สุทฺธานุปสฺสีติ  ปจฺเจติ  ญาณนฺติ  โย  สุทฺธํ  ปสฺสติ  โส
สุทฺธานุปสฺสี   ฯ   ปจฺเจติ   ญาณนฺติ   จกฺขุวิญฺญาเณน   ๑-   รูปทสฺสนํ
ญาณนฺติ    ปจฺเจติ   มคฺโคติ   ปจฺเจติ   ปโถติ   ปจฺเจติ   นิยฺยานนฺติ
ปจฺเจตีติ สุทฺธานุปสฺสีติ ปจฺเจติ ญาณํ ฯ เตนาห ภควา
                       ปสฺสามิ สุทฺธํ ปรมํ อโรคํ
                       ทิฏฺเฐน สํสุทฺธิ นรสฺส โหติ
                       เอวาภิชานํ ปรมนฺติ ญตฺวา
                       สุทฺธานุปสฺสีติ ปจฺเจติ ญาณนฺติ ฯ
     [๑๑๔]        ทิฏฺเฐน เจ สุทฺธิ นรสฺส โหติ
                       ญาเณน วา โส ปชหาติ ทุกฺขํ
                       อญฺเญน โส สุชฺฌติ โสปธีโก
                       ทิฏฺฐี หิ นํ ปาว ตถา วทานํ ฯ
     [๑๑๕]   ทิฏฺเฐน   เจ   สุทฺธิ   นรสฺส   โหตีติ  จกฺขุวิญฺญาเณน
รูปทสฺสเนน    เจ   นรสฺส   สุทฺธิ   วิสุทฺธิ   ปริสุทฺธิ   มุตฺติ   วิมุตฺติ
ปริมุตฺติ   โหติ   นโร   สุชฺฌติ   วิสุชฺฌติ   ปริสุชฺฌติ   มุจฺจติ  วิมุจฺจติ
ปริมุจฺจตีติ ทิฏฺเฐน เจ สุทฺธิ นรสฺส โหติ ฯ
     [๑๑๖]   ญาเณน   วา   โส   ปชหาติ  ทุกฺขนฺติ  จกฺขุวิญฺญาเณน
รูปทสฺสเนน   เจ  นโร  ชาติทุกฺขํ  ปชหติ  ชราทุกฺขํ  ปชหติ  พฺยาธิทุกฺขํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. จกฺขุวิญฺญาณํ รูปทสฺสเนน ญาณนฺติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
ทุกฺขํ    ปชหติ   มรณทุกฺขํ   ปชหติ   โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสทุกฺขํ
ปชหตีติ ญาเณน วา โส ปชหาติ ทุกฺขํ ฯ
     [๑๑๗]   อญฺเญน  โส  สุชฺฌติ  โสปธีโกติ  อญฺเญน  อสุทฺธิมคฺเคน
มิจฺฉาปฏิปทาย     อนิยฺยานปเถน     ๑-     อญฺญตฺร    สติปฏฺฐาเนหิ
อญฺญตฺร      สมฺมปฺปธาเนหิ     อญฺญตฺร     อิทฺธิปฺปาเทหิ     อญฺญตฺร
อินฺทฺริเยหิ     อญฺญตฺร    พเลหิ    อญฺญตฺร    โพชฺฌงฺเคหิ    อญฺญตฺร
อริยา    อฏฺฐงฺคิกา    มคฺคา    นโร    สุชฺฌติ   วิสุชฺฌติ   ปริสุชฺฌติ
มุจฺจติ   วิมุจฺจติ   ปริมุจฺจติ   ฯ  โสปธีโกติ  สราโค  สโทโส  สโมโห
สมาโน    สตโณฺห   สทิฏฺฐิ   สกิเลโส   สอุปาทาโนติ   อญฺเญน   โส
สุชฺฌติ โสปธีโก ฯ
     [๑๑๘]   ทิฏฺฐี  หิ  นํ  ปาว  ตถา  วทานนฺติ  สาว ทิฏฺฐิ ตํ ปุคฺคลํ
ปาวทติ   อิติปายํ   ปุคฺคโล   มิจฺฉาทิฏฺฐิโก   วิปรีตทสฺสโนติ   ฯ  ตถา
วทานนฺติ    ตถา    วทนฺตํ    กเถนฺตํ    ภณนฺตํ   ทีปยนฺตํ   โวหรนฺตํ
สสฺสโต   โลโก   อิทเมว   สจฺจํ   โมฆมญฺญนฺติ  ตถา  วทนฺตํ  กเถนฺตํ
ภณนฺตํ    ทีปยนฺตํ    โวหรนฺตํ    อสสฺสโต   โลโก   อนฺตวา   โลโก
อนนฺตวา   โลโก   ตํ   ชีวํ   ตํ  สรีรํ  อญฺญํ  ชีวํ  อญฺญํ  สรีรํ  โหติ
ตถาคโต   ปรมฺมรณา   น   โหติ   ตถาคโต   ปรมฺมรณา   โหติ   จ
น  จ  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณา  เนว  โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต
ปรมฺมรณา     อิทเมว     สจฺจํ     โมฆมญฺญนฺติ     ตถา     วทนฺตํ
กเถนฺตํ   ภณนฺตํ   ทีปยนฺตํ   โวหรนฺตนฺติ   ทิฏฺฐี   หิ   นํ  ปาว  ตถา
@เชิงอรรถ:  ม. อนิยฺยานิกปเถน ฯ
วทานํ ฯ เตนาห ภควา
                       ทิฏฺเฐน เจ สุทฺธิ นรสฺส โหติ
                       ญาเณน วา โส ปชหาติ ทุกฺขํ
                       อญฺเญน โส สุชฺฌติ โสปธีโก
                       ทิฏฺฐี หิ นํ ปาว ตถา วทานนฺติ ฯ
     [๑๑๙]        น พฺราหฺมโณ อญฺญโต สุทฺธิมาห
                       ทิฏฺเฐ สุเต สีลวเต มุเต วา
                       ปุญฺเญ จ ปาเป จ อนูปลิตฺโต
                       อตฺตญฺชโห นยิธ ปกุพฺพมาโน ฯ
     [๑๒๐]   น  พฺราหฺมโณ  อญฺญโต  สุทฺธิมาห  ทิฏฺเฐ  สุเต  สีลวเต
มุเต   วาติ   นาติ   ปฏิกฺเขโป   ฯ   พฺราหฺมโณติ   สตฺตนฺนํ  ธมฺมานํ
พาหิตตฺตา   พฺราหฺมโณ   ฯ   สกฺกายทิฏฺฐิ   พาหิตา   โหติ   วิจิกิจฺฉา
พาหิตา   โหติ   สีลพฺพตปรามาโส   พาหิโต   โหติ   ราโค   พาหิโต
โหติ   โทโส   พาหิโต   โหติ  โมโห  พาหิโต  โหติ  มาโน  พาหิโต
โหติ   ฯ   พาหิตสฺส   โหนฺติ   ปาปกา   อกุสลา  ธมฺมา  สงฺกิเลสิกา
โปโนพฺภวิกา สทรา ทุกฺขวิปากา อายตึ ชาติชรามรณียา ฯ
                       พาเหตฺวา สพฺพปาปกานิ (สภิยาติ ภควา)
                       วิมโล สาธุสมาหิโต ฐิตตฺโต
                       สํสารมติจฺจ เกวลี โส
                       อนิสฺสิโต ตาทิ ปวุจฺจเต ส พฺรหฺมา ฯ
     {๑๒๐.๑}   น   พฺราหฺมโณ   อญฺญโต   สุทฺธิมาหาติ  พฺราหฺมโณ
อญฺเญน    อสุทฺธิมคฺเคน    มิจฺฉาปฏิปทาย    อนิยฺยานปเถน    อญฺญตฺร
สติปฏฺฐาเนหิ     อญฺญตฺร    สมฺมปฺปธาเนหิ    อญฺญตฺร    อิทฺธิปฺปาเทหิ
อญฺญตฺร   อินฺทฺริเยหิ   อญฺญตฺร   พเลหิ   อญฺญตฺร  โพชฺฌงฺเคหิ  อญฺญตฺร
อริยา   ๑-   อฏฺฐงฺคิกา   มคฺคา  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ
ปริมุตฺตึ   นาห   น   กเถติ   น   ภณติ  น  ทีปยติ  น  โวหรตีติ  น
พฺราหฺมโณ   อญฺญโต   สุทฺธิมาห  ฯ  ทิฏฺเฐ  สุเต  สีลวเต  มุเต  วาติ
สนฺเตเก   สมณพฺราหฺมณา   ทิฏฺฐสุทฺธิกา   ๒-   เต  เอกจฺจานํ  รูปานํ
ทสฺสนํ มงฺคลํ ปจฺเจนฺติ เอกจฺจานํ รูปานํ ทสฺสนํ อมงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๒}   กตเมสํ  รูปานํ  ทสฺสนํ มงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ เต กาลโต
วุฏฺฐหิตฺวา    อภิมงฺคลคตานิ    รูปานิ    ปสฺสนฺติ   วาตสกุณํ   ปสฺสนฺติ
ปุสฺสเวฬุวลฏฺฐึ    ปสฺสนฺติ    คพฺภินิตฺถึ    ปสฺสนฺติ    กุมาริกํ    ขนฺเธ
อาโรเปตฺวา    คจฺฉนฺตํ    ปสฺสนฺติ    ปุณฺณฆฏํ    ปสฺสนฺติ   โรหิตมจฺฉํ
ปสฺสนฺติ    อาชญฺญํ    ปสฺสนฺติ   อาชญฺญรถํ   ปสฺสนฺติ   อุสภํ   ปสฺสนฺติ
โคกปิลํ ปสฺสนฺติ เอวรูปานํ รูปานํ ทสฺสนํ มงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๓}   กตเมสํ  รูปานํ  ทสฺสนํ อมงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ ปลาลปุญฺชํ
ปสฺสนฺติ    ตกฺกฆฏํ    ปสฺสนฺติ    ริตฺตฆฏํ    ปสฺสนฺติ    นฏํ   ปสฺสนฺติ
นคฺคสมณํ   ปสฺสนฺติ   ขรํ   ปสฺสนฺติ   ขรยานํ   ปสฺสนฺติ   เอกยุตฺตยานํ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. อริยฏฺฐงฺคิกมคฺเคน ฯ ม. อริเยน อฏฺฐงฺคิเกน มคฺเคน ฯ
@ โป. ม. ทิฏฺฐิสุทฺธิกา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ปสฺสนฺติ    กาณํ   ปสฺสนฺติ   กุณึ   ปสฺสนฺติ   ขญฺชํ   ปสฺสนฺติ   ปกฺขหตํ
ปสฺสนฺติ   ชิณฺณกํ   ปสฺสนฺติ   พฺยาธิกํ  ปสฺสนฺติ  มตํ  ปสฺสนฺติ  เอวรูปานํ
รูปานํ   ทสฺสนํ   อมงฺคลํ   ปจฺเจนฺติ   ฯ   อิเม   เต  สมณพฺราหฺมณา
ทิฏฺฐสุทฺธิกา  เต  ทิฏฺเฐน  สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ
ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๔}   สนฺเตเก  สมณพฺราหฺมณา  สุตสุทฺธิกา  เต  เอกจฺจานํ
สทฺทานํ   สวนํ   มงฺคลํ   ปจฺเจนฺติ  เอกจฺจานํ  สทฺทานํ  สวนํ  อมงฺคลํ
ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๕}   กตเมสํ   สทฺทานํ  สวนํ  มงฺคลํ  ปจฺเจนฺติ  ฯ  เต
กาลโต    วุฏฺฐหิตฺวา    อภิมงฺคลคตานิ    สทฺทานิ    สุณนฺติ   วฑฺฒาติ
วา   วฑฺฒมานาติ   วา   ปุณฺณาติ   วา  ปุสฺสาติ  วา  อสฺโสกาติ  วา
สุมนาติ   วา  สุนกฺขตฺตาติ  วา  สุมงฺคลาติ  วา  สิรีติ  วา  สิรีวฑฺฒาติ
วา เอวรูปานํ สทฺทานํ สวนํ มงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๖}   กตเมสํ  สทฺทานํ สวนํ อมงฺคลํ ปจฺเจนฺติ ฯ กาโณติ วา
กุณีติ   วา   ขญฺโชติ   วา  ปกฺขหโตติ  วา  ชิณฺณโกติ  วา  พฺยาธิโกติ
วา  มโตติ  วา  ฉินฺนนฺติ  วา  ภินฺนนฺติ  วา  ทฑฺฒนฺติ  วา  นฏฺฐนฺติ วา
นตฺถีติ  วา  เอวรูปานํ  สทฺทานํ  สวนํ  อมงฺคลํ  ปจฺเจนฺติ  ฯ  อิเม เต
สมณพฺราหฺมณา   สุตสุทฺธิกา   เต   สุเตน  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ
วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๗}   สนฺเตเก  สมณพฺราหฺมณา  สีลสุทฺธิกา  เต  สีลมตฺเตน
สญฺญมมตฺเตน   สํวรมตฺเตน   อวีติกฺกมมตฺเตน   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ
มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ  ปจฺเจนฺติ  ฯ  สมณมุณฺฑิกาปุตฺโต  ๑-  เอวมาห
จตูหิ   โข   อหํ   ถปติ   ธมฺเมหิ   สมนฺนาคตํ  ปุริสปุคฺคลํ  ปญฺญาเปมิ
สมฺปนฺนกุสลํ      ปรมกุสลํ     อุตฺตมปฺปตฺติปฺปตฺตํ     สมณํ     อโยชฺฌํ
กตเมหิ   จตูหิ   อิธ   ถปติ  น  กาเยน  ปาปกมฺมํ  กโรติ  น  ปาปิกํ
วาจํ   ภาสติ   น   ปาปกํ   สงฺกปฺปํ   สงฺกปฺเปติ   น  ปาปกํ  อาชีวํ
อาชีวติ   อิเมหิ  โข  อหํ  ถปติ  จตูหิ  ธมฺเมหิ  สมนฺนาคตํ  ปุริสปุคฺคลํ
ปญฺญาเปมิ        สมฺปนฺนกุสลํ       ปรมกุสลํ       อุตฺตมปฺปตฺติปฺปตฺตํ
สมณํ   อโยชฺฌํ   ฯ   เอวเมว   สนฺเตเก   สมณพฺราหฺมณา  สีลสุทฺธิกา
เต     สีลมตฺเตน     สญฺญมมตฺเตน    สํวรมตฺเตน    อวีติกฺกมมตฺเตน
สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๘}   สนฺเตเก สมณพฺราหฺมณา วตฺตสุทฺธิกา เต หตฺถิวตฺติกา ๒-
วา  โหนฺติ  อสฺสวตฺติกา  วา  โหนฺติ  โควตฺติกา วา โหนฺติ กุกฺกุรวตฺติกา
วา   โหนฺติ   กากวตฺติกา   วา   โหนฺติ  วาสุเทววตฺติกา  วา  โหนฺติ
พลเทววตฺติกา     วา     โหนฺติ    ปุณฺณภทฺทวตฺติกา    วา    โหนฺติ
มณิภทฺทวตฺติกา     วา     โหนฺติ     อคฺคิวตฺติกา     วา     โหนฺติ
นาควตฺติกา   วา   โหนฺติ   สุปณฺณวตฺติกา   วา   โหนฺติ   ยกฺขวตฺติกา
วา   โหนฺติ   อสุรวตฺติกา   วา   โหนฺติ   คนฺธพฺพวตฺติกา  วา  โหนฺติ
มหาราชวตฺติกา   วา   โหนฺติ   จนฺทวตฺติกา   วา  โหนฺติ  สุริยวตฺติกา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สมโณ มุณฺฑิกาปุตฺโต ฯ  โป. ม. ...วติกา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
วา   โหนฺติ   อินฺทวตฺติกา   วา   โหนฺติ   พฺรหฺมวตฺติกา   วา  โหนฺติ
เทววตฺติกา   วา   โหนฺติ  ทิสวตฺติกา  ๑-  วา  โหนฺติ  ฯ  อิเม  เต
สมณพฺราหฺมณา   วตฺตสุทฺธิกา   เต   วตฺเตน   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ
มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๙}   สนฺเตเก  สมณพฺราหฺมณา  มุตสุทฺธิกา  ฯ  เต กาลโต
วุฏฺฐหิตฺวา    ปฐวึ    อามสนฺติ   หริตํ   อามสนฺติ   โคมยํ   อามสนฺติ
กจฺฉปํ   อามสนฺติ   ชาลํ   ๒-   อกฺกมนฺติ  ติลวาหํ  อามสนฺติ  ปุสฺสติลํ
ขาทนฺติ     ปุสฺสเตลํ     มกฺเขนฺติ    ปุสฺสทนฺตกฏฺฐํ    ๓-    ขาทนฺติ
ปุสฺสมตฺติกาย     นหายนฺติ     ปุสฺสสาฏกํ    นิวาเสนฺติ    ปุสฺสเวฏฺฐนํ
เวฏฺฐนฺติ   ฯ   อิเม   เต   สมณพฺราหฺมณา   มุตสุทฺธิกา   เต  มุเตน
สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปจฺเจนฺติ ฯ
     {๑๒๐.๑๐}   น   พฺราหฺมโณ   อญฺญโต  สุทฺธิมาห  ทิฏฺเฐ  สุเต
สีลวเต  มุเต  วาติ  พฺราหฺมโณ  ทิฏฺฐสุทฺธิยาปิ  สุทฺธึ  นาห  สุตสุทฺธิยาปิ
สุทฺธึ   นาห   สีลสุทฺธิยาปิ   สุทฺธึ   นาห   วตฺตสุทฺธิยาปิ   สุทฺธึ  นาห
มุตสุทฺธิยาปิ  สุทฺธึ  นาห  น  กเถติ  น  ภณติ  น  ทีปยติ  น  โวหรตีติ
น พฺราหฺมโณ อญฺญโต สุทฺธิมาห ทิฏฺเฐ สุเต สีลวเต มุเต วา ฯ
     [๑๒๑]   ปุญฺเญ   จ   ปาเป   จ   อนูปลิตฺโตติ   ปุญฺญํ  วุจฺจติ
ยงฺกิญฺจิ    เตธาตุกํ    กุสลาภิสงฺขารํ    ฯ    อปุญฺญํ   วุจฺจติ   สพฺพํ
อกุสลํ    ฯ    ยโต    ปุญฺญาภิสงฺขาโร    จ   อปุญฺญาภิสงฺขาโร   จ
@เชิงอรรถ:  ม. ทิสาวติกา ฯ  ม. ผาลํ ฯ  ม. ผุสฺส ... ผุสฺสมตฺติกา ฯ
อาเนญฺชาภิสงฺขาโร   จ   ปหีนา   โหนฺติ   อุจฺฉินฺนมูลา  ตาลาวตฺถุกตา
อนภาวงฺคตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   เอตฺตาวตา   จ   ปุญฺเญ   จ
ปาเป   จ   น   ลิมฺปติ  น  สํลิมฺปติ  น  อุปลิมฺปติ  อลิตฺโต  อสํลิตฺโต
อนูปลิตฺโต      นิกฺขนฺโต      นิสฺสฏฺโฐ     วิปฺปมุตฺโต     วิสญฺญุตฺโต
วิมริยาทิกเตน เจตสา วิหรตีติ ปุญฺเญ จ ปาเป จ อนูปลิตฺโต ฯ
     [๑๒๒]   อตฺตญฺชโห     นยิธ    ปกุพฺพมาโนติ    อตฺตญฺชโหติ
อตฺตทิฏฺฐิชโห    ฯ    อตฺตญฺชโหติ   คาหชโห   ๑-   ฯ   อตฺตญฺชโหติ
ตณฺหาวเสน    ทิฏฺฐิวเสน    คหิตํ    ปรามฏฺฐํ    อภินิวิฏฺฐํ   อชฺโฌสิตํ
อธิมุตฺตํ   สพฺพํ   ตํ   จตฺตํ   โหติ   วนฺตํ  มุตฺตํ  ปหีนํ  ปฏินิสฺสฏฺฐํ  ฯ
นยิธ    ปกุพฺพมาโนติ    ปุญฺญาภิสงฺขารํ    วา   อปุญฺญาภิสงฺขารํ   วา
อาเนญฺชาภิสงฺขารํ    วา    อกุพฺพมาโน   อชนยมาโน   อสญฺชนยมาโน
อนิพฺพตฺตยมาโน       อนภินิพฺพตฺตยมาโนติ       อตฺตญฺชโห      นยิธ
ปกุพฺพมาโน ฯ เตนาห ภควา
                       น พฺราหฺมโณ อญฺญโต สุทฺธิมาห
                       ทิฏฺเฐ สุเต สีลวเต มุเต วา
                       ปุญฺเญ จ ปาเป จ อนูปลิตฺโต
                       อตฺตญฺชโห นยิธ ปกุพฺพมาโนติ ฯ
     [๑๒๓]        ปุริมํ ปหาย อปรํ สิตาเส
                       เอชานุคา เต น ตรนฺติ สงฺคํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. คาหํ ชโห ฯ
                       เต อุคฺคหายนฺติ นิรสฺสชนฺติ
                       กปีว สาขํ ปมุขํ ๑- คหาย ฯ
     [๑๒๔]   ปุริมํ  ปหาย  อปรํ สิตาเสติ ปุริมํ สตฺถารํ ปหาย อปรํ ๒-
สตฺถารํ   นิสฺสิตา   ปุริมํ  ธมฺมกฺขานํ  ปหาย  อปรํ  ธมฺมกฺขานํ  นิสฺสิตา
ปุริมํ  คณํ  ปหาย  อปรํ  คณํ  นิสฺสิตา  ปุริมํ  ทิฏฺฐึ  ปหาย  อปรํ  ทิฏฺฐึ
นิสฺสิตา   ปุริมํ   ปฏิปทํ   ปหาย   อปรํ   ปฏิปทํ  นิสฺสิตา  ปุริมํ  มคฺคํ
ปหาย   อปรํ   มคฺคํ  นิสฺสิตา  สนฺนิสฺสิตา  อลฺลีนา  อุปคตา  อชฺโฌสิตา
อธิมุตฺตาติ ปุริมํ ปหาย อปรํ สิตาเส ฯ
     [๑๒๕]   เอชานุคา  เต  น ตรนฺติ สงฺคนฺติ เอชา วุจฺจติ ตณฺหา โย
ราโค   สาราโค   ฯเปฯ   อภิชฺฌา  โลโภ  อกุสลมูลํ  ฯ  เอชานุคาติ
เอชานุคา    เอชานุคตา   เอชานุสฏา   เอชายาปนฺนา   ๓-   ปติตา
อภิภูตา  ปริยาทินฺนจิตฺตา  ฯ  เต  น  ตรนฺติ  สงฺคนฺติ ราคสงฺคํ โทสสงฺคํ
โมหสงฺคํ   มานสงฺคํ   ทิฏฺฐิสงฺคํ  กิเลสสงฺคํ  ทุจฺจริตสงฺคํ  น  ตรนฺติ  น
อุตฺตรนฺติ   น   ปตรนฺติ   น   สมติกฺกมนฺติ  น  วีติวตฺตนฺตีติ  เอชานุคา
เต น ตรนฺติ สงฺคํ ฯ
     [๑๒๖]   เต   อุคฺคหายนฺติ   นิรสฺสชนฺตีติ   สตฺถารํ  คณฺหนฺติ  ตํ
มุญฺจิตฺวา    อญฺญํ    สตฺถารํ    คณฺหนฺติ    ธมฺมกฺขานํ    คณฺหนฺติ   ตํ
มุญฺจิตฺวา     อญฺญํ     ธมฺมกฺขานํ    คณฺหนฺติ    คณํ    คณฺหนฺติ    ตํ
มุญฺจิตฺวา    อญฺญํ    คณํ    คณฺหนฺติ   ทิฏฺฐึ   คณฺหนฺติ   ตํ   มุญฺจิตฺวา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ปมุญฺจํ ฯ  ม. ปรํ ฯ  สพฺพตฺถ โปตฺถเก เอชายปนฺนา ฯ
อญฺญํ    ทิฏฺฐึ    คณฺหนฺติ    ปฏิปทํ    คณฺหนฺติ   ตํ   มุญฺจิตฺวา   อญฺญํ
ปฏิปทํ    คณฺหนฺติ    มคฺคํ    คณฺหนฺติ    ตํ   มุญฺจิตฺวา   อญฺญํ   มคฺคํ
คณฺหนฺติ   คณฺหนฺติ   จ   มุญฺจนฺติ   จ   อาทิยนฺติ  จ  นิรสฺสชนฺติ  จาติ
เต อุคฺคหายนฺติ นิรสฺสชนฺติ ฯ
     [๑๒๗]   กปีว   สาขํ   ปมุขํ  คหายาติ  ยถา  มกฺกโฏ  อรญฺเญ
ปวเน    จรมาโน    สาขํ    คณฺหาติ   ตํ   มุญฺจิตฺวา   อญฺญํ   สาขํ
คณฺหาติ    ตํ    มุญฺจิตฺวา    อญฺญํ   สาขํ   คณฺหาติ   เอวเมว   ปุถู
สมณพฺราหฺมณา    ปุถู    ทิฏฺฐิคตานิ    คณฺหนฺติ    จ    มุญฺจนฺติ    จ
อาทิยนฺติ   จ   นิรสฺสชนฺติ   จาติ   กปีว   สาขํ   ปมุขํ   คหาย   ฯ
เตนาห ภควา
                       ปุริมํ ปหาย อปรํ สิตาเส
                       เอชานุคา เต น ตรนฺติ สงฺคํ
                       เต อุคฺคหายนฺติ นิรสฺสชนฺติ
                       กปีว สาขํ ปมุขํ คหายาติ ฯ
     [๑๒๘]        สยํ สมาทาย วตานิ ชนฺตุ
                       อุจฺจาวจํ คจฺฉติ สญฺญสตฺโต
                       วิทฺวา จ เวเทหิ สเมจฺจ ธมฺมํ
                       น อุจฺจาวจํ คจฺฉติ ภูริปญฺโญ ฯ
     [๑๒๙]   สยํ   สมาทาย  วตานิ  ชนฺตูติ  สยํ  สมาทายาติ  สามํ
สมาทาย  ฯ  วตานีติ  หตฺถิวตฺตํ  ๑-  วา  อสฺสวตฺตํ  วา  โควตฺตํ  วา
กุกฺกุรวตฺตํ   วา   กากวตฺตํ   วา  วาสุเทววตฺตํ  วา  พลเทววตฺตํ  วา
ปุณฺณภทฺทวตฺตํ    วา    มณิภทฺทวตฺตํ   วา   อคฺคิวตฺตํ   วา   นาควตฺตํ
วา   สุปณฺณวตฺตํ   วา   ยกฺขวตฺตํ  วา  อสุรวตฺตํ  วา  ฯเปฯ  ทิสวตฺตํ
วา     อาทาย    สมาทาย    อาทิยิตฺวา    สมาทิยิตฺวา    คณฺหิตฺวา
ปรามสิตฺวา   อภินิวิสิตฺวา   ฯ   ชนฺตูติ   สตฺโต  นโร  ฯเปฯ  มนุโชติ
สยํ สมาทาย วตานิ ชนฺตุ ฯ
     [๑๓๐]   อุจฺจาวจํ   คจฺฉติ   สญฺญสตฺโตติ   สตฺถารโต   สตฺถารํ
คจฺฉติ   ธมฺมกฺขานโต   ธมฺมกฺขานํ  คจฺฉติ  คณโต  คณํ  คจฺฉติ  ทิฏฺฐิยา
ทิฏฺฐึ  คจฺฉติ  ปฏิปทาโต  ๒-  ปฏิปทํ  คจฺฉติ  มคฺคโต  มคฺคํ  คจฺฉติ  ฯ
สญฺญสตฺโตติ       กามสญฺญาย      พฺยาปาทสญฺญาย      วิหึสาสญฺญาย
ทิฏฺฐิสญฺญาย   สตฺโต   วิสตฺโต  อาสตฺโต  ลคฺโค  ลคฺคิโต  ปลิพุทฺโธ  ฯ
ยถา  ภิตฺติขีเล  วา  นาคทนฺเต  วา  ภณฺฑํ  สตฺตํ  วิสตฺตํ  อาสตฺตํ ลคฺคํ
ลคฺคิตํ      ปลิพุทฺธํ     เอวเมว     กามสญฺญาย     พฺยาปาทสญฺญาย
วิหึสาสญฺญาย      ทิฏฺฐิสญฺญาย      สตฺโต      วิสตฺโต     อาสตฺโต
ลคฺโค ลคฺคิโต ปลิพุทฺโธติ อุจฺจาวจํ คจฺฉติ สญฺญสตฺโต ฯ
     [๑๓๑]   วิทฺวา   จ  เวเทหิ  สเมจฺจ  ธมฺมนฺติ  วิทฺวาติ  วิทฺวา
วิชฺชาคโต   ญาณี   พุทฺธิมา   วิภาวี   เมธาวี   ฯ   เวเทหีติ  เวทา
วุจฺจนฺติ    จตูสุ    มคฺเคสุ    ญาณํ    ปญฺญา   ปญฺญินฺทฺริยํ   ปญฺญาพลํ
ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค    วีมํสา    วิปสฺสนา    สมฺมาทิฏฺฐิ    ฯ   เตหิ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ...วตํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ  ม. ปฏิปทาย ฯ
เวเทหิ     ชาติชรามรณสฺส     อนฺตคโต     อนฺตปฺปตฺโต    โกฏิคโต
โกฏิปฺปตฺโต   ปริยนฺตคโต   ปริยนฺตปฺปตฺโต   โวสานคโต  โวสานปฺปตฺโต
ตาณคโต      ตาณปฺปตฺโต     เลณคโต     เลณปฺปตฺโต     สรณคโต
สรณปฺปตฺโต     อภยคโต    อภยปฺปตฺโต    อจฺจุตคโต    อจฺจุตปฺปตฺโต
อมตคโต   อมตปฺปตฺโต   นิพฺพานคโต   นิพฺพานปฺปตฺโต  ฯ  เวทานํ  วา
อนฺตคโตติ  เวทคู  ฯ  เวเทหิ  วา  อนฺตคโตติ  เวทคู ฯ สตฺตนฺนํ [๑]-
ธมฺมานํ   วิทิตตฺตา  เวทคู  สกฺกายทิฏฺฐิ  วิทิตา  โหติ  วิจิกิจฺฉา  วิทิตา
โหติ  สีลพฺพตปรามาโส  วิทิโต  โหติ  ราโค  วิทิโต  โหติ โทโส วิทิโต
โหติ  โมโห  วิทิโต  โหติ  มาโน วิทิโต โหติ ฯ  วิทิตสฺส โหนฺติ ปาปกา
อกุสลา   ธมฺมา  สงฺกิเลสิกา  โปโนพฺภวิกา  สทรา  ทุกฺขวิปากา  อายตึ
ชาติชรามรณียา ฯ
               เวทานิ วิเจยฺย เกวลานิ (สภิยาติ ภควา)
               สมณานํ ยานิปตฺถิ ๒- พฺราหฺมณานํ
               สพฺพเวทนาสุ วีตราโค
               สพฺพํ เวทมติจฺจ เวทคู โส [๓]- ฯ
     {๑๓๑.๑}   วิทฺวา  จ  เวเทหิ สเมจฺจ ธมฺมนฺติ สเมจฺจ อภิสเมจฺจ
ธมฺมํ   ฯ   สพฺเพ   สงฺขารา  อนิจฺจาติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ
สพฺเพ  สงฺขารา  ทุกฺขาติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ  สพฺเพ  ธมฺมา
อนตฺตาติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาราติ สเมจฺจ
อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ  สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณนฺติ สเมจฺจ อภิสเมจฺจ ธมฺมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วาสทฺโท อตฺถิ ฯ  ม. ยานีธตฺถิ ฯ  ม. ยุ. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
วิญฺญาณปจฺจยา    นามรูปนฺติ    ฯ    นามรูปปจฺจยา   สฬายตนนฺติ   ฯ
สฬายตนปจฺจยา   ผสฺโสติ  ฯ  ผสฺสปจฺจยา  เวทนาติ  ฯ  เวทนาปจฺจยา
ตณฺหาติ    ฯ    ตณฺหาปจฺจยา    อุปาทานนฺติ    ฯ    อุปาทานปจฺจยา
ภโวติ   ฯ   ภวปจฺจยา   ชาตีติ  ฯ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณนฺติ  สเมจฺจ
อภิสเมจฺจ ธมฺมํ ฯ
     {๑๓๑.๒}   อวิชฺชานิโรธา  สงฺขารนิโรโธติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ
ธมฺมํ  ฯ  สงฺขารนิโรธา  วิญฺญาณนิโรโธติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ
วิญฺญาณนิโรธา  นามรูปนิโรโธติ  ฯ  นามรูปนิโรธา  สฬายตนนิโรโธติ  ฯ
สฬายตนนิโรธา   ผสฺสนิโรโธติ   ฯ   ผสฺสนิโรธา   เวทนานิโรโธติ  ฯ
เวทนานิโรธา   ตณฺหานิโรโธติ   ฯ  ตณฺหานิโรธา  อุปาทานนิโรโธติ  ฯ
อุปาทานนิโรธา  ภวนิโรโธติ  ฯ  ภวนิโรธา  ชาตินิโรโธติ ฯ ชาตินิโรธา
ชรามรณนิโรโธติ สเมจฺจ อภิสเมจฺจ ธมฺมํ ฯ
     {๑๓๑.๓}   อิทํ   ทุกฺขนฺติ   สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ  ธมฺมํ  ฯ  อยํ
ทุกฺขสมุทโยติ  ฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรโธติ  ฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ   ธมฺมํ   ฯ   อิเม  อาสวาติ  สเมจฺจ  อภิสเมจฺจ
ธมฺมํ   ฯ   อยํ   อาสวสมุทโยติ   ฯ   อยํ   อาสวนิโรโธติ   ฯ  อยํ
อาสวนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ   ธมฺมํ   ฯ   อิเม
ธมฺมา   อภิญฺเญยฺยาติ   ฯ   อิเม   ธมฺมา   ปริญฺเญยฺยาติ   ฯ   อิเม
ธมฺมา   ปหาตพฺพาติ   ฯ  อิเม  ธมฺมา  ภาเวตพฺพาติ  ฯ  อิเม  ธมฺมา
สจฺฉิกาตพฺพาติ   สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ   ธมฺมํ   ฯ   ฉนฺนํ  ผสฺสายตนานํ
สมุทยญฺจ     อตฺถงฺคมญฺจ     อสฺสาทญฺจ     อาทีนวญฺจ     นิสฺสรณญฺจ
สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ   ธมฺมํ   ฯ   ปญฺจนฺนํ  อุปาทานกฺขนฺธานํ  สมุทยญฺจ
อตฺถงฺคมญฺจ      อสฺสาทญฺจ     อาทีนวญฺจ     นิสฺสรณญฺจ     สเมจฺจ
อภิสเมจฺจ    ธมฺมํ   ฯ   จตุนฺนํ   มหาภูตานํ   สมุทยญฺจ   อตฺถงฺคมญฺจ
อสฺสาทญฺจ   อาทีนวญฺจ   นิสฺสรณญฺจ   สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ   ธมฺมํ   ฯ
ยงฺกิญฺจิ    สมุทยธมฺมํ    สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   สเมจฺจ   อภิสเมจฺจ
ธมฺมนฺติ วิทฺธา จ เวเทหิ สเมจฺจ ธมฺมํ ฯ
     [๑๓๒]   น  อุจฺจาวจํ  คจฺฉติ  ภูริปญฺโญติ  น  สตฺถารโต  สตฺถารํ
คจฺฉติ   น   ธมฺมกฺขานโต   ธมฺมกฺขานํ  คจฺฉติ  น  คณโต  คณํ  คจฺฉติ
น   ทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐึ   คจฺฉติ  น  ปฏิปทาย  ปฏิปทํ  คจฺฉติ  น  มคฺคโต
มคฺคํ    คจฺฉติ    ฯ    ภูริปญฺโญติ    [๑]-    มหาปญฺโญ   ปุถุปญฺโญ
หาสปญฺโญ     ชวนปญฺโญ    ติกฺขปญฺโญ    นิพฺเพธิกปญฺโญ    ฯ    ภูรี
วุจฺจติ   ปฐวี   ฯ   ตาย   ปฐวีสมาย   ปญฺญาย   วิปุลาย   วิตฺถตาย
สมนฺนาคโตติ น อุจฺจาวจํ คจฺฉติ ภูริปญฺโญ ฯ เตนาห ภควา
                       สยํ สมาทาย วตานิ ชนฺตุ
                       อุจฺจาวจํ คจฺฉติ สญฺญสตฺโต
                       วิทฺธา จ เวเทหิ สเมจฺจ ธมฺมํ
                       น อุจฺจาวจํ คจฺฉติ ภูริปญฺโญติ ฯ
     [๑๓๓]        ส สพฺพธมฺเมสุ วิเสนิภูโต
                       ยงฺกิญฺจิ ทิฏฺฐํว สุตํ มุตํ วา
@เชิงอรรถ:  ม. ภูริปญฺโญ ฯ
                       ตเมว ทสฺสึ วิวฏํ จรนฺตํ
                       เกนีธ โลกสฺมิ วิกปฺปเยยฺย ฯ
     [๑๓๔]   ส   สพฺพธมฺเมสุ   วิเสนิภูโต  ยงฺกิญฺจิ  ทิฏฺฐํว  สุตํ  มุตํ
วาติ  เสนา  วุจฺจติ  มารเสนา  ฯ  กายทุจฺจริตํ  มารเสนา  วจีทุจฺจริตํ
มารเสนา  มโนทุจฺจริตํ  มารเสนา  ราโค  มารเสนา  โทโส มารเสนา
โมโห   มารเสนา   โกโธ   อุปนาโห   ฯเปฯ   สพฺพากุสลาภิสงฺขารา
มารเสนา ฯ วุตฺตํ เหตํ ภควตา
         กามา เต ปฐมา เสนา       ทุติยารติ วุจฺจติ
         ตติยา ขุปฺปิปาสา เต         จตุตฺถี ตณฺหา ปวุจฺจติ
         ปญฺจมํ ๑- ถีนมิทฺธนฺเต     ฉฏฺฐา ภิรู ๒- ปวุจฺจติ
         สตฺตมี วิจิกิจฺฉา เต            มกฺโข ถมฺโภ เต อฏฺฐโม
         ลาโภ สิโลโก สกฺกาโร       มิจฺฉาลทฺโธ จ โย ยโส
         โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส         ปเร จ อวชานติ
         เอสา นมุจิ เต เสนา          กณฺหสฺสาภิปฺปหาริณี
         น นํ อสูโร ชินาติ              เชตฺวา จ ลภเต สุขนฺติ ฯ
ยโต  จตูหิ  อริยมคฺเคหิ  สพฺพา  จ  มารเสนา  สพฺเพ  จ  ปฏิเสนิกรา
กิเลสา   ชิตา   จ   ปราชิตา   จ  ภคฺคา  วิปฺปลุตฺตา  ปรมฺมุขา  โส
วุจฺจติ   วิเสนิภูโต   ฯ   โส   ทิฏฺเฐ   วิเสนิภูโต   สุเต  วิเสนิภูโต
มุเต     วิเสนิภูโต     วิญฺญาเต    วิเสนิภูโตติ    ส    สพฺพธมฺเมสุ
วิเสนิภูโต ยงฺกิญฺจิ ทิฏฺฐํว สุตํ มุตํ วา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปญฺจมี ฯ   ม. ยุ. ภีรู ฯ
     [๑๓๕]   ตเมว  ทสฺสึ  วิวฏํ  จรนฺตนฺติ  ตเมว สุทฺธทสฺสึ วิสุทฺธทสฺสึ
ปริสุทฺธทสฺสึ    โวทานทสฺสึ    ปริโยทานทสฺสึ   ฯ   อถวา   สุทฺธทสฺสนํ
วิสุทฺธทสฺสนํ     ปริสุทฺธทสฺสนํ    โวทานทสฺสนํ    ปริโยทานทสฺสนํ    ฯ
วิวฏนฺติ   ตณฺหาฉทนํ   [๑]-  กิเลสฉทนํ  [๒]-  อวิชฺชาฉทนํ  ฯ  ตานิ
ฉทนานิ   วิวฏานิ   โหนฺติ   วิทฺธํสิตานิ  อุปฆาติตานิ  ๓-  สมุคฺฆาติตานิ
ปหีนานิ    สมุจฺฉินฺนานิ    วูปสนฺตานิ   ปฏิปฺปสฺสทฺธานิ   อภพฺพุปฺปตฺติกานิ
ญาณคฺคินา   ทฑฺฒานิ   ฯ   จรนฺตนฺติ   จรนฺตํ  วิจรนฺตํ  [๔]-  อิริยนฺตํ
วตฺตนฺตํ ปาเลนฺตํ ยเปนฺตํ ยาเปนฺตนฺติ ตเมว ทสฺสึ วิวฏํ จรนฺตํ ฯ
     [๑๓๖]   เกนีธ   โลกสฺมิ  วิกปฺปเยยฺยาติ  กปฺปาติ  เทฺว  กปฺปา
ตณฺหากปฺโป   จ   ทิฏฺฐิกปฺโป  จ  ฯเปฯ  อยํ  ตณฺหากปฺโป  ฯเปฯ  อยํ
ทิฏฺฐิกปฺโป   ฯ   ตสฺส   ตณฺหากปฺโป   ปหีโน   ทิฏฺฐิกปฺโป  ปฏินิสฺสฏฺโฐ
ตณฺหากปฺปสฺส        ปหีนตฺตา       ทิฏฺฐิกปฺปสฺส       ปฏินิสฺสฏฺฐตฺตา
เกน   ราเคน   กปฺเปยฺย   เกน   โทเสน   กปฺเปยฺย  เกน  โมเหน
กปฺเปยฺย    เกน    มาเนน    กปฺเปยฺย   กาย   ทิฏฺฐิยา   กปฺเปยฺย
เกน    อุทฺธจฺเจน    กปฺเปยฺย   กาย   วิจิกิจฺฉาย   กปฺเปยฺย   เกหิ
อนุสเยหิ    กปฺเปยฺย   รตฺโตติ   วา   ทุฏฺโฐติ   วา   มูโฬฺหติ   วา
วินิพนฺโธติ   วา   ปรามฏฺโฐติ   วา   วิกฺเขปคโตติ  วา  อนิฏฺฐงฺคโตติ
วา     ถามคโตติ     วา     ฯ     เต     อภิสงฺขารา    ปหีนา
อภิสงฺขารานํ   ปหีนตฺตา   คติโย   เกน   กปฺเปยฺย   เนรยิโกติ   วา
@เชิงอรรถ:  ม. ทิฏฺฐิฉทนํ ฯ  ม. ทุจฺจริตฉทนํ ฯ  ม. อุคฺฆาฏิตานิ ฯ  ม. วิหรนฺตํ ฯ
ติรจฺฉานโยนิโกติ   วา   ปิตฺติวิสยิโกติ   วา   มนุสฺโสติ   วา  เทโวติ
วา  รูปีติ  วา  อรูปีติ  วา  สญฺญีติ  วา  อสญฺญีติ  วา เนวสญฺญีนาสญฺญีติ
วา  ฯ  โส  เหตุ  นตฺถิ  ปจฺจโย  นตฺถิ  การณํ  นตฺถิ  เยน  กปฺเปยฺย
วิกปฺเปยฺย  วิกปฺปํ  อาปชฺเชยฺย  ฯ  โลกสฺมินฺติ  อปายโลเก  มนุสฺสโลเก
เทวโลเก   ขนฺธโลเก   ธาตุโลเก   อายตนโลเกติ   เกนีธ   โลกสฺมิ
วิกปฺปเยยฺย ฯ เตนาห ภควา
                       ส สพฺพธมฺเมสุ วิเสนิภูโต
                       ยงฺกิญฺจิ ทิฏฺฐํว สุตํ มุตํ วา
                       ตเมว ทสฺสึ วิวฏํ จรนฺตํ
                       เกนีธ โลกสฺมิ วิกปฺปเยยฺยาติ ฯ
     [๑๓๗]        น กปฺปยนฺติ น ปุเรกฺขโรนฺติ
                       อจฺจนฺตสุทฺธีติ น เต วทนฺติ
                       อาทานคนฺถํ คถิตํ วิสชฺช
                       อาสํ น กุพฺพนฺติ กุหิญฺจิ โลเก ฯ
     [๑๓๘]   น  กปฺปยนฺติ  น  ปุเรกฺขโรนฺตีติ  กปฺปาติ  เทฺว  กปฺปา
ตณฺหากปฺโป   จ   ทิฏฺฐิกปฺโป  จ  ฯเปฯ  อยํ  ตณฺหากปฺโป  ฯเปฯ  อยํ
ทิฏฺฐิกปฺโป   ฯ   เตสํ   ตณฺหากปฺโป   ปหีโน   ทิฏฺฐิกปฺโป  ปฏินิสฺสฏฺโฐ
ตณฺหากปฺปสฺส        ปหีนตฺตา       ทิฏฺฐิกปฺปสฺส       ปฏินิสฺสฏฺฐตฺตา
ตณฺหากปฺปํ    วา    ทิฏฺฐิกปฺปํ    วา    น   กปฺเปนฺติ   น   ชเนนฺติ
น     สญฺชเนนฺติ     น     นิพฺพตฺเตนฺติ     นาภินิพฺพตฺเตนฺตีติ     น
กปฺปยนฺติ   ฯ   น  ปุเรกฺขโรนฺตีติ  เทฺว  ปุเรกฺขารา  ตณฺหาปุเรกฺขาโร
จ   ทิฏฺฐิปุเรกฺขาโร   จ   ฯเปฯ   อยํ  ตณฺหาปุเรกฺขาโร  ฯเปฯ  อยํ
ทิฏฺฐิปุเรกฺขาโร   ฯ   เตสํ   ตณฺหาปุเรกฺขาโร  ปหีโน  ทิฏฺฐิปุเรกฺขาโร
ปฏินิสฺสฏฺโฐ      ตณฺหาปุเรกฺขารสฺส     ปหีนตฺตา     ทิฏฺฐิปุเรกฺขารสฺส
ปฏินิสฺสฏฺฐตฺตา   น   ตณฺหํ   วา   ทิฏฺฐึ   วา   ปุรโต  กตฺวา  จรนฺติ
น   ตณฺหาธชา   น   ตณฺหาเกตู   น   ตณฺหาธิปเตยฺยา  น  ทิฏฺฐิทฺธชา
น   ทิฏฺฐิเกตู   น   ทิฏฺฐาธิปเตยฺยา   น   ตณฺหาย  วา  ทิฏฺฐิยา  วา
ปริวาริตา จรนฺตีติ น กปฺปยนฺติ น ปุเรกฺขโรนฺติ ฯ
     [๑๓๙]   อจฺจนฺตสุทฺธีติ  น  เต  วทนฺตีติ อจฺจนฺตสุทฺธีติ อนจฺจนฺตสุทฺธึ
สํสารสุทฺธึ   อกิริยสุทฺธึ   สสฺสตวาทํ  น  วทนฺติ  น  กเถนฺติ  น  ภณนฺติ
น ทีปยนฺติ น โวหรนฺตีติ อจฺจนฺตสุทฺธีติ น เต วทนฺติ ฯ
     [๑๔๐]   อาทานคนฺถํ  คถิตํ  วิสชฺชาติ  คนฺถาติ  จตฺตาโร  คนฺถา
อภิชฺฌา     กายคนฺโถ    พฺยาปาโท    กายคนฺโถ    สีลพฺพตปรามาโส
กายคนฺโถ    อิทํสจฺจาภินิเวโส    กายคนฺโถ    ฯ   อตฺตโน   ทิฏฺฐิยา
ราโค   อภิชฺฌา   กายคนฺโถ   ฯ   ปรวาเทสุ   อาฆาโต   อปฺปจฺจโย
พฺยาปาโท   กายคนฺโถ   ฯ   อตฺตโน   สีลํ  วา  วตฺตํ  วา  สีลพฺพตฺตํ
วา    ปรามสติ   สีลพฺพตปรามาโส   กายคนฺโถ   ฯ   อตฺตโน   ทิฏฺฐิ
อิทํสจฺจาภินิเวโส     กายคนฺโถ     ฯ    กึการณา    วุจฺจนฺติ    ๑-
อาทานคนฺโถ   ฯ   เตหิ   คนฺเถหิ  รูปํ  อาทิยนฺติ  อุปาทิยนฺติ  คณฺหนฺติ
ปรามสนฺติ     อภินิวิสนฺติ     เวทนํ     สญฺญํ    สงฺขาเร    วิญฺญาณํ
@เชิงอรรถ:  ม. วุจฺจติ ฯ อิโต ปรํ เอวํ ญาตพฺพํ ฯ
คตึ   อุปปตฺตึ   ปฏิสนฺธึ   ภวํ   สํสารํ   วฏฺฏํ   อาทิยนฺติ   อุปาทิยนฺติ
คณฺหนฺติ       ปรามสนฺติ      อภินิวิสนฺติ      ตํการณา      วุจฺจนฺติ
อาทานคนฺโถ   ฯ   วิสชฺชาติ   คนฺเถ   โวสฺสชฺชิตฺวา   วา  วิสชฺช  ฯ
อถวา   คนฺเถ  คถิเต  ๑-  คนฺถิเต  พนฺเธ  วิพนฺเธ  อาพนฺเธ  ลคฺเค
ลคฺคิเต  ปลิพุทฺเธ  พนฺธเน  โผฏยิตฺวา  ๒-  วา วิสชฺช ฯ ยถา วยฺหํ วา
รถํ  วา  สกฏํ  วา  สนฺทมานิกํ  วา  สชฺชํ  วิสชฺชํ  กโรนฺติ  วิโกเปนฺติ
เอวเมว   คนฺเถ  โวสฺสชฺชิตฺวา  วา  วิสชฺช  ฯ  อถวา  คนฺเถ  คถิเต
คนฺถิเต   พนฺเธ  วิพนฺเธ  อาพนฺเธ  ลคฺเค  ลคฺคิเต  ปลิพุทฺเธ  พนฺธเน
โผฏยิตฺวา ๓- วา วิสชฺชาติ อาทานคนฺถํ คถิตํ วิสชฺช ฯ
     [๑๔๑]   อาสํ   น   กุพฺพนฺติ   กุหิญฺจิ   โลเกติ  อาสา  วุจฺจติ
ตณฺหา   โย   ราโค   สาราโค  ฯเปฯ  อภิชฺฌา  โลโภ  อกุสลมูลํ  ฯ
อาสํ   น   กุพฺพนฺตีติ   อาสํ   น  กุพฺพนฺติ  น  ชเนนฺติ  น  สญฺชเนนฺติ
น    นิพฺพตฺเตนฺติ    นาภินิพฺพตฺเตนฺติ    ฯ   กุหิญฺจีติ   กุหิญฺจิ   กิมฺหิจิ
กตฺถจิ   อชฺฌตฺตํ   วา   พหิทฺธา  วา  อชฺฌตฺตพหิทฺธา  วา  ฯ  โลเกติ
อปายโลเก    ฯเปฯ    อายตนโลเกติ   อาสํ   น   กุพฺพนฺติ   กุหิญฺจิ
โลเก ฯ เตนาห ภควา
                       น กปฺปยนฺติ น ปุเรกฺขโรนฺติ
                       อจฺจนฺตสุทฺธีติ น เต วทนฺติ
                       อาทานคนฺถํ คถิตํ วิสชฺช
                       อาสํ น กุพฺพนฺติ กุหิญฺจิ โลเกติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. คธิเต ฯ อปรมฺปิ อีทิสเมว ฯ ๒-๓ ม. โปฏยิตฺวา ฯ
     [๑๔๒]        สีมาติโต ๑- พฺราหฺมโณ ตสฺส นตฺถิ
                       ญตฺวา จ ทิสฺวา จ สมุคฺคหีตํ
                       น ราคราคี น วิราครตฺโต
                       ตสฺสีทํ ๒- นตฺถิ ปรมุคฺคหีตํ ฯ
     [๑๔๓]   สีมาติโต   พฺราหฺมโณ   ตสฺส  นตฺถิ  ญตฺวา  จ  ทิสฺวา
จ   สมุคฺคหีตนฺติ   สีมาติ   จตสฺโส  สีมาโย  ฯ  สกฺกายทิฏฺฐิ  วิจิกิจฺฉา
สีลพฺพตปรามาโส      ทิฏฺฐานุสโย      วิจิกิจฺฉานุสโย      ตเทกฏฺฐา
จ   กิเลสา   อยํ   ปฐมา   สีมา   ฯ   โอฬาริกํ   กามราคสญฺโญชนํ
ปฏิฆสญฺโญชนํ    โอฬาริโก   กามราคานุสโย   ปฏิฆานุสโย   ตเทกฏฺฐา
จ   กิเลสา   อยํ   ทุติยา   สีมา   ฯ   อณุสหคตํ   กามราคสญฺโญชนํ
ปฏิฆสญฺโญชนํ    อณุสหคโต   กามราคานุสโย   ปฏิฆานุสโย   ตเทกฏฺฐา
จ  กิเลสา  อยํ  ตติยา  สีมา  ฯ  รูปราโค  อรูปราโค  มาโน อุทฺธจฺจํ
อวิชฺชา   มานานุสโย   ภวราคานุสโย   อวิชฺชานุสโย   ตเทกฏฺฐา   จ
กิเลสา อยํ จตุตฺถา สีมา ฯ
     {๑๔๓.๑}   ยโต จตูหิ อริยมคฺเคหิ อิมา จตสฺโส สีมาโย อติกฺกนฺโต
โหติ  สมติกฺกนฺโต  วีติวตฺโต  โส วุจฺจติ สีมาติโต ฯ พฺราหฺมโณติ  สตฺตนฺนํ
ธมฺมานํ  พาหิตตฺตา  พฺราหฺมโณ  ฯเปฯ  อนิสฺสิโต  ตาทิ   ปวุจฺจเต   ส
พฺรหฺมา   ฯ   ตสฺสาติ  อรหโต  ขีณาสวสฺส  ฯ  ญตฺวาติ  ปรจิตฺตญาเณน
วา  ญตฺวา  ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาเณน  วา  ญตฺวา ฯ ทิสฺวาติ  มํสจกฺขุนา
วา  [๓]-  ทิพฺพจกฺขุนา  วา  ทิสฺวาติ  สีมาติโต  พฺราหฺมโณ  ตสฺส นตฺถิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สีมาติโค ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ  ม. ตสฺสีธ ฯ อปรมฺปิ อีทิสเมว ฯ
@ ม. ทิสฺวา ฯ
ญตฺวา   จ  ทิสฺวา  จ  ฯ  สมุคฺคหีตนฺติ  ตสฺส  อิทํ  ปรมํ  อคฺคํ  เสฏฺฐํ
วิเสฏฺฐํ   ๑-   ปาโมกฺขํ   อุตฺตมํ   ปวรนฺติ  คหิตํ  ปรามฏฺฐํ  อภินิวิฏฺฐํ
อชฺโฌสิตํ  อธิมุตฺตํ  ฯ  นตฺถีติ  นตฺถิ  น  สนฺติ  น  สํวิชฺชติ  นุปลพฺภติ ฯ
ปหีนํ    สมุจฺฉินฺนํ    วูปสนฺตํ   ปฏิปฺปสฺสทฺธํ   อภพฺพุปฺปตฺติกํ   ญาณคฺคินา
ทฑฺฒนฺติ    สีมาติโต   พฺราหฺมโณ   ตสฺส   นตฺถิ   ญตฺวา   จ   ทิสฺวา
จ สมุคฺคหีตํ ฯ
     [๑๔๔]   น  ราคราคี  น  วิราครตฺโตติ  ราครตฺตา  วุจฺจนฺติ  เย
ปญฺจสุ    กามคุเณสุ   รตฺตา   คิทฺธา   คธิตา   มุจฺฉิตา   อชฺโฌปนฺนา
ลคฺคา   ลคฺคิตา   ปลิพุทฺธา  ฯ  วิราครตฺตา  วุจฺจนฺติ  เย  รูปาวจรา-
รูปาวจรสมาปตฺตีสุ    รตฺตา   คิทฺธา   คธิตา   มุจฺฉิตา   อชฺโฌปนฺนา
ลคฺคา   ลคฺคิตา   ปลิพุทฺธา   ฯ  น  ราคราคี  น  วิราครตฺโตติ  ยโต
กามราโค  จ  รูปราโค  จ  อรูปราโค  จ  ปหีนา  โหนฺติ  อุจฺฉินฺนมูลา
ตาลาวตฺถุกตา   อนภาวงฺคตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา  เอตฺตาวตา  น
ราคราคี น วิราครตฺโต ฯ
     [๑๔๕]   ตสฺสีทํ  นตฺถิ  ปรมุคฺคหีตนฺติ  ตสฺสาติ อรหโต ขีณาสวสฺส ฯ
ตสฺส  อิทํ  ปรมํ  อคฺคํ  เสฏฺฐํ  วิเสฏฺฐํ  ปาโมกฺขํ  อุตฺตมํ  ปวรนฺติ คหิตํ
ปรามฏฺฐํ   อภินิวิฏฺฐํ  อชฺโฌสิตํ  อธิมุตฺตํ  ฯ  นตฺถีติ  นตฺถิ  น  สนฺติ  น
สํวิชฺชติ    นุปลพฺภติ    ฯ    ปหีนํ   สมุจฺฉินฺนํ   วูปสนฺตํ   ปฏิปฺปสฺสทฺธํ
อภพฺพุปฺปตฺติกํ    ญาณคฺคินา   ทฑฺฒนฺติ   ตสฺสีทํ   นตฺถิ   ปรมุคฺคหีตํ   ฯ
เตนาห ภควา
@เชิงอรรถ:  ม. วิสิฏฺฐํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
                       สีมาติโต พฺราหฺมโณ ตสฺส นตฺถิ
                       ญตฺวา จ ทิสฺวา จ สมุคฺคหีตํ
                       น ราคราคี น วิราครตฺโต
                       ตสฺสีทํ นตฺถิ ปรมุคฺคหีตนฺติ ฯ
                                จตุตฺโถ สุทฺธฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                             ------------



             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๙๙-๑๒๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=109&items=37&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=109&items=37&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=29&item=109&items=37&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=109&items=37&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=109              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=4910              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=4910              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :