พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๓ สุตฺต. ขุ. ปฏิสมฺภิทามคฺโค

                                      ยุคนทฺธวคฺเค ยุคนทฺธกถา
     [๕๓๔]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ   สมยํ   อายสฺมา   อานนฺโท
โกสมฺพิยํ    วิหรติ   โฆสิตาราเม   ตตฺร   โข   อายสฺมา   อานนฺโท
ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  อาวุโสติ  ๖-  อาวุโสติ  โข  เต  ภิกฺขู  อายสฺมโต
อานนฺทสฺส    ปจฺจสฺโสสุํ   อายสฺมา   อานนฺโท   เอตทโวจ   โย   หิ
โกจิ   อาวุโส   ภิกฺขุ   วา   ภิกฺขุนี  วา  มม  สนฺติเก  อรหตฺตํ  ๗-
พฺยากโรติ    สพฺพโส    จตูหิ    มคฺเคหิ   เอเตสํ   วา   อญฺตเรน
กตเมหิ จตูหิ ฯ
     {๕๓๔.๑}   อิธาวุโส  ภิกฺขุ  สมถปุพฺพงฺคมํ  วิปสฺสนํ  ภาเวติ  ตสฺส
สมถปุพฺพงฺคมํ   วิปสฺสนํ   ภาวยโต   มคฺโค   สญฺชายติ   โส  ตํ  มคฺคํ
อาเสวติ   ภาเวติ   พหุลีกโรติ   ตสฺส  ตํ  มคฺคํ  อาเสวโต  ภาวยโต
พหุลีกโรโต สญฺโชนานิ ปหียนฺติ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๔.๒}   ปุน  จปรํ  อาวุโส ภิกฺขุ วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ สมถํ ภาเวติ
ตสฺส    วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ   สมถํ   ภาวยโต   มคฺโค   สญฺชายติ   โส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. าณทิฏฺี ฯ ๒ ยุ. อินฺทฺริยวิโมกฺข ... ฯ ๓ ม. นิกายธเรหิ ฯ
@๔ ม. อสโม ปโม ปวโร ฯ ยุ. อสโม ปโม วโร จ วคฺโคติ ฯ ๕ สี. วรวคฺโคติ ฯ
@๖ ม. อาวุโส ภิกฺขโวติ ฯ ยุ. อาวุโส ภิกฺขเวติ ฯ ๗ ม. อรหตฺตปตฺตํ ฯ ยุ.
@อรหตฺตปตฺตี ฯ เอวํมุปริปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๓.
ตํ   มคฺคํ   อาเสวติ   ภาเวติ  พหุลีกโรติ  ตสฺส  ตํ  มคฺคํ  อาเสวโต
ภาวยโต      พหุลีกโรโต      สญฺโชนานิ      ปหียนฺติ     อนุสยา
พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๔.๓}   ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ๑-
ภาเวติ   ตสฺส   ตํ   สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาวยโต  มคฺโค  สญฺชายติ
โส  ตํ  มคฺคํ  อาเสวติ  ภาเวติ  พหุลีกโรติ  ตสฺส  ตํ  มคฺคํ อาเสวโต
ภาวยโต พหุลีกโรโต สญฺโชนานิ ปหียนฺติ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๔.๔}   ปุน  จปรํ  อาวุโส ภิกฺขุโน ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ ๒-
โหติ   โส   อาวุโส   สมโย   ยนฺตํ   จิตฺตํ   อชฺฌตฺตญฺเว  สนฺติฏฺติ
สนฺนิสีทติ    เอโกทิ    โหติ    สมาธิยติ    ตสฺส   มคฺโค   สญฺชายติ
โส  ตํ  มคฺคํ  อาเสวติ  ภาเวติ  พหุลีกโรติ  ตสฺส  ตํ  มคฺคํ อาเสวโต
ภาวยโต      พหุลีกโรโต      สญฺโชนานิ      ปหียนฺติ     อนุสยา
พฺยนฺตีโหนฺติ   ฯ   โย  หิ  โกจิ  อาวุโส  ภิกฺขุ  วา  ภิกฺขุนี  วา  มม
สนฺติเก    อรหตฺตํ    พฺยากโรติ    สพฺพโส   อิเมหิ   จตูหิ   มคฺเคหิ
เอเตสํ วา อญฺตเรนาติ ฯ
     [๕๓๕]   กถํ  สมถปุพฺพงฺคมํ  วิปสฺสนํ  ภาเวติ  ฯ  เนกฺขมฺมวเสน
จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  ตตฺถ  ชาเต  ธมฺเม  อนิจฺจโต
อนุปสฺสนฏฺเน     วิปสฺสนา     ทุกฺขโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. ยุคนนฺธํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๒ สี. ธมฺมุทฺทจฺจํ วิคฺคหิตมานสํ ฯ ม. ยุ.
@ธมฺมุทฺธจฺจวิคฺคหิตํ มานสํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๔.
อนตฺตโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา   อิติ   ปมํ   สมโถ   ปจฺฉา
วิปสฺสนา เตน วุจฺจติ สมถปุพฺพงฺคมํ วิปสฺสนํ ภาเวติ ๑- ฯ
     {๕๓๕.๑}   ภาเวตีติ  จตสฺโส  ภาวนา  ตตฺถ  ชาตานํ  ธมฺมานํ
อนติวตฺตนฏฺเน     ภาวนา     อินฺทฺริยานํ    เอกรสฏฺเน    ภาวนา
ตทุปควิริยวาหนฏฺเน ภาวนา อาเสวนฏฺเน ภาวนา ฯ
     {๕๓๕.๒}   มคฺโค  สญฺชายตีติ  กถํ  มคฺโค  สญฺชายติ ทสฺสนฏฺเน
สมฺมาทิฏฺิ    มคฺโค   สญฺชายติ   อภิโรปนฏฺเน   ๒-   สมฺมาสงฺกปฺโป
มคฺโค    สญฺชายติ    ปริคฺคหฏฺเน    สมฺมาวาจา   มคฺโค   สญฺชายติ
สมุฏฺานฏฺเน    สมฺมากมฺมนฺโต    มคฺโค    สญฺชายติ    โวทานฏฺเน
สมฺมาอาชีโว     มคฺโค     สญฺชายติ    ปคฺคหฏฺเน    สมฺมาวายาโม
มคฺโค    สญฺชายติ    อุปฏฺานฏฺเน    สมฺมาสติ    มคฺโค   สญฺชายติ
อวิกฺเขปฏฺเน สมฺมาสมาธิ มคฺโค สญฺชายติ เอวํ มคฺโค สญฺชายติ ฯ
     {๕๓๕.๓}   โส ตํ มคฺคํ อาเสวติ ภาเวติ พหุลีกโรตีติ อาเสวตีติ กถํ
อาเสวติ  ฯ  อาวชฺชนฺโต  อาเสวติ ชานนฺโต อาเสวติ ปสฺสนฺโต อาเสวติ
ปจฺจเวกฺขนฺโต  อาเสวติ  จิตฺตํ  อธิฏฺหนฺโต อาเสวติ สทฺธาย อธิมุจฺจนฺโต
อาเสวติ  วิริยํ  ปคฺคณฺหนฺโต  อาเสวติ  สตึ อุปฏฺาเปนฺโต อาเสวติ จิตฺตํ
สมาทหนฺโต  อาเสวติ  ปญฺาย ปชานนฺโต อาเสวติ อภิญฺเยฺยํ อภิชานนฺโต
อาเสวติ  ปริญฺเยฺยํ  ปริชานนฺโต  อาเสวติ  ปหาตพฺพํ ปชหนฺโต อาเสวติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๒ ม. อภินิโรปนฏฺเน ฯ เอวมุปริปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๕.
ภาเวตพฺพํ   ภาเวนฺโต   อาเสวติ  สจฺฉิกาตพฺพํ  สจฺฉิกโรนฺโต  อาเสวติ
เอวํ อาเสวติ ฯ
     {๕๓๕.๔}   ภาเวตีติ  กถํ  ภาเวติ ฯ อาวชฺชนฺโต ภาเวติ ชานนฺโต
ภาเวติ   ปสฺสนฺโต  ภาเวติ  ปจฺจเวกฺขนฺโต  ภาเวติ  จิตฺตํ  อธิฏฺหนฺโต
ภาเวติ   สทฺธาย   อธิมุจฺจนฺโต   ภาเวติ   วิริยํ  ปคฺคณฺหนฺโต  ภาเวติ
สตึ   อุปฏฺาเปนฺโต   ภาเวติ   จิตฺตํ   สมาทหนฺโต   ภาเวติ  ปญฺาย
ปชานนฺโต    ภาเวติ   อภิญฺเยฺยํ   อภิชานนฺโต   ภาเวติ   ปริญฺเยฺยํ
ปริชานนฺโต    ภาเวติ    ปหาตพฺพํ    ปชหนฺโต   ภาเวติ   ภาเวตพฺพํ
ภาเวนฺโต ภาเวติ สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกโรนฺโต ภาเวติ เอวํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๕.๕}   พหุลีกโรตีติ  กถํ  พหุลีกโรติ ฯ อาวชฺชนฺโต พหุลีกโรติ
ชานนฺโต     พหุลีกโรติ     ปสฺสนฺโต     พหุลีกโรติ    ปจฺจเวกฺขนฺโต
พหุลีกโรติ    จิตฺตํ    อธิฏฺหนฺโต   พหุลีกโรติ   สทฺธาย   อธิมุจฺจนฺโต
พหุลีกโรติ    วิริยํ    ปคฺคณฺหนฺโต    พหุลีกโรติ   สตึ   อุปฏฺาเปนฺโต
พหุลีกโรติ    จิตฺตํ    สมาทหนฺโต    พหุลีกโรติ   ปญฺาย   ปชานนฺโต
พหุลีกโรติ     อภิญฺเยฺยํ     อภิชานนฺโต     พหุลีกโรติ    ปริญฺเยฺยํ
ปริชานนฺโต      พหุลีกโรติ     ปหาตพฺพํ     ปชหนฺโต     พหุลีกโรติ
ภาเวตพฺพํ     ภาเวนฺโต    พหุลีกโรติ    สจฺฉิกาตพฺพํ    สจฺฉิกโรนฺโต
พหุลีกโรติ เอวํ พหุลีกโรติ ฯ
     {๕๓๕.๖}   ตสฺส ตํ มคฺคํ อาเสวโต ภาวยโต พหุลีกโรโต สญฺโชนานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๖.
ปหียนฺติ     อนุสยา    พฺยนฺตีโหนฺตีติ    กถํ    สญฺโชนานิ    ปหียนฺติ
อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๕.๗}   โสตาปตฺติมคฺเคน สกฺกายทิฏฺิ วิจิกิจฺฉา สีลพฺพตปรามาโส
อิมานิ   ตีณิ   สญฺโชนานิ   ปหียนฺติ  ทิฏฺานุสโย  วิจิกิจฺฉานุสโย  อิเม
เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๕.๘}   สกทาคามิมคฺเคน    โอฬาริกํ    กามราคสญฺโชนํ
ปฏิฆสญฺโชนํ    อิมานิ    เทฺว    สญฺโชนานิ    ปหียนฺติ   โอฬาริโก
กามราคานุสโย ปฏิฆานุสโย อิเม เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๕.๙}   อนาคามิมคฺเคน     อณุสหคตํ    กามราคสญฺโชนํ
ปฏิฆสญฺโชนํ    อิมานิ    เทฺว    สญฺโชนานิ    ปหียนฺติ   อณุสหคโต
กามราคานุสโย ปฏิฆานุสโย อิเม เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๕.๑๐}   อรหตฺตมคฺเคน  รูปราโค  อรูปราโค  มาโน อุทฺธจฺจํ
อวิชฺชา  อิมานิ  ปญฺจ  สญฺโชนานิ  ปหียนฺติ  มานานุสโย  ภวราคานุสโย
อวิชฺชานุสโย   อิเม   ตโย   อนุสยา   พฺยนฺตีโหนฺติ  เอวํ  สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     [๕๓๖]   อพฺยาปาทวเสน  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ
อาโลกสญฺาวเสน   จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา   อวิกฺเขโป   สมาธิ   ฯเปฯ
ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี     อสฺสาสวเสน    ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี    ปสฺสาสวเสน
จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  ตตฺถ  ชาเต  ธมฺเม  อนิจฺจโต
อนุปสฺสนฏฺเน     วิปสฺสนา     ทุกฺขโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๗.
อนตฺตโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา   อิติ   ปมํ   สมโถ   ปจฺฉา
วิปสฺสนา เตน วุจฺจติ สมถปุพฺพงฺคมํ วิปสฺสนํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๖.๑}   ภาเวตีติ  จตสฺโส  ภาวนา  ตตฺถ  ชาตานํ  ธมฺมานํ
อนติวตฺตนฏฺเน     ภาวนา     อินฺทฺริยานํ    เอกรสฏฺเน    ภาวนา
ตทุปควิริยวาหนฏฺเน ภาวนา อาเสวนฏฺเน ภาวนา ฯ
     {๕๓๖.๒}   มคฺโค  สญฺชายตีติ  กถํ มคฺโค สญฺชายติ ฯ ทสฺสนฏฺเน
สมฺมาทิฏฺิ   มคฺโค   สญฺชายติ   อภิโรปนฏฺเน   สมฺมาสงฺกปฺโป  มคฺโค
สญฺชายติ   ฯเปฯ   อวิกฺเขปฏฺเน  สมฺมาสมาธิ  มคฺโค  สญฺชายติ  เอวํ
มคฺโค สญฺชายติ ฯ
     {๕๓๖.๓}   โส  ตํ  มคฺคํ  อาเสวติ ภาเวติ พหุลีกโรตีติ อาเสวตีติ
กถํ   อาเสวติ   ฯ  อาวชฺชนฺโต  อาเสวติ  ชานนฺโต  อาเสวติ  ฯเปฯ
สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกโรนฺโต อาเสวติ เอวํ อาเสวติ ฯ
     {๕๓๖.๔}   ภาเวตีติ กถํ ภาเวติ ฯ อาวชฺชนฺโต ภาเวติ ชานนฺโต
ภาเวติ ฯเปฯ สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกโรนฺโต ภาเวติ เอวํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๖.๕}   พหุลีกโรตีติ  กถํ  พหุลีกโรติ ฯ อาวชฺชนฺโต พหุลีกโรติ
ชานนฺโต  พหุลีกโรติ  ฯเปฯ  สจฺฉิกาตพฺพํ  สจฺฉิกโรนฺโต  พหุลีกโรติ เอวํ
พหุลีกโรติ ฯ
     {๕๓๖.๖}   ตสฺส ตํ มคฺคํ อาเสวโต ภาวยโต พหุลีกโรโต สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ   อนุสยา   พฺยนฺตีโหนฺตีติ   กถํ   สญฺโชนานิ  ปหียนฺติ  อนุสยา
พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๘.
     {๕๓๖.๗}   โสตาปตฺติมคฺเคน สกฺกายทิฏฺิ วิจิกิจฺฉา สีลพฺพตปรามาโส
อิมานิ   ตีณิ   สญฺโชนานิ   ปหียนฺติ  ทิฏฺานุสโย  วิจิกิจฺฉานุสโย  อิเม
เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๖.๘}   สกทาคามิมคฺเคน    โอฬาริกํ    กามราคสญฺโชนํ
ปฏิฆสญฺโชนํ    อิมานิ    เทฺว    สญฺโชนานิ   ปหียนฺติ   โอฬาริโก
กามราคานุสโย ปฏิฆานุสโย อิเม เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๖.๙}   อนาคามิมคฺเคน    อณุสหคตํ    กามราคสญฺโชนํ
ปฏิฆสญฺโชนํ    อิมานิ    เทฺว    สญฺโชนานิ    ปหียนฺติ   อณุสหคโต
กามราคานุสโย ปฏิฆานุสโย อิเม เทฺว อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     {๕๓๖.๑๐}   อรหตฺตมคฺเคน  รูปราโค  อรูปราโค มาโน อุทฺธจฺจํ
อวิชฺชา  อิมานิ  ปญฺจ  สญฺโชนานิ  ปหียนฺติ  มานานุสโย  ภวราคานุสโย
อวิชฺชานุสโย   อิเม   ตโย   อนุสยา   พฺยนฺตีโหนฺติ  เอวํ  สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ เอวํ สมถปุพฺพงฺคมํ วิปสฺสนํ ภาเวติ ฯ
     [๕๓๗]   กถํ   วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ   สมถํ   ภาเวติ  ฯ  อนิจฺจโต
อนุปสฺสนฏฺเน     วิปสฺสนา     ทุกฺขโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา
อนตฺตโต    อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา   ตตฺถ   ชาตานํ   ธมฺมานํ   จ
โวสฺสคฺคารมฺมณตา    จิตฺตสฺส    เอกคฺคตา   อวิกฺเขโป   สมาธิ   อิติ
ปมํ    วิปสฺสนา   ปจฺฉา   สมโถ   เตน   วุจฺจติ   วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ
สมถํ ภาเวติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓๙.
     {๕๓๗.๑}   ภาเวตีติ จตสฺโส ภาวนา ฯเปฯ อาเสวนฏฺเน ภาวนา
ฯเปฯ   มคฺโค  สญฺชายตีติ  กถํ  มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ  เอวํ  มคฺโค
สญฺชายติ   ฯเปฯ  เอวํ  สญฺโชนานิ  ปหียนฺติ  อนุสยา  พฺยนฺตีโหนฺติ  ฯ
รูปํ   อนิจฺจโต   อนุปสฺสนฏฺเน  วิปสฺสนา  รูปํ  ทุกฺขโต  อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา   รูปํ   อนตฺตโต   อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา   ตตฺถ  ชาตานํ
ธมฺมานํ   จ  โวสฺสคฺคารมฺมณตา  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ
อิติ   ปมํ   วิปสฺสนา   ปจฺฉา  สมโถ  เตน  วุจฺจติ  วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ
สมถํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๗.๒}   ภาเวตีติ  จตสฺโส  ภาวนา  ฯเปฯ  อาเสวนฏฺเน
ภาวนา  มคฺโค  สญฺชายตีติ  ฯเปฯ  เอวํ  มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ เอวํ
สญฺโชนานิ     ปหียนฺติ     อนุสยา    พฺยนฺตีโหนฺติ    เวทนํ    สญฺ
สงฺขาเร   วิญฺาณํ   จกฺขุํ   ฯเปฯ  ชรามรณํ  อนิจฺจโต  อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา    ชรามรณํ    ทุกฺขโต    ฯเปฯ   อนตฺตโต   อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา   ตตฺถ   ชาตานํ   ธมฺมานํ   จ   โวสฺสคฺคารมฺมณตา  จิตฺตสฺส
เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  อิติ  ปมํ  วิปสฺสนา  ปจฺฉา  สมโถ เตน
วุจฺจติ วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ สมถํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๗.๓}   ภาเวตีติ  จตสฺโส  ภาวนา ฯเปฯ สญฺชายตีติ กถํ มคฺโค
สญฺชายติ   ฯเปฯ   เอวํ   มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ  เอวํ  สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ      อนุสยา      พฺยนฺตีโหนฺติ     เอวํ     วิปสฺสนาปุพฺพงฺคมํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๐.
สมถํ ภาเวติ ฯ
     [๕๓๘]   กถํ   สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ   ภาเวติ   ฯ   โสฬสหิ
อากาเรหิ     สมถวิปสฺสนํ     ยุคนทฺธํ     ภาเวติ     อารมฺมณฏฺเน
โคจรฏฺเน   ปหานฏฺเน   ปริจฺจาคฏฺเน   วุฏฺานฏฺเน  วิวฏฺฏนฏฺเน
สนฺตฏฺเน     ปณีตฏฺเน    วิมุตฺตฏฺเน    อนาสวฏฺเน    ตรณฏฺเน
อนิมิตฺตฏฺเน       อปฺปณิหิตฏฺเน      สุญฺตฏฺเน      เอกรสฏฺเน
อนติวตฺตนฏฺเน ยุคนทฺธฏฺเน ฯ
     {๕๓๘.๑}   กถํ  อารมฺมณฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ  ปชหโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  นิโรธารมฺมโณ
อวิชฺชํ    ปชหโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา   นิโรธารมฺมณา   อิติ
อารมฺมณฏฺเน    สมถวิปสฺสนา   เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ   นาติวตฺตนฺตีติ   เตน   วุจฺจติ   อารมฺมณฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ
ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๘.๒}   ภาเวตีติ  จตสฺโส ภาวนา ฯเปฯ อาเสวนฏฺเน ภาวนา
ฯเปฯ   มคฺโค  สญฺชายตีติ  กถํ  มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ  เอวํ  มคฺโค
สญฺชายติ   เอวํ   สญฺโชนานิ   ปหียนฺติ   อนุสยา   พฺยนฺตีโหนฺติ  เอวํ
อารมฺมณฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๘.๓}   กถํ  โคจรฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ อุทฺธจฺจํ
ปชหโต    จิตฺตสฺส    เอกคฺคตา    อวิกฺเขโป   สมาธิ   นิโรธโคจโร
อวิชฺชํ    ปชหโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา    นิโรธโคจรา   อิติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๑.
โคจรฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา    โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ    เตน   วุจฺจติ   โคจรฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ
ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     [๕๓๙]   กถํ   ปหานฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจสหคตกิเลเส   จ   ขนฺเธ   จ   ปชหโต   จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา
อวิกฺเขโป   สมาธิ   นิโรธโคจโร   อวิชฺชาสหคตกิเลเส  จ  ขนฺเธ  จ
ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา   นิโรธโคจรา   อิติ   ปหานฏฺเน
สมถวิปสฺสนา    เอกรสา    โหนฺติ    ยุคนทฺธา    โหนฺติ    อญฺมญฺ
นาติวตฺตนฺตีติ    เตน    วุจฺจติ    ปหานฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ
ภาเวติ ฯ
     {๕๓๙.๑}   กถํ  ปริจฺจาคฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจสหคตกิเลเส   จ   ขนฺเธ   จ   ปริจฺจชโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา
อวิกฺเขโป   สมาธิ   นิโรธโคจโร   อวิชฺชาสหคตกิเลเส  จ  ขนฺเธ  จ
ปริจฺจชโต      อนุปสฺสนฏฺเน     วิปสฺสนา     นิโรธโคจรา     อิติ
ปริจฺจาคฏฺเน    สมถวิปสฺสนา   เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ      นาติวตฺตนฺตีติ      เตน      วุจฺจติ     ปริจฺจาคฏฺเน
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๙.๒}   กถํ  วุฏฺานฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจสหคตกิเลเสหิ   จ   ขนฺเธหิ   จ  วุฏฺหโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา
อวิกฺเขโป   สมาธิ   นิโรธโคจโร   อวิชฺชาสหคตกิเลเสหิ   จ  ขนฺเธหิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๒.
จ     วุฏฺหโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา    นิโรธโคจรา    อิติ
วุฏฺานฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ      นาติวตฺตนฺตีติ      เตน      วุจฺจติ      วุฏฺานฏฺเน
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๓๙.๓}   กถํ  วิวฏฺฏนฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจสหคตกิเลเสหิ   จ   ขนฺเธหิ   จ  วิวฏฺฏโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา
อวิกฺเขโป   สมาธิ   นิโรธโคจโร   อวิชฺชาสหคตกิเลเสหิ   จ  ขนฺเธหิ
จ     วิวฏฺฏโต    อนุปสฺสนฏฺเน    วิปสฺสนา    นิโรธโคจรา    อิติ
วิวฏฺฏนฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ      นาติวตฺตนฺตีติ      เตน      วุจฺจติ      วิวฏฺฏนฏฺเน
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     [๕๔๐]   กถํ   สนฺตฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ   ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ   ปชหโต   จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา   อวิกฺเขโป   สมาธิ   สนฺโต
โหติ    นิโรธโคจโร    อวิชฺชํ    ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา
สนฺตา   โหติ   นิโรธโคจรา   อิติ  สนฺตฏฺเน  สมถวิปสฺสนา  เอกรสา
โหนฺติ     ยุคนทฺธา     โหนฺติ     อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ    เตน
วุจฺจติ สนฺตฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๐.๑}   กถํ  ปณีตฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ อุทฺธจฺจํ
ปชหโต    จิตฺตสฺส    เอกคฺคตา   อวิกฺเขโป   สมาธิ   ปณีโต   โหติ
นิโรธโคจโร   อวิชฺชํ   ปชหโต  อนุปสฺสนฏฺเน  วิปสฺสนา  ปณีตา  โหติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๓.
นิโรธโคจรา    อิติ    ปณีตฏฺเน    สมถวิปสฺสนา   เอกรสา   โหนฺติ
ยุคนทฺธา     โหนฺติ     อญฺมญฺ     นาติวตฺตนฺตีติ    เตน    วุจฺจติ
ปณีตฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๐.๒}   กถํ   วิมุตฺตฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ  ปชหโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  วิมุตฺโต  โหติ
นิโรธโคจโร    อวิชฺชํ   ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา   วิมุตฺตา
โหติ   นิโรธโคจรา   อิติ   ราควิราคา   เจโตวิมุตฺติ   อวิชฺชาวิราคา
ปญฺาวิมุตฺติ    อิติ    วิมุตฺตฏฺเน    สมถวิปสฺสนา   เอกรสา   โหนฺติ
ยุคนทฺธา     โหนฺติ     อญฺมญฺ     นาติวตฺตนฺตีติ    เตน    วุจฺจติ
วิมุตฺตฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     [๕๔๑]   กถํ   อนาสวฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ   ปชหโต   จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  กามาสเวน
อนาสโว    โหติ    นิโรธโคจโร    อวิชฺชํ   ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา    อวิชฺชาสเวน    อนาสวา    โหติ    นิโรธโคจรา    อิติ
อนาสวฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ   เตน   วุจฺจติ   อนาสวฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ
ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๑.๑}   กถํ   ตรณฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจสหคตกิเลเสหิ  จ  ขนฺเธหิ  จ ตรโต จิตฺตสฺส เอกคฺคตา อวิกฺเขโป
สมาธิ   นิโรธโคจโร   อวิชฺชาสหคตกิเลเสหิ   จ   ขนฺเธหิ  จ  ตรโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๔.
อนุปสฺสนฏฺเน   วิปสฺสนา   นิโรธโคจรา  อิติ  ตรณฏฺเน  สมถวิปสฺสนา
เอกรสา    โหนฺติ    ยุคนทฺธา    โหนฺติ    อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ
เตน วุจฺจติ ตรณฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๑.๒}   กถํ  อนิมิตฺตฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ   ปชหโต  จิตฺตสฺส  เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  สพฺพนิมิตฺเตหิ
อนิมิตฺโต    โหติ    นิโรธโคจโร    อวิชฺชํ   ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา    สพฺพนิมิตฺเตหิ    อนิมิตฺตา    โหติ    นิโรธโคจรา    อิติ
อนิมิตฺตฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา   โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ      นาติวตฺตนฺตีติ      เตน      วุจฺจติ      อนิมิตฺตฏฺเน
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๑.๓}   กถํ  อปฺปณิหิตฏฺเน  สมถวิปสฺสนํ  ยุคนทฺธํ  ภาเวติ  ฯ
อุทฺธจฺจํ   ปชหโต   จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา  อวิกฺเขโป  สมาธิ  สพฺพปณิธีหิ
อปฺปณิหิโต    โหติ    นิโรธโคจโร   อวิชฺชํ   ปชหโต   อนุปสฺสนฏฺเน
วิปสฺสนา     สพฺพปณิธีหิ    อปฺปณิหิตา    โหติ    นิโรธโคจรา    อิติ
อปฺปณิหิตฏฺเน     สมถวิปสฺสนา     เอกรสา     โหนฺติ     ยุคนทฺธา
โหนฺติ    อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ    เตน    วุจฺจติ   อปฺปณิหิตฏฺเน
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๑.๔}   กถํ  สุญฺตฏฺเน สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ อุทฺธจฺจํ
ปชหโต    จิตฺตสฺส   เอกคฺคตา   อวิกฺเขโป   สมาธิ   สพฺพาภินิเวเสหิ
สุญฺโ    โหติ    นิโรธโคจโร    อวิชฺชํ    ปชหโต    อนุปสฺสนฏฺเน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๕.
วิปสฺสนา    สพฺพาภินิเวเสหิ    สุญฺา    โหติ    นิโรธโคจรา    อิติ
สุญฺตฏฺเน    สมถวิปสฺสนา    เอกรสา    โหนฺติ   ยุคนทฺธา   โหนฺติ
อญฺมญฺ    นาติวตฺตนฺตีติ    เตน   วุจฺจติ   สุญฺตฏฺเน   สมถวิปสฺสนํ
ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     {๕๔๑.๕}   ภาเวตีติ  จตสฺโส  ภาวนา  ตตฺถ  ชาตานํ  ธมฺมานํ
อนติวตฺตนฏฺเน     ภาวนา     อินฺทฺริยานํ    เอกรสฏฺเน    ภาวนา
ตทุปควิริยวาหนฏฺเน    ภาวนา    อาเสวนฏฺเน    ภาวนา    ฯเปฯ
มคฺโค   สญฺชายตีติ   กถํ   มคฺโค   สญฺชายติ   ฯเปฯ   เอวํ   มคฺโค
สญฺชายติ     ฯเปฯ     เอวํ     สญฺโชนานิ     ปหียนฺติ    อนุสยา
พฺยนฺตีโหนฺติ    เอวํ    สุญฺตฏฺเน    สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ   ภาเวติ
อิเมหิ   โสฬสหิ   อากาเรหิ   สมถวิปสฺสนํ   ยุคนทฺธํ   ภาเวติ   เอวํ
สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ ภาเวติ ฯ
     [๕๔๒]   กถํ   ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ   โหติ   ฯ   อนิจฺจโต
มนสิกโรโต    โอภาโส    อุปฺปชฺชติ    โอภาโส    ธมฺโมติ   โอภาสํ
อาวชฺชติ   ตโต   วิกฺเขโป   อุทฺธจฺจนฺเตน   อุทฺธจฺเจน  วิคฺคหิตมานโส
อนิจฺจโต   ๑-   อุปฏฺานํ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ทุกฺขโต  อุปฏฺานํ
ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อนตฺตโต   อุปฏฺานํ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ
เตน   วุจฺจติ   ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ   ๒-  โหติ  โส  สมโย  ยนฺตํ
จิตฺตํ     อชฺฌตฺตญฺเว     สนฺติฏฺติ     สนฺนิสีทติ    เอโกทิ    โหติ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อวิชฺชโต ฯ ๒ ม. ยุ. ... มานโส ฯ เอวมุปริปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๖.
สมาธิยติ   ตสฺส   มคฺโค   สญฺชายตีติ   กถํ   มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ
เอวํ    มคฺโค    สญฺชายติ    ฯเปฯ    เอวํ   สญฺโชนานิ   ปหียนฺติ
อนุสยา    พฺยนฺตีโหนฺติ    อนิจฺจโต    มนสิกโรโต    าณํ   อุปฺปชฺชติ
ปีติ    อุปฺปชฺชติ    ปสฺสทฺธิ    อุปฺปชฺชติ   สุขํ   อุปฺปชฺชติ   อธิโมกฺโข
อุปฺปชฺชติ   ปคฺคาโห   ๑-   อุปฺปชฺชติ   อุปฏฺานํ   อุปฺปชฺชติ  อุเปกฺขา
อุปฺปชฺชติ     นิกฺกนฺติ     อุปฺปชฺชติ     นิกฺกนฺติ    ธมฺโมติ    นิกฺกนฺตึ
อาวชฺชติ  ตโต  วิกฺเขโป  อุทฺธจฺจนฺเตน  ๒-  อุทฺธจฺเจน  วิคฺคหิตมานโส
อนิจฺจโต    อุปฏฺานํ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    ทุกฺขโต   อุปฏฺานํ
ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อนตฺตโต   อุปฏฺานํ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ
เตน วุจฺจติ ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ โหติ
     {๕๔๒.๑}   โส   สมโย   ยนฺตํ   จิตฺตํ  อชฺฌตฺตญฺเว  สนฺติฏฺติ
สนฺนิสีทติ  เอโกทิ  โหติ  สมาธิยติ  ตสฺส  มคฺโค  สญฺชายตีติ  กถํ มคฺโค
สญฺชายติ   ฯเปฯ   เอวํ   มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ  เอวํ  สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ    อนุสยา    พฺยนฺตีโหนฺติ    ทุกฺขโต    มนสิกโรโต    ฯเปฯ
อนตฺตโต    มนสิกโรโต    โอภาโส    อุปฺปชฺชติ    าณํ    อุปฺปชฺชติ
ปีติ    อุปฺปชฺชติ    ปสฺสทฺธิ    อุปฺปชฺชติ   สุขํ   อุปฺปชฺชติ   อธิโมกฺโข
อุปฺปชฺชติ       ปคฺคาโห      อุปฺปชฺชติ      อุปฏฺานํ      อุปฺปชฺชติ
อุเปกฺขา     อุปฺปชฺชติ     นิกฺกนฺติ    อุปฺปชฺชติ    นิกฺกนฺติ    ธมฺโมติ
นิกฺกนฺตึ    อาวชฺชติ    ตโต    วิกฺเขโป    อุทฺธจฺจนฺเตน   อุทฺธจฺเจน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เกสุจิ โปตฺถเกสุ สพฺพวาเรสุ ปคฺคโหติ ลิขิตํ ฯ ๒ ม. ยุ. อุทฺธจฺจํ เตน ฯ
@เอวมุปริปิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๗.
วิคฺคหิตมานโส    อนตฺตโต   อุปฏฺานํ   อนิจฺจโต   อุปฏฺานํ   ทุกฺขโต
อุปฏฺานํ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  เตน  วุจฺจติ  ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ
ฯเปฯ เอวํ สญฺโชนานิ ปหียนฺติ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺติ ฯ
     [๕๔๓]   รูปํ   อนิจฺจโต   มนสิกโรโต   ฯเปฯ   รูปํ   ทุกฺขโต
มนสิกโรโต   รูปํ   อนตฺตโต   มนสิกโรโต   เวทนํ   สญฺ   สงฺขาเร
วิญฺาณํ   จกฺขุํ   ฯเปฯ   ชรามรณํ   อนิจฺจโต   มนสิกโรโต  ชรามรณํ
ทุกฺขโต    มนสิกโรโต   ชรามรณํ   อนตฺตโต   มนสิกโรโต   โอภาโส
อุปฺปชฺชติ      าณํ      อุปฺปชฺชติ     ปีติ     อุปฺปชฺชติ     ปสฺสทฺธิ
อุปฺปชฺชติ     สุขํ     อุปฺปชฺชติ    อธิโมกฺโข    อุปฺปชฺชติ    ปคฺคาโห
อุปฺปชฺชติ    อุปฏฺานํ    อุปฺปชฺชติ    อุเปกฺขา    อุปฺปชฺชติ    นิกฺกนฺติ
อุปฺปชฺชติ นิกฺกนฺติ ธมฺโมติ นิกฺกนฺตึ อาวชฺชติ
     {๕๔๓.๑}   ตโต  วิกฺเขโป  อุทฺธจฺจนฺเตน อุทฺธจฺเจน วิคฺคหิตมานโส
ชรามรณํ    อนตฺตโต    อุปฏฺานํ    ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ชรามรณํ
อนิจฺจโต   อุปฏฺานํ  ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  ชรามรณํ  ทุกฺขโต  อุปฏฺานํ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  เตน  วุจฺจติ  ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ  โหติ  โส
สมโย   ยนฺตํ   จิตฺตํ   อชฺฌตฺตญฺเว   อนิจฺจโต   สนฺติฏฺติ   สนฺนิสีทติ
เอโกทิ   โหติ   สมาธิยติ   ตสฺส   มคฺโค   สญฺชายตีติ   กถํ   มคฺโค
สญฺชายติ   ฯเปฯ   เอวํ   มคฺโค  สญฺชายติ  ฯเปฯ  เอวํ  สญฺโชนานิ
ปหียนฺติ     อนุสยา    พฺยนฺตีโหนฺติ    เอวํ    ธมฺมุทฺธจฺจาวิคฺคหิตมานสํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๔๘.
โหติ ฯ
         โอภาเส เจว าเณ จ         ปีติยา จ วิกมฺปติ
         ปสฺสทฺธิยา สุเข เจว            เยหิ จิตฺตํ ปเวธติ
         อธิโมกฺเข จ ปคฺคาเห          อุปฏฺาเน จ วิกมฺปติ ๑-
         อุเปกฺขาวชฺชนา เจว            อุเปกฺขาย จ นิกนฺติยา
         อิมานิ ทส านานิ             ปญฺายสฺส ปริจฺจิตา
         ธมฺมุทฺธจฺจกุสโล โหติ         น จ สมฺโมหคจฺฉติ ๒-
         วิกมฺปติ ๓- เจว กิลิสฺสติ จ   จวติ จิตฺตภาวนา
         วิกมฺปติ ๓- กิลิสฺสติ           ภาวนา ปริหายติ
         วิสุชฺฌติ น กิลิสฺสติ            ภาวนา น ปริหายติ
         น จ วิกฺขิปฺปเต ๔- จิตฺตํ       น กิลิสฺสติ น จวติ จิตฺตภาวนา ๕-
         อิเมหิ จตูหิ าเนหิ             จิตฺตสฺส ๖- สงฺเขปํ วิกฺเขปํ
         [๗]- วิคฺคหิตํ ทสฏฺาเนหิ   สมฺปชานาตีติ ๘- ฯ
                                             ยุคนทฺธกถา ฯ
                                                  --------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้าที่ ๔๓๒-๔๔๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=31&item=534&items=10&pagebreak=1
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=31&item=534&items=10&pagebreak=1&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=31&item=534&items=10&pagebreak=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=31&item=534&items=10&pagebreak=1
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=534
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=4845
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=4845
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_31