พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๔ สุตฺต. ขุ. อปทานํ (๑)

หน้าที่ ๔๑๑.
                                       จตุตฺตึโส คนฺโธทกวคฺโค
                              ปฐมํ คนฺธธูปิยตฺเถราปทานํ (๓๓๑)
     [๓๓๓]   |๓๓๓.๑| สิทฺธตฺถสฺส ภควโต      คนฺธธูปํ อทาสหํ
                      สุมเนหิ ปฏิจฺฉนฺนํ              พุทฺธานุจฺฉวิกญฺจ ตํ ฯ
       |๓๓๓.๒| กญฺจนคฺฆิยสงฺกาสํ             พุทฺธํ โลกคฺคนายกํ
                      อินฺทีวรํว ชลิตํ                   อาทิตฺตํว หุตาสนํ ฯ
       |๓๓๓.๓| พฺยคฺฆุสภํว ปรมํ                อภิชาตํว เกสรึ
                      นิสินฺนํ สมณานคฺคํ            ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขตํ ฯ
       |๓๓๓.๔| ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา        ปคฺคเหตฺวาน อญฺชลึ
                      วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท       ปกฺกามึ อุตฺตรามุโข ฯ
       |๓๓๓.๕| จตุนวุเต อิโต กปฺเป             ยํ คนฺธมททึ ตทา
                      ทุคฺคตึ นาภิชานามิ             คนฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๓.๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส             วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                      ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา          กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา คนฺธธูปิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                              คนฺธธูปิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๒.
                               ทุติยํ อุทกปูชกตฺเถราปทานํ (๓๓๒)
     [๓๓๔]   |๓๓๔.๗| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ  คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเส
                      ฆตาสนํว ชลิตํ                   อาทิตฺตํว หุตาสนํ ฯ
       |๓๓๔.๘| ปาณินา อุทกํ คยฺห             อากาเส อุกฺขิปึ อหํ
                      สมฺปฏิจฺฉิ มหาวีโร             พุทฺโธ การุณิโก อิสิ ฯ
       |๓๓๔.๙| อนฺตลิกฺเข ฐิโต สตฺถา          ปทุมุตฺตรนามโก
                      มม สงฺกปฺปมญฺญาย          อิมํ คาถํ อภาสถ ฯ
       |๓๓๔.๑๐| อิมินา ทกทาเนน             ปีติอุปฺปาทเนน จ
                        กปฺปสตสหสฺสํปิ              ทุคฺคตึ นูปปชฺชสิ ฯ
       |๓๓๔.๑๑| เตน กมฺเมน ทิปทินฺท        โลกเชฏฺฐ นราสภ
                        ปตฺโตมฺหิ อจลํ ฐานํ         หิตฺวา ชยปราชยํ ฯ
       |๓๓๔.๑๒| สหสฺสราชนาเมน             ตโย จ จกฺกวตฺติโน
                        ปญฺจสฏฺฐิกปฺปสเต          จาตุรนฺโต ชนาธิปา ฯ
       |๓๓๔.๑๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส          วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                        ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา        กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุทกปูชโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                                 อุทกปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๓.
                               ตติยํ ปุนฺนาคปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๓๓๓)
     [๓๓๕]   |๓๓๕.๑๔| กานนํ วนโมคฺคยฺห    วสามิ ลุทฺทโก อหํ
                        ปุนฺนาคํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา       พุทฺธเสฏฺฐํ อนุสฺสรึ ฯ
       |๓๓๕.๑๕| ตํ ปุปฺผํ โอจินิตฺวาน          สุคนฺธํ คนฺธิตํ สุภํ
                        ถูปํ กตฺวาน ปุฬิเน            พุทฺธสฺส อภิโรปยึ ฯ
       |๓๓๕.๑๖| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป         ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ
                        ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๕.๑๗| เอกมฺหิ นวุเต กปฺเป          เอโก อาสิ ตโมนุโท
                        สตฺตรตนสมฺปนฺโน           จกฺกวตฺติ มหพฺพโล ฯ
       |๓๓๕.๑๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส           วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                        ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา         กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุนฺนาคปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                               ปุนฺนาคปุปฺผิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                               จตุตฺถํ เอกทุสฺสทายกตฺเถราปทานํ (๓๓๔)
     [๓๓๖]   |๓๓๖.๑๙| นคเร หํสวติยา          อโหสึ ติณหารโก
                        ติณหาเรน ชีวามิ              เตน โปเสมิ ทารเก ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๔.
       |๓๓๖.๒๐| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน         สพฺพธมฺมาน ปารคู
                        ตมนฺธการํ นาเสตฺวา         อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ
       |๓๓๖.๒๑| สเก ฆเร นิสีทิตฺวา             เอวํ จินฺเตสหํ ตทา
                        พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน     เทยฺยธมฺโม จ นตฺถิ เม ฯ
       |๓๓๖.๒๒| อิทํ เม สาฏกํ เอกํ             นตฺถิ เม โกจิ ทายโก
                        ทุกฺโข นิรยสมฺผสฺโส         โรปยิสฺสามิ ทกฺขิณํ ฯ
       |๓๓๖.๒๓| เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน          สกํ จิตฺตํ ปสาทยึ
                        เอกํ ทุสฺสํ คเหตฺวาน         พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ฯ
       |๓๓๖.๒๔| เอกํ ทุสฺสํ ททิตฺวาน          อุกฺกุฏฺฐึ สมฺปวตฺตยึ
                        ยทิ พุทฺโธ ตุวํ วีร              ตาเรหิ มํ มหามุนิ ฯ
       |๓๓๖.๒๕| ปทุมุตฺตโร โลกวิทู            อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห
                        มม ทานํ ปกิตฺเตนฺโต        อกา เม อนุโมทนํ ฯ
       |๓๓๖.๒๖| อิมินา เอกทุสฺเสน            เจตนาปณิธีหิ จ
                        กปฺปสตสหสฺสานิ            วินิปาตํ น คจฺฉติ ฯ
       |๓๓๖.๒๗| ฉตฺตึสกฺขตฺตุ เทวินฺโท       เทวรชฺชํ กริสฺสติ
                        เตตฺตึสกฺขตฺตุ ราชา จ       จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ
       |๓๓๖.๒๘| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ                คณนาโต อสงฺขยํ
                        เทวโลเก มนุสฺเส วา         สํสรนฺโต ตุวํ ภเว ฯ
       |๓๓๖.๒๙| รูปวา คุณสมฺปนฺโน          อนวกฺกนฺตเทหวา
                        อกฺโขภํ อมิตํ ทุสฺสํ           ภวิสฺสติ ๑- ยถิจฺฉกํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ลภิสฺสสิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๕.
       |๓๓๖.๓๐| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ        ชลชุตฺตมนามโก
                        นภํ อพฺภุคฺคมิ ธีโร           หํสราชาว อมฺพเร ฯ
       |๓๓๖.๓๑| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ            เทวตฺตํ อถ มานุสํ
                        โภเค เม อูนตา นตฺถิ        เอกทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๖.๓๒| ปทุทฺธาเร ปทุทฺธาเร         ทุสฺสํ นิพฺพตฺตเต มมํ
                        เหฏฺฐา ทุสฺสมฺหิ ติฏฺฐามิ   อุปริ ฉทนํ มม ฯ
       |๓๓๖.๓๓| จกฺกวาฬมุปาทาย            สกานนํ สปพฺพตํ
                        อิจฺฉมาโน จหํ อชฺช          ทุสฺเสหจฺฉาทเยยฺยหํ ฯ
       |๓๓๖.๓๔| เตเนว เอกทุสฺเสน             สํสรนฺโต ภวาภเว
                        สุวณฺณวณฺโณ หุตฺวาน      สํสรามิ ภวาภเว ฯ
       |๓๓๖.๓๕| วิปากํ เอกทุสฺสสฺส            นชฺฌคํ กตฺถจิกฺขยํ
                        อยํ เม อนฺติมา ชาติ          วิปจฺจติ อิธาปิ เม ฯ
       |๓๓๖.๓๖| สตสหสฺสิโต กปฺเป            ยํ ทุสฺสมททึ ตทา
                        ทุคฺคตึ นาภิชานามิ           เอกทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๖.๓๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ        ภวา สพฺเพ สมูหตา
                        นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา        วิหรามิ อนาสโว ฯ
       |๓๓๖.๓๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส           วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                        ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา        กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกทุสฺสทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                               เอกทุสฺสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๖.
                                 ปญฺจมํ ผุสฺสิตกมฺมิยตฺเถราปทานํ (๓๓๕)
     [๓๓๗]   |๓๓๗.๓๙| วิปสฺสี นาม สมฺพุทฺโธ    โลกเชฏฺโฐ นราสโภ
                        ขีณาสเวหิ สหิโต              สงฺฆาราเม วสี ตทา ฯ
       |๓๓๗.๔๐| อารามทฺวารา นิกฺขมฺม      วิปสฺสี โลกนายโก
                        สห สตสหสฺเสหิ               อฏฺฐขีณาสเวหิ โส ฯ
       |๓๓๗.๔๑| อชิเนน นิวตฺโถหํ              วากจีรธโรปิ จ
                        กุสุมฺโภทกมาทาย ๑-      สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมึ ฯ
       |๓๓๗.๔๒| สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา         เวทชาโต กตญฺชลี
                        กุสุมฺโภทกมาทาย ๒-      พุทฺธมพฺภุกิรึ ๓- อหํ ฯ
       |๓๓๗.๔๓| เตน กมฺเมน สมฺพุทฺโธ       ชลชุตฺตมนามโก
                        มม กมฺมํ ปกิตฺเตตฺวา        อคมา เยน ปตฺถิตํ ฯ
       |๓๓๗.๔๔| ผุสฺสิตา ปญฺจสหสฺสา        เยหิ ปูเชสหํ ชินํ
                        อฑฺฒเตยฺยสหสฺเสหิ         เทวรชฺชมการยึ ฯ
       |๓๓๗.๔๕| อฑฺฒเตยฺยสหสฺเสหิ         จกฺกวตฺติ อโหสหํ
                        อวเสเสน กมฺเมน             อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ
       |๓๓๗.๔๖| เทวราชา ยทาโหสึ ๔-       มนุชาธิปติ ตทา ๕-
                        ตํเยว นามเธยฺยํ เม           ผุสฺสิโต นามโหสหํ ๖- ฯ
       |๓๓๗.๔๗| เทวภูตสฺส สนฺตสฺส           อถาปิ มานุสสฺส วา
                        สมนฺตา พฺยามโต มยฺหํ    ผุสฺสิตํปิ ๗- ปวสฺสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. กุสุโมทกมาทาย ฯ ๓ ม. ยุ. พุทฺธมพฺภุกฺกิรึ ฯ ๔ ม. ยุ. ยถา โหมิ ฯ
@๕ ม. ยทา ฯ ยุ. ยถา ฯ ๖ ม. ยุ. นามโหมหํ ฯ ๗ ม. ยุ. ผุสฺสิตํว ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๗.
       |๓๓๗.๔๘| ภวา อุคฺฆาฏิตา มยฺหํ       กิเลสา ฌาปิตา มม
                        สพฺพาสวปริกฺขีโณ           ผุสฺสิตสฺส อิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๗.๔๙| จนฺทนสฺเสว เม วสฺโส ๑-   ตถา คนฺโธ ปวายติ
                        สารีรโก ๒- มม คนฺโธ      อฑฺฒโกเส ปวายติ ฯ
       |๓๓๗.๕๐| ทิพฺพคนฺธํ สมฺปวนฺตํ        ปุญฺญกมฺมสมงฺคินํ
                        คนฺธํ ฆตฺวาน ชานนฺติ       ผุสฺสิโต อาคโต อิธ ฯ
       |๓๓๗.๕๑| สาขา ปลาสกฏฺฐานิ         ติณานิปิจ สพฺพโส
                        มม สงฺกปฺปมญฺญาย       คนฺโธ สมฺปชฺชเต ขเณ ฯ
       |๓๓๗.๕๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป       จนฺทนํ อภิปูชยึ
                        ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          ผุสฺสิตทสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๗.๕๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส          วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                        ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา        กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ผุสฺสิตกมฺมิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                             ผุสฺสิตกมฺมิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                               ฉฏฺฐํ ปภงฺกรตฺเถราปทานํ (๓๓๖)
     [๓๓๘]   |๓๓๘.๕๔| ปทุมุตฺตรภควโต        โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน
                        ปวเน ๓- เจติยํ อาสิ          วาฬมิคสมากุเล ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กายา ฯ ๒ ม. สรีรโต ฯ ยุ. สารีริโก ฯ ๓ ม. สพฺพตฺถ วิปิเน ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๘.
       |๓๓๘.๕๕| น โกจิ วิสหิ คนฺตุํ             เจติยํ อภิวนฺทิตุํ
                         ติณกฏฺฐลโตนทฺธํ           ปลุคฺคํ อาสิ เจติยํ ฯ
       |๓๓๘.๕๖| วนกมฺมิโก ตทา อาสึ        ปิตาเปตามเหนหํ ๑-
                         อทฺทสํ ปวเน ถูปํ             ลุคฺคํ ติณลตากุลํ ฯ
       |๓๓๘.๕๗| ทิสฺวานาหํ พุทฺธถูปํ          ครุจิตฺตํ อุปฏฺฐหึ
                         พุทฺธเสฏฺฐสฺส ถูโปยํ        ปลุคฺโค อจฺฉติ วเน ฯ
       |๓๓๘.๕๘| นจฺฉนฺนํ นปฺปฏิรูปํ            ชานนฺตสฺส คุณาคุณํ
                         พุทฺธถูปํ อโสเธตฺวา         อญฺญํ กมฺมํ ปโยชเย ฯ
       |๓๓๘.๕๙| ติณกฏฺฐญฺจ วลฺลิญฺจ        โสธยิตฺวาน เจติเย
                         วนฺทิตฺวา อฏฺฐ วารานิ      ปฏิกุฏิโก อคจฺฉหํ ฯ
       |๓๓๘.๖๐| เตน กมฺเมน สุกเตน          เจตนาปณิธีหิ จ
                         ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ          ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ
       |๓๓๘.๖๑| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ        โสวณฺณํ สปฺปภสฺสรํ
                         สฏฺฐิโยชนมุพฺพิทฺธํ          ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ
       |๓๓๘.๖๒| ติสตานิ จ วารานิ             เทวรชฺชมการยึ
                         ปญฺจวีสติกฺขตฺตุญฺจ        จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ
       |๓๓๘.๖๓| ภวาภเว สํสรนฺโต             มหาโภคํ ลภามหํ
                         โภเค เม อูนตา นตฺถิ       โสธนาย อิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๘.๖๔| สิวิยา ๒- หตฺถิขนฺเธน       ปวเน คจฺฉโต มม ๓-
                         ยํ ยํ ทิสาหํ คจฺฉามิ         สรณํ สมฺปชฺชเต ๔- วนํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปิตุมาตุมเตนหํ ฯ ยุ. ปิตุเปตามเหนหํ ฯ ๒ ม. สิวิกา ฯ ๓ ยุ. มมํ ฯ
@๔ ม. สมฺปเต ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑๙.
       |๓๓๘.๖๕| ขาณุํ วา กณฺฏกํ วาปิ        นาหํ ปสฺสามิ จกฺขุนา
                         ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต      สยเมวาปนียเร ฯ
       |๓๓๘.๖๖| กุฏฺฐํ คณฺโฑ กิลาโส จ       อปมาโร วิตจฺฉิกา
                         ททฺทุ กณฺฑุ จ เม นตฺถิ     โสธนาย อิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๘.๖๗| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ ๑- โสธิเต
                         นาภิชานามิ เม กาเย       ชาตํ ปิฬกพินฺทุกํ ฯ
       |๓๓๘.๖๘| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ โสธิเต
                         ทุเว ภเว สํสรามิ              เทวตฺเต อถ มานุเส ฯ
       |๓๓๘.๖๙| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ โสธิเต
                         สุวณฺณวณฺโณ สพฺพตฺถ    สปฺปภาโส ภวามหํ ฯ
       |๓๓๘.๗๐| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ โสธิเต
                         อมนาปํ วิวชฺเชติ             มนาปํ อุปติฏฺฐติ ฯ
       |๓๓๘.๗๑| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ โสธิเต
                         วิสุทฺธํ โหติ เม จิตฺตํ         เอกคฺคํ สุสมาหิตํ ฯ
       |๓๓๘.๗๒| อญฺญํปิ เม อจฺฉริยํ           พุทฺธถูปมฺหิ โสธิเต
                         เอกาสเน นิสีทิตฺวา          อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ
       |๓๓๘.๗๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป        ยํ กมฺมมกรึ ตทา
                         ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         โสธนาย อิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๘.๗๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส           วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                         ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา       กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. พุทฺธถูปสฺส โสธเน ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๐.
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปภงฺกโร เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                              ปภงฺกรตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                            สตฺตมํ ติณกุฏิทายกตฺเถราปทานํ (๓๓๗)
     [๓๓๙]   |๓๓๙.๗๕| นคเร พนฺธุมติยา      อโหสึ ปรกมฺมิโก
                         ปรกมฺมายเน ยุตฺโต        ปรภตฺตํ อปสฺสิโต ฯ
       |๓๓๙.๗๖| รโหคโต นิสีทิตฺวา            เอวํ จินฺเตสหํ ๑- ตทา
                         พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน   อธิกาโร จ นตฺถิ เม ฯ
       |๓๓๙.๗๗| กาโล คตึ เม โสเธตุํ          ขโณ เม ปฏิปาทิโต
                         ทุกฺโข นิรยสมฺผสฺโส        อปุญฺญานํ หิ ปาณินํ ฯ
       |๓๓๙.๗๘| เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน          กมฺมสามึ อุปาคมึ
                         เอกาหํ กมฺมํ ยาจิตฺวา     ปวนํ ปาวิสึ อหํ ฯ
       |๓๓๙.๗๙| ติณกฏฺฐญฺจ วลฺลิญฺจ       อาหริตฺวานหนฺตทา
                         ติทณฺฑเก ฐเปตฺวาน       อกํ ติณกุฏึ อหํ ฯ
       |๓๓๙.๘๐| สงฺฆสฺสตฺถาย กุฏิกํ          นิยฺยาเทตฺวาน ตํ อหํ
                         ตทเหเยว อาคนฺตฺวา       กมฺมาสามึ อุปาคมึ ฯ
       |๓๓๙.๘๑| เตน กมฺเมน สุกเตน         ตาวตึสํ อคญฺฉหํ
                         ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ      ติณกุฏิกาย ๒- นิมฺมิตํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. --- จินฺเตสิ ตาวเท ฯ ๒ ม. กุฏิกาย สุนิมฺมิตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๑.
       |๓๓๙.๘๒| สหสฺสกณฺโฑ สตเคณฺฑุ   ธชาลุ หริตามโย
                         สตสหสฺสนิยฺยูหา           พฺยเมฺห ปาตุภวึสุ เม ฯ
       |๓๓๙.๘๓| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ           เทวตฺตํ อถ มานุสํ
                         มม สงฺกปฺปมญฺญาย     ปาสาโท อุปติฏฺฐติ ฯ
       |๓๓๙.๘๔| ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา        โลมหํโส น วิชฺชติ
                         ตาสํ มม น ชานามิ        ติณกุฏิกายิทํ ผลํ
       |๓๓๙.๘๕| สีหา พฺยคฺฆา จ ทีปิ จ      อจฺฉโกกตรจฺฉโย ๑-
                         สพฺเพ มํ ปริวชฺชนฺติ        ติณกุฏิกายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๙.๘๖| สิรึสปา จ ภูตา จ             อหิกุมฺภณฺฑรกฺขสา
                         เตปิ มํ ปริวชฺชนฺติ           ติณกุฏิกายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๙.๘๗| น ปาปสุปินสฺสาหํ           สรามิ ทสฺสนํ มม
                         อุปฏฺฐิตา สติ มยฺหํ         ติณกุฏิกายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๙.๘๘| ตาเยว ติณกุฏิกาย          อนุโภตฺวาน สมฺปทา
                         โคตมสฺส ภควโต            ธมฺมํ สจฺฉิกรึ อหํ ฯ
       |๓๓๙.๘๙| เอกนวุเต อิโต กปฺเป        ยํ กมฺมมกรึ ตทา
                         ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        ติณกุฏิกายิทํ ผลํ ฯ
       |๓๓๙.๙๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส          วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                         ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา      กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อจฺฉโกกตรจฺฉกา ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๒.
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติณกุฏิทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                             ติณกุฏิทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                           อฏฺฐมํ อุตฺตเรยฺยทายกตฺเถราปทานํ (๓๓๘)
   [๓๔๐] |๓๔๐.๙๑| นคเร หํสวติยา        อโหสึ พฺราหฺมโณ ตทา
                        อชฺฌายิโก มนฺตธโร       ติณฺณํ เวทาน ปารคู ฯ
       |๓๔๐.๙๒| ปุรกฺขโต สสิสฺเสหิ           ชาติโม ๑- จ สุสิกฺขิโต
                         โตยาภิเสจนตฺถาย         นครา นิกฺขมึ ตทา ฯ
       |๓๔๐.๙๓| ปทุมุตฺตโร ๒- โลกวิทู      สพฺพธมฺมาน ปารคู
                         ขีณาสวสหสฺเสหิ            นครํ ปาวิสี ชิโน ฯ
       |๓๔๐.๙๔| สุจารุรูปํ ทิสฺวาน              อเนญฺชํ การิตํ วิย
                         ปริวุตํ อรหนฺเตหิ            ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ
       |๓๔๐.๙๕| สิรสิ อญฺชลึ กตฺวา            นมสฺสิตฺวาน สุพฺพตํ
                         ปสนฺนจิตฺโต สุมโน         อุตฺตริยมทาสหํ ฯ
       |๓๔๐.๙๖| อุโภหตฺเถหิ ปคฺคยฺห        สาฏกํ อุกฺขิปึ อหํ
                         ยาวตา พุทฺธปริสา          ตาว ฉาเทสิ สาฏกํ ฯ
       |๓๔๐.๙๗| ปิณฺฑจารํ จรนฺตสฺส         มหาภิกฺขุคณาทิโน ๓-
                         ฉาทํ กโรนฺโต อฏฺฐาสิ     หาสยนฺโต มมํ ตทา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ชาติมา ฯ ๒ ม. ยุ. ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน ฯ ๓ ยุ. มหาภิกฺขุคณาทินํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๓.
       |๓๔๐.๙๘| ฆรโต นิกฺขมนฺตสฺส          สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล
                         วีถิยํ ๑- ฐิตโก สตฺถา      อกาสิ อนุโมทนํ ฯ
       |๓๔๐.๙๙| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน          โย เม ปาทาสิ ๒- สาฏกํ
                         ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ          สุณาถ มม ภาสโต ฯ
       |๓๔๐.๑๐๐| ตึสกปฺปสหสฺสานิ         เทวโลเก รมิสฺสติ
                           ปญฺญาสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท      เทวรชฺชํ กริสฺสติ ฯ
       |๓๔๐.๑๐๑| เทวโลเก วสนฺตสฺส        ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน
                           สมนฺตา โยชนสตํ         ทุสฺสจฺฉนฺนํ ภวิสฺสติ ฯ
       |๓๔๐.๑๐๒| ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ ราชา จ      จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ
                           ปเทสรชฺชํ วิปุลํ             คณนาโต อสงฺขยํ ฯ
       |๓๔๐.๑๐๓| ภเว สํสรมานสฺส           ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน
                           มนสา ปตฺถิตํ สพฺพํ       นิพฺพตฺติสฺสติ ตาวเท ฯ
       |๓๔๐.๑๐๔| โกเสยฺยกมฺพลานิ ๓- จ  โขมกปฺปาสิกานิ จ
                           มหคฺฆานิ จ ทุสฺสานิ     ปฏิลจฺฉติยํ นโร ฯ
       |๓๔๐.๑๐๕| มนสา ปตฺถิตํ สพฺพํ       ปฏิลจฺฉติยํ นโร
                           เอกทุสฺสสฺส วิปากํ        อนุโภสฺสติ สพฺพทา ฯ
       |๓๔๐.๑๐๖| โส ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวาน   สุกฺกมูเลน โจทิโต
                           โคตมสฺส ภควโต          ธมฺมํ สจฺฉิกริสฺสติ ฯ
       |๓๔๐.๑๐๗| อโห เม สุกตํ กมฺมํ        สมฺพุทฺธสฺส ๔- มเหสิโน
                           เอกาหํ สาฏกํ ทตฺวา     ปตฺโตมฺหิ อมตํ ปทํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. วิถิยํว ฐิโต สตฺถา อกาเม อนุโมทนํ ฯ ๒ ม. อทาสิ ฯ
@๓ ม. โกเสยฺยกมฺพลิยานิ ฯ ๔ ม. ยุ. สพฺพญฺญุสฺส ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๔.
       |๓๔๐.๑๐๘| มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา      วสโต สุญฺญเก ฆเร
                           ธาเรติ ทุสฺสฉทนํ          สมนฺตา พฺยามโต มม ฯ
       |๓๔๐.๑๐๙| อวิญฺญตฺตํ ๑- นิวาเสมิ  จีวรํ ปจฺจยญฺจหํ
                           ลาภิมฺหิ ๒- อนฺนปานสฺส     อุตฺตเรยฺยสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๔๐.๑๑๐| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป     ยํ กมฺมมกรึ ตทา
                           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ       วตฺถทานสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๔๐.๑๑๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส        วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                           ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุตฺตเรยฺยทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                           อุตฺตเรยฺยทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                             นวมํ ธมฺมสฺสวนิยตฺเถราปทานํ (๓๓๙)
     [๓๔๑]   |๓๔๑.๑๑๒| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน       สพฺพธมฺมาน ปารคู
                           จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต       สนฺตาเรติ ๓- พหุชฺชนํ ฯ
       |๓๔๑.๑๑๓| อหํ เตน สมเยน             ชฏิโล อุคฺคตาปโน
                           ธุนนฺโต วากจีรานิ         คจฺฉามิ อมฺพเร ตทา ฯ
       |๓๔๑.๑๑๔| พุทฺธเสฏฺฐสฺส อุปริ        คนฺตุํ น วิสหามหํ
                           ปกฺขีว เสลมาปชฺช ๔-   คมนํ น ลภินฺตทา ๕- ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อวิญฺญตฺติ นิเสวามิ ฯ ๒ ม. ลาภี ฯ ยุ. ลาภีหิ ฯ ๓ ม. สนฺตาเรสิ พหุํ ชนํ ฯ
@๔ ม. ยุ. เสลมาสชฺช ฯ ๕ ม. น ลภามหํ ฯ ยุ. น ลเภ ตทา ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๕.
       |๓๔๑.๑๑๕| น เม อิทํ ภูตปุพฺพํ         อิริยสฺส วิโกปนํ
                           ทเก ยถา อุมฺมิลิตฺวา     เอวํ คจฺฉามิ อมฺพเร ฯ
       |๓๔๑.๑๑๖| อุฬารภูโต มนุโช จ         เหฏฺฐาสีโน ภวิสฺสติ
                           หนฺท เมตํ คเวสิสฺสํ        อปิ อตฺถํ ลเภยฺยหํ ฯ
       |๓๔๑.๑๑๗| โอโรหนฺโต อนฺตลิกฺขา    สทฺทมสฺโสสิ สตฺถุโน
                           อนิจฺจตํ กเถนฺตสฺส        ตมหํ อุคฺคหึ ตทา ฯ
       |๓๔๑.๑๑๘| อนิจฺจสญฺญมุคฺคยฺห      อคมาสึ มมสฺสมํ
                           ยาวตายุํ วสิตฺวาน         ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ
       |๓๔๑.๑๑๙| จริเม วตฺตมานมฺหิ         ตํ ธมฺมสฺสวนํ สรึ
                           เตน กมฺเมน สุกเตน      ตาวตึสํ อคจฺฉหํ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๐| ตึสกปฺปสหสฺสานิ          เทวโลเก รมึ อหํ
                           เอกปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ  เทวรชฺชมการยึ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๑| เอกสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ       จกฺกวตฺติ อโหสหํ
                           ปเทสรชฺชํ วิปุลํ             คณนาโต อสงฺขยํ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๒| ปิตุฆเร นิสีทิตฺวา           สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย
                           คาถาย ปริทีเปนฺโต       อนิจฺจวตฺถุทาหริ ๑- ฯ
       |๓๔๑.๑๒๓| อนุสฺสรามิ ตํ สญฺญํ       สํสรนฺโต ภวาภเว
                           น โกฏึ ปฏิวิชฺฌามิ       นิพฺพานํ อจฺจุตํ ปทํ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๔| อนิจฺจา วต สงฺขารา       อุปฺปาทวยธมฺมิโน
                           อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ  เตสํ วูปสโม สุโข ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อนิจฺจตมุทาหริ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๖.
       |๓๔๑.๑๒๕| สห คาถํ สุณิตฺวาน        ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสรึ
                           เอกาสเน นิสีทิตฺวา       อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๖| ชาติยา สตฺตวสฺโสหํ       อรหตฺตํ อปาปุณึ
                           อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ       คุณมญฺญาย จกฺขุมา ฯ
       |๓๔๑.๑๒๗| ทารโกว อหํ สนฺโต         กรณียํ สมาปยึ
                           กึ เม กรณียํ อชฺช          สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน ฯ
       |๓๔๑.๑๒๘| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป     ยํ กมฺมมกรึ ตทา
                           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ       สทฺธมฺมสฺสวเน ผลํ ฯ
       |๓๔๑.๑๒๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส        วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                           ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ธมฺมสฺสวนิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                             ธมฺมสฺสวนิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                              ทสมํ อุกฺขิตฺตปทุมิยตฺเถราปทานํ (๓๔๐)
     [๓๔๒]   |๓๔๒.๑๓๐| นคเร หํสวติยา      อโหสึ มาลิโก ตทา
                           โอคาเหตฺวา ปทุมสรํ     สตฺตปตฺเต ๑- โอจินามหํ ฯ
       |๓๔๒.๑๓๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน     สพฺพธมฺมาน ปารคู
                           สห สตสหสฺเสหิ           สนฺตจิตฺเตหิ ตาทิภิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สพฺพตฺถ สตปตฺตนฺติ ทิสฺสติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๗.
       |๓๔๒.๑๓๒| ขีณาสเวหิ สุทฺเธหิ         ฉฬภิญฺเญหิ ฌายิภิ
                           มม วุฑฺฒึ สมเนฺวสํ       อาคญฺฉิ ปุริสุตฺตโม ๑- ฯ
       |๓๔๒.๑๓๓| ทิสฺวานหํ เทวเทวํ          สยมฺภุํ โลกนายกํ
                           วณฺเฏ เฉตฺวา สตฺตปตฺตํ     อุกฺขิปึ อมฺพเร ตทา ฯ
       |๓๔๒.๑๓๔| ยทิ พุทฺโธ ตุวํ ธีร           โลกเชฏฺโฐ นราสโภ
                           สยํ คนฺตฺวา สตฺตปตฺโต  มตฺถเก ธารยนฺตุ เต ฯ
       |๓๔๒.๑๓๕| อธิฏฺฐหิ มหาวีโร           โลกเชฏฺโฐ นราสโภ
                           พุทฺธสฺส อานุภาเวน      มตฺถเก ธารยึสุ เต ฯ
       |๓๔๒.๑๓๖| เตน กมฺเมน สุกเตน       เจตนาปณิธีหิ จ
                           ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ        ตาวตึสํ อคจฺฉหํ ฯ
       |๓๔๒.๑๓๗| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ      สตฺตปตฺตนฺติ วุจฺจติ
                           สฏฺฐิโยชนมุพฺพิทฺธํ        ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ
       |๓๔๒.๑๓๘| สหสฺสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท     เทวรชฺชมการยึ
                           ปญฺจสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ    จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ
       |๓๔๒.๑๓๙| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ              คณนาโต อสงฺขยํ
                           อนุโภมิ สกํ กมฺมํ          ปุพฺเพ สุกตมตฺตโน ฯ
       |๓๔๒.๑๔๐| เตเนเวกปทุเมน            อนุโภตฺวาน สมฺปทา
                           โคตมสฺส ภควโต          ธมฺมํ สจฺฉิกรึ อหํ ฯ
       |๓๔๒.๑๔๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ     ภวา สพฺเพ สมูหตา
                           นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา    วิหรามิ อนาสโว ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. -- มม สนฺติกํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒๘.
       |๓๔๒.๑๔๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป     ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ
                           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ       เอกปทุมสฺสิทํ ผลํ ฯ
       |๓๔๒.๑๔๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส        วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม
                           ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ
         อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุกฺขิตฺตปทุมิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ ฯ
                               อุกฺขิตฺตปทุมิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ
                                                  อุทฺทานํ
                       คนฺโธทกํ ปูชนี จ              ปุนฺนาคํ เอกทุสฺสิกา
                       ผุสฺสิโต จ ปภงฺกโร            กุฏิโท อุตฺตรียโก ฯ
                       สวนํ เอกปทุมิ                  คาถาโย สพฺพปิณฺฑิตา
                       เอกคาถาสตญฺเจว            จตุตาฬีสเมว จ ฯ
                                       คนฺโธทกวคฺโค จตุตฺตึโส ฯ
                                                  ---------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้าที่ ๔๑๑-๔๒๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=32&item=333&items=10&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=32&item=333&items=10&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=32&item=333&items=10&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=32&item=333&items=10&pagebreak=1&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=333
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=5221
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5221
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_32