ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลี อักษรไทย พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๒ อภิ. วิภงฺโค
     [๘๐๑]   ปญฺจวิญฺญาณํ  น  เหตุเมว  อเหตุกเมว  เหตุวิปฺปยุตฺตเมว
สปฺปจฺจยเมว     สงฺขตเมว     อรูปเมว     โลกิยเมว    สาสวเมว
สญฺโญชนิยเมว    คนฺถนิยเมว   โอฆนิยเมว   โยคนิยเมว   นีวรณิยเมว
ปรามฏฺฐเมว      อุปาทานิยเมว      สงฺกิเลสิกเมว     อพฺยากตเมว
สารมฺมณเมว     อเจตสิกเมว     วิปากเมว     อุปาทินฺนุปาทานิยเมว
อสงฺกิลิฏฺฐสงฺกิเลสิกเมว    นสวิตกฺกสวิจารเมว    นอวิตกฺกวิจารมตฺตเมว
อวิตกฺกอวิจารเมว     น     ปีติสหคตเมว     เนวทสฺสเนนนภาวนาย-
ปหาตพฺพเมว เนวทสฺสเนนนภาวนายปหาตพฺพเหตุกเมว
เนวอาจยคามึนอปจยคามิเมว      เนวเสกฺขํนาเสกฺขเมว     ปริตฺตเมว
กามาวจรเมว   น   รูปาวจรเมว   น   อรูปาวจรเมว  ปริยาปนฺนเมว
โน     อปริยาปนฺนเมว     อนิยตเมว     อนิยฺยานิกเมว     อุปฺปนฺนํ
มโนวิญฺญาณวิญฺเญยฺยเมว อนิจฺจเมว ชราภิภูตเมว ฯ
     [๘๐๒]   ปญฺจ    วิญฺญาณา   อุปฺปนฺนวตฺถุกา   อุปฺปนฺนารมฺมณาติ
อุปฺปนฺนสฺมึ     วตฺถุสฺมึ     อุปฺปนฺเน    อารมฺมเณ    อุปฺปชฺชนฺติ    ฯ
ปุเรชาตวตฺถุกา  ปุเรชาตารมฺมณาติ  ปุเร  ชาตสฺมึ  วตฺถุสฺมึ  ปุเร ชาเต
อารมฺมเณ     อุปฺปชฺชนฺติ     ฯ    อชฺฌตฺติกวตฺถุกา    พาหิรารมฺมณาติ
ปญฺจนฺนํ    วิญฺญาณานํ    วตฺถู   อชฺฌตฺติกา   อารมฺมณา   พาหิรา   ฯ
อสมฺภินฺนวตฺถุกา      อสมฺภินฺนารมฺมณาติ      อสมฺภินฺนสฺมึ      วตฺถุสฺมึ
อสมฺภินฺเน   อารมฺมเณ   อุปฺปชฺชนฺติ   ฯ   นานาวตฺถุกา  นานารมฺมณาติ
อญฺญํ   จกฺขุวิญฺญาณสฺส   วตฺถุ   จ   อารมฺมณญฺจ   อญฺญํ  โสตวิญฺญาณสฺส
วตฺถุ   จ   อารมฺมณญฺจ   อญฺญํ   ฆานวิญฺญาณสฺส  วตฺถุ  จ  อารมฺมณญฺจ
อญฺญํ   ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส   วตฺถุ   จ   อารมฺมณญฺจ  อญฺญํ  กายวิญฺญาณสฺส
วตฺถุ จ อารมฺมณญฺจ ฯ
     {๘๐๒.๑}   น     อญฺญมญฺญสฺส    โคจรวิสยํ    ปจฺจนุโภนฺตีติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํ      โสตวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
โสตวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํ      ฆานวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
ฆานวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํ     ชิวฺหาวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส     โคจรวิสยํปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํ      กายวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
กายวิญฺญาณสฺส      โคจรวิสยํปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ     น     ปจฺจนุโภติ
โสตวิญฺญาณสฺส    ฯเปฯ    ฆานวิญฺญาณสฺส    ฯเปฯ    ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส
ฯเปฯ    กายวิญฺญาณสฺส    โคจรวิสยํ    จกฺขุวิญฺญาณํ   น   ปจฺจนุโภติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส   โคจรวิสยํปิ  กายวิญฺญาณํ  น  ปจฺจนุโภติ  กายวิญฺญาณสฺส
โคจรวิสยํ   โสตวิญฺญาณํ   น   ปจฺจนุโภติ   โสตวิญฺญาณสฺส  โคจรวิสยํปิ
กายวิญฺญาณํ   น   ปจฺจนุโภติ   กายวิญฺญาณสฺส   โคจรวิสยํ  ฆานวิญฺญาณํ
น      ปจฺจนุโภติ     ฆานวิญฺญาณสฺส     โคจรวิสยํปิ     กายวิญฺญาณํ
น      ปจฺจนุโภติ     กายวิญฺญาณสฺส     โคจรวิสยํ     ชิวฺหาวิญฺญาณํ
น    ปจฺจนุโภติ    ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส    โคจรวิสยํปิ    กายวิญฺญาณํ   น
ปจฺจนุโภติ ฯ
     {๘๐๒.๒}   น   อสมนฺนาหารา   อุปฺปชฺชนฺตีติ   สมนฺนาหรนฺตสฺส
อุปฺปชฺชนฺติ    ฯ    น    อมนสิการา    อุปฺปชฺชนฺตีติ    มนสิกโรนฺตสฺส
อุปฺปชฺชนฺติ    ฯ    น    อพฺโพกิณฺณา    อุปฺปชฺชนฺตีติ   น   ปฏิปาฏิยา
อุปฺปชฺชนฺติ ฯ น อปุพฺพํ อจริมํ อุปฺปชฺชนฺตีติ น เอกกฺขเณ อุปฺปชฺชนฺติ ฯ
     {๘๐๒.๓}   น  อญฺญมญฺญสฺส  สมนนฺตรา  อุปฺปชฺชนฺตีติ จกฺขุวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     โสตวิญฺญาณํ     น    อุปฺปชฺชติ    โสตวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ    จกฺขุวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     ฆานวิญฺญาณํ     น    อุปฺปชฺชติ    ฆานวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ    จกฺขุวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตรา    ชิวฺหาวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ    ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ    จกฺขุวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     กายวิญฺญาณํ     น    อุปฺปชฺชติ    กายวิญฺญาณสฺส
อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ     จกฺขุวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ    โสตวิญฺญาณสฺส
ฯเปฯ      ฆานวิญฺญาณสฺส      ฯเปฯ     ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส     ฯเปฯ
กายวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     จกฺขุวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ    กายวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
กายวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     โสตวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
โสตวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ    กายวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
กายวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตรา     ฆานวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
ฆานวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ    กายวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
กายวิญฺญาณสฺส     อุปฺปนฺนสมนนฺตรา    ชิวฺหาวิญฺญาณํ    น    อุปฺปชฺชติ
ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส อุปฺปนฺนสมนนฺตราปิ กายวิญฺญาณํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๘๐๒.๔}   ปญฺจ   วิญฺญาณา   อนาโภคาติ   ปญฺจนฺนํ  วิญฺญาณานํ
นตฺถิ  อาวชฺชนา  วา  อาโภโค  วา  สมนฺนาหาโร วา มนสิกาโร วา ฯ
ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   กญฺจิ  ธมฺมํ  ปฏิวิชานาตีติ  ปญฺจหิ  วิญฺญาเณหิ
น   กญฺจิ   ธมฺมํ   ปฏิวิชานาติ   ฯ  อญฺญตฺร  อภินิปาตมตฺตาติ  อญฺญตฺร
อาปาถมตฺตา   ฯ   ปญฺจนฺนํ   วิญฺญาณานํ   สมนนฺตราปิ  น  กญฺจิ  ธมฺมํ
ปฏิวิชานาตีติ    ปญฺจนฺนํ    วิญฺญาณานํ   สมนนฺตรา   มโนธาตุยาปิ   น
กญฺจิ ธมฺมํ ปฏิวิชานาติ ฯ
     {๘๐๒.๕}   ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   กญฺจิ  อิริยาปถํ  กปฺเปตีติ
ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ  น  กญฺจิ  อิริยาปถํ  กปฺเปติ  คมนํ  วา  ฐานํ  วา
นิสชฺชํ   วา   เสยฺยํ   วา   ฯ   ปญฺจนฺนํ  วิญฺญาณานํ  สมนนฺตราปิ  น
กญฺจิ     อิริยาปถํ    กปฺเปตีติ    ปญฺจนฺนํ    วิญฺญาณานํ    สมนนฺตรา
มโนธาตุยาปิ  น  กญฺจิ  อิริยาปถํ  กปฺเปติ  คมนํ  วา  ฐานํ  วา นิสชฺชํ
วา เสยฺยํ วา ฯ
     {๘๐๒.๖}   ปญฺจหิ  วิญฺญาเณหิ  น  กายกมฺมํ  น วจีกมฺมํ ปฏฺฐเปตีติ
ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   กายกมฺมํ   วจีกมฺมํ   ปฏฺฐเปติ   ฯ  ปญฺจนฺนํ
วิญฺญาณานํ    สมนนฺตราปิ    น   กายกมฺมํ   น   วจีกมฺมํ   ปฏฺฐเปตีติ
ปญฺจนฺนํ    วิญฺญาณานํ    สมนนฺตรา    มโนธาตุยาปิ    น    กายกมฺมํ
วจีกมฺมํ   ปฏฺฐเปติ   ฯ   ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   กุสลากุสลํ   ธมฺมํ
สมาทิยตีติ   ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   กุสลากุสลํ   ธมฺมํ  สมาทิยติ  ฯ
ปญฺจนฺนํ   วิญฺญาณานํ   สมนนฺตราปิ   น   กุสลากุสลํ   ธมฺมํ  สมาทิยตีติ
ปญฺจนฺนํ    วิญฺญาณานํ    สมนนฺตรา    มโนธาตุยาปิ    น   กุสลากุสลํ
ธมฺมํ สมาทิยติ ฯ
     {๘๐๒.๗}   ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ   น   สมาปชฺชติ   น  วุฏฺฐาตีติ
ปญฺจหิ    วิญฺญาเณหิ    น    สมาปชฺชติ   น   วุฏฺฐาติ   ฯ   ปญฺจนฺนํ
วิญฺญาณานํ    สมนนฺตราปิ    น   สมาปชฺชติ   น   วุฏฺฐาตีติ   ปญฺจนฺนํ
วิญฺญาณานํ สมนนฺตรา มโนธาตุยาปิ น สมาปชฺชติ น วุฏฺฐาติ ฯ
     {๘๐๒.๘}   ปญฺจหิ   วิญฺญาเณหิ  น  จวติ  น  อุปปชฺชตีติ  ปญฺจหิ
วิญฺญาเณหิ  น  จวติ  น  อุปปชฺชติ  ฯ  ปญฺจนฺนํ  วิญฺญาณานํ  สมนนฺตราปิ
น   จวติ  น  อุปปชฺชตีติ  ปญฺจนฺนํ  วิญฺญาณานํ  สมนนฺตรา  มโนธาตุยาปิ
น จวติ น อุปปชฺชติ ฯ
     {๘๐๒.๙}   ปญฺจหิ  วิญฺญาเณหิ  น  สุปติ  น  ปฏิพุชฺฌติ  น  สุปินํ
ปสฺสตีติ  ปญฺจหิ  วิญฺญาเณหิ  น  สุปติ  น  ปฏิพุชฺฌติ  น  สุปินํ  ปสฺสติ ฯ
ปญฺจนฺนํ   วิญฺญาณานํ   สมนนฺตราปิ   น   สุปติ  น  ปฏิพุชฺฌติ  น  สุปินํ
ปสฺสตีติ   ปญฺจนฺนํ   วิญฺญาณานํ   สมนนฺตรา   มโนธาตุยาปิ   น   สุปติ
น ปฏิพุชฺฌติ น สุปินํ ปสฺสติ ฯ
                       เอวํ ยาถาวกวตฺถุวิภาวนา ปญฺญา ฯ
                            เอวํ เอกวิเธน ญาณวตฺถุ ฯ
     [๘๐๓]   ตีสุ   ภูมีสุ   กุสลาพฺยากเต   ปญฺญา   โลกิยา  ปญฺญา
จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  โลกุตฺตรา  ปญฺญา  ฯ  สพฺพาว
ปญฺญา   เกนจิ   วิญฺเญยฺยา   เกนจิ   น   วิญฺเญยฺยา   ฯ  ตีสุ  ภูมีสุ
กุสลาพฺยากเต    ปญฺญา    สาสวา    ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ
ผเลสุ   ปญฺญา   อนาสวา   ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ   กุสลาพฺยากเต
ปญฺญา     อาสววิปฺปยุตฺตสาสวา    ปญฺญา    จตูสุ    มคฺเคสุ    จตูสุ
ผเลสุ    ปญฺญา    อาสววิปฺปยุตฺตอนาสวา    ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ
กุสลาพฺยากเต     ปญฺญา    สญฺโญชนิยา    ปญฺญา    จตูสุ    มคฺเคสุ
จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา อสญฺโญชนิยา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๑}   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา  สญฺโญชนวิปฺปยุตฺต-
สญฺโญชนิยา   ปญฺญา   จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  สญฺโญชน-
วิปฺปยุตฺตอสญฺโญชนิยา   ปญฺญา   ฯ   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา
คนฺถนิยา ปญฺญา จตูสุ มคฺเคสุ จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา อคนฺถนิยา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๒}   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา คนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิยา
ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  คนฺถวิปฺปยุตฺตอคนฺถนิยา
ปญฺญา   ฯ   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา  โอฆนิยา  ปญฺญา  จตูสุ
มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา   อโนฆนิยา   ปญฺญา   ฯ  ตีสุ  ภูมีสุ
กุสลาพฺยากเต     ปญฺญา     โอฆวิปฺปยุตฺตโอฆนิยา     ปญฺญา    จตูสุ
มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา   โอฆวิปฺปยุตฺตอโนฆนิยา   ปญฺญา   ฯ
ตีสุ   ภูมีสุ   กุสลาพฺยากเต   ปญฺญา   โยคนิยา  ปญฺญา  จตูสุ  มคฺเคสุ
จตูสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  อโยคนิยา  ปญฺญา  ฯ  ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต
ปญฺญา     โยควิปฺปยุตฺตโยคนิยา    ปญฺญา    จตูสุ    มคฺเคสุ    จตูสุ
ผเลสุ    ปญฺญา    โยควิปฺปยุตฺตอโยคนิยา    ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ
กุสลาพฺยากเต    ปญฺญา    นีวรณิยา   ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ
ผเลสุ ปญฺญา อนีวรณิยา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๓}   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต ปญฺญา นีวรณวิปฺปยุตฺตนีวรณิยา
ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  นีวรณวิปฺปยุตฺตอนีวรณิยา
ปญฺญา   ฯ  ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา  ปรามฏฺฐา  ปญฺญา  จตูสุ
มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา   อปรามฏฺฐา   ปญฺญา  ฯ  ตีสุ  ภูมีสุ
กุสลาพฺยากเต    ปญฺญา    ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺฐา    ปญฺญา   จตูสุ
มคฺเคสุ จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา ปรามาสวิปฺปยุตฺตอปรามฏฺฐา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๔}   ตีสุ   ภูมีสุ  วิปาเก  ปญฺญา  อุปาทินฺนา  ปญฺญา  ตีสุ
ภูมีสุ   กุสเล   ตีสุ  ภูมีสุ  กิริยาพฺยากเต  จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ
ปญฺญา   อนุปาทินฺนา   ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา
อุปาทานิยา   ปญฺญา  จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  อนุปาทานิยา
ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ   กุสลาพฺยากเต   ปญฺญา   อุปาทานวิปฺปยุตฺต-
อุปาทานิยา   ปญฺญา   จตุสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  อุปาทาน-
วิปฺปยุตฺตอนุปาทานิยา   ปญฺญา   ฯ   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา
สงฺกิเลสิกา   ปญฺญา  จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  อสงฺกิเลสิกา
ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๕}   ตีสุ ภูมีสุ กุสลาพฺยากเต ปญฺญา กิเลสวิปฺปยุตฺตสงฺกิเลสิกา
ปญฺญา   จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ  ปญฺญา  กิเลสวิปฺปยุตฺตอสงฺกิเลสิกา
ปญฺญา   ฯ   วิตกฺกสมฺปยุตฺตา  ปญฺญา  สวิตกฺกา  ปญฺญา  วิตกฺกวิปฺปยุตฺตา
ปญฺญา     อวิตกฺกา     ปญฺญา     ฯ     วิจารสมฺปยุตฺตา     ปญฺญา
สวิจารา    ปญฺญา   วิจารวิปฺปยุตฺตา   ปญฺญา   อวิจารา   ปญฺญา   ฯ
ปีติสมฺปยุตฺตา    ปญฺญา    สปฺปีติกา    ปญฺญา    ปีติวิปฺปยุตฺตา   ปญฺญา
อปฺปีติกา    ปญฺญา    ฯ   ปีติสมฺปยุตฺตา   ปญฺญา   ปีติสหคตา   ปญฺญา
ปีติวิปฺปยุตฺตา    ปญฺญา    น   ปีติสหคตา   ปญฺญา   ฯ   สุขสมฺปยุตฺตา
ปญฺญา    สุขสหคตา   ปญฺญา   สุขวิปฺปยุตฺตา   ปญฺญา   น   สุขสหคตา
ปญฺญา    ฯ    อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตา    ปญฺญา   อุเปกฺขาสหคตา   ปญฺญา
อุเปกฺขาวิปฺปยุตฺตา ปญฺญา น อุเปกฺขาสหคตา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๖}   กามาวจรกุสลาพฺยากเต   ปญฺญา  กามาวจรา  ปญฺญา
รูปาวจรา   ปญฺญา   อรูปาวจรา   ปญฺญา   อปริยาปนฺนา   ปญฺญา   น
กามาวจรา   ปญฺญา   ฯ   รูปาวจรกุสลาพฺยากเต   ปญฺญา   รูปาวจรา
ปญฺญา    กามาวจรา    ปญฺญา    อรูปาวจรา   ปญฺญา   อปริยาปนฺนา
ปญฺญา   น   รูปาวจรา   ปญฺญา   ฯ   อรูปาวจรกุสลาพฺยากเต  ปญฺญา
อรูปาวจรา    ปญฺญา    กามาวจรา    ปญฺญา    รูปาวจรา    ปญฺญา
อปริยาปนฺนา ปญฺญา น อรูปาวจรา ปญฺญา ฯ
     {๘๐๓.๗}   ตีสุ  ภูมีสุ  กุสลาพฺยากเต  ปญฺญา  ปริยาปนฺนา  ปญฺญา
จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  อปริยาปนฺนา  ปญฺญา  ฯ  จตูสุ
มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา  นิยฺยานิกา  ปญฺญา  ตีสุ  ภูมีสุ  กุสเล
จตูสุ   ภูมีสุ   วิปาเก   ตีสุ  ภูมีสุ  กิริยาพฺยากเต  ปญฺญา  อนิยฺยานิกา
ปญฺญา    ฯ   จตูสุ   มคฺเคสุ   ปญฺญา   นิยตา   ปญฺญา   ตีสุ   ภูมีสุ
กุสเล   จตูสุ   ภูมีสุ   วิปาเก   ตีสุ   ภูมีสุ   กิริยาพฺยากเต   ปญฺญา
อนิยตา   ปญฺญา   ฯ   ตีสุ   ภูมีสุ   กุสลาพฺยากเต   ปญฺญา  สอุตฺตรา
ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา  อนุตฺตรา  ปญฺญา  ฯ
ตตฺถ   กตมา   อตฺถชาปิกา   ปญฺญา   จตูสุ   ภูมีสุ   กุสเล   อรหโต
อภิญฺญํ    อุปฺปาเทนฺตสฺส    สมาปตฺตึ    อุปฺปาเทนฺตสฺส   กิริยาพฺยากตา
ปญฺญา    อตฺถชาปิกา    ปญฺญา    จตูสุ    ภูมีสุ    วิปาเก   อรหโต
อุปฺปนฺนาย     อภิญฺญาย    อุปฺปนฺนาย    สมาปตฺติยา    กิริยาพฺยากตา
ปญฺญา ชาปิตตฺถา ปญฺญา ฯ เอวํ ทุวิเธน ญาณวตฺถุ ฯ
     [๘๐๔]   ตตฺถ   กตมา   จินฺตามยา   ปญฺญา   โยควิหิเตสุ  วา
กมฺมายตเนสุ    โยควิหิเตสุ    วา   สิปฺปายตเนสุ   โยควิหิเตสุ   วา
วิชฺชฏฺฐาเนสุ   กมฺมสฺสกตํ   วา  สจฺจานุโลมิกํ  วา  รูปํ  อนิจฺจนฺติ  วา
เวทนา   อนิจฺจาติ   วา   สญฺญา   อนิจฺจาติ  วา  สงฺขารา  อนิจฺจาติ
วา   วิญฺญาณํ   อนิจฺจนฺติ   วา   ยํ   เอวรูปึ   อนุโลมิกํ  ขนฺตึ  ทิฏฺฐึ
รุจึ   มุตึ   เปกฺขํ   ธมฺมนิชฺฌานกฺขนฺตึ   ปรโต  อสฺสุตฺวา  ปฏิลภติ  อยํ
วุจฺจติ    จินฺตามยา    ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา   สุตมยา   ปญฺญา
โยควิหิเตสุ    วา    กมฺมายตเนสุ   โยควิหิเตสุ   วา   สิปฺปายตเนสุ
โยควิหิเตสุ  วา  วิชฺชฏฺฐาเนสุ  กมฺมสฺสกตํ  วา  สจฺจานุโลมิกํ  วา  รูปํ
อนิจฺจนฺติ  วา  เวทนา  อนิจฺจาติ  วา  สญฺญา  อนิจฺจาติ  วา  สงฺขารา
อนิจฺจาติ   วา   วิญฺญาณํ   อนิจฺจนฺติ  วา  ยํ  เอวรูปึ  อนุโลมิกํ  ขนฺตึ
ทิฏฺฐึ   รุจึ   มุตึ   เปกฺขํ   ธมฺมนิชฺฌานกฺขนฺตึ   ปรโต  สุตฺวา  ปฏิลภติ
อยํ    วุจฺจติ   สุตมยา   ปญฺญา   ฯ   สพฺพาปิ   สมาปนฺนสฺส   ปญฺญา
ภาวนามยา ปญฺญา ฯ
     [๘๐๕]   ตตฺถ  กตมา  ทานมยา  ปญฺญา  ทานํ อารพฺภ ทานาธิคจฺฉ
คจฺฉ   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ    อยํ    วุจฺจติ    ทานมยา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา
สีลมยา   ปญฺญา   สีลํ   อารพฺภ   สีลาธิคจฺฉ   ยา   อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ
สีลมยา    ปญฺญา    ฯ   สพฺพาปิ   สมาปนฺนสฺส   ปญฺญา   ภาวนามยา
ปญฺญา ฯ
     [๘๐๖]   ตตฺถ   กตมา   อธิสีเล   ปญฺญา  ปาติโมกฺขสํวรสํวุตสฺส
ยา  อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ
อยํ   วุจฺจติ   อธิสีเล   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา  อธิจิตฺเต  ปญฺญา
รูปาวจรอรูปาวจรสมาปตฺตึ      สมาปชฺชนฺตสฺส      ยา      อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา     ปชานนา     ฯเปฯ    อโมโห    ธมฺมวิจโย    สมฺมาทิฏฺฐิ
อยํ   วุจฺจติ   อธิจิตฺเต   ปญฺญา   ฯ  ตตฺถ  กตมา  อธิปญฺญาย  ปญฺญา
จตูสุ    มคฺเคสุ    จตูสุ   ผเลสุ   ปญฺญา   อยํ   วุจฺจติ   อธิปญฺญาย
ปญฺญา ฯ
     [๘๐๗]   ตตฺถ   กตมํ   อายโกสลฺลํ   อิเม  ธมฺเม  มนสิกโรโต
อนุปฺปนฺนา   เจว   อกุสลา   ธมฺมา   น   อุปฺปชฺชนฺติ   อุปฺปนฺนา   จ
อกุสลา   ธมฺมา   ปหียนฺติ   อิเม   วา   ปนิเม   ธมฺเม  มนสิกโรโต
อนุปฺปนฺนา   เจว   กุสลา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   อุปฺปนฺนา  จ  กุสลา
ธมฺมา   ภิยฺโยภาวาย   เวปุลฺลาย   ภาวนาย   ปาริปูริยา   สํวตฺตนฺตีติ
ยา   ตตฺถ   ปญฺญา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ
อิทํ   วุจฺจติ   อายโกสลฺลํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  อปายโกสลฺลํ  อิเม  ธมฺเม
มนสิกโรโต   อนุปฺปนฺนา  เจว  กุสลา  ธมฺมา  น  อุปฺปชฺชนฺติ  อุปฺปนฺนา
จ   กุสลา   ธมฺมา   นิรุชฺฌนฺติ  อิเม  วา  ปนิเม  ธมฺเม  มนสิกโรโต
อนุปฺปนฺนา   เจว   อกุสลา   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ  อุปฺปนฺนา  จ  อกุสลา
ธมฺมา    ภิยฺโยภาวาย   เวปุลฺลาย   สํวตฺตนฺตีติ   ยา   ตตฺถ   ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ   วุจฺจติ
อปายโกสลฺลํ ฯ สพฺพาปิ ตตฺรุปายา ปญฺญา อุปายโกสลฺลํ ฯ
     [๘๐๘]   จตูสุ   ภูมีสุ   วิปาเก   ปญฺญา  วิปากา  ปญฺญา  จตูสุ
ภูมีสุ    กุสเล    ปญฺญา    วิปากธมฺมธมฺมา    ปญฺญา    ตีสุ    ภูมีสุ
กิริยาพฺยากเต ปญฺญา เนว วิปากนวิปากธมฺมธมฺมา ปญฺญา ฯ
     [๘๐๙]   ตีสุ   ภูมีสุ  วิปาเก  ปญฺญา  อุปาทินฺนุปาทานิยา  ปญฺญา
ตีสุ  ภูมีสุ  กุสเล  ตีสุ  ภูมีสุ  กิริยาพฺยากเต  ปญฺญา อนุปาทินฺนุปาทานิยา
ปญฺญา   จตูสุ   มคฺเคสุ   จตูสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  อนุปาทินฺนอนุปาทานิยา
ปญฺญา ฯ
     [๘๑๐]   วิตกฺกวิจารสมฺปยุตฺตา   ปญฺญา   สวิตกฺกสวิจารา  ปญฺญา
วิตกฺกวิปฺปยุตฺตา   วิจารสมฺปยุตฺตา   ปญฺญา   อวิตกฺกวิจารมตฺตา   ปญฺญา
วิตกฺกวิจารวิปฺปยุตฺตา ปญฺญา อวิตกฺกอวิจารา ปญฺญา ฯ
     [๘๑๑]   ปีติสมฺปยุตฺตา   ปญฺญา  ปีติสหคตา  ปญฺญา  สุขสมฺปยุตฺตา
ปญฺญา      สุขสหคตา      ปญฺญา      อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตา     ปญฺญา
อุเปกฺขาสหคตา ปญฺญา ฯ
     [๘๑๒]   ตีสุ   ภูมีสุ   กุสเล  ปญฺญา  อาจยคามินี  ปญฺญา  จตูสุ
มคฺเคสุ   ปญฺญา   อปจยคามินี   ปญฺญา   จตูสุ   ภูมีสุ   วิปาเก   ตีสุ
ภูมีสุ กิริยาพฺยากเต ปญฺญา เนวอาจยคามินีนอปจยคามินี ปญฺญา ฯ
     [๘๑๓]   จตูสุ   มคฺเคสุ   ตีสุ   ผเลสุ  ปญฺญา  เสกฺขา  ปญฺญา
อุปริฏฺฐิเม   อรหตฺตผเล   ปญฺญา   อเสกฺขา  ปญฺญา  ตีสุ  ภูมีสุ  กุสเล
ตีสุ  ภูมีสุ  วิปาเก  ตีสุ  ภูมีสุ กิริยาพฺยากเต ปญฺญา เนวเสกฺขานาเสกฺขา
ปญฺญา ฯ
     [๘๑๔]   กามาวจรกุสลาพฺยากเต    ปญฺญา    ปริตฺตา   ปญฺญา
รูปาวจรารูปาวจรกุสลาพฺยากเต      ปญฺญา      มหคฺคตา      ปญฺญา
จตูสุ มคฺเคสุ จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา อปฺปมาณา ปญฺญา ฯ
     [๘๑๕]   ตตฺถ   กตมา   ปริตฺตารมฺมณา  ปญฺญา  ปริตฺเต  ธมฺเม
อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ   ปริตฺตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ  กตมา
มหคฺคตารมฺมณา   ปญฺญา   มหคฺคเต   ธมฺเม   อารพฺภ   ยา  อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ
วุจฺจติ   มหคฺคตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ  กตมา  อปฺปมาณารมฺมณา
ปญฺญา    อปฺปมาเณ    ธมฺเม    อารพฺภ    ยา    อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ
อปฺปมาณารมฺมณา ปญฺญา ฯ
     [๘๑๖]   ตตฺถ   กตมา  มคฺคารมฺมณา  ปญฺญา  อริยมคฺคํ  อารพฺภ
ยา    อุปฺปชฺชติ    ปญฺญา    ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ   มคฺคารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   จตูสุ  มคฺเคสุ
ปญฺญา   มคฺคเหตุกา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา  มคฺคาธิปตินี  ปญฺญา
อริยมคฺคํ   อธิปตึ   กริตฺวา   ยา   อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ
อโมโห ธมฺมวิจโย สมฺมาทิฏฺฐิ อยํ วุจฺจติ มคฺคาธิปตินี ปญฺญา ฯ
     [๘๑๗]   จตูสุ   ภูมีสุ   วิปาเก   ปญฺญา  สิยา  อุปฺปนฺนา  สิยา
อุปฺปาทินี    น   วตฺตพฺพา   อนุปฺปนฺนาติ   จตูสุ   ภูมีสุ   กุสเล   ตีสุ
ภูมีสุ   กิริยาพฺยากเต   ปญฺญา   สิยา   อุปฺปนฺนา  สิยา  อนุปฺปนฺนา  น
วตฺตพฺพา อุปฺปาทินีติ ฯ
     [๘๑๘]   สพฺพาว   ปญฺญา   สิยา  อตีตา  สิยา  อนาคตา  สิยา
ปจฺจุปฺปนฺนา ฯ
     [๘๑๙]   ตตฺถ   กตมา   อตีตารมฺมณา   ปญฺญา   อตีเต  ธมฺเม
อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ   อตีตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา
อนาคตารมฺมณา   ปญฺญา   อนาคเต   ธมฺเม   อารพฺภ   ยา  อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ
วุจฺจติ   อนาคตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ  ตตฺถ  กตมา  ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา
ปญฺญา    ปจฺจุปฺปนฺเน    ธมฺเม    อารพฺภ    ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ
ปจฺจุปฺปนฺนารมฺมณา ปญฺญา ฯ
     [๘๒๐]   สพฺพาว   ปญฺญา  สิยา  อชฺฌตฺตา  สิยา  พหิทฺธา  สิยา
อชฺฌตฺตพหิทฺธา ฯ
     [๘๒๑]   ตตฺถ    กตมา   อชฺฌตฺตารมฺมณา   ปญฺญา   อชฺฌตฺเต
ธมฺเม   อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห
ธมฺมวิจโย    สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ   อชฺฌตฺตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ
ตตฺถ   กตมา   พหิทฺธารมฺมณา   ปญฺญา   พหิทฺธา  ธมฺเม  อารพฺภ  ยา
อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ
อยํ   วุจฺจติ   พหิทฺธารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา   อชฺฌตฺต-
พหิทฺธารมฺมณา    ปญฺญา    อชฺฌตฺตพหิทฺธา    ธมฺเม    อารพฺภ   ยา
อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ
อยํ วุจฺจติ อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณา ปญฺญา ฯ
                               เอวํ ติวิเธน ญาณวตฺถุ ฯ
     [๘๒๒]   ตตฺถ   กตมํ   กมฺมสฺสกตํ   ญาณํ   อตฺถิ   ทินฺนํ  อตฺถิ
ยิฏฺฐํ   อตฺถิ   หุตํ   อตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลวิปาโก  อตฺถิ
อยํ   โลโก   อตฺถิ   ปโร   โลโก   อตฺถิ  มาตา  อตฺถิ  ปิตา  อตฺถิ
สตฺตา    โอปปาติกา    อตฺถิ    โลเก    สมณพฺราหฺมณา   สมฺมคฺคตา
สมฺมาปฏิปนฺนา    เย   อิมญฺจ   โลกํ   ปรญฺจ   โลกํ   สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทนฺตีติ   ยา   เอวรูปา   ปญฺญา   ปชานนา   ฯเปฯ
อโมโห    ธมฺมวิจโย    สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ   วุจฺจติ   กมฺมสฺสกตํ   ญาณํ
ฐเปตฺวา    สจฺจานุโลมิกํ   ญาณํ   สพฺพาปิ   สาสวา   กุสลา   ปญฺญา
กมฺมสฺสกตํ    ญาณํ    ฯ    ตตฺถ   กตมํ   สจฺจานุโลมิกํ   ญาณํ   รูปํ
อนิจฺจนฺติ  วา  เวทนา  อนิจฺจาติ  วา  สญฺญา  อนิจฺจาติ  วา  สงฺขารา
อนิจฺจาติ   วา   วิญฺญาณํ   อนิจฺจนฺติ   วา   ยา   เอวรูปี  อนุโลมิกา
ขนฺติ    ทิฏฺฐิ   รุจิ   มุติ   เปกฺขา   ธมฺมนิชฺฌานกฺขนฺติ   อิทํ   วุจฺจติ
สจฺจานุโลมิกํ    ญาณํ    ฯ    จตูสุ   มคฺเคสุ   ปญฺญา   มคฺคสมงฺคิสฺส
ญาณํ ฯ จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา ผลสมงฺคิสฺส ญาณํ ฯ
     [๘๒๓]   มคฺคสมงฺคิสฺส   ญาณํ  ทุกฺเขเปตํ  ญาณํ  ทุกฺขสมุทเยเปตํ
ญาณํ    ทุกฺขนิโรเธเปตํ    ญาณํ    ทุกฺขนิโรธคามินิยา    ปฏิปทายเปตํ
ญาณํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   ทุกฺเข  ญาณํ  ทุกฺขํ  อารพฺภ  ยา  อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ
วุจฺจติ   ทุกฺเข   ญาณํ   ฯ   ทุกฺขสมุทยํ   อารพฺภ   ฯเปฯ  ทุกฺขนิโรธํ
อารพฺภ   ฯเปฯ   ทุกฺขนิโรธคามินึ   ปฏิปทํ   อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ
วุจฺจติ ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย ญาณํ ฯ
     [๘๒๔]   กามาวจรกุสลาพฺยากเต     ปญฺญา     กามาวจรา
ปญฺญา     รูปาวจรกุสลาพฺยากเต     ปญฺญา     รูปาวจรา     ปญฺญา
อรูปาวจรกุสลาพฺยากเต        ปญฺญา       อรูปาวจรา       ปญฺญา
จตูสุ มคฺเคสุ จตูสุ ผเลสุ ปญฺญา อปริยาปนฺนา ปญฺญา ฯ
     [๘๒๕]   ตตฺถ  กตมํ  ธมฺเม  ญาณํ  จตูสุ  มคฺเคสุ  จตูสุ  ผเลสุ
ปญฺญา   ธมฺเม   ญาณํ   ฯ   โส   อิมินา   ธมฺเมน  ญาเตน  ทิฏฺเฐน
ปตฺเตน   วิทิเตน   ปริโยคาฬฺเหน   อตีตานาคเต   นยํ  เนติ  เย  หิ
เกจิ   อตีตมทฺธานํ   สมณา   วา   พฺราหฺมณา   วา   ทุกฺขํ  อพฺภญฺญึสุ
ทุกฺขสมุทยํ     อพฺภญฺญึสุ     ทุกฺขนิโรธํ    อพฺภญฺญึสุ    ทุกฺขนิโรธคามินึ
ปฏิปทํ    อพฺภญฺญึสุ    อิมญฺเญว    เต    ทุกฺขํ   อพฺภญฺญึสุ   อิมญฺเญว
เต    ทุกฺขสมุทยํ   อพฺภญฺญึสุ   อิมญฺเญว   เต   ทุกฺขนิโรธํ   อพฺภญฺญึสุ
อิมญฺเญว   เต   ทุกฺขนิโรธคามินึ   ปฏิปทํ   อพฺภญฺญึสุ   เย   หิ  เกจิ
อนาคตมทฺธานํ   สมณา   วา   พฺราหฺมณา   วา   ทุกฺขํ   อภิชานิสฺสนฺติ
ทุกฺขสมุทยํ        อภิชานิสฺสนฺติ        ทุกฺขนิโรธํ       อภิชานิสฺสนฺติ
ทุกฺขนิโรธคามินึ    ปฏิปทํ    อภิชานิสฺสนฺติ    อิมญฺเญว    เต    ทุกฺขํ
อภิชานิสฺสนฺติ      อิมญฺเญว      เต     ทุกฺขสมุทยํ     อภิชานิสฺสนฺติ
อิมญฺเญว     เต     ทุกฺขนิโรธํ     อภิชานิสฺสนฺติ    อิมญฺเญว    เต
ทุกฺขนิโรธคามินึ     ปฏิปทํ    อภิชานิสฺสนฺตีติ    ยา    ตตฺถ    ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ   วุจฺจติ
อนฺวเย ญาณํ ฯ
     {๘๒๕.๑}   ตตฺถ กตมํ ปริจฺเจ ญาณํ อิธ ภิกฺขุ ปรสตฺตานํ ปรปุคฺคลานํ
เจตสา  เจโต  ปริจฺจ  ปชานาติ สราคํ วา จิตฺตํ สราคํ จิตฺตนฺติ ปชานาติ
วีตราคํ  วา  จิตฺตํ  วีตราคํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  สโทสํ  วา จิตฺตํ สโทสํ
จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  วีตโทสํ  วา  จิตฺตํ  วีตโทสํ  จิตฺตนฺติ ปชานาติ สโมหํ
วา  จิตฺตํ  สโมหํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  วีตโมหํ  วา จิตฺตํ วีตโมหํ จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   สงฺขิตฺตํ   วา   จิตฺตํ   สงฺขิตฺตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  วิกฺขิตฺตํ
วา   จิตฺตํ   วิกฺขิตฺตํ   จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  มหคฺคตํ  วา  จิตฺตํ  มหคฺคตํ
จิตฺตนฺติ    ปชานาติ    อมหคฺคตํ    วา    จิตฺตํ   อมหคฺคตํ   จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   สอุตฺตรํ   วา   จิตฺตํ   สอุตฺตรํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  อนุตฺตรํ
วา   จิตฺตํ   อนุตฺตรํ   จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  สมาหิตํ  วา  จิตฺตํ  สมาหิตํ
จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   อสมาหิตํ  วา  จิตฺตํ  อสมาหิตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ
วิมุตฺตํ   วา   จิตฺตํ   วิมุตฺตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ  อวิมุตฺตํ  วา  จิตฺตํ
อวิมุตฺตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาตีติ   ยา   ตตฺถ   ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ
อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ   วุจฺจติ   ปริจฺเจ   ญาณํ   ฯ
ฐเปตฺวา   ธมฺเม   ญาณํ   อนฺวเย   ญาณํ   ปริจฺเจ   ญาณํ  อวเสสา
ปญฺญา สมฺมติญาณํ ฯ
     [๘๒๖]   ตตฺถ  กตมา ปญฺญา อาจยาย โน อปจยาย กามาวจรกุสเล
ปญฺญา   อาจยาย   โน  อปจยาย  ฯ  จตูสุ  มคฺเคสุ  ปญฺญา  อปจยาย
โน    อาจยาย    ฯ    รูปาวจรารูปาวจรกุสเล    ปญฺญา   อาจยาย
เจว อปจยาย จ ฯ อวเสสา ปญฺญา เนว อาจยาย โน อปจยาย ฯ
     [๘๒๗]   ตตฺถ   กตมา  ปญฺญา  นิพฺพิทาย  โน  ปฏิเวธาย  ยาย
ปญฺญาย   กาเมสุ   วีตราโค   โหติ   น  จ  อภิญฺญาโย  ปฏิวิชฺฌติ  น
จ   สจฺจานิ   อยํ   วุจฺจติ   ปญฺญา   นิพฺพิทาย   โน   ปฏิเวธาย  ฯ
เสฺวว   ปญฺญาย   กาเมสุ   วีตราโค   สมาโน   อภิญฺญาโย  ปฏิวิชฺฌติ
น   จ   สจฺจานิ   อยํ   วุจฺจติ  ปญฺญา  ปฏิเวธาย  โน  นิพฺพิทาย  ฯ
จตูสุ   มคฺเคสุ   ปญฺญา   นิพฺพิทาย  เจว  ปฏิเวธาย  จ  ฯ  อวเสสา
ปญฺญา เนว นิพฺพิทาย โน ปฏิเวธาย ฯ
     [๘๒๘]   ตตฺถ   กตมา   หานภาคินี   ปญฺญา   ปฐมสฺส  ฌานสฺส
ลาภึ   กามสหคตา   สญฺญามนสิการา   สมุทาจรนฺติ   หานภาคินี  ปญฺญา
ตทนุธมฺมตา    สติ    สนฺติฏฺฐติ    ฐิติภาคินี    ปญฺญา   อวิตกฺกสหคตา
สญฺญามนสิการา    สมุทาจรนฺติ    วิเสสภาคินี   ปญฺญา   นิพฺพิทาสหคตา
สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสญฺหิตา นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     {๘๒๘.๑}   ทุติยสฺส  ฌานสฺส  ลาภึ  วิตกฺกสหคตา  สญฺญามนสิการา
สมุทาจรนฺติ   หานภาคินี   ปญฺญา  ตทนุธมฺมตา  สติ  สนฺติฏฺฐติ  ฐิติภาคินี
ปญฺญา    อุเปกฺขาสหคตา   สญฺญามนสิการา   สมุทาจรนฺติ   วิเสสภาคินี
ปญฺญา   นิพฺพิทาสหคตา   สญฺญามนสิการา   สมุทาจรนฺติ   วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     {๘๒๘.๒}   ตติยสฺส   ฌานสฺส  ลาภึ  ปีติสหคตา  สญฺญามนสิการา
สมุทาจรนฺติ   หานภาคินี   ปญฺญา  ตทนุธมฺมตา  สติ  สนฺติฏฺฐติ  ฐิติภาคินี
ปญฺญา   อทุกฺขมสุขสหคตา   สญฺญามนสิการา   สมุทาจรนฺติ   วิเสสภาคินี
ปญฺญา   นิพฺพิทาสหคตา   สญฺญามนสิการา   สมุทาจรนฺติ   วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     {๘๒๘.๓}   จตุตฺถสฺส    ฌานสฺส   ลาภึ   สุขสหคตา   สญฺญา-
มนสิการา     สมุทาจรนฺติ     หานภาคินี     ปญฺญา     ตทนุธมฺมตา
สติ     สนฺติฏฺฐติ     ฐิติภาคินี     ปญฺญา    อากาสานญฺจายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ     วิเสสภาคินี    ปญฺญา    นิพฺพิทา-
สหคตา       สญฺญามนสิการา       สมุทาจรนฺติ      วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา
     {๘๒๘.๔}   ฯ    อากาสานญฺจายตนสฺส    ลาภึ    รูปสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ    หานภาคินี    ปญฺญา    ตทนุธมฺมตา
สติ      สนฺติฏฺฐติ     ฐิติภาคินี     ปญฺญา     วิญฺญานญฺจายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ     วิเสสภาคินี    ปญฺญา    นิพฺพิทา-
สหคตา       สญฺญามนสิการา       สมุทาจรนฺติ      วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     {๘๒๘.๕}   วิญฺญาณญฺจายตนสฺส   ลาภึ   อากาสานญฺจายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ    หานภาคินี    ปญฺญา    ตทนุธมฺมตา
สติ      สนฺติฏฺฐติ     ฐิติภาคินี     ปญฺญา     อากิญฺจญฺญายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ     วิเสสภาคินี    ปญฺญา    นิพฺพิทา-
สหคตา       สญฺญามนสิการา       สมุทาจรนฺติ      วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     {๘๒๘.๖}   อากิญฺจญฺญายตนสฺส    ลาภึ   วิญฺญาณญฺจายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ    หานภาคินี    ปญฺญา    ตทนุธมฺมตา
สติ    สนฺติฏฺฐติ    ฐิติภาคินี    ปญฺญา    เนวสญฺญานาสญฺญายตนสหคตา
สญฺญามนสิการา     สมุทาจรนฺติ     วิเสสภาคินี    ปญฺญา    นิพฺพิทา-
สหคตา       สญฺญามนสิการา       สมุทาจรนฺติ      วิราคูปสญฺหิตา
นิพฺเพธภาคินี ปญฺญา ฯ
     [๘๒๙]   ตตฺถ   กตมา   จตสฺโส   ปฏิสมฺภิทา   อตฺถปฏิสมฺภิทา
ธมฺมปฏิสมฺภิทา      นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา      ปฏิภาณปฏิสมฺภิทา      อตฺเถ
ญาณํ     อตฺถปฏิสมฺภิทา     ธมฺเม    ญาณํ    ธมฺมปฏิสมฺภิทา    ตตฺร
ธมฺมนิรุตฺตาภิลาเป     ญาณํ     นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา     ญาเณสุ     ญาณํ
ปฏิภาณปฏิสมฺภิทา ฯ อิมา จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา ฯ
     [๘๓๐]   ตตฺถ   กตมา   จตสฺโส   ปฏิปทา   ทุกฺขา   ปฏิปทา
ทนฺธาภิญฺญา     ปญฺญา     ทุกฺขา    ปฏิปทา    ขิปฺปาภิญฺญา    ปญฺญา
สุขา    ปฏิปทา   ทนฺธาภิญฺญา   ปญฺญา   สุขา   ปฏิปทา   ขิปฺปาภิญฺญา
ปญฺญา    ฯ   ตตฺถ   กตมา   ทุกฺขา   ปฏิปทา   ทนฺธาภิญฺญา   ปญฺญา
กิจฺเฉน   กสิเรน   สมาธึ  อุปฺปาเทนฺตสฺส  ทนฺธํ  ตณฺฐานํ  อภิชานนฺตสฺส
ยา    อุปฺปชฺชติ    ปญฺญา    ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ อยํ วุจฺจติ ทุกฺขา ปฏิปทา ทนฺธาภิญฺญา ปญฺญา ฯ
     {๘๓๐.๑}   ตตฺถ  กตมา  ทุกฺขา ปฏิปทา ขิปฺปาภิญฺญา ปญฺญา กิจฺเฉน
กสิเรน   สมาธึ   อุปฺปาเทนฺตสฺส   ขิปฺปํ   ตณฺฐานํ   อภิชานนฺตสฺส  ยา
อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ
อยํ   วุจฺจติ   ทุกฺขา   ปฏิปทา   ขิปฺปาภิญฺญา  ปญฺญา  ฯ  ตตฺถ  กตมา
สุขา    ปฏิปทา   ทนฺธาภิญฺญา   ปญฺญา   อกิจฺเฉน   อกสิเรน   สมาธึ
อุปฺปาเทนฺตสฺส   ทนฺธํ   ตณฺฐานํ   อภิชานนฺตสฺส   ยา  อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ
สุขา   ปฏิปทา   ทนฺธาภิญฺญา   ปญฺญา  ฯ  ตตฺถ  กตมา  สุขา  ปฏิปทา
ขิปฺปาภิญฺญา    ปญฺญา    อกิจฺเฉน   อกสิเรน   สมาธึ   อุปฺปาเทนฺตสฺส
ขิปฺปํ    ตณฺฐานํ    อภิชานนฺตสฺส   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา
ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ  วุจฺจติ  สุขา  ปฏิปทา
ขิปฺปาภิญฺญา ปญฺญา ฯ อิมา จตสฺโส ปฏิปทา ฯ
     [๘๓๑]   ตตฺถ    กตมานิ    จตฺตาริ    อารมฺมณานิ   ปริตฺตา
ปริตฺตารมฺมณา     ปญฺญา     ปริตฺตา     อปฺปมาณารมฺมณา     ปญฺญา
อปฺปมาณา    ปริตฺตารมฺมณา    ปญฺญา    อปฺปมาณา   อปฺปมาณารมฺมณา
ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา   ปริตฺตา  ปริตฺตารมฺมณา  ปญฺญา  สมาธิสฺส
น   นิกามลาภิสฺส   อารมฺมณํ   โถกํ   ผรนฺตสฺส  ยา  อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา
ปชานนา   ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย  สมฺมาทิฏฺฐิ  อยํ  วุจฺจติ  ปริตฺตา
ปริตฺตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา  ปริตฺตา  อปฺปมาณารมฺมณา
ปญฺญา    สมาธิสฺส    น   นิกามลาภิสฺส   อารมฺมณํ   วิปุลํ   ผรนฺตสฺส
ยา    อุปฺปชฺชติ    ปญฺญา    ปชานนา   ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ    อยํ    วุจฺจติ   ปริตฺตา   อปฺปมาณารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ
ตตฺถ     กตมา    อปฺปมาณา    ปริตฺตารมฺมณา    ปญฺญา    สมาธิสฺส
นิกามลาภิสฺส    อารมฺมณํ   โถกํ   ผรนฺตสฺส   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา
ปชานนา    ฯเปฯ    อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ
อปฺปมาณา    ปริตฺตารมฺมณา   ปญฺญา   ฯ   ตตฺถ   กตมา   อปฺปมาณา
อปฺปมาณารมฺมณา     ปญฺญา     สมาธิสฺส    นิกามลาภิสฺส    อารมฺมณํ
วิปุลํ   ผรนฺตสฺส   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห
ธมฺมวิจโย    สมฺมาทิฏฺฐิ   อยํ   วุจฺจติ   อปฺปมาณา   อปฺปมาณารมฺมณา
ปญฺญา ฯ อิมานิ จตฺตาริ อารมฺมณานิ ฯ
     [๘๓๒]   มคฺคสมงฺคิสฺส ญาณํ ชรามรเณเปตํ ญาณํ ชรามรณสมุทเยเปตํ
ญาณํ       ชรามรณนิโรเธเปตํ      ญาณํ      ชรามรณนิโรธคามินิยา
ปฏิปทายเปตํ   ญาณํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   ชรามรเณ   ญาณํ  ชรามรณํ
อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ  ปญฺญา  ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห  ธมฺมวิจโย
สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ   วุจฺจติ  ชรามรเณ  ญาณํ  ฯ  ชรามรณสมุทยํ  อารพฺภ
ฯเปฯ     ชรามรณนิโรธํ     อารพฺภ    ฯเปฯ    ชรามรณนิโรธคามินึ
ปฏิปทํ   อารพฺภ   ยา   อุปฺปชฺชติ   ปญฺญา   ปชานนา  ฯเปฯ  อโมโห
ธมฺมวิจโย     สมฺมาทิฏฺฐิ     อิทํ     วุจฺจติ    ชรามรณนิโรธคามินิยา
ปฏิปทาย   ญาณํ   ฯ   มคฺคสมงฺคิสฺส   ญาณํ  ชาติยาเปตํ  ญาณํ  ฯเปฯ
ภเวเปตํ   ญาณํ   ฯเปฯ   อุปาทาเนเปตํ   ญาณํ   ฯเปฯ  ตณฺหายเปตํ
ญาณํ   ฯเปฯ   เวทนายเปตํ   ญาณํ   ฯเปฯ  ผสฺเสเปตํ  ญาณํ  ฯเปฯ
สฬายตเนเปตํ   ญาณํ  ฯเปฯ  นามรูเปเปตํ  ญาณํ  ฯเปฯ  วิญฺญาเณเปตํ
ญาณํ    ฯเปฯ    สงฺขาเรสุเปตํ    ญาณํ    สงฺขารสมุทเยเปตํ   ญาณํ
สงฺขารนิโรเธเปตํ     ญาณํ     สงฺขารนิโรธคามินิยา     ปฏิปทายเปตํ
ญาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขาเรสุ  ญาณํ  สงฺขาเร  อารพฺภ ยา อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ
วุจฺจติ  สงฺขาเรสุ  ญาณํ  ฯ  สงฺขารสมุทยํ  อารพฺภ  ฯเปฯ สงฺขารนิโรธํ
อารพฺภ   ฯเปฯ   สงฺขารนิโรธคามินึ   ปฏิปทํ   อารพฺภ  ยา  อุปฺปชฺชติ
ปญฺญา    ปชานนา    ฯเปฯ   อโมโห   ธมฺมวิจโย   สมฺมาทิฏฺฐิ   อิทํ
วุจฺจติ สงฺขารนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย ญาณํ ฯ
                            เอวํ จตุพฺพิเธน ญาณวตฺถุ ฯ
     [๘๓๓]   ตตฺถ   กตโม   ปญฺจงฺคิโก   สมฺมาสมาธิ   ปีติผรณตา
สุขผรณตา    เจโตผรณตา    อาโลกผรณตา    ปจฺจเวกฺขณานิมิตฺตํ   ฯ
ทฺวีสุ   ฌาเนสุ   ปญฺญา   ปีติผรณตา   ตีสุ  ฌาเนสุ  ปญฺญา  สุขผรณตา
ปรจิตฺเต    ญาณํ    เจโตผรณตา   ทิพฺพจกฺขุ   อาโลกผรณตา   ตมฺหา
ตมฺหา   สมาธิมฺหา   วุฏฺฐิตสฺส  ปจฺจเวกฺขณาญาณํ  ปจฺจเวกฺขณานิมิตฺตํ  ฯ
อยํ วุจฺจติ ปญฺจงฺคิโก สมฺมาสมาธิ ฯ
     [๘๓๔]   ตตฺถ   กตโม   ปญฺจญาณิโก   สมฺมาสมาธิ  อยํ  สมาธิ
ปจฺจุปฺปนฺนสุโข   เจว   อายตึ   จ   สุขวิปาโกติ   ปจฺจตฺตญฺเญว  ญาณํ
อุปฺปชฺชติ    อยํ    สมาธิ   อริโย   นิรามิโสติ   ปจฺจตฺตญฺเญว   ญาณํ
อุปฺปชฺชติ    อยํ    สมาธิ    อกาปุริสเสวิโตติ    ปจฺจตฺตญฺเญว   ญาณํ
อุปฺปชฺชติ     อยํ     สมาธิ     สนฺโต    ปณีโต    ปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺโธ
เอโกทิภาวาธิคโต   น  จ  สสงฺขารนิคยฺหวาริตวโตติ  ๑-  ปจฺจตฺตญฺเญว
ญาณํ  อุปฺปชฺชติ  โส  โข  ปนาหํ  อิมํ  สมาธึ  สโตว สมาปชฺชามึ สโตว
วุฏฺฐหามีติ    ปจฺจตฺตญฺเญว    ญาณํ    อุปฺปชฺชติ    อยํ    ปญฺจญาณิโก
สมฺมาสมาธิ ฯ
                             เอวํ ปญฺจวิเธน ญาณวตฺถุ ฯ



             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้าที่ ๔๓๐-๔๕๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=35&item=801&items=34&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=35&item=801&items=34&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=35&item=801&items=34&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=35&item=801&items=34&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=801              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=10166              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=10166              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :