บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙

๒ สรภงฺคชาตกํ [๒๔๔๖] อลงฺกตา กุณฺฑลิโน สุวตฺถา เวฬุริยมุตฺตาถรุขคฺคพนฺธา รเถสภา ติฏฺฐถ เก นุ ตุเมฺห กถํ โว ชานนฺติ มนุสฺสโลเก ฯ [๒๔๔๗] อหมฏฺฐโก ภีมรโถ ปนายํ กาลิงฺคราชา ปน อุคฺคโตยํ สุสญฺญตานํ อิสีนํ ^๓- ทสฺสนาย อิธาคตา ปุจฺฉิตาเยมฺห ปเญฺห ฯ [๒๔๔๘] เวหายสํ ติฏฺฐสิ ^๔- อนฺตลิกฺเข ปถทฺธุโน ปณฺณรเสว จนฺโท ปุจฺฉามิ ตํ ยกฺข มหานุภาวํ กถนฺตํ ชานนฺติ มนุสฺสโลเก ฯ [๒๔๔๙] ยมาหุ เทเวสุ สุชมฺปตีติ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สอินฺทา ฯ ^๒ ยุ. ปมาโท ฯ ^๓ ยุ. สุสญฺญตานิสินํ ฯ ^๔ ยุ. ติฏฺฐติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๓๖.

มฆวาติ ตํ อาหุ มนุสฺสโลเก ส เทวราชา อิทมชฺช ปตฺโต สุสญฺญตานํ อิสีนํ ทสฺสนาย ฯ [๒๔๕๐] ทูเร สุตา โน อิสโย สมาคตา มหิทฺธิกา อิทฺธิคุณูปปนฺนา วนฺทามิ เต อยิเร ปสนฺนจิตฺโต เย ชีวโลเกตฺถ มนุสฺสเสฏฺฐา ฯ [๒๔๕๑] คนฺโธ อิสีนํ จิรทกฺขิตานํ ^๑- กายา จุโต คจฺฉติ มาลุเตน อิโต ปฏิกฺกมฺม สหสฺสเนตฺต คนฺโธ อิสีนํ อสุจิ เทวราช ฯ [๒๔๕๒] คนฺโธ อิสีนํ จิรทกฺขิตานํ ^๒- กายา จุโต คจฺฉตุ มาลุเตน วิจิตฺรปุปฺผํ สุรภึว มาลํ คนฺธญฺจ เอตํ ปฏิกงฺขาม ภนฺเต นเหตฺถ เทวา ปฏิกฺกูลสญฺญิโน ฯ [๒๔๕๓] ปุรินฺทโท ภูตปตี ยสสฺสี เทวานมินฺโท ^[๓]- มฆวา สุชมฺปติ ส เทวราชา อสุร (คณ) ปฺปมทฺทโน โอกาสมากงฺขติ ปญฺห ปุจฺฉิตุํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑-๒ ม. จิรทิกฺขิตานํ ฯ ^๓ ม. สกฺโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๓๗.

โก เนวิเมสํ อิธ ปณฺฑิตานํ ปเญฺห ปุฏฺโฐ นิปุเณ พฺยากริสฺสติ ติณฺณญฺจ รญฺญํ มนุชาธิปานํ เทวานมินฺทสฺส จ วาสวสฺส ฯ [๒๔๕๔] อยํ อิสิ สรภงฺโค ตปสฺสี ยโต ชาโต วิรโต เมถุนสฺมา อาเจรปุตฺโต ^๑- สุวินีตรูโป โส เตสํ ปญฺหานิ วิยากริสฺสติ ฯ [๒๔๕๕] โกณฺฑญฺญ ปญฺหานิ วิยากโรหิ ยาจนฺติ ตํ อิสโย สาธุรูปา โกณฺฑญฺญ เอโส มนุเชสุ ธมฺโม ยํ วุฑฺฒมาคจฺฉติ เอส ภาโร ฯ [๒๔๕๖] กตาวกาสา ปุจฺฉนฺตุ โภนฺโต ยงฺกิญฺจิ ปญฺหํ มนสาภิปตฺถิตํ อหํ หิ ตํ ตํ โว วิยากริสฺสํ ญตฺวา สยํ โลกมิมํ ปรญฺจ ฯ [๒๔๕๗] ตโต จ มฆวา สกฺโก อตฺถทสฺสี ปุรินฺทโท อปุจฺฉิ ปฐมํ ปญฺหํ ยญฺจาสิ อภิปตฺถิตํ ฯ กึสู วธิตฺวา น กทาจิ โสจติ กิสฺสปฺปหานํ อิสโย วณฺณยนฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. อาจริยปุตฺโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๓๘.

กสฺสีธ วุตฺตํ ผรุสํ ขเมถ อกฺขาหิ เม โกณฺฑญฺญ เอตมตฺถํ [๒๔๕๘] โกธํ วธิตฺวา น กทาจิ โสจติ มกฺขปฺปหานํ อิสโย วณฺณยนฺติ สพฺเพสํ วุตฺตํ ผรุสํ ขเมถ เอตํ ขนฺตึ อุตฺตมมาหุ สนฺโต ฯ [๒๔๕๙] สกฺกา อุภินฺนํ วจนํ ติติกฺขิตุํ สทิสสฺส วา เสฏฺฐตรสฺส ^๑- วาปิ กถํ นุ หีนสฺส วโจ ขเมถ อกฺขาหิ เม โกณฺฑญฺญ เอตมตฺถํ ฯ [๒๔๖๐] ภยา หิ เสฏฺฐสฺส วโจ ขเมถ สารมฺภเหตุ ปน สาทิสสฺส โย จีธ หีนสฺส วโจ ขเมถ เอตํ ขนฺตึ อุตฺตมมาหุ สนฺโต ฯ [๒๔๖๑] กถํ วิชญฺญา จตุมฏฺฐรูปํ ^๒- เสฏฺฐํ สริกฺขํ อถวาปิ หีนํ วิรูปรูเปน จรนฺติ สนฺโต ตสฺมา หิ สพฺเพส วโจ ขเมถ ฯ [๒๔๖๒] น เหตมตฺถํ มหตีปิ เสนา สราชิกา ยุชฺฌมานา ลเภถ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. เสฏฺฐนรสฺส ฯ ^๒ ม. จตุปตฺถรูปํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๓๙.

ยํ ขนฺติมา สปฺปุริโส ลเภถ ขนฺติพลสฺสูปสมนฺติ เวรา ฯ [๒๔๖๓] สุภาสิตนฺเต อนุโมทิยาน อญฺญนฺตํ ปุจฺฉามิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ ยถา อหู ^๑- ทณฺฑกี นาลิกีโร ^๒- อถชฺชุโน กลาพุ จาปิ ราชา เตสํ คตึ พฺรูหิ สุปาปกมฺมินํ กตฺถูปปนฺนา อิสีนํ วิเหฐกา ฯ [๒๔๖๔] กีสํ หิ วจฺฉํ อวกฺรีย ทณฺฑกี อุจฺฉินฺนมูโล สชโน สรฏฺโฐ กุกฺกูลนาเม นิรยมฺหิ ปจฺจติ ตสฺส ผุลฺลิงฺคา นิปตนฺติ ^๓- กาเย ฯ โย สญฺญเต ปพฺพชิเต อเหฐยิ ^๔- ธมฺมํ ภณนฺเต สมเณ อทูสเก ตํ นาลิกีรํ สุนขา ปรตฺถ สงฺคมฺม ขาทนฺติ วิผนฺทมานํ ฯ อถชฺชุโน นิรเย สตฺติสูเล อวํสิโร ปติโต อุทฺธปาโท ^๕- องฺคีรสํ โคตมํ เหฐยิตฺวา ขนฺตึ ตปสฺสึ จิรพฺรหฺมจารึ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อหุํ ฯ ^๒ ม. นาฬิเกโร ฯ ^๓ ม. ผุลิงฺคานิ ปตนฺติ ฯ ^๔ ยุ. อวญฺจสิ ฯ @^๕ ม. อุทฺธํปาโท ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔๐.

โย ขณฺฑโส ปพฺพชิตํ อเฉทยิ ขนฺตึ วทนฺตํ สมณํ อทูสกํ กลาพุวีจึ อุปปชฺช ปจฺจติ มหาปตาปํ ^๑- กฏุกํ ภยานกํ ฯ เอตานิ สุตฺวา นิรยานิ ปณฺฑิโต อญฺญานิ ปาปิฏฺฐตรานิ เจตฺถ ธมฺมญฺจเร สมณพฺราหฺมเณสุ เอวงฺกโร สคฺคมุเปติ ฐานํ ฯ [๒๔๖๕] สุภาสิตนฺเต อนุโมทิยาน อญฺญนฺตํ ปุจฺฉามิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ กถํวิธํ สีลวนฺตํ วทนฺติ กถํวิธํ ปญฺญวนฺตํ วทนฺติ กถํวิธํ สปฺปุริสํ วทนฺติ กถํวิธํ โน สิริ โน ชหาติ ฯ [๒๔๖๖] กาเยน วาจาย จ โยธ ^๒- สญฺญโต มนสา จ กิญฺจิ น กโรติ ปาปํ น อตฺตเหตุ อลิกํ ภณาติ ^๓- ตถาวิธํ สีลวนฺตํ วทนฺติ ฯ คมฺภีรปญฺหํ มนสาภิจินฺตยํ ^๔- นจฺจาหิตํ กมฺม กโรติ ลุทฺทํ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. มหาภิตายํ ฯ ^๒ ยุ. โย จ ฯ ^๓ ม. ภเณติ ฯ ^๔ สี. มนสา วิจินฺตยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔๑.

กาลาคตํ ^๑- อตฺถปทํ น ริญฺจติ ตถาวิธํ ปญฺญวนฺตํ วทนฺติ ฯ โย เว กตญฺญู กตเวทิ ธีโร กลฺยาณมิตฺโต ทฬฺหภตฺติ จ โหติ ทุกฺขิตสฺส สกฺกจฺจ กโรติ กิจฺจํ ตถาวิธํ สปฺปุริสํ วทนฺติ ฯ เอเตหิ สพฺเพหิ คุเณหุเปโต สทฺโธ มุทุ ^๒- สํวิภาคี วทญฺญู สงฺคาหกํ สขิลํ สณฺหวาจํ ตถาวิธํ โน สิริ โน ชหาติ ฯ [๒๔๖๗] สุภาสิตนฺเต อนุโมทิยาน อญฺญนฺตํ ปุจฺฉามิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ สีลํ สิริญฺจาปิ สตญฺจ ธมฺมํ ปญฺญญฺจ กํ เสฏฺฐตรํ วทนฺติ ฯ [๒๔๖๘] ปญฺญา หิ เสฏฺฐา กุสลา วทนฺติ นกฺขตฺตราชาริว ตารกานํ สีลํ สีรี จาปิ สตญฺจ ธมฺโม ^๓- อนฺวายิกา ปญฺญวโต ภวนฺติ ฯ [๒๔๖๙] สุภาสิตนฺเต อนุโมทิยาน อญฺญนฺตํ ปุจฺฉามิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. กาลาภตํ ฯ ^๒ ม. มุทู ฯ ^๓ ยุ. ธมฺมา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔๒.

กถงฺกโร กินฺติกโร กิมาจรํ กึ เสวมาโน ลภตีธ ปญฺญํ ปญฺญายทานิปฺปฏิปทํ ^๑- วเทหิ กถงฺกโร ปญฺญวา โหติ มจฺโจ ฯ [๒๔๗๐] เสเวถ พุทฺเธ ^๒- นิปุเณ พหุสฺสุเต อุคฺคาหโก จปฺปริปุจฺฉโก สิยา สุเณยฺย สกฺกจฺจ สุภาสิตานิ เอวงฺกโร ปญฺญวา โหติ มจฺโจ ฯ ส ปญฺญวา กามคุเณ อเวกฺขติ อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต จ เอวํวิปสฺสี ปชหาติ ฉนฺทํ ทุกฺเขสุ กาเมสุ มหพฺภเยสุ ฯ ส วีตราโค ส วิเนยฺย ^๓- โทสํ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวยฺย ^๔- อปฺปมาณํ สพฺเพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ อนินฺทิโต พฺรหฺมมุเปติ ฐานํ ฯ [๒๔๗๑] มหิทฺธิยํ ^๕- อาคมนํ อโหสิ ตวมฏฺฐก ^๖- ภีมรถสฺส จาปิ กาลิงฺคราชสฺส จ อุคฺคตสฺส @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปญฺญาย ทานิปฺปฏิปํ ฯ ^๒ ม. วุทฺเธ ฯ ^๓ ปวิเนยฺย ฯ ^๔ ม. เมตฺตํ จิตฺตํ @ภาวเย ฯ ^๕ ม. มหตฺถิยํ ฯ ^๖ ม. ตวมฏฺฐกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔๓.

สพฺเพส โว กามราโค ปหีโน ฯ [๒๔๗๒] เอวเมตํ ปรจิตฺตเวทิ สพฺเพส โน กามราโค ปหีโน กโรหิ โอกาสมนุคฺคหาย ยถา คตินฺเต อภิสมฺภเวม ฯ [๒๔๗๓] กโรมิ โอกาสมนุคฺคหาย ตถาหิ โว กามราโค ปหีโน ผราถ กายํ วิปุลาย ปีติยา ยถา คตึ เม อภิสมฺภเวถ ฯ [๒๔๗๔] สพฺพํ กริสฺสาม ตวานุสาสนึ ยํ ยํ ตุวํ วกฺขสิ ภูริปญฺญ ผราม กายํ วิปุลาย ปีติยา ยถา คตินฺเต อภิสมฺภเวม ฯ [๒๔๗๕] กตาย ^๑- วจฺฉสฺส กิสสฺส ปูชา คจฺฉนฺตุ โภนฺโต อิสโย สาธุรูปา ฌาเน รตา โหถ สทา สมาหิตา เอสา รตี ปพฺพชิตสฺส เสฏฺฐา ฯ [๒๔๗๖] สุตฺวาน คาถา ปรมตฺถสญฺหิตา สุภาสิตา อิสินา ปณฺฑิเตน เต เวทชาตา อนุโมทมานา @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยุ. กตายํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔๔.

ปกฺกามุ เทวา เทวปุรํ ยสสฺสิโน ฯ คาถา อิมา อตฺถวตี สุพฺยญฺชนา สุภาสิตา อิสินา ปณฺฑิเตน โยโกจิมา อฏฺฐิกตฺวา สุเณยฺย ลเภถ ปุพฺพาปริยํ วิเสสํ ลทฺธาน ปุพฺพาปริยํ วิเสสํ อทสฺสนํ มจฺจุราชสฺส คจฺเฉ ฯ [๒๔๗๗] ^*- สาลิสฺสโร สารีปุตฺโต เมณฺฑิสฺสโร จ กสฺสโป ปพฺพโต อนุรุทฺโธ จ กจฺจายโน จ เทวิโล ^๑- อนุสิสฺโส จ อานนฺโท กีสวจฺโฉ จ โกลิโต (นารโท อุทายี เถโร ^๒- ปริสา พุทฺธปริสา) สรภงฺโค โพธิสตฺโต ^๓- เอวํ ธาเรถ ชาตกนฺติ ^*- ฯ สรภงฺคชาตกํ ทุติยํ ฯ ---------

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๕๓๕-๕๔๔. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11037&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11037&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=27&item=2446&items=32 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=27&siri=522 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2446 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=7328 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=7328 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ https://84000.org/tipitaka/read/?index_27 https://84000.org/tipitaka/english/?index_27