พระไตรปิฏกเล่มที่ ๑๙ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค
หน้าที่ ๓๓-๓๔.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค [๑. มัคคสังยุต]
                                                                 ๔. ปฏิปัตติวรรค ๔. ปารังคมสูตร
๔. ปารังคมสูตร
ว่าด้วยธรรมที่ให้ถึงฝั่ง
	[๓๔] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
	“ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๘ ประการนี้ที่บุคคลเจริญ ทำให้มากแล้วย่อมเป็น
ไปเพื่อถึงฝั่งโน้น๑- จากฝั่งนี้๒-
	ธรรม ๘ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ ๘. สัมมาสมาธิ
	ธรรม ๘ ประการนี้ที่บุคคลเจริญ ทำให้มากแล้วย่อมเป็นไปเพื่อถึงฝั่งโน้น
จากฝั่งนี้”
	พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดาได้ตรัสเวยยากรณภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัสคาถา-
ประพันธ์ต่อไปอีกว่า
		“ในหมู่มนุษย์ เหล่าชนผู้ไปถึงฝั่งโน้นมีจำนวนน้อย
		ส่วนหมู่สัตว์นอกนี้เลาะไปตามฝั่งนี้ทั้งนั้น
		ส่วนชนเหล่าใดประพฤติตามธรรม
		ในธรรมที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้โดยชอบ๓-
		ชนเหล่านั้นจักข้ามพ้นวัฏฏะ๔-
		อันเป็นบ่วงมารที่ข้ามได้แสนยาก จักถึงฝั่งโน้น
@เชิงอรรถ :
@๑ ฝั่งโน้น ในที่นี้หมายถึงพระนิพพาน (สํ.ม.อ. ๓/๓๑-๔๐/๑๙๖, องฺ.ทสก.อ. ๓/๑๑๗-๑๑๘/๓๗๕)
@๒ ฝั่งนี้ ในที่นี้หมายถึงวัฏฏะ (สํ.ม.อ. ๓/๓๑-๔๐/๑๙๖)
@๓ ธรรมที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้โดยชอบ หมายถึงโลกุตตรธรรม ๙ ประการ คือ มรรค ๔ ผล ๔
@นิพพาน ๑ (องฺ.ทสก.อ. ๓/๑๑๗-๑๑๘/๓๗๕)
@๔ วัฏฏะ ในที่นี้หมายถึงวัฏฏะ ๓ คือ (๑) กิเลสวัฏฏะ วงจรกิเลส ประกอบด้วยอวิชชา ตัณหา อุปาทาน
@(๒) กัมมวัฏฏะ วงจรกรรม ประกอบด้วยสังขารและกรรมภพ (๓) วิปากวัฏฏะ วงจรวิบาก ประกอบ
@ด้วยวิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ซึ่งแสดงออกในรูปอุปปัตติภพ ชาติ ชรา มรณะ เป็นต้น
@(องฺ.ทสก.อ. ๓/๑๑๗-๑๑๘/๓๗๕)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๑๙ หน้า : ๓๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค [๑. มัคคสังยุต]
                                                                 ๔. ปฏิปัตติวรรค ๕. ปฐมสามัญญสูตร
		บัณฑิตละธรรมดำ๑- แล้วพึงเจริญธรรมขาว๒-
		ออกจากที่มีน้ำ มาสู่ที่ไม่มีน้ำ๓-
		ละกามทั้งหลายแล้วเป็นผู้หมดความกังวล
		พึงปรารถนาความยินดียิ่งในวิเวก๔- ที่ยินดีได้ยากยิ่ง
		บัณฑิตพึงชำระตนให้ผ่องแผ้ว
		จากเครื่องเศร้าหมองแห่งจิตทั้งหลาย
		บัณฑิตเหล่าใดอบรมจิตโดยชอบ
		ในองค์ธรรมเป็นเครื่องตรัสรู้ทั้งหลาย
		ไม่ถือมั่น ยินดีในนิพพานเป็นที่สละความถือมั่น
		บัณฑิตเหล่านั้นสิ้นอาสวะแล้ว
		มีความรุ่งเรือง ดับสนิทแล้วในโลก”๕-
ปารังคมสูตรที่ ๔ จบ
๕. ปฐมสามัญญสูตร
ว่าด้วยความเป็นสมณะ สูตรที่ ๑
	[๓๕] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
	“ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงสามัญญะ (ความเป็นสมณะ) และสามัญญผล (ผล
แห่งความเป็นสมณะ) แก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงฟัง
@เชิงอรรถ :
@๑ ธรรมดำ หมายถึงอกุศลธรรม ได้แก่ กายทุจริตเป็นต้น (สํ.ม.อ. ๓/๓๑-๔๐/๑๙๖, ขุ.ธ.อ. ๔/๕๑-๕๒)
@๒ ธรรมขาว หมายถึงกุศลธรรม ได้แก่ กายสุจริตเป็นต้น (สํ.ม.อ. ๓/๓๑-๔๐/๑๙๖, ขุ.ธ.อ. ๔/๕๑-๕๒)
@๓ ที่มีน้ำ ในที่นี้หมายถึงวัฏฏะ ที่ไม่มีน้ำ ในที่นี้หมายถึงวิวัฏฏะ คือนิพพาน (สํ.ม.อ. ๓/๓๑-๔๐/๑๙๖,
@องฺ.ทสก.อ. ๓/๑๑๗-๑๑๘/๓๗๕)
@๔ วิเวก หมายถึงวิเวก ๓ มีกายวิเวกเป็นต้น (สํ.ม.อ. ๓/๔/๑๘๕, องฺ.ทสก.อ. ๓/๑๑๗-๑๑๘/๓๗๕)
@๕ ดู องฺ.ทสก. (แปล) ๒๔/๑๑๗/๒๖๙-๒๗๐
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๑๙ หน้า : ๓๔}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๑๙ หน้าที่ ๓๓-๓๔.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=19&page=33&pages=2&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=19&A=899
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=19&A=899#p33
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 19 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_19
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu19
https://84000.org/tipitaka/english/?index_19