พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต
หน้าที่ ๗๗๖-๗๘๐.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๕. ปารายนวรรค]
                                                                 ปารายนานุคีติคาถา
	[๑๑๓๗] บุคคลเมื่อเจริญมรรคอันสูงสุด
	            จะพึงจากที่มิใช่ฝั่งไปถึงฝั่งได้
	            (เพราะ)มรรคนั้น(เป็นไป)เพื่อให้ถึงฝั่ง
	            เพราะฉะนั้น มรรคนั้นจึงชื่อว่า ปารายนะ
ปารายนานุคีติคาถา๑-
ว่าด้วยเพลงขับตามธรรมเป็นเหตุให้ถึงฝั่ง
	[๑๑๓๘] (ท่านพระปิงคิยะกล่าวแก่พราหมณ์พาวรีท่ามกลางชุมชนดังนี้)
	            อาตมภาพจักกล่าวบทขับที่เป็นเหตุให้ถึงฝั่ง
	            ตามที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้
	            พระผู้มีพระภาคทรงเป็นผู้ปราศจากมลทิน
	            พระปัญญาอันไพบูลย์ ปราศจากกาม
	            ทรงไร้กิเลสดังป่า ผู้เป็นนาคะ
	            ทรงเห็นอย่างใดก็ตรัสบอกอย่างนั้น
	            จะพึงตรัสคำเท็จเพราะเหตุแห่งอะไรเล่า
	[๑๑๓๙] อาตมภาพจักกล่าวถ้อยคำที่ประกอบด้วยคำสรรเสริญ
	            พระผู้มีพระภาคผู้ทรงละมลทินและโมหะได้แล้ว
	            ผู้ทรงละความถือตัวและความลบหลู่ได้ ณ บัดนี้
	[๑๑๔๐] ท่านพราหมณาจารย์ พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า
	            ทรงเป็นผู้กำจัดความมืด มีสมันตจักขุ
	            ทรงถึงที่สุดโลก ทรงล่วงภพได้ทั้งหมด
	            ไม่มีอาสวะ ทรงละทุกข์ทั้งปวงได้แล้ว
	            ทรงมีชื่อตามความจริง อาตมภาพได้เข้าเฝ้ามาแล้ว
@เชิงอรรถ :
@๑ ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๑๕๖-๑๗๔/๓๘-๔๒
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๗๗๖}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๕. ปารายนวรรค]
                                                                 ปารายนานุคีติคาถา
	[๑๑๔๑] นกพึงละป่าเล็กแล้วมาอาศัยป่าใหญ่ที่มีผลไม้มาก ฉันใด
	            อาตมภาพก็ฉันนั้น ละคณาจารย์ผู้มีทัสสนะแคบ๑-
	            ไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค
	            เหมือนหงส์โผลงสู่สระใหญ่ ฉะนั้น
	[๑๑๔๒] ก่อนแต่ศาสนาของพระโคดม
	            อาจารย์เจ้าลัทธิเหล่าใดเคยตอบแก่อาตมภาพว่า
	            เหตุนี้ได้เป็นมาแล้วอย่างนี้ จักเป็นอย่างนี้
	            คำตอบทั้งหมดนั้น เป็นคำที่เชื่อสืบต่อกันมา
	            คำตอบทั้งหมดนั้นมีแต่จะทำให้ตรึกไปต่างๆ
	            (อาตมภาพจึงไม่ยินดียิ่งในคำตอบนั้น)
	[๑๑๔๓] พระโคดมทรงเป็นเอกบุรุษ ประทับนั่ง
	            ทำลายความมืดอยู่ ทรงรุ่งเรือง ทรงแผ่รัศมี
	            พระโคดมผู้มีพระญาณอันไพบูลย์
	            พระโคดมผู้มีพระปัญญาอันไพบูลย์
	[๑๑๔๔] ธรรมใดไม่มีอะไรๆ ที่ไหนเปรียบได้
	            พระผู้มีพระภาคพระองค์ใดทรงแสดงธรรม
	            ที่บุคคลเห็นได้เอง ไม่จำกัดกาล
	            เป็นที่สิ้นตัณหา ไม่มีอันตรายแก่อาตมภาพ
	[๑๑๔๕] (พราหมณ์พาวรีกล่าวกับท่านพระปิงคิยะดังนี้)
	            ท่านปิงคิยะ เพราะเหตุไรหนอ
	            ท่านจึงอยู่ปราศจากพระโคดมพระองค์นั้น
	            ผู้มีพระญาณอันไพบูลย์ ผู้มีพระปัญญาอันไพบูลย์ สิ้นกาลชั่วครู่
@เชิงอรรถ :
@๑ ทัสสนะแคบ ในที่นี้หมายถึงมีปัญญาน้อย (ขุ.สุ.อ. ๒/๑๑๔๑/๔๕๖)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๗๗๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๕. ปารายนวรรค]
                                                                 ปารายนานุคีติคาถา
	[๑๑๔๖] ธรรมใดไม่มีอะไรๆ ที่ไหนเปรียบได้
	            พระผู้มีพระภาคพระองค์ใดทรงแสดงธรรม
	            ที่บุคคลเห็นได้เอง ไม่จำกัดกาล
	            เป็นที่สิ้นตัณหา ไม่มีอันตรายแก่ท่าน
	[๑๑๔๗] (ท่านพระปิงคิยะกล่าวดังนี้)
	            ท่านพราหมณ์ อาตมภาพ
	            มิได้อยู่ปราศจากพระโคดมพระองค์นั้น
	            ผู้มีพระญาณอันไพบูลย์
	            ผู้มีพระปัญญาอันไพบูลย์ สิ้นกาลชั่วครู่
	[๑๑๔๘] ธรรมใดไม่มีอะไรๆ ที่ไหนเปรียบได้
	            พระผู้มีพระภาคพระองค์ใดทรงแสดงธรรม
	            ที่บุคคลเห็นได้เอง ไม่จำกัดกาล
	            เป็นที่สิ้นตัณหา ไม่มีอันตรายแก่อาตมภาพ
	[๑๑๔๙] ท่านพราหมณ์ อาตมภาพไม่ประมาททั้งกลางคืนและกลางวัน
	            เห็นพระโคดมพุทธเจ้าพระองค์นั้นด้วยใจเหมือนเห็นด้วยตา
	            อาตมภาพนอบน้อมพระองค์อยู่ตลอดราตรี
	            อาตมภาพเข้าใจความไม่อยู่ปราศจากพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
	[๑๑๕๐] ธรรมเหล่านี้ คือ สัทธา ปีติ มนะ และสติ
	            ย่อมไม่หายไปจากศาสนาของพระโคดมพุทธเจ้า
	            พระโคดมผู้มีพระปัญญาอันไพบูลย์ เสด็จไปสู่ทิศใดๆ
	            อาตมภาพเป็นผู้น้อมไปทางทิศนั้นๆ นั่นแล
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๗๗๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๕. ปารายนวรรค]
                                                                 ปารายนานุคีติคาถา
	[๑๑๕๑] อาตมภาพชราแล้ว มีกำลังและเรี่ยวแรงน้อย
	            เพราะเหตุนั้นแล ร่างกายจึงไปในสถานที่
	            ที่พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ไม่ได้
	            แต่อาตมภาพไปเฝ้าพระองค์เป็นนิตย์ โดยการไปด้วยความดำริ
	            ท่านพราหมณ์ เพราะว่าใจของอาตมภาพเกาะเกี่ยวอยู่กับสถานที่
	            ที่พระผู้มีพระภาคประทับอยู่นั้น
	[๑๑๕๒] อาตมภาพนอนดิ้นรนอยู่ในเปือกตม๑-
	            ลอยจากเกาะหนึ่งไปสู่อีกเกาะหนึ่ง๒-
	            ครั้นต่อมา อาตมภาพได้เฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
	            ผู้ทรงข้ามโอฆะได้แล้ว ไม่มีอาสวะ
	[๑๑๕๓] (พระผู้มีพระภาคเสด็จมาตรัสดังนี้)
	            วักกลิ ภัทราวุธ และอาฬวิโคดม
	            เป็นผู้มีศรัทธาน้อมไปแล้ว ฉันใด
	            แม้เธอก็จงปล่อยวางศรัทธา ฉันนั้นเหมือนกัน
	            ปิงคิยะ เธอจักถึงฝั่งโน้น(ฝั่งตรงข้าม)แห่งบ่วงมัจจุราช
	[๑๑๕๔] (ท่านพระปิงคิยะกราบทูลดังนี้)
	            ข้าพระองค์นี้ฟังพระดำรัสของพระมุนีแล้วเลื่อมใสอย่างยิ่ง
	            พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีกิเลสเครื่องปิดบังอันเปิดแล้ว
	            ไม่ทรงมีกิเลสดุจตะปูตรึงใจ ทรงมีปฏิภาณ
@เชิงอรรถ :
@๑ เปือกตม ในที่นี้หมายถึงกาม (ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๑๑๖/๓๘๐)
@๒ ลอยจากเกาะหนึ่งไปสู่เกาะหนึ่ง หมายถึงละจากคำสอนของศาสดาหนึ่งไปหาคำสอนของศาสดาหนึ่ง
@(ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๑๑๖/๓๘๒)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๗๗๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต สุตตุททานคาถา สรุปคาถาที่มีในสุตตนิบาต
	[๑๑๕๕] พระผู้มีพระภาคทรงรู้ชัดอธิเทพ๑-
	            ทรงรู้ธรรมที่ทำความเป็นอธิเทพของพระองค์และของคนอื่นทั้งปวง
	            ผู้ทำส่วนสุดแห่งปัญหาทั้งหลาย
	            เพื่อเหล่าชนผู้มีความสงสัยให้กลับรู้ได้
	[๑๑๕๖] สภาวะใดไม่มีอะไรๆ ที่ไหนเปรียบได้
	            สภาวะนั้นอันอะไรนำไปมิได้ ไม่กำเริบ
	            ข้าพระองค์จักถึงสภาวะนั้นแน่แท้
	            ความสงสัยในสภาวะนั้นไม่มีแก่ข้าพระองค์
	            ขอพระองค์โปรดทรงจำข้าพระองค์ว่า
	            เป็นผู้มีจิตน้อมไปในสภาวะนั้นแล้ว ด้วยประการฉะนี้แล
ปารายนวรรคที่ ๕ จบ
สุตตุททานคาถา
สรุปคาถาที่มีในสุตตนิบาต
	(๑-๒) ในวรรคที่ ๑ มี
		๑. อุรคสูตร             ๒. ธนิยสูตร     ๓. ขัคควิสาณสูตร
		๔. กสิภารทวาชสูตร  ๕. จุนทสูตร    ๖. ปราภวสูตร
		๗. วสลสูตร             ๘. เมตตสูตร    ๙. เหมวตสูตร
		๑๐. อาฬวกสูตร       ๑๑. วิชยสูตร   ๑๒. มุนิสูตร
@เชิงอรรถ :
@๑ อธิเทพ หมายถึงเทพ ๓ จำพวก คือ (๑) สมมติเทพ เทวดาโดยสมมติ ได้แก่ พระราชา พระราชกุมาร
@พระราชเทวี (๒) อุปัตติเทพ เทวดาโดยกำเนิด ได้แก่ เทวดาชั้นจาตุมหาราช เป็นต้น (๓) วิสุทธิเทพ
@เทวดาโดยความบริสุทธิ์ ได้แก่ พระตถาคต สาวกของพระตถาคต พระอรหันตขีณาสพ พระปัจเจกพุทธเจ้า
@(ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๑๑๙/๓๘๗-๓๘๘)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๗๘๐}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๗๗๖-๗๘๐.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=25&page=776&pages=5&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=25&A=21002
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=25&A=21002#p776
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 25 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_25
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu25
https://84000.org/tipitaka/english/?index_25