พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๙ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย มหานิทเทส
หน้าที่ ๑๒-๑๓.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค]
                                                                 ๑. กามสุตตนิทเทส
เสนาสนะ คิลานปัจจัยเภสัชบริขาร กามธาตุ๑- รูปธาตุ๒- อรูปธาตุ๓- กามภพ รูปภพ
อรูปภพ สัญญาภพ อสัญญาภพ เนวสัญญานาสัญญาภพ เอกโวการภพ๔-
จตุโวการภพ๕- ปัญจโวการภพ๖- อดีต อนาคต ปัจจุบัน รูปที่เห็นแล้ว เสียงที่ได้ยินแล้ว
กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่รับรู้แล้ว และธรรมารมณ์ที่พึงรู้แจ้ง ฉะนั้น จึงชื่อว่าวิสัตติกา
	คำว่า ในโลก ได้แก่ ในอบายโลก มนุษยโลก เทวโลก ขันธโลก(โลกคือ
ขันธ์ ๕) ธาตุโลก(โลกคือธาตุ ๑๘) อายตนโลก(โลกคืออายตนะ ๑๒)
	คำว่า มีสติ อธิบายว่า มีสติด้วยเหตุ ๔ อย่าง คือ
		๑. ชื่อว่ามีสติ เมื่อเจริญสติปัฏฐานพิจารณากายในกาย
		๒. ชื่อว่ามีสติ เมื่อเจริญสติปัฏฐานพิจารณาเวทนาในเวทนาทั้งหลาย
		๓. ชื่อว่ามีสติ เมื่อเจริญสติปัฏฐานพิจารณาจิตในจิต
		๔. ชื่อว่ามีสติ เมื่อเจริญสติปัฏฐานพิจารณาธรรมในธรรมทั้งหลาย
	มีสติด้วยเหตุอีก ๔ อย่าง คือ
		๑. ชื่อว่ามีสติ เพราะเว้นจากความเป็นผู้ไม่มีสติ
		๒. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้กระทำสิ่งทั้งหลายที่ควรทำด้วยสติ
		๓. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้กำจัดสิ่งทั้งหลายที่เป็นฝ่ายตรง ข้ามกับสติ
		๔. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้ไม่หลงลืมธรรมทั้งหลายที่เป็นมูลเหตุแห่งสติ
	มีสติด้วยเหตุอีก ๔ อย่าง คือ
		๑. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้เพียบพร้อมด้วยสติ
		๒. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้ชำนาญในสติ
@เชิงอรรถ :
@๑ ดูเชิงอรรถข้อ ๑/๒
@๒ ดูเชิงอรรถข้อ ๑/๒
@๓ ดูเชิงอรรถข้อ ๑/๒
@๔ เอกโวการภพ คือภพที่ประกอบด้วยรูปขันธ์ ๑ หรือภพที่มีขันธ์ ๑ ได้แก่ อสัญญาภพ
@๕ จตุโวการภพ คือภพที่ประกอบด้วยอรูปขันธ์ ๔ หรือภพที่มีขันธ์ ๔ ได้แก่ อรูปภพ
@๖ ปัญจโวการภพ คือภพที่ประกอบด้วยขันธ์ ๕ หรือภพที่มีขันธ์ ๕ ปัญจโวการภพนี้เป็นกามภพด้วย
@เป็นเอกเทศแห่งรูปภพด้วย (ขุ.ม.อ. ๓/๔๒)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๙ หน้า : ๑๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค]
                                                                 ๑. กามสุตตนิทเทส
		๓. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้คล่องแคล่วในสติ
		๔. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้ไม่หวนกลับจากสติ
	มีสติด้วยเหตุอีก ๔ อย่าง คือ
		๑. ชื่อว่ามีสติ เพราะมีอยู่ตามปกติ
		๒. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้สงบ
		๓. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้ระงับ
		๔. ชื่อว่ามีสติ เพราะเป็นผู้ประกอบด้วยธรรมของสัตบุรุษ
	(มีสติด้วยเหตุอีก ๑๐ อย่าง คือ)
	๑. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงพุทธคุณ
	๒. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงธรรมคุณ
	๓. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงสังฆคุณ
	๔. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงศีลที่ตนรักษา
	๕. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงทานที่ตนบริจาคแล้ว
	๖. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงคุณที่ทำคนให้เป็นเทวดา
	๗. ชื่อว่ามีสติ เพราะตั้งสติกำหนดลมหายใจเข้าออก
	๘. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงความตายที่จะต้องมีเป็นธรรมดา
	๙. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกทั่วไปในกาย(ให้เห็นว่าไม่งาม)
	๑๐. ชื่อว่ามีสติ เพราะระลึกถึงธรรมเป็นที่สงบระงับ(กิเลสและความทุกข์)
คือนิพพาน
	สติ คือ ความตามระลึกถึง ความระลึกได้เฉพาะหน้า สติ คือ ความระลึกได้
ความจำได้ ความไม่เลื่อนลอย ความไม่หลงลืม สติ คือ สตินทรีย์(สติที่เป็นใหญ่)
สติพละ(สติที่เป็นกำลัง) สัมมาสติ(ระลึกชอบ) สติสัมโพชฌงค์(สติที่เป็นองค์แห่งการ
ตรัสรู้ธรรม) เอกายนมรรค(สติที่เป็นทางเอก) นี้แหละ ตรัสเรียกว่าสติ บุคคลผู้ประกอบ
ประกอบพร้อม ดำเนินไป ดำเนินไปพร้อม เป็นไป เป็นไปพร้อม เพียบพร้อมแล้ว
ด้วยสตินี้ ผู้นั้นพระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่าผู้มีสติ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๙ หน้า : ๑๓}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๑๒-๑๓.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=29&page=12&pages=2&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=29&A=328
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=29&A=328#p12
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 29 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_29
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu29
https://84000.org/tipitaka/english/?index_29