ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                        9. Sukhumalasuttavannana
        [39] Navame sukhumaloti niddukkho. Paramasukhumaloti paramaniddukkho.
Accantasukhumaloti satataniddukkho. Idam bhagava kapilapure nibbattakalato  patthaya
niddukkhabhavam gahetva aha, cariyakale pana tena anubhutadukkhassa anto natthiti.
Ekatthati ekissa pokkharaniya. Uppalam vappatiti niluppalam ropiyati 1-. Sa
niluppalavanasanchanna hoti. Padumanti pandarapadumam. Pundarikanti rattapadumam 2-.
Evam itarapi dve padumapundarikavanehi sanchanna honti. Bodhisattassa kira
sattatthavassikakale raja amacce pucchi "tarunadaraka kataram kilikam sampiyayanti"ti.
Udakakilikam devati. Tato raja kuddalakammakarake sannipatetva pokkharanitthanani
ganhapesi. Atha sakko devaraja avajjento tam pavuttim natva "na yutto mahasattassa
manusakaparibhogo, dibbaparibhogo yutto"ti vissakammam amantetva "gaccha tata,
mahasattassa kilabhumiyam pokkharaniyo mapehi"ti aha. Kidisa hontu devati
aha. Apagatakalalakaddama hontu vippakinnamanimuttapavalaka sattaratanamayapakara-
parikkhitta pavalamayaunhisehi manimayasopanabahukehi suvannarajatamayamanimayaphalakehi
sopanehi samannagata. Suvannarajatamanipavalamaya cettha navayo hontu,
suvannanavaya rajatapallanko hotu, rajatanavaya suvannapallanko, maninavaya
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. uppalam ropeti, Si. uppalam pupphatiti niluppalam byapiyati
@2 padumanti rattapadumam. pundarikanti pandarapadumanti pathena bhavitabbamyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Pavalapallanko, pavalanavaya manipallanko, suvannarajatamanipavalamayava udakasecananalika hontu, pancavannehi ca padumehi sanchanna hontuti. "sadhu deva"ti vissakammadevaputto sakkassa patissunitva rattibhage otaritva ranna 1- gahapitapokkharanitthanesuyeva teneva niyamena pokkharaniyo mapesi. Nanu ceta apagatakalalakaddama, kathamettha padumani pupphimsuti? so kira tasu Pokkharanisu tattha tattha suvannarajatamanipavalamaya khuddakanavayo mapetva "eta kalalakaddamapurita ca hontu, pancavannani cettha padumani pupphantu"ti adhitthasi. Evam pancavannani padumani pupphimsu, renuvattiyo uggantva udakapittham ajjhottharitva vicaranti. Pancavidha bhamaragana upakujanta vicaranti. Evam ta mapetva vissakammo devapurameva gato. Tato vibhataya rattiya mahajano disva "mahapurisassa mapita bhavissanti"ti gantva ranno arocesi. Raja mahajanaparivaro gantva pokkharaniyo disva "mama puttassa punniddhiya devatahi mapita bhavissanti"ti attamano ahosi. Tato patthaya mahapuriso udakakilikam agamasi. Yavadeva mamatthayati ettha yavadevati payojanavidhiniyamavacanam, yava mameva atthaya, natthettha annam karananti attho. Na kho panassahanti na kho panassa aham. Kasikam candananti susanham candanam. 2- Kasikam su me tam bhikkhave vethananti bhikkhave vethanampi me kasikam hoti. Ettha hi suiti ca tanti ca nipatamattam, meti samivacanam. Vethanam me sanhameva hotiti dasseti. Kasika kancukati parupanakancukopi sanhakancukova. 3- Setacchattam dhariyatiti manusakasetacchattampi dibbasetacchattampi uparidharitameva 4- hoti. Ma nam sitam vati ma etam bodhisattam sitam va unhadisu va annataram phusatuti attho. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. ranno 2 cha.Ma. asanham candanam @3 ka. parupanakancuko ca sisakancuko ca 4 Si.,i. upadharitameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Tayo pasada ahesunti bodhisatte kira solasavassuddesike jate suddhodana- raja "puttassa vasanakapasade karessami"ti vaddhakino sannipatapetva bhaddakena nakkhattamuhuttena navabhumikataparikammam 1- karetva tayo pasade karapesi. Te sandhayetam vuttam. Hemantikotiadisu yattha sukham hemante vasitum, ayam hemanti koti. Itaresupi eseva nayo. Ayam panettha vacanattho:- hemante vaso hemanto, 2- hemantam arahatiti hemantiko. Itaresupi eseva nayo. Tattha hemantiko pasado navabhumiko ahosi, bhumiyo panassa unhautugahapanatthaya nicanica 3- ahesum. Tattha dvaravatapanani suphusitakavatani ahesum nibbivarani. Cittakammampi karonta tattha tattha pajjalite aggikkhandheyeva akamsu. Bhummattharanam panettha kambalamayam. Tatha sanivitananivasanaparupanavethanani. vatapanani unhaggahapanattham diva vivatani rattim pihitani honti. Gimhiko pancabhumiko ahosi. Sitautuggahapanattham panettha bhumiyo ucca asambadha ahesum. Dvaravatapanani natisuphusitani savivarani sajalani ahesum. Cittakamme uppalani padumani pundarikaniyeva akamsu. 4- Bhummattharanam panettha dukkulamayam, tatha sanivitananivasanaparupanavethanani. Vatapanasamipesu cettha nava catiyo thapetva udakassa puretva niluppaladihi 5- sanchadenti. Tesu tesu padesesu udakayantani karonti, yehi deve vassante viya udakadhara nikkhamanti. Antopasade tattha tattha kalalapura doniyo thapetva pancavannani padumani ropayimsu. Pasada- matthake sukkhamahimsacammam bandhitva yantehi 6- parivattetva yava chadanapitthiya pasane aropetva yehi deve vassante viya udakadhara nikkhamanti. Saddo meghagajjitam viya hoti. 7- Dvaravatapanani panettha diva pihitani honti rattim vivatani. @Footnote: 1 Si. bhumikammam 2 cha.Ma. hemantam 3 cha.Ma. nica @4 Si.,i. cittakamme uppalinipaduminipundarikiniyo ca 5 ka. niluppaladini @6 cha.Ma.,i. yantam 7 cha.Ma.,i. aropetva tasmim visajjenti. tesam camme @pavattantanam saddo meghagajjitam hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Vassiko sattabhumiko ahosi. Bhumiyo panettha dvinnampi utunam gahapanatthaya natiucca natinica ca akamsu. Ekaccani dvaravatapanani suphusitani, 1- ekaccani savivarani. 2- Tattha cittakammampi kesuci thanesu pajjalitaaggikkhandhavasena, kesupi jatassaravasena katam. Bhummattharanadini panettha kambaladukulavasena ubhayamissakani. 3- Ekaccani dvaravatapanani rattim vivatani diva pihitani, ekaccani diva vivatani rattim pihitani. 3- Tayopi pasada ubbedhena samappamana. Bhumikasu pana nanattam ahosi. Evam nitthitesu pasadesu raja cintesi "putto me vayappatto, chattamassa ussapetva rajjasirim passissami"ti. So sakiyanam pannani pahini "putto me vayappatto, rajje nam patitthapessami, sabbe attano attano gehesu darika imam geham pesentu"ti. Te sasanam sutva "kumaro kevalam dassanakkhamo rupasampanno, na kinci sippam janati, darabharanam katum na sakkhissati, na mayam dhitaro dassama"ti ahamsu. Raja tam pavuttim sutva puttassa santikam gantva arocesi. Bodhisatto "kim sippam dassetum vattati tata"ti aha. sahassathamadhanum aropetum vattati tatati. Tenahi aharapethati. Raja aharapetva adasi. Dhanum purisasahassam aropeti, purisasahassam oropeti. Mahapuriso dhanum aharapetva pallanke nisinnova jiyam padangutthake vethetva kaddhanto padangutthakeneva dhanum aropetva vamena hatthena dandam 4- gahetva dakkhinena hatthena kaddhitva jiyam pothesi. Sakalanagaram uppatanakarappattam ahosi. "kim saddo eso"ti ca vutte "devo gajjati"ti ahamsu. Athanne "tumhe na janatha, na devo gajjati, angirasassa kumarassa sahassathamadhanum aropetva jiyam pothentassa jiyappaharasaddo eso"ti ahamsu. Sakiya tavattakeneva araddhacitta ahesum. @Footnote: 1 Si. suphussitani 2 Ma. suvivarani 3-3 cha.Ma.,i. ekacce @dvaravatapana rattim vivata diva pihita, ekacce diva vivata rattim pihita @4 cha.Ma.,i. dande

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Mahapuriso "annam kim katum vattati"ti aha. Atthangulamattam bahalam ayopattam kandena vinivijjhitum vattatiti. Tam vinivijjhitva "annam kim katum vattati"ti aha. Caturangulabahalam asanaphalakam vinivijjhitum vattatiti. Tam vinivijjhitva "annam kim katum vattati"ti aha. Vidatthibahalam udumbaraphalakam vinivijjhitum vattatiti. Tam vinivijjhitva "annam kim katum vattati"ti aha. Yante baddham phalakasatam vinivijjhitum vattatiti. Tampi vinivijjhitva "annam kim katum vattati"ti aha. Satthipatalam sukkhamahisacammam vinivijjhitum vattatiti. Tampi vinivijjhitva "annam kim katum vattati"ti aha. Tato valikasakatadini acikkhimsu. Mahasatto valikasakatampi palalasakatampi vinivijjhitva udake ekusabhappamanam kandam pesesi, thale attha- usabhappamane 1-. Atha nam "idani vatinganasannaya valam vijjhitum vattati"ti ahamsu. Tenahi bandhapethati. Saddantare bajjhatu tatati purato gacchantu, gavutantare bandhantuti. Purato gacchantu, addhayojane bandhantuti, purato gacchantu, 2- yojane bandhantuti bandhapetha tatati. Yojanamatthake vatinganasannaya valam bandhapetva rattandhakare meghapatalasanchannasu disasu kandam khipi, kando 3- gantva yojanamatthake valam phaletva pathavim pavisi. Na kevalanca ettakameva, tam divasam pana mahasatto loke vattamane sippam sabbameva sandassesi. Sakyarajano attano attano dhitaro alankaritva pesayimsu, cattalisasahassa natakitthiyo ahesum. Mahapuriso tisu pasadesu devo manne paricarento mahasampattim anubhavati. Nippurisehiti purisavirahitehi. Na kevalancettha turiyaneva nippurisani, sabbatthananipi nippurisaneva. Dovarikapi itthiyova, nhapanadiparikammakara itthiyova. Raja kira "tatharupam issariyasukhasampattim anubhavamanassa purisam disva parisanka uppajjati, sa me puttassa ma ahosi"ti sabbakiccesu itthiyova thapesi. Paricarayamanoti modamano. Na hetthapasadam orohamiti pasadato hettha na otarami. Iti mam cattaro mase anno sikhabaddho puriso nama passitum @Footnote: 1 cha.Ma.,i.....pamanam 2 Si.,Ma. gacchanto 3 cha.Ma.,i. tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Nalattha. Yathati yena niyamena. Dasakammakaraporisassati dasananceva avasitthabhattavetanabhatanam 1- kammakarananca nissaya jivamanapurisananca. Kanajakanti sakundakabhattam. Bilangadutiyanti kanjikadutiyam. Evarupaya iddhiyati evam jatikaya punniddhiya samannagatassa. Evarupena ca sukhumalenati evamjatikena ca niddukkhabhavena. Sokhumalenatipi patho. Evam tathagato ettakena thanena attano sirisampattim kathesi. Kathento ca na ubbillavitabhavattham kathesi, "evarupayapi pana sampattiyam thito pamadam akatva appamattova ahosin"ti appamadalakkhanasseva dipanattham kathesi. Teneva assutava kho puthujjanotiadimaha. Tattha paranti parapuggalam. Jinnanti jarajinnam. Attiyatiti atto pilito hoti. Harayatiti hirim karoti lajjati. Jigucchatiti asucim viya disva jiguccham uppadeti. Attanamyeva atisitvati 2- jaradhammampi samanam attana atikkamitva attiyati harayatiti attho. Jaradhammoti jarasabhavo. Jaram anatitoti jaram anatikkanto, anto jaraya vattami. Iti patisancikkhatoti evam paccavekkhan- tassa. Yobbanamadoti yobbanam nissaya uppajjanako manamado. Sabbaso pahiyiti sabbakarena pahino. Maggena pahinasadiso 3- katva dassito. Na panesa maggena pahino, patisankhanena pahinova kathitoti veditabbo. Bodhisattassa hi devata jarapattam dassesum. Tato patthaya yava arahatta antara mahasattassa yobbanamado nama na uppajji. 4- Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha pana arogyamadoti aham nirogoti arogyam nissaya uppajjanako manamado. Jivitamadoti aham ciram jiviti jivitam 5- nissaya uppajjanako manamado. Sikkham paccakkhayati sikkham patikkhipitva. Hinayavattatiti hinaya lamakaya gihibhavaya avattati. Yathadhammati byadhiadihi yathasabhava. Tathasantati yatha santa evam 6- aviparitabyadhiadisabhavava hutvati attho. Jigucchantiti parapuggalam jigucchanti. Mama @Footnote: 1 cha.Ma.,i. devasikabhattavetanabhatanam 2 Si. atiyitvati 3 Si.,i. pahinasadise @4 cha.Ma. uppajjati 5 cha.Ma. tam 6 cha.Ma. eva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Evamviharinoti mayham evam jigucchaviharena viharantassa evam jigucchanam na patirupam bhaveyya nanucchavikam. Soham evam viharantoti so aham evam param jigucchamano viharanto, evam va imina patisankhanaviharena viharanto. Natva dhammam nirupadhinti sabbupadhivirahitam nibbanadhammam natva. Sabbe made abhibhosmiti sabbe tayopi made abhibhavim samatikkamim. Nekkhamme datthu khematanti nibbane khemabhavam disva. Nekkhammam datthu khematotipi patho, nibbanam khemato disvati attho. Tassa me ahu ussahoti tassa mayham tam nekkhammasankhatam nibbanam abhipassantassa ussaho ahu, vayamo ahositi attho. Naham bhabbo etarahi, kamani patisevitunti aham idani duvidhepi kame patisevitum abhabbo. Anivatti bhavissamiti pabbajjato 1- ceva sabbannutananato ca na nivattissami, anivattako bhavissami. Brahmacariyaparayanoti maggabrahmacariyaparayano jatosmiti attho. Iti imahi gathahi mahabodhipallanke attano agamaniyam viriyam kathesi.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 140-146. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=15&A=3174&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=3174&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=478              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=3773              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=3810              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=3810              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]