ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 5 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.2)

page423.

10. Payasirajannasutta [406] Evamme sutanti payasirajannasuttam. Tatrayam anupubbapadavannana:- ayasmati piyavacanametam. Kumarakassapoti tassa namam. Kumarakale pabbajitatta pana bhagavata "kassapam pakkosatha, idam phalam va idam khadaniyam va kassapassa detha"ti vutte "katarassa kassapassa"ti. "kumarakassapassa"ti evam gahitanamatta. Tato patthaya vuddhakalepi kumarakassapotveva vuccati. Apica ranno posavanikaputtattapi tam kumarakassapoti sanjanimsu. Ayam panassa pubbapayogato patthaya avibhavakatha:- thero kira padumuttarassa buddhassa bhagavato kale setthiputto ahosi. Athekadivasam bhagavantam citrakathim ekam attano savakam thanantare 1- thapentam disva bhagavato sattaham danam datva "ahampi bhagava anagate ekassa buddhassa ayam thero viya citrakathi savako bhavami"ti patthanam katva punnani karonto kassapassa bhagavato sasane pabbajitva visesam nibbattetum nasakkhi. Tada kira parinibbutassa bhagavato sasane osakkante panca bhikkhu nissenim bandhitva pabbatam aruyha samanadhammam akamsu. Samghatthero tatiyadivase arahattam patto, anuthero catutthadivase anagami ahosi, itare tayo visesam nibbattetum asakkonta devaloke nibbatta. Tesam ekam buddhantaram devesu ca manussesu ca sampattim anubhavantanam eko takkasilayam rajakule nibbattitva pukkusati nama raja hutva bhagavantam uddissa pabbajitva rajagaham uddissa agacchanto kumbhakarasalayam bhagavato dhammadesanam sutva anagamiphalam patto. Eko ekasmim samuddapattane kulaghare nibbattitva navam aruyha bhinnanavo darucirani nivasetva labhasampattim patto "aham araha"ti cittam uppadetva "na tvam araha, gaccha sattharam @Footnote: 1 cha.Ma. etadagge

--------------------------------------------------------------------------------------------- page424.

Upasankamitva panham puccha"ti atthakamaya devataya codito tatha katva arahattaphalam patto. Eko rajagahe ekissa kuladarikaya kucchimhi uppanno. Sapi pathamam matapitaro yacitva pabbajjam alabhamana kulagharam gantva gabbham ganhi. Gabbhasanthitampi ajananti samikam aradhetva tena anunnata bhikkhunisu pabbajita, 1- tassa gabbhanimittam disva bhikkhuniyo devadttam pucchimsu. So "assamani"ti aha. Dasabalam pucchimsu. Sattha upalittheram paticchapesi. Thero savatthinagaravasini kulani visakhanca upasikam pakkosapetva sodhento "pure laddho gabbho, pabbajja aroga"ti aha. Sattha "suvinicchitam adhikaranam upalina"ti therassa sadhukaram adasi. Sa bhikkhuni suvannabimbasadisam puttam vijayi. Tam gahetva raja pasenadikosalo posapesi. "kassapo"ti cassa namam katva aparabhage alankaritva satthu santikam netva pabbajesi. Iti nam ranno posavanikaputtattapi "kumarakassapo"ti sanjanimsuti. Tam ekadivasam andhavane samanadhammam karontam atthakama devata panhe uggahapetva "ime panhe bhagavantam puccha"ti aha. Thero panhe pucchitva panhavisajjanavasane arahattam papuni. Bhagavapi tam citrakathikanam bhikkhunam aggatthane thapesi. Setabyati tassa nagarassa namam. Uttarena setabyanti setabyato uttaradisaya. Rajannoti anabhisittaraja. Payasirajannavatthuvannana [407] Ditthigatanti ditthiyeva. Yatha guthagatam muttagatanti vutte na guthadito annam atthi, evam ditthiyeva ditthigatam. Itipi natthiti tam tam karanam apadisitva evampi natthiti vadati. [408] Pura .pe. Sannapetiti yava na sannapeti. @Footnote: 1 Ma. pabbajitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page425.

Candimasuriyupamavannana [411] Ime bho kassapa candimasuriyati so kira therena pucchito cintesi "ayam samano pathamam candimasuriye upamam ahari, candimasuriyasadiso bhavissati pannaya, anabhibhavaniyo annena, sace panaham `candimasuriya imasmim loke'ti bhanissam, 1- `kim nissita ete, kittakappamana, kittakam ucca'ti adina 2- paribodhessati, 2- aham kho panetam nibbethetum na sakkhissami, parasmim loke iccevassa kathessami"ti. Tasma evamaha. Bhagava pana tato pubbe na cirasseva sudhabhojaniyajatakam kathesi. Tattha "cande cando devaputto, suriye suriyo devaputto "ti agatam. Bhagavata ca kathitam jatakam va suttantam va sakalajambudipe pakatam 3- hoti, tena so "ettha nivasino devaputta natthi"ti na sakka vattunti cintetva deva te na manussati aha. [412] Atthi pana rajanna pariyayoti atthi pana karananti pucchati. Abadhikati visabhagavedanasankhatena abadhena samannagata. Dukkhitati dukkhappatta. Balhagilanati adhimattagilana. Saddhayikati aham tumhe saddahami, tumhe mayham saddheyyika saddhayitabbavacanati attho. Paccayikati aham tumhe pattiyami, tumhe mayham paccayika paccayitabbati attho. Corupamavannana [413] Uddisitvati tesam attananca patisamitabhandanca dassetva, sampaticchapetvati attho. Vippalapantassevati "putto me dhita me dhanam me"ti vippalapantasseva. Nirayapalesuti niraye kammakaranayuttesu. Ye pana "kammameva kammakaranam karoti, natthi nirayapala"ti vadanti, te "tamenam bhikkhave nirayapala"ti @Footnote: 1 cha.Ma.,i. bhanissami. 2-2 cha.Ma.,i. adihi palivethessati. 3 cha.Ma., i. patthatam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page426.

Devadutasuttam patibahanti. Manussaloke rajakulesu karanikamanussa viya hi niraye nirayapala honti. Guthakupapurisupamavannana [415] Velupesikahiti veluvilibbakehi. 1- Sunimmajjitanti yatha sutthu nimmajjitam hoti, evam nimmajjitam hoti. Evam nimmajjatha, apanethati attho. Asuciti amanaPo. Asucisankhatoti asucikotthasabhuto asuciti nato va. Duggandhoti kunapagandho. Jegucchoti jigucchitabbayutto. Patikuloti dassaneneva patighavaho. Ubbahatiti 2- divasassa dvikkhattum nhatva tikkhattum vatthani parivattetva alankatapatimanditanam cakkavattiadinampi manussanam gandho yojanasate thitanam devanam kanthe asattakunapam viya badhati. [416] Puna panatipatadipancasilani samadaya vattentanam vasena vadati. Tavatimsananti idanca dure nibbatta tava ma agacchantu, ime kasma na entiti vadati. Jaccandhupamavannana [418] Jaccandhupamo manne patibhasiti jaccandho viya upatthasi. Arannavanapatthaniti arannikangayuttataya 3- arannani mahavanasandataya vanapatthani. Pantaniti durani. [419] Kalyanadhammeti teneva silena sundaradhamme. Dukkhapatikuleti dukkham apatthente. Seyyo bhavissatiti paraloke sugatisukham bhavissatiti adhippayo. Gabbhiniupamavannana [420] Upavijannati upagatavijayanakala, paripakkagabbha na cirasseva vijayissatiti attho. Upabhogga bhavissatiti padaparicarika bhavissati. Anayabyasananti @Footnote: 1 cha.Ma., i. veluvilivehi, Ma. veluvilimpehi. 2 cha.Ma., ka. ubbadhatiti @3 cha.Ma. arannakangayuttataya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page427.

Mahadukkham. Ayoti sukham, na ayo anayo, dukkham. Tadetam sabbaso sukham byasati vikkhipatiti byasanam. Iti anayova byasanam anayabyasanam, mahadukkhanti attho. Ayonisoti anupayena. Apakkam na paripacentiti na aparinatam akhinam ayum antarava upacchindanti. Paripakam agamentiti ayuparipakakalam agamenti. Dhammasenapatinapetam vuttam:- nabhinandami maranam nabhinandami 1- jivitam kalanca patikankhami nibbisam bhatako 2- yathati. 3- Supinakupamavannana [421] Ubbhinditvati mattikalepam bhinditva. [422] Ramaneyyakanti ramaniyabhavam. Celavikati 4- vilatadarika. 4- Komarikati tarunadarika. Tuyham jivanti supinadassanakale nikkhamantam va pavisantam va jivam api nu passanti. Idha cittacaram "jivan"ti gahetva aha. So hi tattha jivasanniti. [423] Jiyayati dhanujiyaya, jivam 5- vethetvati attho patthinnataroti thaddhataro. Imina kim dasseti? tumhe jivakale sattassa pancakkhandhati vadatha, cavanakale pana rupakkhandhamattameva avasissati, tayo khandha appavatta honti, vinnanakkhandhova gacchati. Avasitthena rupakkhandhena lahukatarena bhavitabbam, garukataro ca hoti. Tasma natthi koci kuhim gatoti imamattham dassesi. Santattaayogulupamavannana [424] Nibbutanti vupasantatejam. [425] Anupahaccati avinasetva. Amato 6- hotiti addhamato 7- @Footnote: 1 ka. nabhikankhami 2 ka. bhatako 3 khu. thera. 26/606/356 sankiccattheragatha @4-4 cha.Ma. velasikati khiddaparadhika, Si.,i. kelayikati balavadarika @5 cha.Ma. givam 6 ka.,i. addhamato 7 ka. daramato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page428.

Maritum araddho hoti. Odhunathati orato karotha. Sandhunathati parato karotha. Niddhunathati aparaparam karotha. Tancayatanam na patisamvedetiti tena cakkhuna tam rupayatanam na vibhaveti. Esa nayo sabbattha. [426] Sankhadhamoti sankhadhamako. Upalasetvati 1- dhamitva. Aggikajatilupamavannana [428] Aggikoti aggiparicaranako. 2- Apadeyyanti nipphadeyyam, ayum va papuneyyam. Poseyyanti bhojanadihi bhareyyam. Vaddheyyanti vuddhim gameyyam. Aranisahitanti araniyugalam. [429] Tirorajanopiti tiroratthe annasmimpi janapade rajano jananti. Abyattoti avisado accheko. Kopenapiti ye mam evam vakkhanti, tesu uppajjanakena kopenapi nam etam ditthigatam harissami pariharissamiti gahetva vicarissami. Makkhenati taya vuttakaranamakkhalakkhanena 3- makkhena. Palasenati taya saddhim yugaggahalakkhanena palasena. Dvesatthavahupamavannana [430] Haritakapannanti yamkinci haritakam, antamaso allatinapannampi na hotiti attho. Asannaddhakalapanti 4- asannaddhadhanukalapam. Asittodakani vatumaniti paripunnasalila magga ca kandara ca. Yogganiti balibaddhe. Bahunikkhantaroti bahunikkhanto, ciranikkhantoti attho. Yathabhatena 5- bhandenati yam vo tinakatthodakabhandam aropitam, tena yathabhatena yatharopitena, yathagahitena vati attho. Appasaraniti appagghani. Paniyaniti bhandani. @Footnote: 1 cha.Ma. upalapetvati, i. upalasitva 2 cha.Ma. aggiparicarako @3 cha.Ma. vuttayuttakarana.... 4 cha.Ma.,Si. sannaddhakalapanti 5 cha.Ma. yathakatena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page429.

Guthabharikupamavannana [432] Mama ca sukarabhattanti mama ca sukaranam idam bhattam. Uggharantanti upari gharantam. Paggharantanti hettha parissavantam. Tumhe khvettha bhaneti tumhe yo ettha bhane. Ayameva va patho. Tathahi pana me sukarabhattanti tathahi pana me ayam gutho sukaranam bhattam. [434] Agatagatam kalinti agatagatam parajayagulam gilati. Pajohissamiti pajohanam karissami, balikammam karissamiti attho. Akkhehi dibbissamati gulehi kilissama. Pasakehi 1- kilissama. 1- Littam paramena tejasati paramatejena visena littam. [436] Gamapajjanti 2- vutthitagamadeso vuccati. "gamapadan"tipi patho, ayameva attho. Sanabharanti sanavakabharam. Susannaddhoti subaddho. Tvam pajanahiti tvam pajana, sace ganhitukamosi, ganhahiti vuttam hoti. Khomanti khomavakam. Ayasanti 3- kalaloham. Lohanti tambaloham. Sajjhunti 4- rajatam. Suvannanti suvannamasakam. Abhinandimsuti tusimsu. [437] Attamanoti sakamano tutthacitto. Abhiraddhoti. Abhippasanno. Panhapatibhananiti panhupatthanani. Paccanikam katabbanti 5- paccanikam pativiruddham viya kattabbam. Avamannissam patilomagaham gahetva atthasinti attho. [438] Samghatam apajjantiti ghatam vinasam maranam apajjanti. Na mahapphaloti vipakaphalena na mahapphalo hoti. Na mahanisamsoti gunanisamsena mahanisamso na hoti. Na mahajutikoti anubhavajutiya mahajutiko na hoti. Na mahavippharoti vipakavippharataya mahavippharo na hoti. Bijanangalanti vijanca nangalanca. Dukkhetteti dutthukhette nissarakhette. Dubbhumeti visamabhumibhage. @Footnote: 1-1 cha.Ma.,i. pasakehi kilissamati na dissati. 2 cha.Ma. gamapattanti, @i. gamapaddananti 3 cha.Ma.,Si. ayanti 4 cha.Ma. sajjhanti 5 cha.Ma. kattabbanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page430.

Patitthapeyyati thapeyya. Khandaniti chinnabhinnani. Putiniti nissarani. Vatatapahataniti vatena ca atapena ca hatani pariyadinnatejani. Asaradaniti tandulasaradanavirahitani palasani. 1- Asukhasayitaniti yani sukkhapetva kotthe akiritva thapitani, tani sukhasayitani nama. Etani pana na tadisani. Na anuppaveccheyyati na anuppaveseyya, na samma vasseyya, anavaddhamasam anudasaham anupancaham na vasseyyati attho. Api nu taniti api nu evam khette bijavutthidose sati tani bijani ankuramulapattadihi uddham vuddhim hettha virulhim samantato ca vepullam apajjeyyunti. Evarupo kho rajanna yannoti evarupam rajanna danam parupaghatena uppaditapaccayatopi dayakatopi patiggahakatopi avisuddhatta na mahapphalam hoti. Evarupo kho rajanna yannoti evarupam rajanna danam aparupaghatena uppannapaccayatopi aparupaghatitaya silavantadayakatopi sammaditthiadi- gunasampannapatiggahakatopi mahapphalam hoti. Sace pana gunatirekam nirodha vutthitam patiggahakam labhati, cetana ca vipula hoti, dittheva dhamme vipakam detiti. [439] Imam pana therassa dhammakatham sutva payasi rajanno theram nimantetva sattaham therassa mahadanam datva tato patthaya sabbajanassa danam patthapesi. Tam sandhaya athakho payasi rajannoti adi vuttam. Tattha kanajakanti sakundakam uttandulabhattam. Bilangadutiyanti kanjikadutiyam. Corakani 2- ca vatthaniti thulasuttani 3- ca vatthani. Gulavalakaniti guladasani, punjapunjavasena thitamahantadasaniti attho. Evamanuddisatiti evam upadisati. Padapiti 4- padenapi 4- [440] Asakkaccanti saddhavirahitam asaddhadanam. Asahatthati na sahatthena. Acittikatanti cittikaravirahitam, na cittikaram paccupatthapetva na panitam katva adasi. Apaviddhanti chadditam vippatitam. Sunnam serisakanti serisakam nama @Footnote: 1 cha.Ma. palalani, i. palapani. 2 cha.Ma. dhorakani, Si., i. therakani. @3 cha.Ma., i. thulani. 4-4 Ma. padasiti padesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page431.

Ekam tuccham rajatavimanam upagato. Tassa kira dvare mahasirisarukkho, tena tam "serisakan"ti vuccati. [441] Ayasma gavampatiti thero kira pubbe manussaloke gopaladarakanam jetthako hutva mahantam 1- sirisarukkhamulam sodhetva valikam okiritva ekam pindapatikattheram rukkhamule nisidapetva attana laddham aharam datva tato cuto tassanubhavena tasmim rajatavimane nibbatti. Sirisarukkho vimanadvare atthasi. So pannasaya vassehi phalati, tato pannasa vassani gataniti devaputto samvegam apajjati. So aparena samayena amhakam bhagavato kale manussesu nibbattitva satthu dhammakatham sutva arahattam patto. Pubbacinnavasena pana divaviharatthaya tadeva vimanam abhinham gacchati, tam kirassa utusukham hoti. Tam sandhaya "tena kho pana samayena ayasma gavampati"ti adi vuttam. So sakkaccam danam datvati so parassa santakampi danam sakkaccam datva. Evamarocesiti 2- "sakkaccam dana detha"ti adina nayena arocesi. Tanca pana therassa arocanam sutva mahajano sakkaccam danam datva devaloke nibbatto. Payasissa pana rajannassa paricarika sakkaccam danam datvapi nikkantivasena gantva tasseva santike nibbatta. Tam kira disacarikavimanam vattaniataviyam ahosi. Payasidevaputto ca ekadivasam vanijakanam dassetva attano katakammam kathesiti. Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya payasirajannasuttavannana nitthita. Nitthita ca mahavaggassa atthavannana. Mahavaggatthakatha nitthita. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 5 page 423-431. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=5&A=10814&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=10814&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=301              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=10&A=6765              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=10&A=7414              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=10&A=7414              Contents of The Tipitaka Volume 10 http://84000.org/tipitaka/read/?index_10

first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]