บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๐

หน้าที่ ๑๘๔.

กมฺมนฺตา น ปริหายนฺติ, ทารโก คพฺภโต ปฏฺฐาย ปริหารํ ลภติ, โกมาริกเวชฺชา สนฺนิปติตาว โหนฺติ. คหปติกุเล ชาโต เสฏฺฐิฏฺฐานํ, อมจฺจกุลาทีสุ ชาโต เสนาปติฏฺฐานาทีนิ ลภติ. เอวํ โภเค อุปฺปาเทติ. โส อปริสฺสโย สโภโค จิรํ ชีวตีติ. เอวํ อปาณาติปาตกมฺมํ ทีฆายุกสํวตฺตนิกํ โหติ. อปาณาติปาตินา วา กตํ อญฺญมฺปิ กุสลํ อุฬารํ โหติ, ทีฆายุกปฏิสนฺธึ ชเนตุํ สกฺโกติ, เอวมฺปิ ทีฆายุกสํวตฺตนิกํ โหติ. ปฏิสนฺธิเมว วา นิยาเมตฺวา ทีฆายุกํ กโรติ. สนฺนิฏฺฐานเจตนาย วา เทวโลเก นิพฺพตฺตติ, ปุพฺพาปรเจตนาหิ วุตฺตนเยน ทีฆายุโก โหติ. อิมินา นเยน สพฺพปญฺหวิสฺสชฺชเนสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. วิเหฐนกมฺมาทีนิปิ หิ ปวตฺเต อาคนฺตฺวา อตฺถโต ตเถว วทมานานิ วิย อุปปีฬเนน นิพฺโภคตํ อาปาเทตฺวา ปฏิชคฺคนํ อลภนฺตสฺส โรคุปฺปาทนาทีหิ วา, วิเหฐกาทีหิ กตสฺส กุสลสฺส อนุฬารตาย วา, อาทิโตว ปฏิสนฺธินิยามเนน วา, วุตฺตนเยเนว ปุพฺพาปรเจตนาวเสน วา พหฺวาพาธตาทีนิ กโรนฺติ, อปาณาติปาโต วิย จ อวิเหฐนาทีนิปิ อปฺปาพาธตาทีนีติ. [๒๙๓] เอตฺถ ปน อิสฺสามนโกติ อิสฺสาสมฺปยุตฺตจิตฺโต. อุปทุสฺสตีติ อิสฺสาวเสเนว อุปกฺโกสนฺโต ทุสฺสติ. อิสฺสํ พนฺธตีติ ยวกลาปํ พนฺธนฺโต วิย ยถา น นสฺสติ, เอวํ พนฺธิตฺวา วิย ฐเปติ. อปฺเปสกฺโขติ อปฺปริวาโร, รตฺตึ ขิตฺโต วิย สโร น ปญฺญายติ, อุจฺฉิฏฺฐหตฺโถ นิสีทิตฺวา อุทกทายกมฺปิ น ลภติ. [๒๙๔] น ทาตา โหตีติ มจฺฉริยวเสน น ทาตา โหติ. เตน กมฺเมนาติ เตน มจฺฉริยกมฺเมน. [๒๙๕] อภิวาเทตพฺพนฺติ อภิวาทนารหํ พุทฺธํ วา ปจฺเจกพุทฺธํ วา อริยสาวกํ วา. ปจฺจุฏฺฐาตพฺพาทีสุปิ เอเสว นโย. อิมสฺมึ ปน ปญฺหวิสฺสชฺชเน อุปปีฬกอุปตฺถมฺภกกมฺมานิ น คเหตพฺพานิ. น หิ ปวตฺเต นีจกุลินํ วา อุจฺจากุลินํ วา สกฺกา กาตุํ, ปฏิสนฺธึเยว ปน นิยเมตฺวา นีจกุลิยํ กมฺมํ นีจกุเล นิพฺพตฺเตติ, อุจฺจากุลิยํ กมฺมํ อุจฺจากุเล.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๕.

[๒๙๖] น ปริปุจฺฉิตา โหตีติ เอตฺถ ปน อปริปุจฺฉเนน นิรเย น นิพฺพตฺตติ. อปริปุจฺฉโก ปน "อิทํ กาตพฺพํ, อิทํ น กาตพฺพนฺ"ติ น ชานาติ, อชานนฺโต กาตพฺพํ น กโรติ, อกาตพฺพํ กโรติ. เตน นิรเย นิพฺพตฺตติ, อิตโร สคฺเค. อิติ โข มาณว ฯเปฯ ยทิทํ หีนปฺปณีตตายาติ สตฺถา เทสนํ ยถานุสนฺธึ ปาเปสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย จูฬกมฺมวิภงฺคสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. สุภสุตฺตนฺติปิ วุจฺจติ. ----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๑๘๔-๑๘๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=4671&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=4671&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=579 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=7623 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=7484 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=7484 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14