บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๒

หน้าที่ ๑๔๓.

อเนกวิหิตนฺติ อเนกวิธํ. อิทฺธิวิธนฺติ อิทฺธิโกฏฺฐาสํ. อาวิภาวํ ติโรภาวนฺติ อาวิภาวํ คเหตฺวา ติโรภาวํ, คเหตฺวา อาวิภาวํ กาตุํ สกฺโกถาติ ปุจฺฉติ. ติโรกุฑฺฑนฺติ ปรกุฑฺฑํ. ติโรปพฺพเตปิ ^๑- เอเสว นโย. อุมฺมุชฺชนิมฺมุชฺชนฺติ อุมฺมุชฺชนญฺจ นิมฺมุชฺชนญฺจ. ปลฺลงฺเกนาติ ปลฺลงกพนฺธเนน. กมถาติ นิสีทิตุํ วา คเหตุํ ^๒- วา สกฺโกถาติ ปุจฺฉติ. สกุโณติ ปกฺขยุตฺโต สกุโณ. อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถารโต ปน อิมสฺส เจว อิโต ปเรสญฺจ ทิพฺพโสตาทีนํ ^๓- วณฺณนานโย วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตนเยน เวทิตพฺโพ. ^๔- สนฺตา วิโมกฺขาติ องฺคสนฺตตาย เจว อารมฺมณสนฺตตาย จ สนฺตา อารปฺปวิโมกฺขา. กาเยน ผุสิตฺวาติ นามกาเยน ผุสิตฺวา ปฏิลภิตฺวา. ปญฺญาวิมุตฺตา โข มยํ อาวุโสติ อาวุโส มยํ นิชฺฌานกา สุกฺขวิปสฺสกา ปญฺญามตฺเตเนว วิมุตฺตาติ ทสฺเสติ. อาชาเนยฺยาสิ วา ตฺวํ อาวุโส สุสิม, น วา ตฺวํ อาชาเนยฺยาสีติ กสฺมา เอวมาหํสุ? เอวํ กิร เนสํ อโหสิ "มยํ อิมสฺส อชฺฌาสยํ คเหตฺวา กเถตุํ น สกฺขิสฺสาม, ทสพลํ ปน ปุจฺฉิตฺวา นิกฺกงฺโข ภวิสฺสตี"ติ. ธมฺมฏฺฐิติญาณนฺติ วิปสฺสนาญาณํ, ตํ ปฐมตรํ อุปฺปชฺชติ. นิพฺพาเน ญาณนฺติ วิปสฺสนาย จิณฺณนฺเต ปวตฺตํ มคฺคญาณํ, ตํ ปจฺฉา อุปฺปชฺชติ. ตสฺมา ภควา เอวมาห. อาชาเนยฺยาสิ วาติอาทิ กสฺมา วุตฺตํ? วินาปิ สมาธึ เอวํ ญาณุปฺปตฺติทสฺสนตฺถํ, อิทํ หิ วุตฺตํ โหติ:- สุสิม มคฺโค วา ผลํ วา น สมาธินิสฺสนฺโท, น สมาธิอานิสํโส, น สมาธิสฺส นิปฺผตฺติ, วิปสฺสนาย ปเนสา นิฏฺฐา, ^๕- วิปสฺสนาย อานิสํโส, วิปสฺสนาย นิปฺผตฺติ, ตสฺมา ชาเนยฺยาสิ วา ตฺวํ, น วา ตฺวํ ชาเนยฺยาสิ, อถโข ธมฺมฏฺฐิติญาณํ ปุพฺเพ, ปจฺฉา นิพฺพาเน ญาณนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. อิตรปททฺวเย ^๒ ฉ.ม., อิ. คนฺตุํ @^๓ ฉ.ม., อิ. อิมสฺส อิทฺธิวิธสฺส ตโต ปเรสํ ทิพฺพโสตาทีนญฺจ @^๔ ฉ.ม. เวทิตพฺโพติ, อิ. เวทิตพฺพาติ ^๕ ฉ.ม., อิ. ปเนโส นิสฺสนฺโท

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๔.

อิทานิสฺส ปฏิเวธภพฺพตํ ญตฺวา เตปริวฏฺฏํ ธมฺมเทสนํ เทเสนฺโต ^๑- ตํ กึ มญฺญสิ สุสิม, รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วาติอาทิมาห. เตปริวฏฺฏเทสนาวสาเน ปน เถโร อรหตฺตํ ปตฺโต. อิทานิสฺส อนุโยคํ อาโรเปนฺโต ชาติปจฺจยา ชรามรณนฺติ สุสิม ปสฺสสีติอาทิมาห. อปิ นุ ตฺวํ สุสิมาติ อิทํ กสฺมา อารภิ? นิชฺฌานกานํ สุกฺขวิปสฺสกภิกฺขูนํ ปากฏกรณตฺถํ. อยํ เหตฺถ อธิปฺปาโย:- น เกวลํ ตฺวเมว นิชฺฌานโก สุกฺขวิปสฺสโก, เอเตปิ ภิกฺขู เอวรูปาเยวาติ. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมวาติ. ทสมํ. มหาวคฺโค สตฺตโม. --------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๑๔๓-๑๔๔. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=3202&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=3202&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=279 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=3187 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=2963 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=2963 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16