บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

หน้าที่ ๓๐.

วุจฺจติ. นิรโยติ สโหกาสกา ขนฺธา. ติรจฺฉานโยนิยํ ขนฺธาว ลพฺภนฺติ. สตฺตมฏฺฐเม อุตฺตานเมวาติ. ^๑- [๓๐] นวเม ปฏิคฺคาหาติ ปฏิคฺคหิตา, ^๒- ทุสฺสีลํ ปุคฺคลํ เทฺว ฐานานิ ปฏิคฺคณฺหนฺตีติ อตฺโถ. [๓๑] ทสเม อตฺถวเสติ การณานิ. อรญฺญวนปฏฺฐานีติ อรญฺญานิ จ วนปฏฺฐานิ จ. ตตฺถ กิญฺจาปิ อภิธมฺเม นิปฺปริยาเยน "นิกฺขมิตฺวา พหิอินฺทขีลา, สพฺพเมตํ อรญฺญนฺ"ติ ^๓- วุตฺตํ. ตถาปิ ยํ ตํ "ปญฺจธนุสติกํ ปจฺฉิมนฺ"ติ ^๔- อารญฺญิกงฺคนิปฺผาทนเสนาสนํ วุตฺตํ, ตเทว อธิปฺเปตนฺติ เวทิตพฺพํ. วนปตฺถนฺติ คามนฺตํ อติกฺกมิตฺวา มนุสฺสานํ อนูปจารฏฺฐานํ, ยตฺถ น กสียติ น วปียติ. ปนฺตานีติ ปริยนฺตานิ อติทูรานิ. ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารนฺติ โลกิยโลกุตฺตรํ ^๕- ผาสุวิหารํ. ปจฺฉิมญฺจ ชนตํ อนุกมฺปมาโนติ ปจฺฉิเม มม สาวเก อนุกมฺปนฺโต. [๓๒] เอกาทสเม วิชฺชาภาคิยาติ วิชฺชาโกฏฺฐาสิกา. สมโถติ จิตฺเตกคฺคตา. วิปสฺสนาติ สงฺขารปริคฺคาหกญาณํ. กิมตฺถมนุโภตีติ ^๖- กตมํ อตฺถํ อาราเธติ สมฺปาเทติ ปริปูเรติ. จิตฺตํ ภาวียตีติ มคฺคจิตฺตํ ภาวียติ พฺรูหียติ วฑฺฒียติ. โย ราโค, โส ปหียตีติ โย รชฺชนกวเสน ราโค, โส ปหียติ. ราโค หิ มคฺคจิตฺตสฺส ปจฺจนีโก, มคฺคจิตฺตํ ราคสฺส จ. ราคกฺขเณ มคฺคจิตฺตํ นตฺถิ, มคฺคจิตฺตกฺขเณ ราโค นตฺถิ. ยทา ปน ราโค อุปฺปชฺชติ, ตทา มคฺคจิตฺตสฺส อุปฺปตฺตึ นิวาเรติ, ปทํ ปจฺฉินฺทติ. ยถา ปน มคฺคจิตฺตํ อุปฺปชฺชติ, ตทา ราคํ สมูลกํ อุพฺพฏฺเฏตฺวา สมุคฺฆาเตนฺตเมว อุปฺปชฺชติ. เตน วุตฺตํ "ราโค ปหียตี"ติ. วิปสฺสนา ภิกฺขเว ภาวิตาติ วิปสฺสนาญาณํ พฺรูหิตํ วฑฺฒิตํ. ปญฺญา ภาวียตีติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สตฺตมฏฺฐมานิ อุตฺตานตฺถาเนว ^๒ ฉ.ม.,อิ. ปฏิคฺคาหกา @^๓ อภิ. วิ. ๓๕/๕๒๙/๓๐๒ ฌานวิภงฺค ^๔ วิ. มหาวิ. ๒/๖๕๔/๙๗ สาสงฺกสิกฺขาปท @^๕ ม. โลกุตฺตรํ ^๖ ฉ.ม. กมตฺถมนุโภตีติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑.

มคฺคปญฺญา ภาวียติ พฺรูหียติ วฑฺฒียติ. ยา อวิชฺชา, สา ปหียตีติ อฏฺฐสุ ฐาเนสุ วฏฺฏมูลิกา มหาอวิชฺชา ปหียติ. อวิชฺชา หิ มคฺคปญฺญาย ปจฺจนีกา, มคฺคปญฺญา อวิชฺชาย. อวิชฺชากฺขเณ มคฺคปญฺญา นตฺถิ, มคฺคปญฺญากฺขเณ อวิชฺชา นตฺถิ. ยทา ปน อวิชฺชา อุปฺปชฺชติ, ตทา มคฺคปญฺญาย อุปฺปตฺตึ นิวาเรติ, ปทํ ปจฺฉินฺทติ. ยทา มคฺคปญฺญา อุปฺปชฺชติ, ตทา อวิชฺชํ สมูลิกํ อุพฺพฏฺเฏตฺวา สมุคฺฆาตยมานาว อุปฺปชฺชติ. เตน วุตฺตํ "อวิชฺชา ปหียตี"ติ. อิติ มคฺคจิตฺตํ มคฺคปญฺญาติ เทฺวปิ สหชาตธมฺมาว กถิตา. ราคุปกฺกิลิฏฺฐํ วา ภิกฺขเว จิตฺตํ น วิมุจฺจตีติ ราเคน อุปกฺกิลิฏฺฐตฺตา มคฺคจิตฺตํ น วิมุจฺจตีติ ทสฺเสติ. อวิชฺชูปกฺกิลิฏฺฐา วา ปญฺญา น ภาวียตีติ อวิชฺชาย อุปกฺกิลิฏฺฐตฺตา มคฺคปญฺญา น ภาวียตีติ ทสฺเสติ. อิติ โข ภิกฺขเวติ เอวํ โข ภิกฺขเว. ราควิราคา เจโตวิมุตฺตีติ ราคสฺส ขยวิราเคน เจโตวิมุตฺติ นาม โหติ. ผลสมาธิสฺเสตํ นามํ. อวิชฺชาวิราคา ปญฺญาวิมุตฺตีติ อวิชฺชาย ขยวิราเคน ปญฺญาวิมุตฺติ นาม โหติ. อิมสฺมึ สุตฺเต นานากฺขณิกา สมาธิวิปสฺสนา ^๑- กถิตาติ. พาลวคฺโค ตติโย. -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๓๐-๓๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=668&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=668&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=267 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=1564 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=1547 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=1547 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20