|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๗. วสฺสการสุตฺตวณฺณนา [๑๘๗] สตฺตเม โตเทยฺยสฺสาติ ตุทิคามวาสิกสฺส. ปริสตีติ สนฺนิปติตาย ปริสาย. ปรูปารมฺภํ วตฺเตนฺตีติ ปรครหํ ปวตฺเตนฺติ กเถนฺติ. พาโล อยํ ราชาติอาทิ ยํ เต อุปารมฺภํ ปวตฺเตนฺติ, ตสฺส ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. สมเณ รามปุตฺเตติ อุทเก รามปุตฺเต. อภิปฺปสนฺโนติ อติกฺกมฺม ปสนฺโน. ปรมนิปจฺจการนฺติ อุตฺตมนิปาตกิริยํ นีจวุตฺตึ. ปริหารกาติ ปริจารกา. ยมโกติอาทีนิ เตสํ นามานิ. เตสุ หิ เอโก ยมโก นาม, เอโก โมคฺคลฺโล นาม, เอโก อุคฺโค นาม, เอโก นาวินฺทกี นาม, เอโก คนฺธพฺโพ นาม, เอโก อคฺคิเวสฺโส นาม. ตฺยสฺสุทนฺติ เอตฺถ อสฺสุทนฺติ นิปาตมตฺตํ, เต อตฺตโน ปริสติ นิสินฺเนติ อตฺโถ. อิมินา นเยน เนตีติ อิมินา การเณน อนุเนติ ชานาเปติ. กรณียาธิกรณีเยสูติ ปณฺฑิเตหิ กตฺตพฺพกิจฺเจสุ จ อติเรกกตฺตพฺพกิจฺเจสุ จ. วจนียาธิวจนีเยสูติ วตฺตพฺเพสุ จ อติเรกวตฺตพฺเพสุ จ. อลมตฺถทสตเรหีติ เอตฺถ อตฺเถ ปสฺสิตุํ สมตฺถา อลมตฺถทสา, เต อติสิตฺวา ๑- ฐิตา อลมตฺถทสตรา, เตหิ อลมตฺถทสตเรหิ. อลมตฺถทสตโรติ อลมตฺถทสตาย อุตฺตริตโร, เฉเกหิ เฉกตโร ปณฺฑิเตหิ ปณฺฑิตตโรติ ปุจฺฉนฺโต เอวมาห. อถสฺส เต ปฏิปุจฺฉนฺตา เอวํ โภติอาทิมาหํสุ. อิติ พฺราหฺมโณ อตฺตโน สปฺปุริสตาย ตํ เอเฬยฺยราชานมฺปิ ตสฺส ปริวารเกปิ ๒- อุทกมฺปิ รามปุตฺตํ ปสํสิ. อนฺโธ วิย หิ อสปฺปุริโส, จกฺขุมา วิย สปฺปุริโส, ยถา อนฺโธ เนว อนนฺธํ น อนฺธํ ปสฺสติ, เอวํ อสปฺปุริโส เนว สปฺปุริสํ นาสปฺปุริสํ ชานาติ. ยถา จกฺขุมา อนฺธมฺปิ อนนฺธมฺปิ ปสฺสติ, เอวํ สปฺปุริโส สปฺปุริสมฺปิ อสปฺปุริสมฺปิ ชานาติ. โตเทยฺโยปิ สปฺปุริสตาย อสปฺปุริเส อญฺญาสีติ อิมมตฺถวสํ ปฏิจฺจ ตุฏฺฐมานโส พฺราหฺมโณ อจฺฉริยํ โภ โคตมาติอาทีนิ วตฺวา ตถาคตสฺส ภาสิตํ อนุโมทิตฺวา สกฺกริตฺวา ๓- ปกฺกามิ. ๘. อุปกสุตฺตวณฺณนา [๑๘๘] อฏฺฐเม อุปโกติ ตสฺส นามํ. มณฺฑิกาปุตฺโตติ มณฺฑิกาย ปุตฺโต. อุปสงฺกมีติ โส กิร เทวทตฺตสฺส อุปฏฺฐาโก, "กึ นุ โข สตฺถา มยิ อตฺตโน @เชิงอรรถ: ๑ ม. อติกฺกมิตฺวา ๒ สี. ปริจวเกปิ, ฉ.ม. ปริวาริเกปิ @๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๘.
สนฺติกํ อุปคเต ๑- วณฺณํ กเถสฺสติ, อุทาหุ อวณฺณนฺ"ติ ปริคฺคณฺหนตฺถํ อุปสงฺกมิ. "เนรยิโก เทวทตฺโต กปฺปฏฺโฐ ๒- อเตกิจฺโฉ"ติ ๓- วจนํ สุตฺวา สตฺถารํ ฆฏฺเฏตุกาโม อุปสงฺกมีติปิ วทนฺติ. ปรูปารมฺภํ วตฺเตตีติ ปรครหํ กเถติ. สพฺโพ โส น อุปปาเทตีติ สพฺโพปิ โส กุสลธมฺมํ น อุปฺปาเทติ, อตฺตโน วา วจนํ อุปฺปาเทตุํ อนุจฺฉวิกํ กาตุํ น สกฺโกติ. อนุปปาเทนฺโต คารโยฺห โหตีติ กุสลกมฺมํ อุปฺปาเทตุํ อสกฺโกนฺโต อตฺตโน จ วจนํ อุปปนฺนํ อนุจฺฉวิกํ กาตุํ อสกฺโกนฺโต คารโยฺห โหติ. อุปวชฺโชติ อุปวทิตพฺโพ จ โหติ, วชฺเชน วา อุเปโต โหติ, สโทโส โหตีติ อตฺโถ. อถ ภควา ตสฺส วาทํ คเหตฺวา ตสฺเสว คีวายํ ปฏิมุญฺจนฺโต ปรูปารมฺภนฺติ- อาทิมาห. อุมฺมุชฺชมานกํเยวาติ อุทกโต สีสํ อุกฺขิปนฺตํเยว. ตตฺถ อปริมาณาปทาติ- อาทีสุ ๔- ตสฺมึ อกุสลนฺติ ปญฺญาปเน ปทานิปิ อกฺขรานิปิ ธมฺมเทสนาปิ อปริมาณาเยว. อิติปิทํ อกุสลนฺติ อิทมฺปิ อกุสลํ อิทมฺปิ อกุสลํ อิมินาปิ การเณน อิมินาปิ การเณน อกุสลนฺติ เอวํ อกุสลปญฺญตฺติยํ อาคตานิ ปทานิปิ ๕- อปริมาณานิ. อถาปิ ๖- อญฺเญนากาเรน ตถาคโต ตํ ธมฺมํ เทเสยฺย, เอวํปิสฺส เทสนา อปริมาณา ภเวยฺย. ยถาห "อปริยาทินฺนาวสฺส ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนา, อปริยาทินฺนํ ธมฺมปท- พฺยญฺชนนฺ"ติ. ๗- อิมินา อุปาเยน สพฺพวาเรสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยาว ธํสี วตายนฺติ ยาว คุณธํสี วต อยํ. โลณการทารโกติ โลณการคามทารโก. ยตฺร หิ นามาติ โย หิ นาม. อปสาเทตพฺพํ ๘- มญฺญิสฺสตีติ ฆฏฺเฏตพฺพํ มญฺญิสฺสติ. อเปหีติ อปคจฺฉ, มา เม ปุรโต อฏฺฐาสิ, เอวญฺจ ปน วตฺวา คีวายํ คณฺหาเปตฺวา นิกฺกฑฺฒาเปสิเยวาติ. @เชิงอรรถ: ๑ ม. อุปฏฺฐากสฺส ๒ ม. กปฺปฏฺฐายี @๓ วิ.จุ. ๗/๓๔๘/๑๔๔ สํฆเภทกฺขนฺธก ๔ สี. อปริมาณปทาติอาทีสุ @๕ สี. อาคตานิ อิทานิปิ, ฉ.ม. อาคตานิปิ ๖ ม. ตถาปิ @๗ ม. มู. ๑๒/๑๖๑/๑๒๕ มหาสีหนาทสุตฺต ๘ ฉ.ม. อาสาเทตพฺพํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๙.
๙. สจฺฉิกรณียสุตฺตวณฺณนา [๑๘๙] นวเม กาเยนาติ นามกาเยน. สจฺฉิกรณียาติ ปจฺจกฺขํ กาตพฺพา. สติยาติ ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติยา. จกฺขุนาติ ทิพฺพจกฺขุนา. ปญฺญายาติ ฌานปญฺญาย วิปสฺสนาปญฺญา สจฺฉิกาตพฺพา, วิปสฺสนาปญฺญาย มคฺคปญฺญา, มคฺคปญฺญาย ผลปญฺญา, ผลปญฺญาย ปจฺจเวกฺขณปญฺญา สจฺฉิกาตพฺพา, ปตฺตพฺพาติ อตฺโถ. อาสวานํ ขยสงฺขาตํ ปน อรหตฺตํ ปจฺจเวกฺขณวเสน ปจฺจเวกฺขณปญฺญาย สจฺฉิกรณียํ นามาติ. ๑๐. อุโปสถสุตฺตวณฺณนา [๑๙๐] ทสเม ตุณฺหีภูตํ ตุณฺหีภูตนฺติ ยโต ยโต อนุวิโลเกติ, ตโต ตโต ตุณฺหีภูตเมว. ภิกฺขู อามนฺเตสีติ ปฏิปตฺติสมฺปนฺเน ภิกฺขู ปสนฺเนหิ จกฺขูหิ อนุวิโลเกตฺวา อุปฺปนฺนปาโมชฺโช ๑- ธมฺมํ โถเมตุกามตาย อามนฺเตสิ. อปลาปาติ ปลาปรหิตา. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. สุทฺธาติ นิมฺมลา. สาเร ปติฏฺฐิตาติ สีลาทิสาเร ปติฏฺฐิตา. อลนฺติ ยุตฺตํ. โยชนคณนานีติ ๒- เอกํ โยชนํ โยชนเมว, ทสปิ โยชนานิ โยชนาเนว. ตโต อุทฺธํ "โยชนคณนานี"ติ วุจฺจติ. อิธ ปน โยชนสตมฺปิ โยชนสหสฺสมฺปิ อธิปฺเปตํ. ปุโฏเสนาปีติ ปุโฏสํ วุจฺจติ ปาเถยฺยํ, ปาเถยฺยํ คเหตฺวาปิ อุปสงฺกมิตุํ ยุตฺตเมวาติ อตฺโถ. ปุฏํเสนาติปิ ปาโฐ. ตสฺสตฺโถ:- ปุโฏ อํเส อสฺสาติ ปุฏํโส, เตน ปุฏํเสน, อํเสน ปาเถยฺยปุฏํ วหนฺเตนาปีติ วุตฺตํ โหติ. อิทานิ เอวรูเปหิ เอวรูเปหิ จ คุเณหิ สมนฺนาคตา เอตฺถ ภิกฺขู อตฺถีติ ทสฺเสตุํ สนฺติ ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ เทวปฺปตฺตาติ อุปปตฺติเทวนิพฺพตฺตกํ ทิพฺพวิหารํ ทิพฺพวิหาเรน จ อรหตฺตํ ปตฺตา. พฺรหฺมปฺปตฺตาติ นิทฺโทสฏฺเฐน พฺรหฺมภาวสาธกํ พฺรหฺมวิหารํ พฺรหฺมวิหาเรน จ อรหตฺตํ ปตฺตา. อาเนญฺชปฺปตฺตาติ @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุปฺปนฺนธมฺมปาโมชฺโช ๒ สี. โยชนคณานีติ. เอวมุปริปิ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๐.
อนิญฺชนภาวสาธกํ อาเนญฺชํ อาเนญฺเชน จ อรหตฺตํ ปตฺตา. อริยปฺปตฺตาติ ปุถุชฺชนภาวํ อติกฺกมฺม อริยภาวํ ปตฺตา. เอวํ โข ภิกฺขเว ภิกฺขุ เทวปฺปตฺโต โหตีติอาทีสุ เอวํ รูปาวจรจตุตฺถชฺฌาเน ฐตฺวา จิตฺตํ วิวฏฺเฏตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต เทวปฺปตฺโต นาม โหติ, จตูสุ พฺรหฺมวิหาเรสุ ฐตฺวา จิตฺตํ วิวฏฺเฏตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต พฺรหฺมปฺปตฺโต นาม, จตูสุ อรูปชฺฌาเนสุ ฐตฺวา จิตฺตํ วิวฏฺเฏตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต อาเนญฺชปฺปตฺโต นาม. อิทํ ทุกฺขนฺติอาทีหิ จตูหิ สจฺเจหิ จตฺตาโร มคฺคา ตีณิ จ ผลานิ กถิตานิ. ตสฺมา อิมํ อริยธมฺมํ ปตฺโต ภิกฺขุ อริยปฺปตฺโต นาม โหตีติ. โยธาชีววคฺโค จตุตฺโถ. ----------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๔๐๗-๔๑๐. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=9347&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=9347&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=181 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=21&A=4617 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=4910 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=4910 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_21
![อ่านหน้า[ต่าง] แรก](go1.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้ว](go2.gif)   ![อ่านหน้า[ต่าง] ถัดไป](go3.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย](go4.gif)   |
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]