บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๖

๓. นิสฺสารณียสุตฺตวณฺณนา [๑๓] ตติเย นิสฺสารณียา ธาตุโยติ นิสฺสรณธาตุโยว. ^๒- เมตฺตา หิ โข เม เจโตวิมุตฺตีติ เอตฺถ ปจฺจนีกธมฺเมหิ วิมุตฺตตฺตา ติกจตุกฺกชฺฌานิกา เมตฺตาว เมตฺตาเจโตวิมุตฺติ นาม. ภาวิตาติ วฑฺฒิตา. พหุลีกตาติ ปุนปฺปุนํ กตา. ยานีกตาติ ยุตฺตยานสทิสา กตา. วตฺถุกตาติ ปติฏฺฐา กตา. อนุฏฺฐิตาติ อธิฏฺฐิตา. ปริจิตาติ สมนฺตโต จิตา อาจิตา อุปจิตา. สุสมารทฺธาติ สุปฺปคุณกรเณน สุฏฺฐุ สมารทฺธา. ปริยาทาย ติฏฺฐตีติ ปริยาทิยิตฺวา คเหตฺวา ติฏฺฐติ. มา เหวนฺติสฺส วจนีโยติ ยสฺมา อภูตพฺยากรณํ พฺยากโรติ, ตสฺมา "มา เอวํ ภณี"ติ วตฺตพฺโพ. ยทิทํ เมตฺตาเจโตวิมุตฺตีติ ยา อยํ เมตฺตาเจโตวิมุตฺติ, อิทํ นิสฺสรณํ พฺยาปาทสฺส, พฺยาปาทโต นิสฺสฏาติ อตฺโถ. โย ปน เมตฺตาย ติกจตุกฺกชฺฌานโต วุฏฺฐิโต สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา ตติยมคฺคํ ปตฺวา "ปุน พฺยาปาโท นตฺถี"ติ ตติยผเลน นิพฺพานํ ปสฺสติ, ตสฺส จิตฺตํ อจฺจนฺตนิสฺสรณํ พฺยาปาทสฺส. เอเตนุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อนิมิตฺตาเจโตวิมุตฺตีติ พลววิปสฺสนา. ทีฆภาณกา จ ^๓- อรหตฺตผลสมาปตฺตีติ วทนฺติ. สา หิ ราคนิมิตฺตาทีนญฺเจว รูปนิมิตฺตาทีนญฺจ นิจฺจนิมิตฺตาทีนญฺจ อภาวา อนิมิตฺตาติ วุตฺตา. นิมิตฺตานุสารีติ วุตฺตปฺปเภทํ นิมิตฺตํ อนุสฺสรณสภาวํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อวิวทนตฺถาย ^๒ ม. นิสฺสฏธาตุโยว ^๓ ฉ.ม. ปน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๕.

อสฺมีติ อสฺมิมาโน. อยมหมสฺมีติ ปญฺจสุ ขนฺเธสุ อยํ นาม อหํ อสฺมีติ. เอตฺตาวตา อรหตฺตํ พฺยากตํ โหติ. วิจิกิจฺฉากถํกถาสลฺลนฺติ วิจิกิจฺฉาภูตํ กถํกถาสลฺลํ. มา เหวนฺติสฺส วจนีโยติ สเจ เต ปฐมมคฺควชฺฌา วิจิกิจฺฉา อุปฺปชฺชติ, อรหตฺตพฺยากรณํ มิจฺฉา โหติ, ตสฺมา "มา อภูตํ ภณี"ติ ^๑- วาเรตพฺโพ. อสฺมีติ มานสมุคฺฆาโตติ อรหตฺตมคฺโค. อรหตฺตมคฺคผลวเสน หิ นิพฺพาเน ทิฏฺเฐ ปุน อสฺมิมาโน นตฺถีติ อรหตฺตมคฺโค "อสฺมีติ มานสมุคฺฆาโต"ติ วุตฺโต. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต อภูตพฺยากรณนฺนาม กถิตํ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๐๔-๑๐๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=2326&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2326&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=284 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=6886 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=6808 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=6808 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_22