บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๖

หน้าที่ ๓๑๑.

๖. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา [๓๗] ฉฏฺเฐ สมฺพาเธติ ปญฺจกามคุณสมฺพาเธ. โอกาสาธิคโมติ โอกาสสฺส อธิคโม. สตฺตานํ วิสุทฺธิยาติ สตฺตานํ วิสุทฺธิปาปนตฺถาย. สมติกฺกมายาติ สมติกฺกมนตฺถาย. อตฺถงฺคมายาติ อตฺถงฺคมนตฺถาย. ญายสฺส อธิคมายาติ สหวิปสฺสนกสฺส มคฺคสฺส อธิคมนตฺถาย. นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ อปจฺจยนิพฺพานสฺส ปจฺจกฺขกรณตฺถาย. ตเทว นาม จกฺขุํ ภวิสฺสตีติ ตญฺเญว ปสาทจกฺขุ อสมฺภินฺนํ ภวิสฺสติ. เต รูปาติ ตเทว รูปารมฺมณํ อาปาถํ อาคมิสฺสติ. ตญฺจายตนํ โน ปฏิสํเวทิสฺสตีติ ตํ จ รูปายตนํ น ชานิสฺสติ. เสเสสุปิ เอเสว นโย. อุทายีติ กาฬุทายิตฺเถโร. สญฺญีเมว นุ โขติ สจิตฺตโกเยว นุ โข. มกาโร ปทสนฺธิมตฺตํ. กึสญฺญีติ กตรสญฺญาย สญฺญี หุตฺวา. สพฺพโส รูปสญฺญานนฺติ อิทํ กสฺมา คณฺหิ, กึ ปฐมชฺฌานาทิสมงฺคิโน รูปาทิปฏิสํเวทนา โหตีติ? น โหติ, ยาว ปน กสิณรูปํ อารมฺมณํ โหติ, ตาว รูปํ สมติกฺกนฺตํ นาม น โหติ. ตํ ^๑- อสมติกฺกนฺตตาย ปจฺจโย ภวิตุํ สกฺขิสฺสติ. สมติกฺกนฺตตฺตา ปน ตํ นตฺถิ นาม โหติ, นตฺถิตาย ปจฺจโย ภวิตุํ น สกฺโกตีติ ทสฺเสตุํ อิทเมว คณฺหิ. ชฏิลภาคิกาติ ^๒- ชฏิลนครวาสินี. น จาภิณโตติอาทีสุ ราควเสน น อภิณโต, โทสวเสน น อปนโต. น สสงฺขาเรน สมฺปโยเคน กิเลเส นิคฺคณฺหิตฺวา วาเรตฺวา ฐิโต, กิเลสานํ ปน ฉินฺนนฺเต อุปฺปนฺโนติ น สสงฺขารนิคฺคยฺหวาริตวโต. ^๓- วิมุตฺตตฺตา ฐิโตติ กิเลเสหิ วิมุตฺตตฺตาเยว ฐิโต. ฐิตตฺตา สนฺตุสิโตติ ปติฏฺฐิตตฺตาเยว ^๔- สนฺตุฏฺโฐ นาม ชาโต. สนฺตุสิตตฺตา โน ปริตสฺสตีติ สนฺตุฏฺฐตฺตาเยว ปริตาสํ นาปชฺชติ. อยํ ภนฺเต อานนฺท สมาธิ กึผโลติ อิมินา อยํ เถรี ตาลผลญฺเญว @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ^๒ สี.,อิ. ชฏิลภาคิยาติ, ก. ชฏิลคาหิยาติ, @ฉ.ม. ชฏิลวาสิกาติ ^๓ ฉ.ม. สสงฺขารนิคฺคยฺหวาริตคโต ^๔ ฉ.ม. ฐิตตฺตาเยว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๒.

คเหตฺวา "อิทํ ผลํ กึผลํ นามา"ติ ปุจฺฉมานา วิย อรหตฺตผลสมาธึ คเหตฺวา "อยํ ภนฺเต อานนฺท สมาธิ กึผโล วุตฺโต ภควตา"ติ ปุจฺฉติ. อญฺญาผโล วุตฺโตติ อญฺญา วุจฺจติ อรหตฺตํ, อรหตฺตผลสมาธิ นาเมโส วุตฺโต ภควตาติ อตฺโถ. เอวํสญฺญีปีติ อิมาย อรหตฺตผลสญฺญาย สญฺญีปิ ตทายตนํ โน ปฏิสํเวเทตีติ เอวํ อิมสฺมึ สุตฺเต อรหตฺตผลสมาธิ กถิโตติ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๑๑-๓๑๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=7004&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7004&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=241 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=23&A=9146 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=23&A=9374 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=23&A=9374 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_23