บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๙

หน้าที่ ๓๐๒.

"อติถิ พฺรหฺมา มหาพฺรหฺมา ฯเปฯ เสฏฺโฐ สชฺชิตา วสี ปิตา ภูตภพฺยานนฺ"ติ ^๑- อิมิสฺสา ทิฏฺฐิยา นิเสโธ เวทิตพฺโพ. กมฺมุนา หิ วตฺตติ ตาสุ ตาสุ คตีสุ อุปฺปชฺชติ โลโก, น ตสฺส โกจิ สชฺชิตาติ. ^๒- ทุติเยน "เอวํ กมฺมุนา อุปฺปนฺโนปิ จ ปวตฺติยมฺปิ อตีตปจฺจุปฺปนฺนเภเทน กมฺมุนา เอว ปวตฺตติ, สุขทุกฺขานิ ปจฺจนุโภนฺโต หีนปณีตาทิภาวํ อาปชฺชนฺโต ปวตฺตตี"ติ ทสฺเสติ. ตติเยน ตเมวตฺถํ นิคเมติ "เอวํ สพฺพถาปิ กมฺมนิพนฺธนา สตฺตา สมฺเมเนว พทฺธา หุตฺวา ปวตฺตนฺติ, น อญฺญถา"ติ. จตุตฺเถน ตเมวตฺถํ ^๓- อุปมาย วิภาเวติ รถสฺสาณีว ยายโตติ. ยถา รถสฺส ยายโต อาณิ นิพนฺธนํ โหติ, น ตาย อนิพทฺโธ ยาติ, ^๔- เอวํ โลกสฺส อุปฺปชฺชโต จ ปวตฺตโต จ กมฺมํ นิพนฺธนํ, น เตน อนิพทฺโธ ^๕- อุปฺปชฺชติ นปฺปวตฺตติ. [๖๖๑] อิทานิ ยสฺมา กมฺมนิพนฺธโน โลโก, ตสฺมา เสฏฺเฐน กมฺมุนา เสฏฺฐภาวํ ทสฺเสนฺโต "ตเปนา"ติ คาถาทฺวยมาห. ตตฺถ ตเปนาติ อินฺทฺริยสํวเรน. พฺรหฺมจริเยนาติ สิกฺขานิสฺสิเตน วุตฺตาวเสสเสฏฺฐจริเยน. สํยเมนาติ สีเลน. ทเมนาติ ปญฺญาย. เอเตน เสฏฺฐฏฺเฐน ^๖- พฺรหฺมภูเตน กมฺมุนา พฺราหฺมโณ โหติ. กสฺมา? ยสฺมา เอตํ พฺราหฺมณมุตฺตมํ, ยสฺมา เอตํ กมฺมํ อุตฺตโม พฺราหฺมณภาโวติ ^๗- วุตฺตํ โหติ. "พฺรหฺมานนฺ"ติปิ ปาโฐ, ตสฺสตฺโถ:- พฺรหฺมํ อาเนตีติ พฺรหฺมานํ, พฺรหฺมภาวํ อาเนติ อาวหติ เทตีติ วุตฺตํ โหติ. [๖๖๒] ทุติยคาถาย สนฺโตติ สนฺตกิเลโส. พฺรหฺมา สกฺโกติ พฺรหฺมา เจว สกฺโก จ. โย เอวรูโป, โส น เกวลํ พฺราหฺมโณ, อปิจ โข พฺรหฺมา จ @เชิงอรรถ: ^๑ ที.สี. ๙/๔๒/๑๘ ^๒ ฉ.ม. ตสฺส โก สชฺชิตาติ @^๓ ฉ.ม. ตมตฺถํ ^๔ ก. อนิพนฺธาย ^๕ ก. ตโต นํ อนิพนฺธโน @^๖ สี.,อิ. เสฏฺเฐน เสฏฺฐฏฺเฐน ^๗ สี.,อิ. พฺรหฺมภาโวติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๓.

สกฺโก จ โส วิชานตํ ปณฺฑิตานํ, เอวํ วาเสฏฺฐ ชานาหีติ วุตฺตํ โหติ. เสสํ วุตฺตนยเมวาติ. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย วาเสฏฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๓๐๒-๓๐๓. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=6802&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=6802&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=381 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=9256 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=9333 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=9333 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25