ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

หน้าที่ ๓๔๑.

[๗๕๕] อาโรคฺยนฺติ นิพฺพานํ. สงฺขาย เสวีติ จตฺตาโร ปจฺจเย ปจฺจเวกฺขิตฺวา เสวมาโน, "ปญฺจกฺขนฺธา ทฺวาทสายตนานิ อฏฺฐารส ธาตุโย"ติ. เอวํ วา โลกํ สงฺขาย "อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา"ติ ญาเณน เสวมาโน. ธมฺมฏฺโฐติ จตุสจฺจธมฺเม ฐิโต. สงฺขฺยํ ๑- โนเปตีติ "เทโว"ติ วา "มนุสฺโส"ติ วา อาทิกํ สงฺขฺยํ น คจฺฉติ. เสสมุตฺตานเมว. #[๑๒] ทฺวาทสมวาเร อิญฺชิตปจฺจยาติ ตณฺหามานทิฏฺฐิกมฺมกิเลสอิญฺชิเตสุ ยโต กุโตจิ กมฺมสมฺภาริญฺชิตปจฺจยา. [๗๕๗] เอชํ โวสฺสชฺชาติ ตณฺหํ จชิตฺวา. สงฺขาเร อุปรุนฺธิยาติ กมฺมญฺจ กมฺมสมฺปยุตฺเต จ สงฺขาเร นิโรเธตฺวา. เสสมุตฺตานเมว. #[๑๓] เตรสมวาเร นิสฺสิตสฺส จลิตนฺติ ตณฺหาย ตณฺหาทิฏฺฐิมาเนหิ วา ขนฺเธ นิสฺสิตสฺส สีหสุตฺเต ๒- เทวานํ วิย ภยจลนํ โหติ. เสสมุตฺตานเมว. #[๑๔] จุทฺทสมวาเร รูเปหี"ติ รูปภเวหิ, รูปสมาปตฺตีหิ วา. อารุปฺปาติ ๓- อรูปภวา, อรูปสมาปตฺติโย วา. นิโรโธติ นิพฺพานํ. [๗๖๑] มจฺจุหายิโนติ มรณมจฺจุกิเลสมจฺจุเทวปุตฺตมจฺจุหายิโน, ติวิธมฺปิ ตํ มจฺจุํ หิตฺวา คามิโนติ วุตฺตํ โหติ. เสสมุตฺตานเมว. #[๑๕] ปณฺณรสมวาเร ยนฺติ นามรูปํ สนฺธายาห. ตํ หิ โลเกน ธุวสุภสุขตฺตวเสน "อิทํ สจฺจนฺ"ติ อุปนิชฺฌายิตํ ทิฏฺฐมาโลกิตํ. ตทมริยานนฺติ ตํ อิทํ อริยานํ, อนุนาสิกอิการโลปํ กตฺวา วุตฺตํ. เอตํ มุสาติ เอตํ ธุวาทิวเสน คหิตมฺปิ มุสา, น ตาทิสํ โหตีติ. ปุน ยนฺติ นิพฺพานํ สนฺธายาห. ตํ หิ โลเกน รูปเวทนาทีนมภาวโต "อิทํ มุสา นตฺถิ กิญฺจี"ติ อุปนิชฺฌายิตํ. @เชิงอรรถ: สี. สงฺขํ สํ.ข. ๑๗/๗๘-๙/๖๙-๗๐ ฉ.ม. อรูปาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๒.

ตทมริยานํ เอตํ สจฺจนฺติ ตํ อิทํ อริยานํ เอตํ นิกฺกิเลสสงฺขาตา สุขภาวา, ปวตฺติทุกฺขปฏิปกฺขสงฺขาตา สุขภาวา, อจฺจนฺตสนฺติสงฺขาตา นิจฺจภาวา จ อนปคมเนน ปรมตฺถโต "สจฺจนฺ"ติ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย สุทิฏฺฐํ. [๗๖๒-๓] อนตฺตนิ ๑- อตฺตมานีติ อนตฺตนิ นามรูปเวทนาทีนํ สภาวโต อตฺตมานี. ๑- อิทํ สจฺจนฺติ มญฺญตีติ อิทํ นามรูปํ ธุวาทิวเสน "สจฺจนฺ"ติ มญฺญติ. เยน เยน หีติ เยน เยน รูเป วา เวทนาย วา "มม รูปํ, มม เวทนา"ติอาทินา นเยน มญฺญนฺติ. ตโต ตนฺติ ตโต มญฺญิตาการา ตํ นามรูปํ โหติ อญฺญถา. กึการณํ? ตญฺหิ ตสฺส มุสา โหติ, ยสฺมา ตํ ยถา มญฺญิตาการา มุสา โหติ, ตสฺมา อญฺญถา โหตีติ อตฺโถ. กสฺมา ปน มุสา โหตีติ? โมสธมฺมญฺหิ อิตฺตรํ, ยสฺมา ยํ อิตฺตรํ ปริตฺตปจฺจุปฏฺฐานํ, ตํ โมสธมฺมํ นสฺสนธมฺมํ โหติ, ตถารูปญฺจ นามรูปนฺติ. สจฺจาภิสมยาติ สจฺจาวโพธา. ๒- เสสมุตฺตานเมว. #[๑๖] โสฬสมวาเร ยนฺติ ฉพฺพิธมิฏฺฐารมฺมณํ สนฺธายาห. ตํ หิ โลเกน สลภมจฺฉมกฺกฏาทีหิ ปทีปพฬิสเลปาทโย วิย "เอตํ ๓- สุขนฺ"ติ อุปนิชฺฌายิตํ. ตทมริยานํ เอตํ ทุกฺขนฺติ ตํ อิทํ อริยานํ "กามา หิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา, วิรูปรูเปน มเถนฺติ จิตฺตนฺ"ติอาทินา ๔- นเยน "เอตํ ทุกฺขนฺ"ติ ยถาภูตํ สมฺมปปญฺญาย สุทิฏฺฐํ. ปุน อิทนฺ"ติ ๕- นิพฺพานเมว สนฺธายาห. ตํ หิ โลเกน กามคุณาภาวา "ทุกฺขนฺ"ติ อุปนิชฺฌายิตํ. ตทมริยานนฺติ ตํ อิทํ อริยานํ ปรมตฺถสุขโต "เอตํ สุขนฺ"ติ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย สุทิฏฺฐํ. @เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อตฺตมานินฺติ อตฺตนิ นามรูเป อตฺตมานึ @ ก. สจฺจโพธา ฉ.ม. อิทํ @ ขุ.สุ. ๒๕/๕๐/๓๔๕, ขุ.จูฬ. ๓๐/๗๒๒/๓๖๕ (สฺยา) ฉ.ม..อิ. ยนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๓.

[๗๖๕-๖] เกวลาติ อนวเสสา. อิฏฺฐาติ อิจฺฉิตา ปตฺถิตา. กนฺตาติ ปิยา. มนาปาติ มนวุฑฺฒิกรา. ยาวตตฺถีติ วุจฺจตีติ ยาวตา เอเต ฉ อารมฺมณา อตฺถีติ วุจฺจนฺตีติ. ๑- วจนพฺยตฺตโย เวทิตพฺโพ. เอเต โวติ เอตฺถ โวติ นิปาตมตฺตํ. [๗๖๗-๘] สุขนฺติ ทิฏฺฐมริเยหิ, สกฺกายสฺสุปโรธนนฺติ "สุข"มิติ อริเยหิ ปญฺจกฺขนฺธนิโรโธ ทิฏฺโฐ, นิพฺพานนฺติ วุตฺตํ โหติ. ปจฺจนีกมิทํ โหตีติ ปฏิโลมมิทํ ทสฺสนํ โหติ. ปสฺสตนฺติ ปสฺสนฺตานํ, ปณฺฑิตานนฺติ วุตฺตํ โหติ. ยํ ปเรติ เอตฺถ ยนฺติ วตฺถุกาเม สนฺธายาห. ปุน ยํ ปเรติ เอตฺถ นิพฺพานํ. [๗๖๙-๗๑] ปสฺสาติ โสตารํ อาลปติ. ธมฺมนฺติ นิพฺพานธมฺมํ. สมฺปมูเฬฺหตฺถวิทฺทสูติ ๒- สมฺปมูฬฺหา เอตฺถ อวิทฺทสู พาลา. กึการณํ สมฺปมูฬฺหา? นิวุตานํ ตโม โหติ, อนฺธกาโร อปสฺสตํ, ยสฺมา ๓- พาลานํ อวิชฺชาย นิวุตานํ โอตฺถฏานํ อนฺธภาวกรโณ ตโม โหติ, เยน นิพฺพานธมฺมํ ทฏฺฐุํ น สกฺโกนฺติ. สตญฺจ วิวฏํ โหติ, อาโลโก ปสฺสตามิวาติ สตญฺจ สปฺปุริสานํ ปญฺญาทสฺสเนน ปสฺสตํ อาโลโกว วิวฏํ โหติ นิพฺพานํ. สนฺติเก น วิชานนฺติ, มคา ธมฺมสฺส โกวิทาติ ยํ อตฺตโน สรีเร ตจปญฺจกมตฺตํ ปริจฺฉินฺทิตฺวา อนนฺตรเมว อธิคนฺตพฺพโต, อตฺตโน ขนฺธานํ วา นิโรธมตฺตโต สนฺติเก นิพฺพานํ, ตํ เอวํ สนฺติเก สนฺตมฺปิ น วิชานนฺติ มคภูตา ชนา มคฺคามคฺคธมฺมสฺส วา สพฺพธมฺมสฺส วา ๔- อโกวิทา, สพฺพถา ภวราค ฯเปฯ สุสมฺพุโธ. ตตฺถ มาเธยฺยานุปนฺเนหีติ เตภูมกวฏฺฏํ อนุปฺปนฺเนหิ. [๗๗๒] ปจฺฉิมคาถาย สมฺพนฺโธ "เอวํ อสุสมฺพุธํ โก นุ อญฺญตฺร มริเยหี"ติ. ตสฺสตฺโถ:- ฐเปตฺวา อริเย โก นุ อญฺโญ นิพฺพานปทํ ชานิตุํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. วุจฺจนฺติ ก. สมฺปมูฬฺเหตฺถ อวิทฺทสูติ @ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม. สจฺจธมฺมสฺส วา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๔.

อรหติ, ยํ ปทํ จตุตฺเถน อริยมคฺเคน สมฺมทญฺญาย อนนฺตรเมว อนาสวา หุตฺวา กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพนฺติ, สมฺมทญฺญาย วา อนาสวา หุตฺวา อนฺเต อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา ปรินิพฺพนฺตีติ อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ. อตฺตมนาติ ตุฏฺฐมนา. อภินนฺทุนฺติ อภินนฺทึสุ. อิมสฺมิญฺจ ปน เวยฺยากรณสฺมินฺติ อิมสฺมึ โสฬสเม เวยฺยากรเณ. ภญฺญมาเนติ ภณิยมาเน. เสสํ ปากฏเมว. เอวํ สพฺเพสุปิ โสฬสสุ เวยฺยากรเณสุ สฏฺฐิมตฺเต สฏฺฐิมตฺเต กตฺวา สฏฺฐิอธิกานํ นวนฺนํ ภิกฺขุสตานํ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺจึสุ, โสฬสกฺขตฺตุํ จตฺตาริ จตฺตาริ กตฺวา จตุสฏฺฐิสจฺจาเนตฺถ เวเนยฺยวเสน ๑- นานปฺปการโต เทสิตานีติ. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย ทฺวยตานุปสฺสนาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. นิฏฺฐิโต จ ตติโย วคฺโค อตฺถวณฺณนานยโต, นาเมน มหาวคฺโคติ. -------------- @เชิงอรรถ: ก. เวยฺยากรณวเสน

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๓๔๑-๓๔๔. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=7684&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=7684&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=390              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=9696              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=9837              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=9837              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]