บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๓

หน้าที่ ๒๘๔.

จ. ทโฬฺห ขีโลติ "สตฺถริ กงฺขติ, ธมฺเม กงฺขติ, สํเฆ กงฺขติ, สิกฺขาย กงฺขติ, สพฺรหฺมจารีสุ กุปิโต โหติ อนตฺตมโน อาหตจิตฺโต ขีลชาโต"ติ ^๑- เอวํ วุตฺโต ทโฬฺห ถิโร ปญฺจวิโธ เจโตขีโล จ. ปจุรชเนหิ ปทาเลตุํ อสกฺกุเณยฺยตาย ทุปฺปทาลโย. ตโต เอว ปพฺพตสทิสตาย ปพฺพโตติ จ สงฺขํ คโต. "ทุกฺเข อญฺาณนฺ"ติอาทินา ^๒- วา นเยน วุตฺโต อญฺาณปฺปเภโท จ. อิติ เอตํ สพฺพํ เฉตฺวา ขีลญฺจ ปาสญฺจาติ เอเตสุ จตุพฺพิเธสุ สงฺกิเลสธมฺเมสุ โย ขีลญฺจ ปาสญฺจ อริยมคฺคาณาสินา ฉินฺทิตฺวา. เสลํ เภตฺวาน ทุพฺพิทนฺติ เยน เกนจิ าเณน ฉินฺทิตุํ อสกฺกุเณยฺยํ อญฺาณเสลํ วชิรูปมาเณน ฉินฺทิตฺวา จตฺตาโรปิ โอเฆ ตริตฺวา เตสํ ปรตีเร นิพฺพาเน ิตตฺตา ติณฺโณ ปารงฺคโต. อารมฺมณูปนิชฺฌานลกฺขเณน ลกฺขณูปนิชฺฌาน- ลกฺขเณนาติ ทุวิเธนปิ ฌายี. มุตฺโต โส มารพนฺธนาติ โส เอวรูโป ขีณาสโว สพฺพสฺมาปิ กิเลสมารพนฺธนา มุตฺโต วิปฺปมุตฺโต วิสํยุตฺโตติ อตฺตานเมว สนฺธาย เถโร วทติ. อเถกทิวสํ เถโร อตฺตโน สทฺธิวิหาริกํ เอกํ ภิกฺขุํ อกลฺยาณมิตฺตสํสคฺเคน กุสีตํ หีนวิริยํ อุทฺธตํ อุนฺนฬํ วิหรนฺตํ ทิสฺวา อิทฺธิยา ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ "มา อาวุโส เอวํ กริ, อกลฺยาณมิตฺเต ปหาย กลฺยาณมิตฺเต เสวนฺโต สมณธมฺมํ กโรหี"ติ โอวทิ. โส เถรสฺส วจนํ นาทิยิ. เถโร ตสฺส อนาทิยเนน ธมฺมสํเวคปฺปตฺโต ปุคฺคลาธิฏฺานาย กถาย มิจฺฉาปฏิปตฺตึ ครหนฺโต สมฺมาปฏิปตฺตึ วิเวกวาสญฺจ ปสํสนฺโต:- [๖๘๑] "อุทฺธโต จปโล ภิกฺขุ มิตฺเต อาคมฺม ปาปเก สํสีทติ มโหฆสฺมึ อูมิยา ปฏิกุชฺชิโต. [๖๘๒] อนุทฺธโต อจปโล นิปโก สํวุตินฺทฺริโย กลฺยาณมิตฺโต เมธาวี ทุกฺขสฺสนฺตกโร สิยา. @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๑๘๕/๑๕๖-๗ เจโตขีลสุตฺต, องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๒๐๕/๒๗๗ (สฺยา) @^๒ อภิ.วิภงฺค. ๓๕/๒๒๖/๑๖๑, สํ.นิ. ๑๖/๒/๔ วิภงฺคสุตฺต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๕.

[๖๘๓] กาลปพฺพงฺคสงฺกาโส กีโส ธมนิสนฺถโต ^๑- มตฺตญฺู อนฺนปานสฺมึ อทีนมนโส นโร. [๖๘๔] ผุฏฺโ ฑํเสหิ มกเสหิ อรญฺสฺมึ พฺรหาวเน นาโค สงฺคามสีเสว สโต ตตฺราธิวาสเย. [๖๘๕-๖] นาภินนฺทามิ มรณํ ฯเปฯ สมฺปชาโน ปติสฺสโต. [๖๘๗] ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา ฯเปฯ ภวเนตฺติ สมูหตา. [๖๘๘] ยสฺส จตฺถาย ปพฺพชิโต อคารสฺมานคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต กึ เม สทฺธิวิหารินา"ติ อิมา คาถา อภาสิ. ตตฺถ อุทฺธโตติ อุทฺธจฺจยุตฺโต อสมาหิโต วิกฺขิตฺตจิตฺโต. จปโลติ ปตฺตจีวร- มณฺฑนาทินา จาปเลฺยน สมนฺนาคโต โลลปกติโก. มิตฺเต อาคมฺม ปาปเกติ อกลฺยาณ- มิตฺเต นิสฺสาย สมณธมฺมํ อกโรนฺโต. สํสีทติ มโหฆสฺมึ, อูมิยา ปฏิกุชฺชิโตติ ยถา มหาสมุทฺเท ปติตปุริโส สมุทฺทวีจีหิ โอตฺถโฏ สีสํ อุกฺขิปิตุํ อลภนฺโต ตตฺเถว สํสีทติ, เอวํ สํสารมโหฆสฺมึ ปริพฺภมนฺโต โกธุปายาสอูมิยา ปฏิกุชฺชิโต โอตฺถโฏ วิปสฺสนาวเสน ปญฺาสีสํ อุกฺขิปิตุํ อลภนฺโต ตตฺเถว สํสีทติ. นิปโกติ นิปุโณ อตฺตตฺถปรตฺเถสุ กุสโล. สํวุตินฺทฺริโยติ มนจฺฉฏฺานํ อินฺ ทฺริยานํ สํวรเณน ปิหิตินฺทฺริโย. กลฺยาณมิตฺโตติ กลฺยาเณหิ มิตฺเตหิ สมนฺนาค โต. เมธาวีติ ธมฺโมชปญฺาย สมงฺคีภูโต. ทุกฺขสฺสนฺตกโร สิยาติ โส ตาทิโส สกลสฺสาปิ วฏฺฏทุกฺขสฺส อนฺตกโร ภเวยฺย. กาลปพฺพงฺคสงฺกาโสติอาทิ วิเวกาภิรติกิตฺตนํ. นาภินนฺทามีติอาทิ ปน กตกิจฺจ- ภาวทสฺสนํ. ตํ สพฺพํ เหฏฺา ^๒- วุตฺตตฺถเมว. โอสาเน ปน กึ เม สทฺธิวิหารินาติ @เชิงอรรถ: ^๑ ปาลิ. ธมนิสณฺิโต @^๒ เถร.อ. ๒/๓๗๗/๓๐๘ สงฺกิจฺจตฺเถรคาถา. (เถร.ฏฺ. ๒/๒๑๗ ฉ.ม.)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

อตฺตโน สทฺธิวิหาริกํ สนฺธาย วุตฺตํ. ตสฺมา เอทิเสน ทุพฺพเจน อนาทเรน สทฺธิวิหารินา กึ เม ปโยชนํ, เอกวิหาโรเยว มยฺหํ รุจฺจตีติ อตฺโถ. เอวํ ปน วตฺวา ฉทฺทนฺตทหเมว คโต. ตตฺถ ทฺวาทส วสฺสานิ วสิตฺวา อุปกฏฺเ ปรินิพฺพาเน สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ปรินิพฺพานํ อนุชานาเปตฺวา ตตฺเถว คนฺตฺวา ปรินิพฺพายิ. อญฺาโกณฺฑญฺตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๒๘๔-๒๘๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=33&A=6510&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=6510&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=383 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=7278 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7431 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7431 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26