บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๓

หน้าที่ ๓๑๘.

สุฏฺฐุ กตตฺตา อภิสงฺขตตฺตา สุกตํ, อุปกฺกิเลสวิรหิตโต สุทฺธํ, สทฺธาปญฺญาทิสารภูตํ ธมฺมสารมยํ, ปฏิปกฺเขหิ อจลนียโต ทฬฺหํ, วิปสฺสนาสงฺขาตํ โสปานํ มโหเฆน วุยฺหมานสฺส มยฺหํ สตฺถา ปาทาสิ, ททนฺโต จ "อิมินา เต โสตฺถิ ภวิสฺสตี"ติ สมสฺสาเสนฺโต มา ภายีติ จ อพฺรวิ กเถสิ. สติปฏฺฐานปาสาทนฺติ เตน วิปสฺสนาโสปาเนน กายานุปสฺสนาทินา ลทฺธพฺพจตุพฺพิธ- สามญฺญผลวิเสเสน จตุภูมิสมฺปนฺนํ สติปฏฺฐานปาสาทํ อารุหิตฺวา ปจฺจเวกฺขิสํ จตุสจฺจธมฺมํ มคฺคญาเณน ปติอเวกฺขึ ปฏิวิชฺฌึ. ยํ ตํ ปุพฺเพ อมญฺญิสฺสํ, สกฺกายาภิรตํ ปชนฺติ เอวํ ปฏิวิทฺธสจฺโจ ยํ สกฺกาเย "อหํ มมา"ติ อภิรตํ ปชํ ติตฺถิยชนํ เตน ปริกปฺปิตอตฺตานญฺจ ปุพฺเพ สารโต อมญฺญิสฺสํ. ยทา จ มคฺคมทฺทกฺขึ, นาวาย อภิรูหนนฺติ อริยมคฺคนาวาย อภิรูหนูปายภูตํ ยทา วิปสฺสนามคฺคํ ยาถาวโต อทฺทกฺขึ. ตโต ปฏฺฐาย ตํ ติตฺถิยชนํ อตฺตานญฺจ อนธิฏฺฐาย จิตฺเต อฏฺฐเปตฺวา อคฺคเหตฺวา ติตฺถํ นิพฺพานสงฺขาตสฺส อมตมหาปารสฺส ติตฺถภูตํ อริยมคฺคทสฺสนํ สพฺเพหิ มคฺเคหิ สพฺเพหิ กุสลธมฺเมหิ อุกฺกฏฺฐํ อทฺทกฺขึ. ยาถาวโต อปสฺสินฺติ อตฺโถ. เอวํ อตฺตโน อนุตฺตรํ มคฺคาธิคมํ ปกาเสตฺวา อิทานิ ตสฺส เทสกํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ โถเมนฺโต "สลฺลํ อตฺตสมุฏฺฐานนฺ"ติอาทิมาห. ตตฺถ สลฺลนฺติ ทิฏฺฐิมานาทิกิเลสสลฺลํ. อตฺตสมุฏฺฐานนฺติ "อหนฺ"ติ มานฏฺฐานตาย ^๑- "อตฺตา"ติ จ ลทฺธนาเม อตฺตภาเว สมฺภูตํ. ภวเนตฺติปฺปภาวิตนฺติ ภวตณฺหาสมุฏฺฐิตํ ภวตณฺหาสนฺนิสฺสยํ. สา หิ ทิฏฺฐิมานาทีนํ สมฺภโว. เอเตสํ อปฺปวตฺตายาติ ยถาวุตฺตานํ ปาปธมฺมานํ อปฺปวตฺติยา อนุปฺปาทาย. เทเสสิ มคฺคมุตฺตมนฺติ อุตฺตมํ เสฏฺฐํ อริยํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ตทุปายญฺจ วิปสฺสนามคฺคํ กเถสิ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อหนฺติ มานฏฺฐตาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๙.

ทีฆรตฺตานุสยิตนฺติ อนมตคฺเค สํสาเร จิรกาลํ สนฺตาเน อนุ อนุ สยิตํ การณลาเภน อุปฺปชฺชนารหภาเวน ถามคตํ ตโต จ จิรรตฺตํ ปติฏฺฐิตํ สนฺตานํ ปจฺจารุยฺห ฐิตํ. คนฺถนฺติ อภิชฺฌากายคนฺถาทึ มม สนฺตาเน คนฺถภูตํ กิเลสวิสโทสํ ปวาหโน พุทฺโธ ภควา อตฺตโน เทสนานุภาเวน อปานุที ปริชหาเปสิ, คนฺเถสุ หิ อนวเสสโต ปหีเนสุ อปฺปหีโน นาม กิเลโส นตฺถีติ. เตลกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๓๑๘-๓๑๙. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=33&A=7299&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=7299&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=387 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=7461 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7605 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7605 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26