อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

      กิตฺตยิสฺสามีติ กถยิสฺสามิ. ปฏิชาเนตฺวา เต กิตฺเตนฺตี "อกมฺมกามา อลสา"ติ
เตน วุตฺตํ โทสํ ตาว นิพฺเพเฐตฺวา ตปฺปฏิปกฺขภูตํ คุณํ ทสฺเสตุํ "กมฺมกามา"ติ-
อาทิมาห. ตตฺถ กมฺมกามาติ วตฺตปฏิวตฺตาทิเภทํ ๑- กมฺมํ สมณกิจฺจํ ปริปูรณวเสน
กาเมนฺติ อิจฺฉนฺตีติ กมฺมกามา. ตตฺถ ยุตฺตปฺปยุตฺตา หุตฺวา อุฏฺฐาย สมุฏฺฐาย
วายมนโต น อลสาติ อนลสา. ตํ ปน กมฺมํ เสฏฺฐํ อุตฺตมํ นิพฺพานาวหเมว
กโรนฺตีติ กมฺมเสฏฺฐสฺส การกา. กโรนฺตา ปน ตํ ปฏิปตฺติยา อนวชฺชภาวโต
ราคํ โทสํ ปชหนฺติ, ยถา ราคโทสา ปหียนฺติ, เอวํ สมณา กมฺมํ ๒- กโรนฺติ.
เตน เม สมณา ปิยาติ เตน ยถาวุตฺเตน สมฺมาปฏิปชฺชเนน มยฺหํ สมณา
ปิยายิตพฺพาติ อตฺโถ.
      ตีณิ ปาปสฺส มูลานีติ โลภโทสโมหสงฺขาตานิ อกุสลสฺส ตีณิ มูลานิ. ธุนนฺตีติ
นิคฺฆาเตนฺติ, ๓- ปชหนฺตีติ อตฺโถ. สุจิการิโนติ อนวชฺชกมฺมการิโน. สพฺพปาปํ
ปหีเนสนฺติ อคฺคมคฺคาธิคเมน เอสํ สพฺพมฺปิ ปาปํ ปหีนํ.
      เอวํ "สมณา สุจิการิโน"ติ สงฺเขปโต วุตฺตมตฺถํ วิภชิตฺวา ทสฺเสตุํ "กาย-
กมฺมนฺ"ติ คาถมาห. ตํ สุวิญฺเญยฺยเมว.
      วิมลา สงฺขมุตฺตาวาติ สุโธตสงฺขา วิย มุตฺตา วิย จ วิคตมลา ราคาทิมล-
รหิตา. สุทฺธา สนฺตรพาหิราติ สนฺตรญฺจ พาหิรญฺจ สนฺตรพาหิรํ. ตโต สนฺตร-
พาหิรโต สุทฺธา, สุทฺธาสยปโยคาติ อตฺโถ. ปุณฺณา สุกฺกาน ธมฺมานนฺติ เอกนฺต-
สุกฺเกหิ อนวชฺชธมฺเมหิ ปริปุณฺณา, อเสเขหิ สีลกฺขนฺธาทีหิ สมนฺนาคตาติ อตฺโถ.
      สุตฺตเคยฺยาทิพหุํ สุตํ เอเตสํ, สุเตน วา อุปฺปนฺนาติ พหุสฺสุตา, ปริยตฺติ-
พาหุสจฺเจน ปฏิเวธพาหุสจฺเจน จ สมนฺนาคตาติ อตฺโถ. ตเมว ทุวิธมฺปิ ธมฺมํ
ธาเรนฺตีติ ธมฺมธรา. สตฺตานํ อาจารสมาจารสิกฺขาปเทน อรียนฺตีติ อริยา. ธมฺเมน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วตฺตปฏิปตฺติอาทิเภทํ  ๒ สี. สมณกมฺมํ  ๓ อิ. นิจฺฉาเทนฺตี
ญาเยน ชีวนฺตีติ ธมฺมชีวิโน. อตฺถํ ธมฺมญฺจ เทเสนฺตีติ ภาสิตตฺถญฺจ เทสนา
ธมฺมญฺจ กเถนฺติ ปกาเสนฺติ. อถวา อตฺถโต อนเปตํ ธมฺมโต อนเปตญฺจ เทเสนฺติ
อาจิกฺขนฺติ.
      เอกคฺคจิตฺตาติ สมาหิตจิตฺตา. สติมนฺโตติ อุปฏฺฐิตสติโน.
      ทูรงฺคมาติ อรญฺญคตา, มนุสฺสูปจารํ มุญฺจิตฺวา ทูรํ คจฺฉนฺตา, อิทฺธานุภาเวน
วา ยถารุจิตํ ทูรํ ฐานํ คจฺฉนฺตีติ ทูรงฺคมา. มนฺตา วุจฺจติ ปญฺญา, ตาย
ภณนสีลตาย มนฺตภาณี. อนุทฺธตาติ น อุทฺธตา ๑-, อุทฺธจฺจรหิตา วูปสนฺตจิตฺตา.
ทุกฺขสฺสนฺตํ ปชานนฺตีติ วฏฺฏทุกฺขสฺส ปริยนฺตภูตํ นิพฺพานํ ปฏิวิชฺฌนฺติ.
      น วิโลเกนฺติ กิญฺจนนฺติ ยโต คามโต ปกฺกมนฺติ, ตสฺมึ คาเม กญฺจิ
สตฺตํ วา สงฺขารํ วา อเปกฺขาวเสน น โอโลเกนฺติ, อถโข ปน อนเปกฺขาว
คจฺฉนฺติ ปกฺกมนฺติ.
      น เต สํ โกฏฺเฐ โอเปนฺตีติ เต สมณา สํ อตฺตโน สนฺตกํ สาปเตยฺยํ
โกฏฺเฐ น โอเปนฺติ น ปฏิสาเมตฺวา ฐเปนฺติ ตาทิสสฺส ปริคฺคหสฺส อภาวโต.
กุมฺภินฺติ กุมฺภิยํ. ขโฬปิยนฺติ ปจฺฉิยํ. ปรินิฏฺฐิตเมสานาติ ปรกุเลสุ ปเรสํ
อตฺถาย สิทฺธเมว ฆาสํ ปริเยสนฺตา.
      "หิรญฺญนฺ"ติ กหาปณํ. รูปิยนฺติ รชตํ. ปจฺจุปฺปนฺเนน ยาเปนฺตีติ อตีตํ
อนนุโสจนฺตา อนาคตญฺจ อปจฺจาสึสนฺตา ปจฺจุปฺปนฺเนน ยาเปนฺติ อตฺตภาวํ
ปวตฺเตนฺติ.
      อญฺญมญฺญํ ปิหยนฺตีติ อญฺญมญฺญสฺมึ เมตฺตึ กโรนฺติ. "ปิหายนฺตี"ติปิ ๒-
ปาโฐ, โส เอวตฺโถ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. น อุทฺธตาติ อนุทฺธตา  ๒ สี. ปิยาสนฺติปิ
      เอวํ โส พฺราหฺมโณ ธีตุยา สนฺติเก ภิกฺขูนํ คุเณ สุตฺวา ปสนฺนมานโส
ธีตรํ ปสํสนฺโต "อตฺถาย วตา"ติอาทิมาห. อมฺหมฺปีติ อมฺหากมฺปิ. ทกฺขิณนฺติ
เทยฺยธมฺมํ. เอตฺถาติ เอเตสุ สมเณสุ. ยญฺโญติ ทานธมฺโม. วิปุโลติ วิปุลผโล.
เสสํ วุตฺตนยเมว.
      เอวํ พฺราหฺมโณ สรเณสุ สีเลสุ จ ปติฏฺฐิโต อปรภาเค สญฺชาตสํเวโค
ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺฐาย อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา
อุทาเนนฺโต "พฺรหฺมพนฺธู"ติ คาถมาห. ตสฺสตฺโถ เหฏฺฐาวุตฺโตเยว.
                     โรหิณีเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๒๗๗-๒๗๙.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=34&A=5933&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=5933&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=468
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9667
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9726
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9726
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26