ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๓ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๙ มหานิปาต(๑)

หน้าที่ ๑๖๑.

มหานิปาต วณฺณนา ------------- เนมิราชชาตกํ อจฺเฉรํ วต โลกสฺมินฺติ อิทํ สตฺถา มิถิลํ อุปนิสฺสาย มฆเทวสฺส อมฺพวเน วิหรนฺโต สิตปาตุกมฺมํ อารพฺภ กเถสิ ฯ เอกทิวสมฺหิ สตฺถา สายณฺหสมเย สมฺพหุเลหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ ตสฺมึ อมฺพวเน จาริกญฺจรมาโน เอกํ รมฺมณียํ ภูมิปฺปเทสํ ทิสฺวา อตฺตโน ปุพฺพจริยํ กเถตุกาโม หุตฺวา สิตปาตุกมฺมํ กตฺวา อายสฺมตา อานนฺทตฺเถเรน สิตการณํ ปุฏฺโฐ อานนฺท อยํ ภูมิปฺปเทโส ปุพฺเพ มยา มฆเทวราชกาเล ฌานกีฬํ กีฬนฺเตน อชฺฌาวุฏฺฐปุพฺโพติ วตฺวา ตุณฺหี อโหสิ เตหิ ยาจิโต ปญฺญตฺตปวรพุทฺธาสเน นิสีทิตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต ภิกฺขเว วิเทหรฏฺเฐ มิถิลนคเร มฆเทโว นาม ราชา อโหสิ ฯ โส จตุราสีติวสฺสสหสฺสานิ กุมารกีฬํ กีฬิ ฯ จตุราสีติวสฺสสหสฺสานิ อุปรชฺชํ กาเรสิ ฯ จตุราสีติวสฺสสหสฺสานิ รชฺชํ กาเรนฺโต ยทา เม สมฺม กปฺปก สิรสฺมึ ปลิตานิ ปสฺเสยฺยาสิ ตทา เม อาโรเจยฺยาสีติ อาห ฯ อปรภาเค กปฺปโก ปลิตานิ ทิสฺวา รญฺโญ อาโรเจสิ ฯ โส สุวณฺณสณฺฑาเสน อุทฺธราเปตฺวา หตฺเถ ปติฏฺฐาเปตฺวา ปลิตํ โอโลเกตฺวา อาคนฺตฺวา นลาตนฺเต ลคฺคํ วิย มรณํ สมฺปสฺสมาโน อิทานิ เม ปพฺพชิตกาโลติ กปฺปกสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๒.

คามวรํ ทตฺวา เชฏฺฐปุตฺตํ ปกฺโกสาเปตฺวา ตาต รชฺชํ สมฺปฏิจฺฉ อหํ ปพฺพชิสฺสามีติ วตฺวา กึ การณา เทวาติ วุตฺเต ราชปุตฺตสฺส การณํ อาจิกฺขนฺโต อิมํ คาถมาห อุตฺตมงฺครุหา มยฺหํ อิเม ชาตา วโยหรา ปาตุภูตา เทวทูตา ปพฺพชฺชาสมโย มมนฺติ ฯ วตฺวา ปุตฺตํ รชฺเช อภิสิญฺจิตฺวา ตวํปิ เอวรูปํ ปลิตํ ทิสฺวาว ปพฺพเชยฺยาสีติ โอวทิตฺวา นครา นิกฺขมิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา จตุราสีติวสฺสสหสฺสานิ จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ ฯ ปุตฺโตปิสฺส เตเนว อุปาเยน ปพฺพชิตฺวา พฺรหฺโลกปรายโน อโหสิ ฯ ตถา ตสฺส ปุตฺโต ตถา ตสฺส ปุตฺโตติ เอวํ ทวีหิ อูนานิ จตุราสีติ ขตฺติยสหสฺสานิ สีเส ปลิตํ ทิสฺวา อิมสฺมึ อมฺพวเน ปพฺพชิตฺวา จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตึสุ ฯ เตสํ สพฺพปฐมํ นิพฺพตฺโต มฆเทโว นาม ราชา พฺรหฺมโลเก ฐิโตว อตฺตโน วํสํ โอโลเกนฺโต ทวีหิ อูนานิ จตุราสีติ ขตฺติยสหสฺสานิ ปพฺพชิตานิ ทิสฺวา ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา อิโต นุโข ปรํ ปวตฺติสฺสติ น ปวตฺติสฺสตีติ วํสํ โอโลเกนฺโตว อปฺปวตฺตนภาวํ ญตฺวา มม วํสํ อหเมว ฆเฏสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ตโต จวิตฺวา มิถิลนคเร รญฺโญ อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิตฺวา ทสมาสจฺจเยน มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมิ ฯ ราชา ตสฺส นามคฺคหณทิวเส เนมิตฺตเก พฺราหฺมเณ ปกฺโกสาเปตฺวา ปุจฺฉิ ฯ ลกฺขณานิ โอโลเกตฺวา มหาราช อยํ กุมาโร ตุมฺหากํ วํสํ ฆเฏนฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๓.

อุปฺปนฺโน ตุมฺหากํ วํโส หิ ปพฺพชิตวํโส อิมสฺส กุมารสฺส ปุรโต เนว คมิสฺสตีติ วทึสุ ฯ ตํ สุตฺวา ราชา อยํ รถจกฺกเนมิ วิย มม วํสํ ฆเฏนฺโต ชาโต ตสฺมา ตสฺส เนมิกุมาโรติ นามํ กาเรสฺสามีติ เนมิกุมาโรติสฺส นามํ อกาสิ ฯ โส ทหรกาลโต ปฏฺฐาย ทาเน จ สีเล จ อุโปสถกมฺเม จ อภิรโต อโหสิ ฯ อถสฺส ปิตา ปุริมนเยเนว สีเส ปลิตํ ทิสฺวา กปฺปกสฺส คามวรํ ทตฺวา ปุตฺตสฺส รชฺชํ นิยฺยาเทตฺวา ตสฺมึเยว อมฺพวเน ปพฺพชิตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ ฯ เนมิราชา ปน ทานชฺฌาสยตาย จตูสุ นครทฺวาเรสุ นครมชฺเฌ จาติ ปญฺจ ทานสาลาโย กาเรตฺวา มหาทานํ ปวตฺเตสิ ฯ เอเกกาย ทานสาลาย สตสหสฺสํ ทตฺวา เทวสิกํ เทวสิกํ ปญฺจ ปญฺจ กหาปณสตสหสฺสานิ ธนานิ ปริจฺจชิ นิจฺจํ ปญฺจ สีลานิ รกฺขติ ปกฺขทิวเสสุ อุโปสถํ สมาทยิ มหาชนมฺปิ ทานาทีสุ ปุญฺเญสุ สมาทเปสิ สคฺคมคฺคํ อาจิกฺขิ นิรยภเยน มหาชเน ตชฺเชตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ ฯ ตสฺโสวาเท ฐตฺวา ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต จุตา เทวโลเก นิพฺพตฺตึสุ ฯ เทวโลโก ปริปูริ ฯ นิรโย ตุจฺโฉ วิย อโหสิ ฯ ตทา ตาวตึสภวเน เทวสํฆา สุธมฺมาย เทวสภายํ สนฺนิปติตฺวา อโห วต อมฺหากํ อาจริโย เนมิราชา ตํ นิสฺสาย มยํ อิมํ พุทฺธญาเณนาปิ อปริจฺฉินฺทิยํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ อนุภวามาติ วตฺวา มหาสตฺตสฺส คุเณ วณฺณยึสุ ฯ มนุสฺสโลเกปิสฺส วณฺณยึสุ มหาสมุทฺทปิฏฺเฐ อาสิตฺตเตลํ วิย คุณกถา ปตฺถริ ฯ สตฺถา ตมตฺถํ อาวีภูตํ กตฺวา ภิกฺขุสํฆสฺส กเถนฺโต อาห

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๔.

อจฺเฉรํ วต โลกสฺมึ อุปฺปชฺชนฺติ วิจกฺขณา ยทา อหุ เนมิราชา ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโก ราชา สพฺพวิเทหานํ อทา ทานํ อรินฺทโม ตสฺส ตํ ททโต ทานํ สงฺกปฺโป อุปปชฺชถ ทานํ วา พฺรหฺมจริยํ วา กตมํ สุ มหปฺผลนฺติ ฯ ตตฺถ ยทา อหูติ ภิกฺขเว ยทา ปณฺฑิโต อตฺตโน จ ปเรสญฺจ กุสลตฺถิโก เนมิราชา อโหสิ ตทา เทวมนุสฺสา อจฺเฉรํ วต โภ เอวรูปาปิ นาม อนุปฺปนฺเน พุทฺธญาเณ มหาชนสฺส พุทฺธกิจฺจํ สาธิยมานา โลกสฺมึ วิจกฺขณา อุปฺปชฺชนฺตีติ เอวํ ตสฺส คุณกถํ กเถสุนฺติ อตฺโถ ฯ ยถา อหูติปิ ปาโฐ ฯ ตสฺสตฺโถ ยถา อหุ เนมิราชา ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโกเยว ตถารูปา มหาชนสฺส พุทฺธกิจฺจํ สาธิยมานา อุปฺปชฺชนฺติ วิจกฺขณา ยํ เตสํ อุปฺปชฺชนํ ตํ อจฺเฉรํ วต โลกสฺสมินฺติ ฯ อิติ สตฺถา สยเมว อจฺฉริยชาโต เอวมาห ฯ สพฺพวิเทหานนฺติ สพฺเพสํ วิเทหรฏฺฐวาสีนํ ฯ กตมํ สูติ เอเตสุ ทวีสุ กตมํ นุโข มหปฺผลํ ฯ โส กิร ปณฺณรสีอุโปสถทิวเส อุโปสถิโกว โอมุตฺตสพฺพาภรโณ สิริสยนปิฏฺเฐ นิปนฺโน เทฺว ยาเม นิทฺทํ โอกฺกมิตฺวา ปจฺฉิมยาเม ปพุทฺโธ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อหํ มหาชนสฺส อปฺปริมาณํ ทานํปิ เทมิ สีลํปิ รกฺขามิ ทานสฺส นุโข ผลํ มหนฺตํ อุทาหุ พฺรหฺมจริยวาสสฺส ผลนฺติ จินฺเตตฺวา อตฺตโน กงฺขํ ฉินฺทิตุํ นาสกฺขิ ฯ ตสฺมึ ขเณ สกฺกสฺส ภวนํ อุณฺหาการํ ทสฺเสสิ ฯ สกฺโก

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๕.

ตํ การณํ อาวชฺเชนฺโต ตํ ตถา วิตกฺเกนฺตํ ทิสฺวา กงฺขมสฺส ฉินฺทิสฺสามีติ เอกโกว สีฆํ อาคนฺตฺวา สกลนิเวสนํ เอโกภาสํ กตฺวา สิริสยนคพฺภํ ปวิสิตฺวา โอภาสํ ผริตฺวา อากาเส ฐตฺวา เตน ปุฏฺโฐ พฺยากาสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ตสฺส สงฺกปฺปมญฺญาย มฆวา เทวกุญฺชโร สหสฺสเนตฺโต ปาตุรหุ วณฺเณน วิหตํ ตมํ สโลมหฏฺโฐ มนุชินฺโท วาสวํ อวจา นิมิ เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท น จ เม ตาทิโส วณฺโณ ทิฏฺโฐ วา ยทิวา สุโต อาจิกฺข เม ตํ ภทฺทนฺเต ยถา ชาเนมุ ตํ มยํ สโลมหฏฺฐํ ญตฺวาน วาสโว อวจา นิมึ สกฺโก หมสฺมิ เทวินฺโท อาคโตสฺมิ ตวนฺติเก อโลมหฏฺโฐ มนุชินฺท ปุจฺฉ ปญฺหํ ยมิจฺฉสิ โส จ เตน กโตกาโส วาสวํ อวจา นิมิ ปุจฺฉามิ ตํ เทวราช สพฺพภูตานมิสฺสร ทานํ วา พฺรหฺมจริยํ วา กตมํ สุ มหปฺผลํ โส ปุฏฺโฐ นรเทเวน วาสโว อวจา นิมึ วิปากํ พฺรหฺมจริยสฺส ชานํ อกฺขาสิชานโต หีเนน พฺรหฺมจริเยน ขตฺติเย อุปปชฺชติ มชฺฌิเมน จ เทวตฺตํ อุตฺตเมน วิสุชฺฌติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๖.

น เหเต สุลพฺภา กายา ยาจโยเคน เกนจิ เย กาเย อุปปชฺชนฺติ อนาคารา ตปสฺสิโนติ ฯ ตตฺถ สโลมหฏฺโฐติ ภิกฺขเว โส นิมิราชา โอภาสํ ทิสฺวา อากาสํ โอโลเกนฺโต ตํ ทิพฺพาภรณปฏิมณฺฑิตํ ทิสฺวา ภเยน ปหฏฺฐโลโม หุตฺวา เทวตา นุสีติ อาทิ ปุจฺฉิ ฯ อโลมหฏฺโฐติ นิพฺภโย อหฏฺฐโลโม หุตฺวา ปุจฺฉ มหาราชาติ ฯ วาสวํ อวจาติ ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา อโวจ ฯ ชานํ อกฺขาสิชานโตติ ภิกฺขเว โส สกฺโก อตีตภเว อตฺตนา ปจฺจกฺขํ ทิฏฺฐปุพฺพํ พฺรหฺมจริยสฺส วิปากํ ชานนฺโต ตสฺส อชานนฺตสฺส อกฺขาสิ ฯ หีเนนาติ อาทีสุ ปุถุติตฺถายตเนสุ เมถุนวิรติมตฺตํ สีลํ หีนํ นาม ฯ เตน ขตฺติยกุเล อุปปชฺชติ ฯ ฌานสฺส อุปจารมตฺตํ มชฺฌิมํ นาม ฯ เตน เทวตฺตํ อุปปชฺชติ ฯ อฏฺฐสมาปตฺตินิพฺพตฺตนํ ปน อุตฺตมํ นาม ฯ เตน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตติ ฯ ตํ พาหิรกา นิพฺพานนฺติ กเถนฺติ ฯ เตน วิสุชฺฌตีติ ฯ อิมสฺมึ ปน พุทฺธสาสเน ปริสุทฺธสีลสฺส ภิกฺขุโน อญฺญตรํ เทวนิกายํ ปตฺเถนฺตสฺส พฺรหฺมจริยํ เจตนาย หีนตาย หีนํ นาม ฯ เตน ยถา ปตฺถิเตน เทวโลเก นิพฺพตฺติ ปริสุทฺธสีลสฺส ปน อฏฺฐสมาปตฺตินิพฺพตฺตนํ มชฺฌิมํ นาม ฯ เตน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตติ ฯ ปริสุทฺธสีลสฺส วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตมคฺคนิพฺพตฺตนํ อุตฺตมํ นาม ฯ เตน วิสุชฺฌตีติ ฯ กายาติ พฺรหฺมคณา ยาจโยเคนาติ ยาจนยุตฺตเกน ยาจโยเคน วา ฯ ยญฺญยุตฺตเกน วาติ อตฺโถ ฯ อุภยถาปิ ทายกสฺเสเวตํ นามํ ฯ ตปสฺสิโนติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๗.

ตปนิสฺสิตกา ฯ อิติ สกฺโก มหาราช ทานโต สตคุเณน สหสฺสคุเณน สตสหสฺสคุเณน พฺรหฺมจริยวาโส มหปฺผโลติ วณฺเณสิ ฯ อิมายปิ คาถาย พฺรหฺมจริยวาสสฺเสว มหปฺผลภาวํ ทีเปตฺวา อิทานิ เย อตีเต มหานฺทา ทตฺวา กามาวจรมฺปิ อติกฺกมิตุํ นาสกฺขึสุ เต ราชาโน ทสฺเสนฺโต อาห ทุทีโป สาคโร เสโล ภุชคินฺโท ๑- ภงฺคิรโส ๒- อุสินฺนโร อตฺถโก จ อสฺสโก จ ปุถุทฺธโน เอเต จญฺเญ จ ราชาโน ขตฺติยา พฺราหฺมณา พหู ปุถุยญฺญํ ยชิตฺวาน เปตตฺตํ นาติวตฺตึสูติ ฯ ตสฺสตฺโถ มหาราช ปุพฺเพ พาราณสิยํ ทุทีโป นาม ราชา มหาทานํ ทตฺวา มรณจกฺเกน ฉินฺโน กามาวจเรเยว นิพฺพตฺติ ตถา สาคราทโย อฏฺฐาติ เอเต ปน อญฺเญ จ พหู ราชาโน เจว ขตฺติยา พฺราหฺมณา จ ปุถุยญฺญํ ยชิตฺวา อเนกปฺปการํ ทานํ ทตฺวา อิมํ กามาวจรภูมิสํขาตํ เปตตฺตํ นาติวตฺตึสุ ฯ กามาวจรเทวา หิ รูปาทิโน กิเลสวตฺถุสฺส การณา ปรํ ปจฺจาสึสนโต กปฺปนตาย เปตาติ วุจฺจนฺติ ฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ เย อทุติยา น รมนฺติ เอกิกา วิเวกชํ เย น ลภนฺติ ปีตึ กิญฺจาปิ เต อินฺทสมานโภคา @เชิงอรรถ: ๑. มุจลินฺโท ๒. ภคีรโส อิติปิ ปาโฐ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๘.

เต เว ปราธีนสุขาวรากาติ ฯ เอวมฺปิ ทานผลโต พฺรหฺมจริยผลสฺเสว มหนฺตภาวํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ พฺรหฺมจริยวาเสน เปตภวนํ อติกฺกมิตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ เต ตาปเส ทสฺเสนฺโต อาห อทฺธายิเม อติวตฺตึสุ อนาคารา ตปสฺสิโน สตฺติสโย ยามหนุ โสมยาโค มโนชโว สมุทฺโท มาโฆ ภรโต อิสิ กาลปุรกฺขิโต องฺคีรโส กสฺสโป จ กีสวจฺโฉ อกนฺติ จาติ ฯ ตตฺถ อติวตฺตึสูติ กามาวจรํ อติกฺกมึสุ ฯ ตปสฺสิโนติ สีลตปญฺเจว อฏฺฐสมาปตฺติตปญฺจ นิสฺสิตา ฯ สตฺติสโยติ ยาม หนุอาทโย สตฺตภารโต จ สนฺธายาห ฯ องฺคีรสาทีหิ ปน จตูหิ สทฺธึ เอกาทเสเตติ เอวํ ตาว สุตวเสเนว พฺรหฺมจริยวาสสฺส มหปฺผลภาวํ วณฺเณตฺวา อิทานิ อตฺตนา ทิฏฺฐปุพฺพํ อาหรนฺโต อาห อุตฺตเรน นที สีทา คมฺภีรา ทุรติกฺกมา นีลคฺคิวณฺณา โชตนฺติ สทา กาญฺจนปพฺพตา ปรุฬฺหคจฺฉา ตครา ปรุฬฺหคจฺฉา วนา นคา ตตฺราสุํ ทสสหสฺสา โปราณา อิสโย ปุเร อหํ เสฏฺโฐสฺมิ ทาเนน สญฺญเมน ทเมน จ อนุตฺตรํ วตฺตํ กตฺวา ปกีรจารี สมาหิเต ชาติมนฺตํ อชจฺจญฺจ อหมุชุคตํ นรํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๙.

อติเวลํ นมสฺสิสฺสํ กมฺมพนฺธู หิ มาณวา สพฺเพ วณฺณา อธมฺมฏฺฐา ปตนฺติ นิรยํ อโธ สพฺเพ วณฺณา วิสุชฺฌนฺติ จริตฺวา ธมฺมมุตฺตมนฺติ ฯ ตตฺถ อุตฺตเรนาติ มหาราช อตีเต อุตฺตรหิมวนฺเต ทฺวินฺนํ สุวณฺณปพฺพตานํ อนฺตเร ปวตฺตา สีทา นาม นที คมฺภีรา นาวาทีหิปิ ทุรติกฺกมา อโหสิ ฯ กึ การณา ฯ สา หิ อติสุขุโมทกา สุขุมตฺตา อุทกสฺส อนฺตมโส โมรปิญฺชมตฺตํปิ ตตฺถ ปติตํ น สณฺฐาติ โอสีทิตฺวา ตลเมว คจฺฉติ ฯ เตเนวสฺสา สีทาติ นามํ อโหสิ ฯ เต ปน ตสฺสา ตีเรสุ กาญฺจนปพฺพตา สทา นีลคฺคิวณฺณา หุตฺวา โชตนฺติ โอภาสนฺติ ฯ ปรุฬฺหคจฺฉา ตคราติ ตสฺสา ปน นทิยา ตีเร คจฺฉา ปรุฬฺหตครา อเหสุํ ฯ ตครา คนฺธิ สุคนฺธิโน ฯ ปรุฬฺหคจฺฉา วนา นคาติ เย ตตฺถ อญฺเญปิ ปพฺพตา เตสํปิ คจฺฉา ปรุฬฺหวนา อเหสุํ ฯ ปุปฺผผลธรรุกฺขสญฺฉนฺนาติ อตฺโถ ฯ ตตฺราสุนฺติ ตสฺมึ เอวํ รมฺมณีเย ภูมิภาเค ทสสหสฺสา อิสโย อเหสุํ ฯ สพฺเพปิ ปญฺจาภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภิโนว ฯ เตสุ ภิกฺขาจารเวลายํ เกจิ อุตฺตรกุรุํ คจฺฉนฺติ ฯ เกจิ มหาชมฺพูผลํ อาหรนฺติ ฯ เกจิ หิมวนฺเต มธุรผลาผลานิ อาหริตฺวา ขาทนฺติ ฯ เกจิ ชมฺพูทีปตเล ตํ ตํ นครํ คจฺฉนฺติ ฯ เอโกปิ รสตณฺหาย อภิภูโต นตฺถิ ฯ ฌานสุเขเนว กาลํ วีตินาเมนฺติ ฯ ตทา เอโก ตาปโส อากาเสน พาราณสึ คนฺตฺวา สุนิวตฺโถ สุปารุโต ปิณฺฑาย จรนฺโต ปุโรหิตสฺส เคหทฺวารํ ปาปุณิ ฯ โส ตสฺส อุปสเม ปสีทิตฺวา ตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๐.

อตฺตโน นิเวสนํ อาเนตฺวา โภเชตฺวา กติปาหํ ปฏิชคฺคนฺโต วิสฺสาเส อุปฺปนฺเน ภนฺเต ตุมฺเห กุหึ วสถาติ ปุจฺฉิ ฯ อสุกฏฺฐาเน นามาวุโสติ ฯ กึ ปน ภนฺเต ตุมฺเห เอกกาว ตตฺถ วิหรถ อุทาหุ อญฺเญปิ อตฺถีติ ฯ อาวุโส กึ วเทสิ ตสฺมึ ปเทเส ทสสหสฺสา อิสโย วสนฺติ สพฺเพปิ ปญฺจาภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภิโนวาติ ฯ ตสฺส เตสํ คุณํ สุตฺวา ปพฺพชฺชาย จิตฺตํ นมิ ฯ อถ นํ ภนฺเต มํปิ ตตฺถ เนตฺวา ปพฺพาเชถาติ อาห ฯ อาวุโส ตฺวํ ราชปุริโส น สกฺกา ตํ มยา ปพฺพาเชตุนฺติ อาห ฯ เตน หิ ภนฺเต อชฺช อหํ ราชานํ อาปุจฺฉิสฺสามิ ตุมฺเห เสฺวปิ อิธาคจฺเฉยฺยาถาติ ฯ โส อธิวาเสสิ ฯ อิตโรปิ ภุตฺตปาตราโส ราชานํ อุปสงฺกมิตฺวา อิจฺฉามหํ เทว ปพฺพชิตุนฺติ ฯ ตํ สุตฺวา กึ การณา อาจริย ปพฺพชิสฺสสีติ ฯ เทว กาเมสุ อาทีนวํ เนกฺขมฺเม อานิสํสํ ทิสฺวาติ ฯ เตนหิ ปพฺพชาหิ ปพฺพชิโตปิ มํ โอโลเกยฺยาสีติ ฯ โส สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ราชานํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน เคหํ คนฺตฺวา ปุตฺตทารํ อนุสาสิตฺวา สพฺพํ สาปเตยฺยํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน ปพฺพชิตปริกฺขารํ คเหตฺวา ตาปสสฺสาคมนํ โอโลเกนฺโต นิสีทิ ฯ ตาปโสปิ ตเถว อากาเสนาคนฺตวา อนฺโตนครํ ปวิสิตฺวา ตสฺส เคหํ ปาวิสิ ฯ โส สกฺกจฺจํ ตํ ปริวิสิตฺวา ภนฺเต กถํ มยา กตฺตพฺพนฺติ อาห ฯ โส ตํ พหินครํ เนตฺวา หตฺเถน อาทาย อตฺตโน อานุภาเวน ตตฺเถว เนตฺวา ปพฺพาเชตฺวา ปุน ทิวเส พฺราหฺมณํ ปพฺพชิตํ ตตฺเถว ฐเปตฺวา ภตฺตํ อาหริตฺวา ทตฺวา กสิณปริกมฺมํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๑.

อาจิกฺขิ ฯ โส กติปาหจฺจเยน อภิญฺญา จ อฏฺฐสมาปตฺติโย จ นิพฺพตฺเตตฺวา สยเมว ปิณฺฑาย จรติ ฯ โส อปรภาเค อหํ รญฺโญ อตฺตานํ ทสฺเสตุํ ปฏิญฺญํ อทาสึ ทสฺสิสฺสามิ อตฺตานนฺติ จินฺเตตฺวา ตาปเส วนฺทิตฺวา อากาเสน พาราณสึ คนฺตฺวา ภิกฺขํ จรนฺโต ราชทฺวารํ สมฺปาปุณิ ฯ ราชา ตํ ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา อนฺโตนิ เวสนํ ปเวเสตฺวา สกฺการํ กตฺวา ภนฺเต กุหึ วสถาติ ปุจฺฉิ ฯ อุตฺตรหิมวนฺตปฺปเทเส กาญฺจนปพฺพตนฺตเร ปวตฺตาย สีทาย นทิยา ตีเร มหาราชาติ ฯ กึ ปน ตุมฺเห เอกกาว ตตฺถ วิหรถ อุทาหุ อญฺเญปิ ตตฺถ อตฺถีติ ฯ กึ วเทสิ มหาราช ทสสหสฺสา อิสโย ตตฺถ วสนฺติ เต สพฺเพ จ ปญฺจอภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภิโน วาติ ฯ ราชา เตสํ คุณํ สุตฺวา สพฺเพสํ ภิกฺขํ ทาตุกาโม อโหสิ ฯ อถ นํ ราชา อาห ภนฺเต อหํ เตสํ อิสีนํ ทาตุโมมฺหิ อิธ เต อาเนถาติ ฯ มหาราช เต อิสโย ชิวฺหาวิญฺเญยฺเย รเส อคิทฺธา น สกฺกา อิธาเนตุนฺติ ฯ ภนฺเต ตุมฺเห นิสฺสาย เต โภเชสฺสามิ อุปายํ เม อาจิกฺขถาติ ฯ มหาราช สเจ เตสํ ทานํ ทาตุกาโมสิ อิโต นิกฺขมิตฺวา สีทานทีตีเร วสนฺโต เตสํ ทานํ เทหีติ ฯ โส สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา สพฺพุปการณานิ คาหาเปตฺวา จตุรงฺคินิยา เสนาย สทฺธึ นครา นิขมิตฺวา อตฺตโน รชฺชสีมํ สมฺปาปุณิ ฯ อถ นํ ตาปโส อตฺตโน อานุภาเวน สทฺธึ เสนาย สีทานทีตเร เนตฺวา นทีตีเร ขนฺธาวารํ กาเรตฺวา อปฺปมตฺโต โหหิ มหาราชาติ อากาเสน อตฺตโน วสนฏฺฐานํ คนฺตวา ปุน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๒.

ทิวเส ปจฺจาคมิ ฯ อถ นํ ราชา สกฺกจฺจํ โภเชตฺวา เสฺว ภนฺเต ทสสหสฺสา อิสโย อาทาย อิเธว อาคจฺฉถาติ อาห ฯ โส สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา คนฺตฺวา ปุน ทิวเส ภิกฺขาจารเวลาย อิสีนํ อาโรเจสิ มาริสา พาราณสิราชา ตุมฺหากํ ภิกฺขํ ทาตุกาโมอาคนฺตฺวา สีทานทีตีเร นิสินฺโน โส โว นิมนฺเตสิ ตสฺส อนุกมฺปาย ขนฺธาวารํ คนฺตฺวา ภิกฺขํ คณฺหถาติ ฯ เต สาธุติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อากาเสนาคนฺตฺวา ขนฺธาวารสฺสาวิทูเร โอตรึสุ ฯ อถ เตสํ ราชา ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา ขนฺธาวารํ ปเวเสตฺวา ปญฺญตฺตาสเน นิสีทาเปตฺวา อิสิคณํ ปณีเตนาหาเรน สนฺตปฺเปตฺวา เตสํ อิริยาปเถ ปสนฺโน สฺวาตนาย นิมนฺเตสิ ฯ เอเตนุปาเยน ทสนฺนํ ตาปสสหสฺสานํ ทสวสฺสหสฺสานิ ทานํ อทาสิ ฯ ททนฺโต จ ปน ตสฺมึเยว ปเทเส นครํ มาเปตฺวา กสิกมฺมํ กาเรสิ ฯ น โข ปน มหาราช ตทา โส ราชา อญฺโญ อหญฺเญว อโหสิ ฯ อถ โขหํ เสฏฺโฐสฺมิ ทาเนน อหเมว หิ ตทา ทาเนน เสฏฺโฐ หุตฺวา ตํ มหาทานํ ทตฺวา อิมํ เปตโลกํ อติกฺกมิตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺเตตุํ นาสิกฺขึ ฯ มยา ทินฺนํ ปน ทานํ ภุญฺชิตฺวา สพฺเพว เต อิสโย กามาวจรํ อติกฺกมิตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตึสุ ฯ อิมินา เจตํ เวทิตพฺพํ ยถา พฺรหฺมจริยวาโสว มหปฺผโล โหติ ฯ เอวํ ทาเนน อตฺตโน เสฏฺฐภาวํ ปกาเสตฺวา อิตเรหิ ตีหิ ปเทหิ เตสํ อิสีนํ คุณํ ปกาเสติ ฯ ตตฺถ สญฺญเมนาติ สีเลน ฯ ทเมนาติ อินฺทฺริยทมเนน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๓.

อนุตฺตรนฺติ เอเตหิ คุเณหิ นิรนฺตรํ อุตฺตมํ วตฺตสมาทานํ จริตฺวา ฯ ปกีรจารีติ คณํ วิกีริตฺวา ขิปิตฺวา ปหาย เอกจาริเก เอกีภาวํ คเตติ อตฺโถ ฯ สมาหิเตติ อุปจารปฺปนาสมาธีหิ สมาหิตจิตฺเต เอวรูเป ตาปเส อหํ ตปสฺสิโน อุปฏฺฐหินฺติ ทสฺเสติ ฯ อหมุชุคตนฺติ อหํ มหาราช เตสํ ทสสหสฺสานํ อิสีนํ อนฺตเร กายวงฺกาทีนํ อภาเวน อุชุคตํ เอกํปิ นรํ หีนชจฺโจ วา โหตุ ชาติสมฺปนฺโน วาติ ชาตึ อวิจาเรตฺวา เตสํ คุเณสุ ปสนฺนมานโส หุตฺวา สพฺเพปิเม อติเวลํ นมสฺสิสฺสํ นิจฺจกาลเมว นมสฺสิสฺสนฺติ วทติ ฯ กึ การณา ฯ กมฺมพนฺธู หิ มาณวาติ มจฺจา หิ นาเมเต กมฺมพนฺธู กมฺมปฏิสฺสรณา ฯ เตเนว การเณน สพฺเพ วณฺณาติ เวทิตพฺพํ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา กิญฺจาปิ มหาราช ทานโต พฺรหฺมจริยวาโสว มหปฺผโล เทฺวปิ ปเนเต มหาปริสวิตกฺกาว ตสฺมา ทฺวีสุปิ อปฺปมตฺโต หุตฺวา ทานญฺจ เทหิ สีลญฺจ รกฺขาหีติ ตํ โอวทิตฺวา สกฏฺฐานเมว คโต ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห อิทํ วตฺวาน มฆวา เทวราชา สุชมฺปติ เวเทหมนุสาสิตฺวา สคฺคกายํ อปกฺกมีติ ฯ ตตฺถ อปกฺกมีติ ปกฺกามิ ฯ สุธมฺมาย เทวสภายํ ทฺวินฺนํ เทวสงฺฆานํ นิสินฺนานเมว อตฺตานํ ทสฺเสตีติ อตฺโถ ฯ อถ นํ เทวคณา อาหํสุ มหาราช นนุ ตุมฺเห น ปญฺญายิตฺถ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๔.

กุหึ คตตฺถาติ ฯ มาริสา มิถิลายํ เนมิรญฺโญ เอกา กงฺขา อุปฺปชฺชิ อหํ ปญฺหํ กเถตฺวา ตํ ราชานํ นิกฺกงฺขํ กตฺวา อาคโตมฺหีติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา ปุน ตํ การณํ คาถาย กเถตุํอาห อิมํ โภนฺโต นิสาเมถ ยาวนฺเตตฺถ สมาคตา ธมฺมิกานํ มนุสฺสานํ วณฺณํ อุจฺจาวจํ พหุํ ยถา อยํ เนมิราชา ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโก ราชา สพฺพวิเทหานํ อทา ทานํ อรินฺทโม ตสฺส ตํ ททโต ทานํ สงฺกปฺโป อุปปชฺชถ ทานํ วา พฺรหฺมจริยํ วา กตมํ สุ มหปฺผลนฺติ ฯ ตตฺถ อิมนฺติ อิมํ ธมฺมิกานํ กลฺยาณธมฺมานํ มนุสฺสานํ มยา วุจฺจมานํ สีลวเสน อุจฺจํ ทานวเสน อวจํ พหุํ วณฺณํ นิสาเมถ สุณาถาติ อตฺโถ ฯ ยถา อยนฺติ อยํ เนมิราชา ยถา ปณฺฑิโต อติวิย ปณฺฑิโตติ ฯ อิติ โส เทวราชา อปริหาเปตฺวา รญฺโญ วณฺณํ กเถสิ ฯ ตํ สุตฺวา เทวคณา ราชานํ ทฏฺฐุกามา หุตฺวา มหาราช อมฺหากํ เนมิราชา อาจริโย ตสฺโสวาเท ฐตฺวา ตํ นิสฺสาย อมฺเหหิ อยํ ทิพฺพสมฺปตฺติ ลทฺธา ตํ ทฏฺฐุกามมฺหา ตํ ปกฺโกสาเปหิ มหาราชาติ วทึสุ ฯ สกฺโก สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา มาตลึ ปกฺโกสาเปตฺวา สมฺม มาตลิ เวชยนฺตรถํ โยเชตฺวา มิถิลนครํ คนฺตฺวา เนมิราชานํ ทิพฺพยาเน อาโรเปตฺวา อิธาเนหีติ อาห ฯ โส สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา รถํ โยเชตฺวา ปายาสิ ฯ สกฺกสฺส ปน เทเวหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๕.

สทฺธึ กเถนฺตสฺส จ มาตลึ ปกฺโกสาเปตฺวา อาณาเปนฺตสฺส จ มาตลิสฺส รถํ โยเชนฺตสฺส จ มนุสฺสคณนาย มาโส อติกฺกนฺโต ฯ อิติ เนมิรญฺโญ ปุณฺณมายํ อุโปสถิกสฺส ปาจีนสีหปญฺชรํ วิวริตฺวา มหาตเล นิสีทิตฺวา อมจฺจคณปริวุตสฺส สีลํ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส ปาจีนโลกธาตุโต อุคฺคจฺฉนฺเตน จนฺทมณฺฑเลน สทฺธึเยว โส รโถ ปญฺญายิ ฯ มนุสฺสา ภุตฺตสายมาสา อตฺตโน อตฺตโน ฆรทฺวาเรสุ นิสีทิตฺวา สุขกถํ กเถนฺตา อชฺช เทฺว จนฺทา อุคฺคตาติ อาหํสุ ฯ อถ เนสํ สลฺลปนฺตานญฺเญว โส รโถ ปากโฏ อโหสิ ฯ มหาชโน นายํ จนฺโท รโถติ วตฺวา ตสฺมึ ขเณ อนุกฺกเมน สินฺธวสหสฺสยุตฺเต มาตลิสงฺคาหเก เวชยนฺตเรเถ ปากเฏ ชาเต กสฺส นุโข อิทํ ทิพฺพยานํ อาคจฺฉตีติ จินฺเตตฺวา น กสฺสจิ อญฺญสฺส อมฺหากํ ราชา ธมฺมิโก ตสฺเสว สกฺเกน เวชยนฺตรโถ เปสิโต ภวิสฺสติ อมฺหากํเยว รญฺโญ อนุจฺฉวิโกติ ตุฏฺฐหฏฺโฐ คาถมาห อพฺภูโต วต โลกสฺมึ อุปฺปชฺชิ โลมหํสโน ทิพฺโพ รโถ ปาตุรหุ เวเทหสฺส ยสสฺสิโนติ ฯ ตตฺถ อพฺภูโตติ อพฺภูตปุพฺโพ ฯ อจฺฉริโยติ วา วิมฺหเยเนวมาหํสุ ฯ ตสฺส ปน มหาชนสฺส เอวํ กเถนฺตสฺเสว มาตลิ เวเคนาคนฺตฺวา รถํ นิวตฺเตตฺวา สีหปญฺชรุมฺมาเร ปจฺฉาภาคํ ฐเปตฺวา อาโรหนสชฺชํ กตฺวา อาโรหนตฺถาย ราชานํ นิมนฺเตสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๖.

เทวปุตฺโต มหิทฺธิโก มาตลิ เทวสารถิ นิมนฺตยิตฺถ ราชานํ เวเทหํ มิถิลคฺคหํ เอหิมํ รถมารุยฺห ราชเสฏฺฐ ทิสมฺปติ เทวา ทสฺสนกามา เต ตาวตึสา สอินฺทกา สรมานา หิ เต เทวา สุธมฺมาย สมจฺฉเรติ ฯ ตตฺถ มิถิลคฺคหนฺติ มิถิลายํ ปติฏฺฐิตปาสาทํ จตูหิ สงฺคหวตฺถูหิ มิถิลายํ สงฺคาหกํ ฯ สมจฺฉเรติ ตว คุณกถํ กเถนฺตา นิสีทึสุ ฯ ราชา ตํ สุตฺวา อทิฏฺฐปุพฺพํ เทวโลกํ ปสฺสิสฺสามิ มาตลิสฺส จ เม สงฺคโห กโต ภวิสฺสติ คมิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา อนฺเตปุรญฺจ มหาชนญฺจ อามนฺเตตฺวา อหํ น จิรสฺเสว อาคมิสฺสามิ ตุมฺเห อปฺปมตฺตา ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กโรถาติ วตฺวา ทิพฺพรถํ อภิรุหิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ตโต ราชา ตรมาโน เวเทโห มิถิลคฺคโห อาสนา วุฏฺฐหิตฺวาน ปมุโข รถมารุหิ อภิรุฬฺหํ รถํ ทิพฺพํ มาตลิ เอตทพฺรวิ เกน ตํ เนมิ มคฺเคน ราชเสฏฺฐ ทิสมฺปติ เยน วา ปาปกมฺมนฺตา ปุญฺญกมฺมา จ เยน วาติ ๑- ฯ ตตฺถ ปมุโขติ อุตฺตโม อภิมุโข วา มหาชนสฺส ปิฏฺฐึ ทตฺวา อารุฬฺโหติ อตฺโถ ฯ เยน วาติ เยน มคฺเคน คนฺตฺวา ยตฺถ ปาปกมฺมนฺตา วสนฺติ ตํ ฐานํ สกฺกา ทฏฺฐุํ เยน วา มคฺเคน @เชิงอรรถ: เย นรา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๗.

คนฺตฺวา ยตฺถ ปุญฺญกมฺมนฺตา จ เยน วา วสนฺติ เต สกฺกา ๑- ทฏฺฐุนฺติ เอเตสุ มคฺเคสุ เกน มคฺเคน ตํ ปฐมํ เนมิ อิทํ โส สกฺเกน อนาณตฺโตปิ อตฺตโน ทูตวิเสสํ ทสฺสนตฺถํ อาห ฯ อถ นํ ราชา มยา เทฺวปิ ฐานานิ อทิฏฺฐปุพฺพานิ เทฺวปิ ปสฺสิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา อาห อุภเยเนว มํ เนหิ มาตลิ เทฺวสารถิ เยน วา ปาปกมฺมนฺตา ปุญฺญกมฺมา จ เยน วาติ ฯ ตโต มาตลิ เทฺวปิ ฐานานิ เอกปฺปหาเรเนว น สกฺกา มยา ทสฺเสตุํ ปุจฺฉิสฺสามิ นนฺติ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห เกน ตํ ปฐมํ เนมิ ราช เสฏฺฐ ทิสมฺปติ เยน วา ปาปกมฺมนฺตา ปุญฺญกมฺมา จ เยน วาติ ฯ ตโต ราชา อหํ อวสฺสํ เทวโลกํ คมิสฺสามิ นิรยํ ตาว ปสฺสิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา อนนฺตรํ คาถมาห นิรยํ ตาว ปสฺสามิ อาวาสํ ปาปกมฺมินํ ฐานานิ ลุทฺทกมฺมานํ ทุสฺสีลานญฺจ ยา คตีติ ฯ ตตฺถ ทุสฺสีลานนฺติ ทสอกุสลกมฺมปถวเสน ปาปการีนํ คิหิทุสฺสีลานํ สมณทุสฺสีลานํ ฯ ยา คตีติ ยา เอเตสํ นิพฺพตฺติ ตญฺจ ปสฺสิสฺสามีติ ฯ อถสฺส เวตรณึ นทึ ตาว ทสฺเสสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห @เชิงอรรถ: เยน วา คนฺตฺวา เย ปุญฺญกมฺมา นรา เต สกฺกา อิติ กตฺถจิ ปากโฏ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๘.

ทสฺเสสิ มาตลิ รญฺโญ ทุคฺคํ เวตรณึ นทึ กุฏฺฐิตํ ขารสํยุตฺตํ ตตฺตํ อคฺคิสิขูปมนฺติ ฯ ตตฺถ เวตรณินฺติ ภิกฺขเว มาตลิ รญฺโญ กถํ สุตฺวา นิรยาภิมุขํ รถํ เปเสตฺวา ปฐมํ กมฺมปจฺจเยน อุตุนา สมุฏฺฐิตํ เวตรณึ นทึ ทสฺเสสิ ฯ ตตฺถ นิรยปาลา ชลิตานิ อสิสตฺติโตมรภินฺทิวาลมุคฺคราทีนิ อาวุธานิ คเหตฺวา เนรยิกสตฺเต ปหรนฺติ วิชฺฌนฺติ โปเถนฺติ ฯ เต ตํ ทุกฺขํ อสหนฺตา เวตรณิยํ ปตนฺติ ฯ สา นที อุปริชลิตาหิ ภินฺทิวาลปฺปมาณาหิ สกณฺฏกาหิ เวตฺตลตาหิ สญฺฉนฺนา ฯ เต ตตฺถ พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ ติฏฺฐนฺตา ปชฺชลิเตสุ ขุรธาราติกฺขิเณสุ กณฺฏเกสุ ขณฺฑาขณฺฑิกา โหนฺติ ฯ เตสํ เหฏฺฐา ตาลปฺปมาณานิ ชลิตอยสูลานิ อุฏฺฐหนฺติ ฯ เนรยิกสตฺตา พหุอทฺธานํ วีตินาเมตฺวา เวตฺตลตาหิ คลิตฺวา สูเลสุ ปติตฺวา วิทฺธสรีรา สูเลสุ อาวุณิตมจฺฉา วิย จิรํ ปจนฺติ ฯ สูลานิ ปชฺชลิตานิ ขุรธาราติกฺขิณานิ อยโปกฺขรปตฺตานิ สนฺติ ฯ เต สูเลหิ คลิตฺวา อยโปกฺขรปตฺเตสุ ปติตฺวา จิรํ ทุกฺขเวทนํ อนุภวนฺติ ฯ ตโต ขารุทเก ปตนฺติ อุทกํปิ ชลติ เนรยิกสตฺตาปิ ชลนฺติ ธูมาปิ อุฏฺฐหนฺติ อุทกสฺส ปน เหฏฺฐา นทีตลํ ขุรธาราหิ สญฺฉนฺนํ ฯ เต เหฏฺฐา นุโข กีทิสนฺติ อุทเก นิมุชฺชิตฺวา ขุรธาราสุ ขณฺฑาขณฺฑิกา โหนฺติ เต ตํ มหาทุกฺขํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺตา มหนฺตํ ภยเภรวํ รวนฺตา วิจรนฺติ ฯ กทาจิ อนุโสตํ วุยฺหนฺติ กทาจิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๙.

ปฏิโสตํ ฯ อถ เต ตีเร ฐิตา นิรยปาลา อุสุสตฺติโตมรภินฺทิวาลานิ ขิปิตฺวา เต มจฺเฉ วิย วิชฺฌนฺติ ฯ เต ทุกฺขเวทนปฺปตฺตา มหาวิรวํ วิรวนฺติ ฯ อถ เต ชลิเตหิ อยพลิเสหิ อุทฺธริตฺวา อากฑฺฒิตฺวา ปชฺชลิตอยปฐวิยํ นิปชฺชาเปตฺวา มุเข ตตฺตํ อโยคุฬํ ปกฺขิปนฺติ ฯ อิติ ราชา เวตรณิยํ มหาทุกฺขปีฬิเต สตฺเต ทิสฺวา ภีตตสิโต หุตฺวา กินฺนาม อิเม สตฺตา ปาปกมฺมํ อกํสูติ มาตลึ ปุจฺฉิ ฯ โสปิสฺส พฺยากาสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห เนมิ หเว มาตลิมชฺฌภาสิ ทิสฺวา ชนํ ปตมานํ วิทุคฺเค ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา เวตรณึ ปตนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย ทุพฺพเล พลวนฺโต ชีวโลเก หึเสนฺติ โรเสนฺติ สุปาปกมฺมา เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา เวตรณึ ปตนฺตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๐.

ตตฺถ วินฺทตีติ อหํ อตฺตโน อนิสฺสโร หุตฺวา ภยสนฺตโก วิย ชาโตติ ฯ ทิสฺวาติ ปตมาเน ทิสฺวา เต เนรยิกสตฺเต เวตรณึ ปตนฺเต ทิสฺวา ฯ ชานนฺติ ภิกฺขเว โส มาตลิ สยํ ชานนฺโต ตสฺส อชานโต อกฺขาสิ ฯ ทุพฺพเลติ สรีรพลโภคพลอาณาพลวิรหิเต ฯ พลวนฺโตติ เตหิ พเลหิ สมนฺนาคตา ฯ หึเสนฺตีติ ปาณิปฺปหาราทีหิ กิลเมนฺติ ฯ โรเสนฺตีติ นานปฺปกาเรหิ อกฺโกเสนฺตา ฆฏฺเฏนฺติ ฯ ปสเวตฺวาติ ชเนตฺวา กตฺวาติ อตฺโถ ฯ เอวํ มาตลิ ตสฺส ปญฺหํ พฺยากริตฺวา รญฺญา เวตรณีนิรเย ทิฏฺเฐ ตํ ปเทสํ อนฺตรธาเปตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา สุนขาทีหิ ขาทนฏฺฐานํ ทสฺเสตฺวา ตํ ทิสฺวา ภีเตน รญฺญา ปญฺหํ ปุฏฺโฐ พฺยากาสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห สามา จ โสณา สวลา จ คิชฺฌา กาโกลุสงฺฆา จ อเทนฺติ เภรวา ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชเน กาโกลุสงฺฆา อเทนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย เกจิเม มจฺฉริโน กทริยา ปริภาสกา สมณพฺราหฺมณานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๑.

หึเสนฺติ โรเสนฺติ สุปาปธมฺมา เต ลุททกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชเน กาโกลุสงฺฆา อเทนฺตีติ ฯ อิโต ปเรสุ ปญฺเหสุ เจว พฺยากรเณสุ จ เอเสว นโย ฯ ตตฺถ สามาติ รตฺตวณฺณา ฯ โสณาติ สุนขา ฯ สวลาติ กวรวณฺณา จ เสตกาฬปีตวณฺณา จาติ อตฺโถ ฯ เอวํ ปญฺจวณฺเณปิ สุนเข ทสฺเสสิ ฯ เต กิร มหาหตฺถิปฺปมาณา ชลิตาย อยปฐวิยา เนรยิกสตฺเต มิเค วิย อนุธาวิตฺวา ปิณฺฑมํเส ฑํสิตฺวา เตสํ ติคาวุตปฺปมาณํ สรีรํ ชลิตอยปฐวิยํ ปาเตตฺวา มหารวํ รวนฺตานํ ทฺวีหิ ปุริมปาเทหิ อุรํ อกฺกมิตฺวา สุปาปธมฺมานํ ชนานํ อฏฺฐิมิญฺชํ เสเสตฺวา มํสํ ลุญฺจิตฺวา ขาทนฺติ ฯ คิชฺฌาติ มหนฺตา ภณฺฑสกฏปฺปมาณา โรหตุณฺฑา คิชฺฌา ฯ เต เตสํ กณยคฺคสทิเสหิ ตุณฺเฑหิ อฏฺฐีนิ ภินฺทิตฺวา อฏฺฐิมิญฺชํ ขาทนฺติ ฯ กาโกลุสงฺฆาติ โลหตุณฺฑา กากคณา ฯ เต อติภยานกา ทิฏฺฐทิฏฺเฐ ขาทนฺติ ฯ เยเม ชเนติ เย อิเม เนรยิกสตฺเต กาโกลุสงฺฆา ขาทนฺติ อิเม นุ มจฺจา กึ นาม ปาปกมฺมํ อกํสูติ ปุจฺฉิ ฯ มจฺฉริโนติ อญฺเญสํ อทายกา มจฺฉริโน นาม ฯ กทริยาติ ปเร เทนฺเตปิ ปฏิเสธกา ถทฺธมจฺฉริยา ฯ สมณพฺรหฺมณานนฺติ สมิตพาหิตปาปานํ ฯ ตโต มาตลิ ตํ ปเทสํ อนฺตรธาเปตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ปชฺชลิตํ นวโยชนํ อยปฐวึ อกฺกมนฺตา เนรยิกสตฺตา นิรยปาเลหิ อนุพนฺธิตฺวา ตาลปฺปามาเณหิ ชลิตอยขนฺเธหิ ชงฺฆาสุ ปหริตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๒.

ปติตา เตเหว อยกฺขนฺเธหิ โปถยนฺติ จุณฺณวิจุณฺณํ วิกีริยนฺติ ฯ เต ทิสฺวา ราชา ภีตตสิโต หุตฺวา มาตลึ ปุจฺฉมโต คาถมาห สญฺโชติภูตา ปฐวึ กมนฺติ ตตฺเตหิ ขนฺเธหิ จ โปถยนฺติ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา ขนฺธหตา สยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย ชีวโลกสฺมึ สุปาปธมฺมิโน นรญฺจ นาริญฺจ อปาปธมฺมํ หึเสนฺติ โรเสนฺติ สุปาปธมฺมา เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตว ปาปํ เตเม ชนา ขนฺธหตา สยนฺตีติ ฯ ตตฺถ สญฺโชติกูตาติ ชลิตสรีรา ฯ ปฐวินฺติ ชลิตนวโยชนํ อยปฐวึ กมนฺติ อกฺกมนฺติ ฯ ขนฺเธหิ จ โปถยนฺตีติ นิรยปาเลหิ อนุพนฺธิตฺวา ตาลปฺปมาเณหิ ชลิตอยกฺขนฺเธหิ ชงฺฆาสุ ปหริตฺวา ปติตา เนรยิกสตฺตา ชลิตสรีรา วชํ อปวิสนฺติโย คาโว วิย สมฺปริวาเรตฺวา เตเหว ขนฺเธหิ โปถยนฺติ จุณฺณวิจุณฺณํ วิกีริยนฺติ ฯ สุปาปธมฺมิโนติ อตฺตโน สุฏฺฐุปาปธมฺมา หุตฺวา ฯ อปาปธมฺมนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๓.

สีลาจาราทิคุณสมฺปนฺนํ นิรปราธํ วา ฯ ปุรโต มาตลิ รถํ เปเสตฺวา นิรยปาเลหิ ชลิตาวุเธหิ โกฏฺฏิยมานา องฺคารกาสุํ ปตนฺติ ฯ ตตฺเถว เนสํ ยาว กฏิยา นิมุคฺคานํ มหตีหิ อยปจฺฉีหิ อาทาย อุปริ องฺคาเร โอกีรนฺติ ฯ อถ เต องฺคารํ สมฺปฏิจฺฉิตุํ อสกฺโกนฺตา โรทนฺตา ปริทฑฺฒคตฺตา ถุนนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา คาถมาห องฺคารกาสุํ อปเร ถุนนฺติ นรา รุทนฺตา ปริทฑฺฒคตฺตา ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา องฺคารกาสุํ ถุนนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เยเกจิ ปูคาย ธนสฺส เหตุ สกฺขึ กริตฺวา อิณํ ชาปยนฺติ เต ชาปยิตฺวา ชนตํ ชนินฺท เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา องฺคารกาสุํ ถุนนฺตีติ ฯ ตตฺถ องฺคารกาสุนฺติ สมฺม มาตลิ เก นาเมเต อปเร วชํ อปวิสนฺติโย คาโว วิย สมฺปริวาเรตฺวา นิรยปาเลหิ ชลิตาวุเธหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๔.

โกฏฺฏิยมานา องฺคารกาสุํ ปตนฺติ ฯ ตตฺถ จ เนสํ ยาว กฏิโต นิมุคฺคานํ มหตีหิ อยปจฺฉีหิ อาทาย อุปริ องฺคาเร โอกีรนฺติ ฯ อถ เต องฺคาเร สมฺปฏิจฺฉิตุํ อสกฺโกนฺตา โรทนฺตา ปริทฑฺฒคตฺตา ถุนนฺติ วิปฺผนฺทนฺติ ฯ กมฺมพเลน วา อตฺตนา วา อตฺตโน สีเส องฺคาเร ผุนนฺติ โอกีรนฺตีติ อตฺโถ ฯ ปูคาย ธนสฺสาติ โอกาเส สติ ทานํ วา ทสฺสาม ปูชํ วา กริสฺสาม วิหารํ วา กาเรสฺสามาติ ธนํ สํกฑฺฒิตฺวา ฐปิตสฺส ปูคสนฺตกสฺส ธนสฺส เหตุ ฯ ชาปยนฺตีติ ตํ ธนํ ยถา รุจึ ขาทิตฺวา คณเชฏฺฐกานํ ลญฺจํ ทตฺวา อสุกฏฺฐาเน เอตฺตกํ เวยฺยาวจฺจกรณํ กตํ อสุกฏฺฐาเน อมฺเหหิ เอตฺตกํ ทินฺนนฺติ กูฏสกฺขึ กริตฺวา ตํ ธนํ ชาปยนฺติ วินาเสนฺติ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ภยานเกหิ นิรยปาเลหิ อุทฺธํปาทา อโธสิรา กตฺวา ขิปิยมานา ตตฺตํ โลหกุมฺภึ ปตนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา คาถมาห สญฺโชติภูตา ชลิตา ปทิตฺตา ปทิสฺสติ มหตี โลหกุมฺภี ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา (อวํสิรา) โลหกุมฺภึ ปตนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๕.

เยสีลวํ สมณํ พฺราหฺมณํ วา หึเสนฺติ โรเสนฺติ สุปาปธมฺมา เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา (อวํสิรา) โลหกุมฺภึ ปตนฺตีติ ฯ ตตฺถ ปทิตฺตาติ อาทิตฺตา ฯ มหตีติ ปพฺพตปฺปมาณา กปฺเปน สณฺฐิตา โลหรสปุณฺณา ฯ อวํสิราติ ภยานเกหิ นิรยปาเลหิ อุทฺธํปาทา อโธสิรา กตฺวา ขิปิยมานา ตํตํ โลหกุมฺภึ ปตนฺติ ฯ สีลวนฺติ สีลวนฺตํ อาจารคุณสมฺปนฺนํ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ชลิตอยโยตฺเตหิ คีวํ เวเฐตฺวา อโธมุขํ กตฺวา เต อุคฺคเหตฺวา คีวํ ลุญฺจิตฺวา อุณฺโหทกสฺมึ ปกิเลทยิตฺวา โปเถนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา คาถมาห ลุญฺจนฺติ คีวํ อถ เวฐยิตฺวา อุณฺโหทกสฺมึ ปกิเลทยิตฺวา ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทฺวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา ลุตฺตสิรา สยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย ชีวโลกสฺมึ สุปาปธมฺมิโน ปกฺขี คเหตฺวาน วิเหฐยนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๖.

เต เหฐยิตฺวา สกุณํ ชนินฺท เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา ลุตฺตสิรา สยนฺตีติ ฯ ตตฺถ ลุญฺจนฺตีติ อุปฺปาเฏนฺติ ฯ อถ เวฐยิตฺวาติ ชลิตโลหโยตฺเตหิ คีวํ เวเฐตฺวา อโธมุขํ กตฺวา ฯ อุโณฺหทกสฺมินฺติ กปฺเปน สณฺฐิตโลหอุทกสฺมึ ฯ ปกิเลทยิตฺวาติ เตเมตฺวา ขิปิตฺวา ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ สมฺม มาตลิ เยสํ อิเม นิรยปาลา ชลิตอยโยตฺเตหิ คีวํ เวเฐตฺวา ติคาวุตปฺปมาณํ สรีรํ โอนาเมตฺวา ตํ คีวํ สมฺปริวตฺตกํ ลุญฺจิตฺวา ชลิตอยทณฺฑเกหิ อาทาย เอกสฺมึ ชลิตโลหรเส ปกฺขิปิตฺวา ตุฏฺฐหฏฺฐา โหนฺติ ตาย จ คีวาย ลุญฺจิตาย อิตรา เตสํ ปุน สีเสน สทฺธึ คีวา อุปฺปชฺชติเยว กินฺนาเมเต กมฺมํ กรึสุ เอเตหิ เม ทิสฺวา ภยํ อุปฺปชฺชตีติ ฯ ปกฺขี คเหตฺวาน วิเหฐยนฺตีติ มหาราช เย ชีวโลกสฺมึ สกุเณ คเหตฺวา ปกฺเข ลุญฺจิตฺวา คีวํ เวเฐตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา ขาทนฺติ วา วิกฺกีณนฺติ วา เต อิเม ชนา อิธ ลุตฺตสิรา สยนฺตีติ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ตสฺมึ กิร ปเทเส พหุตสลิลา รมฺมณียา นที สนฺทติ ฯ นรยิกสตฺตา อคฺคิสนฺตาปตตฺตา ปิปาสํ สณฺธาเรตุํ อสกฺโกนฺตา ชลิตโลหปฐวึ มทฺทนฺตา ตํ นทึ โอตรนฺติ ฯ ตํ ขณญฺเญว ตีรานิ ปชฺชลนฺติ ฯ ปานียํ ถุสปลาสภาวํ อาปชฺชิตฺวา ปชฺชลติ ฯ เต ปิปาสํ สณฺฐาเรตุํ อสกฺโกนฺตา ชลิตํ ถุสปลาสํ ขาทนฺติ ปิวนฺติ ฯ ตํ ถุสปลาสํ สกลสรีรํ ฌาเปตฺวา อโธภาเคน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๗.

นิกฺขมติ ฯ ตํ ทุกฺขํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺตา พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา คาถมาห พหุตโตยา อนิขาตกูลา นที อยํ สนฺทติ สุปติตฺถา ฆมฺมาภิตตฺตา มนุชา ปิวนฺติ ปิวตญฺจ เตสํ ถุสํ โหติ ปานิ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ ปิวตญฺจ เตสํ ถุสํ โหติ ปานิ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย สุทฺธธญฺญํ ปลาเสน มิสฺสํ อสุทฺธกมฺมา กยิโน ททนฺติ ฆมฺมาภิตตฺตาน ปิปาสิตานํ ปิวตญฺจ เตสํ ถุสํ โหติ ปานีติ ฯ ตตฺถ อนิขาตกูลาติ อคมฺภีรตีรา ฯ สุปติตฺถาติ โสภเณหิ ติตฺเถหิ อุเปตา ฯ ถุสํ โหตีติ วีหีนํ ถุสํ สมฺปชฺชติ ฯ ปานีติ ปานียํ ฯ ตสฺมึ กิร ปเทเส พหุตสลิลา รมฺมณียา นที สนฺทติ ฯ เนรยิกสตฺตา อคฺคิสนฺตาเปน ตตฺตา ปิปาสํ สณฺฐาเรตุํ อสกฺโกนฺตา ชลิตโลหปฏฺฐวึ มทฺทนฺตา ตํ นทึ โอตรนฺติ ฯ ตํ ขณญฺเญว ตีรานิ ปชฺชลนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๘.

ปานียํ ถุสปลาสภาวํ อาปชฺชิตฺวา ปชฺชลติ ฯ เต ปิปาสํ สณฺฐาเรตุํ อสกฺโกนฺตา ตํ ชลิตํ ถุสปลาสํ ขาทนฺติ ฯ ตํ เตสํ สกลสรีรํ ฌาเปนฺตํ ปชฺชลนฺตํ อโธภาเคน นิกฺขมติ ฯ เต ตํ ทุกฺขํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺตา พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺติ ฯ ตตฺถ สุทฺธธญฺญนฺติ วีหิอาทิสตฺตวิธํ ปริสุทฺธธญฺญํ ฯ ปลาเสน มิสฺสนฺติ ปลาเสน วา ถุเสน วา พาลุกมตฺติกาทีหิ วา มิสฺสกํ กตฺวา ฯ อสุทฺธกมฺมาติ กิลิฏฺฐกายวจีมโนกมฺมา ฯ กยิโนติ สุทฺธธญฺญํ เต ทสฺสามีติ กยิกสฺส หตฺถโต มูลํ คเหตฺวา ตถารูปํ อสุทฺธธญฺญํ ททนฺติ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ตตฺถ นิรยปาลา อรญฺเญ ลุทฺทกา มิเค วิย สมฺปริวาเรตฺวา อุสุปฺปหาราทีหิ นานาวุเธหิ เทฺว ปสฺสานิ ตุทนฺติ ฯ เตสํ สรีรํ ฉิทฺทาวฉิทฺทํ ปุราณปณฺณํ วิย ขายติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห อุสูหิ สตฺตีหิ จ โตมเรหิ อุภยานิ ปสฺสานิ ตุทนฺติ กนฺทตํ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา สตฺติหตา สยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๙.

เย ชีวโลกสฺมึ อสาธุกมฺมิโน อทินฺนมาทาย กโรนฺติ ชีวิตํ ธญฺญํ ธนํ รชตํ ชาตรูปํ อเชฬกญฺจาปิ ปสุํ มหิสํ เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา สตฺติหตา สยนฺติ ฯ ตตฺถ อุภยานีติ อุภยานิ ปสฺสานิ ฯ ตุทนฺตีติ วิชฺฌนฺติ ฯ กนฺทตนฺติ โรทนฺตานํ ฯ ผรุสา นิรยปาลา อรญฺเญ ลุทฺทกา มิเค วิย สมฺปริวาเรตฺวา อุสุอาทีหิ นานาวุเธหิ เทฺว ปสฺสานิ ตุทนฺติ ฯ สรีรํ ฉิทฺทาวฉิทฺทํ ปุราณปณฺณํ วิย ขายติ ฯ อทินฺนมาทายาติ ปรสนฺตกํ สวิญฺญาณกาวิญฺญาณกํ ฯ สนฺธิจฺเฉทาทีหิ เจว นานปฺปการวญฺจนาย จ ตํ คเหตฺวา ชีวิตํ กปฺเปนฺติ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา อปรํ ทสฺเสสิ ฯ ตตฺถ นิรยปาลา มหนฺเตหิ ชลิตอยโยตฺเตหิ คีวายํ พนฺธิตฺวา อากฑฺฒิตฺวา ชลิตอยปฐวิยํ ปาเตตฺวา นานาวุเธหิ โกฏฺฏิยมานา วิจรนฺติ ฯ ตํ ราชา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห คีวาย พนฺธา กิสฺสิเม ปุเนเก อญฺเญ วิกนฺตา วิลกตา สยนฺติ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๐.

เยเม ชนา วิลกตา สยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต โอรพฺภิกา สูกริกา จ มจฺฉิกา ปสุํ มหิสญฺจ อเชฬกญฺจ หนฺตวาน สูเณสุ ปสารยึสุ เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺวา ปาปํ เตเม ชนา วิลกตา สยนฺตีติ ฯ ตตฺถ คีวาย พนฺธาติ มหนฺเตหิ ชลิตอยโยตฺเตหิ คีวายํ พนฺธิตฺวา อากฑฺฒิตฺวา อยปฐวิยํ ปาเตตฺวา ชลิเตหิ นานาวุเธหิ โกฏฺฏิยมานา เต ราชา ทิสฺวา ปุจฺฉติ ฯ อญฺเญ วิกนฺตาติ อญฺเญ ปน ขนฺฑาขนฺฑิกํ สญฺฉินฺนา ฯ วิลกตาติ อญฺเญ ชลิเตสุ อยผลเกสุ ฐเปตฺวา มํสํ วิย โปตฺถนิยา โกฏฺเฏตฺวา ปุญฺชาปุญฺชกตา หุตฺวา สยนฺติ ฯ มจฺฉิกาติ มจฺฉฆาตกา ฯ ปสุนฺติ คาวึ ฯ สูเณสุ ปสารยึสูติ มํสํ วิกฺกีณิตฺวา ชีวิตกปฺปนตฺถาย สูณาปเณสุ ฐเปสุํ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา อปรํ ทสฺเสสิ ฯ อิเม เนรยิกสตฺเต มุตฺตกรึสภกฺเข ทิสฺวา ราชา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห รหโท อยมุตฺตกรีสปูโร ทุคฺคนฺธรูโป อสุจิ ปูติ วายติ ขุทาปเรตา มนุชา อเทนฺติ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๑.

ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา มุตฺตกรีสภกฺขา ฯ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เยเกจิเม การณิกา วิโรสิกา ปเรสํ วิหึสาย สทา นิวิฏฺฐา เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ มิตฺตทฺทโน มิฬฺหมเทนฺติ พาลาติ ฯ ตตฺถ ขุทาปเรตา มนุชา อเทนฺตีติ เอเต เนรยิกสตฺตา ฉาตเกน ผุฏฺฐา ขุทํ สหิตุํ อสกฺโกนฺตา ปกุฏฺฐิตํ ธูมายนฺตํ ปชฺชลนฺตํ กปฺเปน สณฺฐิตํ ปุราณมิฬฺหํ ปิณฺฑาปิณฺฑํ กตฺวา ขาทนฺติ ฯ การณิกาติ ทุกฺขการกา ฯ วิโรสิกาติ มิตฺตสุหชฺชาทีนํปิ วิเหฐกา ฯ มิตฺตทฺทโนติ เย พาลา เอเตสญฺเญว เคเห ขาทิตฺวา ภุญฺชิตฺวา ปญฺญตฺตาสเน นิสีทิตฺวา สยิตฺวา ปุน มาสกกหาปณํ นาม อาหราเปตฺวา ลญฺจํ คณฺหนฺติ เต มิตฺตทูสกา พาลา เอวรูปํ ปิณฺฑํ กตฺวา ขาทนฺติ มหาราชาติ ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสสิ ฯ อปรสฺมึ นิรเย เอเต เนรยิกสตฺตา ฉาตเกน ผุฏฺฐา ขุทํ สหิตุํ อสกฺโกนฺตา โลหิตปุพฺพํ ปิณฺฑาปิณฺฑํ กตฺวา ขาทนฺติ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา คาถมาห รหโท อยํ โลหิตปุพฺพปูโร

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๒.

ทุคฺคนฺธรูโป อสุจิ ปูติ วายติ ฆมฺมาภิตตฺตา มนุชา ปิวนฺติ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา โลหิตปุพฺพภกฺขา ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย มาตรํ ปิตรํ วา ชีวโลเก ปาราชิกา อรหนฺเต หนนฺติ เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา โลหิตปุพฺพภกฺขาติ ฯ ตตฺถ ฆมฺมาภิตตฺตาติ สนฺตาเปน ปีฬิตา ฯ ปาราชิกาติ ปาราชิตา มาตาปิตโร ฆาเตตฺวา คิหิภาเวเยว ปาราชิกํ ปตฺตา ฯ อรหนฺเตติ ปูชาวิเสสสฺส อนุจฺฉวิเก ฯ หนนฺตีติ ทุกฺกรการเก มาตาปิตโร มาเรนฺติ ฯ อปิจ อรหนฺเตติ ปเทน พุทฺธสาวเกปิ สงฺคณฺหนฺเตว ฯ มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสสิ ฯ อปรสฺมึ อุสฺสุทนิรเย นิรยปาลา เนรยิกานํ ตาลปฺปมาเณน ชลิตอยพลิเสน ชิวฺหํ วิชฺฌิตฺวา อากฑฺฒิตฺวา เต สตฺเต ชลิตโลหปฐวิยํ ปาเตตฺวา อุสภจมฺมํ วิย ปตฺถริตฺวา อยสํกุสเกน จมฺมํ หนนฺติ เต ถเล ขิตฺตมจฺฉา วิย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๓.

ผนฺทนฺติ เต ตญฺจ ทุกฺขํ สหิตุํ อสกฺโกนฺตา โรทนฺตา มุเขน เขฬํ มุญฺจนฺติ ฯ ตสฺส ราชา มาตลิโน ทสฺเสนฺโต อาห ชิวฺหญฺจ ปสฺส พลิเสน วิทฺธํ วิหตํ ยถา สงฺกุสเกน จมฺมํ ผนฺทนฺติ มจฺฉาว ถลมฺหิ ขิตฺตา มุญฺจนฺติ เขฬํ รุทมานา กิเมเต ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา วงฺกฆสฺตา สยนฺติ ฯ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย เกจิ สณฺฐานคตา มนุสฺสา อคฺเฆน อคฺฆํ กยํ หาปยนฺติ กูเฏน กูฏํ ธนโลภเหตุ ฉนฺนํ ยถา วาริจรํ วธาย น หิ กูฏการิสฺส ภวนฺติ ตาณา สเกหิ กมฺเมหิ ปุรกฺขิตสฺส เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา วงฺกฆสฺตา สยนฺตีติ ฯ ตตฺถ กิเมเตติ กึ การณา เอเต ฯ วงฺกฆสฺตาติ คิลพลิสา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๔.

สณฺฐานคตาติ สณฺฐานํ มริยาทํ คตา อคฺฆาปนฏฺฐาเน ฐิตาติ อตฺโถ ฯ อคฺเฆน อคฺฆนฺติ ตํตํ อคฺฆํ ลญฺจํ คเหตฺวา หตฺถิอสฺสาทีนํ วา ชาตรูปรชตาทีนํ วา เตสํ เตสํ วิญฺญาณกาวิญฺญาณกานํ อคฺฆํ หาเปนฺติ ฯ กยนฺติ ตํตํ หาเปนฺตา กายิกานํ ตมฺหา อคฺฆา กยํ หาเปนฺติ ฯ สเต ทวตพฺเพ ปญฺญาสํ ทาเปนฺติ ฯ ปญฺญาเส ทาตพฺเพ ปญฺจวีสติ ทาเปนฺติ ฯ อิตเร ปน เตหิ สทฺธึ วิภชิตฺวา ตํ คณฺหนฺติ ฯ กูเฏน กูฏนฺติ ตุลากูฏาทีสุ ตํตํ กูฏํ ฯ ธนโลภเหตูติ ธนโลเภน เหตุ เอตํ กูฏกมฺมํ กโรนฺติ ฯ ฉนฺนํ ยถา วาริจรํ วธายาติ ตํ ปน กมฺมํ กโรนฺตาปิ มธุรวาจาย ตสฺส ตถา กตภาวํ ปฏิจฺฉนฺนํ กตฺวา ยถา วาริจรํ มจฺฉํ วธาย อุปคจฺฉนฺตา วลิสํ อามิเสน ปฏิจฺฉนฺนํ กตฺวา ตํ วเธนฺติ เอวํ ปฏิจฺฉนฺนํ กตฺวา ตํ กมฺมํ กโรนฺติ ฯ น หิ กูฏการิสฺสาติ ปฏิจฺฉนฺนํ มม กมฺมํ น ตํ โกจิ ชานาตีติ มญฺญมานสฺสาปิ น หิ กูฏการิสฺส ตาณา นาม โหนฺติ ฯ สเกหิ กมฺเมหิ ปุรกฺขิตสฺสาติ น โส สเกหิ กมฺเมหิ ปุรกฺขิโต ปติฏฺฐํ ลภติ ฯ ปุรโต รถํ เปเสสิ ฯ ตตฺถ เนรยิกสตฺตา ชลิตองฺคารปุณฺเณ มหาอาวาเฏ ฐิตา ฯ เต กิร วชํ อปวิสนฺติโย คาโว วิย นิรยปาเลหิ นานาวุธานิ คเหตฺวา วิชฺฌิยมานา ตถา ตํ นรกํ อุปปชฺชนฺติ ฯ อถ เน นิรยปาลา อุทฺธํ ปาเท คเหตฺวา ตตฺถ ขิปนฺติ ฯ เอวํ ปาติยมาเน ทิสฺวา ราชา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห นารี อิมา สมฺปริภินฺนคตฺตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๕.

ปคฺคยฺห กนฺทนฺติ ภุชา รุชจฺจา ๑- สมกฺขิตา โลหิตปุพฺพลิตฺตา คาโว ยถา อาฆาตเน วิกนฺตา ตา ภูมิภาคสฺมึ สทา นิขาตา ขนฺธาติวตฺตนฺติ สโชติภูตา ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิมา นุ นารี กิมกํสุ ปาปํ ยา ภูมิภาคสฺมึ สทา นิขาตา ขนฺธาติวตฺตนฺติ สโชติภูตา ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต โกลิตฺถิยาโย อิธ ชีวโลเก อสุทฺธกมฺมา อยุตฺตํ อจารุํ ตา ธุตฺตรูปา ปติ วิปฺปหาย อญฺญํ อจารุํ รติขิฑฺฑเหตุ ตา ชีวโลกสฺมึ รมาปยิตฺวา ขนฺธาติวตฺตนฺติ สโชติภูตาติ ฯ ตตฺถ นารีติ อิตฺถิโย ฯ สมฺปริภินฺนคตฺตาติ สุฏฺฐุ สมนฺตโต ภินฺนคตฺตา ฉินฺนสริรา ฯ รุชจฺจาติ ทุชฺชาติกา วิรูปา เชคุจฺฉาติ @เชิงอรรถ: ทุชจฺจา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๖.

อตฺโถ ฯ วิกนฺตาติ ฉินฺนสีสา คาโว วิย ปุพฺพโลหิตลิตฺตคตฺตา หุตฺวา ฯ สทา นิขาตาติ นิจฺจํ ชลิตอยปฐวิยํ กฏิปฺปมาณํ ปวิสิตฺวา นิกฺขนิตฺวา ฐปิตา วิย ฐิตา ฯ ขนฺธาติวตฺตนฺตีติ สมฺม มาตลิ ตา นาริโย เอเต ปพฺพตขนฺธา อติกฺกมนฺติ ฯ ตาสํ กิร เอวํ กฏิปฺปมาณํ ปวิสิตฺวา ฐิตกาเล ปุรตฺถิมทิสาย ชลิโต อยปพฺพโต สมุฏฺฐหิตฺวา อสนี วิย วิรวนฺโต อาคนฺตฺวา สรีรํ สณฺหกรณียํ ปึเสนฺโต วิย คจฺฉติ ฯ ตสฺมึ อติวตฺติตฺวา คเต ปจฺฉิมปสฺเส ฐิเต ปุน ตาสํ สรีรํ ปาตุภวติ ฯ ตา ตํ ทุกฺขํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺติโย พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺติ ฯ เสสทิสาสุ อุฏฺฐิตปพฺพเตสุปิ เอเสว นโย ฯ เทฺว ปพฺพตา สมุฏฺฐาย อุจฺฉุฆฏิกํ วิย ตาสํ สรีรํ ปึเสนฺติ ฯ โลหิตํ ปคฺฆรนฺตํ สนฺทติ ฯ กทาจิ ตโย กทาจิ จตฺตาโร ปพฺพตา อุฏฺฐาย ตาสํ สรีรํ ปึเสนฺติ ฯ เตนาห ขนฺธาติวตฺตนฺตีติ ฯ โกลิตฺถิยาโยติ กุเล ปติฏฺฐิตา กุลธีตโร ฯ อยุตฺตํ อจารุนฺติ อสญฺญิตํ กมฺมํ กรึสุ ฯ ธุตฺตรูปาติ อสาธุรูปา ทุฏฺฐรูปา ธุตฺตชาติกา หุตฺวา ฯ ปติ วิปฺปหายาติ อตฺตโน ปตึ ชหิตฺวา ฯ อจารุนฺติ อญฺญํ ปุริสํ อคมํสุ ฯ รติขิฑฺฑเหตูติ ปญฺจ กามคุณเหตุ เจว กีฬาเหตุ จ ฯ รมาปยิตฺวาติ ปรปุริเสหิ สทฺธึ อตฺตโน จิตฺตํ รมาเปตฺวา อิธ อุปฺปนฺนา ฯ อเถวํ ตาสํ สรีรํ อิเม ขนฺธาติวตฺตนฺติ สโชติภูตาติ อตฺโถ ฯ ปุรโต รถํ เปเสสิ ฯ ตตฺถ เนรยิกสตฺตา ชลิตองฺคารปุณฺเณ มหาอาวาเฏ ฐิตา ฯ เต กิร วชํ อปวิสนฺติโย คาโว วิย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๗.

นิรยปาเลหิ นานาวุธานิ คเหตฺวา วิชฺฌิยมานา ตถา ตํ นรกํ อุปปชฺชนฺติ ฯ อถ เน นิรยปาลา อุทฺธํ ปาเท คเหตฺวา ตตฺถ ขิปนฺติ ฯ เอวํ ปาติยมาเน ทิสฺวา ราชา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถมาห ปาเท คเหตฺวา กิสฺสิเม ปุเนเก อวํสิรา นรเก ปาตยนฺติ ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา (อวํสิรา) นรเก ปาปยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย ชีวโลกสฺมึ อสาธุกมฺมิโน ปรสฺส ทารานิ อติกฺกมนฺติ เต ตาทิสา อุตฺตมภณฺฑเถนา เตเม ชนา (อวํสิรา) นรเก ปาตยนฺติ เต วสฺสปูคานิ พหูนิ ตตฺถ นิรเยสุ ทุกฺขํ เวทนํ เวทยนฺติ น หิ ปาปการิสฺส ภวนฺติ ตาณา สเกหิ กมฺเมหิ ปุรกฺขิตสฺส เต ลุทฺทกมฺมา ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา (อวํสิรา) นรเก ปาตยนฺตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๘.

ตตฺถ นรเกติ ชลิตองฺคารปุณฺเณ มหาอาวาเฏ ฯ เต กิร วชํ อปวิสนฺติโย คาโว วิย นิรยปาเลหิ นานาวุธานิ คเหตฺวา วิชฺฌิยมานา โปถิยมานา ตถารูปํ ตํ นรกํ อุปปชฺชนฺติ ฯ อถ เน นิรยปาลา อุทฺธํปาเท อโธสิเร กตฺวา ตตฺถ ขิปนฺติ ฯ เอวํ ปาติยมาเน ทิสฺวา ราชา ปุจฺฉนฺโต เอวมาห ฯ อุตฺตมภณฺฑเถนาติ มนุสฺเสหิ ปิยายิตพฺพสฺส วรภณฺฑสฺส เถนกา ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา มาตลิ สงฺคาหโก ตํ นิรยํ อนฺตรธายิตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา มิจฺฉาทิฏฺฐิกานํ ปจนนิรยํ ทสฺเสตฺวา เตน ปุฏฺโฐ พฺยากาสิ ฯ อุจฺจาวจาเม วิวิธา อุปกฺกมา นิรเยสุ ทิสฺสนฺติ สุโฆรรูปา ภยํ หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ ปาปํ เยเม ชนา อธิมตฺตา ทุกฺขา ติปฺปา ขรา กฏฺกา เวทนา เวทยนฺติ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปาปกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย ชีวโลกสฺมึ สุปาปทิฏฺฐิโน วิสฺสาสกมฺมานิ กโรนฺติ โมหา ปรญฺจ ทิฏฺฐีสุ สมาทเปนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๙.

เต ปาปทิฏฺฐี ปสเวตฺว ปาปํ เตเม ชนา อธิมตฺตา ทุกฺขา ติปฺปา ขรา กฏุกา เวทนา เวทยนฺติ ฯ ตตฺถ อุจฺจาวจาเมติ อุจาวจา อิเม ขุทฺทกา จ มหนฺตา จาติอตฺโถ ฯ อุปกฺกมาติ การณปฺปโยคา ฯ สุปาปทิฏฺฐิโนติ นตฺถิ ทินฺนํ นตฺถิ ยิฏฺฐํ นตฺถิ หุตํ นตฺถิ สุกฏทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลวิปาโก นตฺถิ มาตา นตฺถิ ปิตา นตฺถิปิ สมณพฺรหฺมณา นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา นตฺถิ อยํ โลโก นตฺถิ ปรโลโกติ ทสวตฺถุกาย มิจฺฉาทิฏฺฐิยา สุฏฺฐุ ปาปธมฺมิโน ฯ วิสฺสาสกมฺมานีติ ตาย มิจฺฉาทิฏฺฐิยา วิสฺสาเสน กตกมฺมนิสฺสิตา หุตฺวา นานาวิธานิ ปาปกมฺมานิ กโรนฺติ ฯ เตเมติ เต อิเม ชนา เอวรูปํ ทุกฺขํ อนุภวนฺติ ฯ เอวํ มาตลิ รญฺโญ มิจฺฉาทิฏฺฐิกานํ ปจนนิรยํ อาจิกฺขิ ฯ เทวโลเกปิ เทวคณา รญฺโญ อาคมนํ โอโลกิยมานา สุธมฺมาย เทวสภายเมว นิสีทึสุเยว ฯ สกฺโกปิ กึ นุโข มาตลิ อติจิรายตีติ อุปธาเรนฺโต ตํ การณํ ญตฺวา มาตลิ อตฺตโน ทูตวิเสสํ ทสฺเสตุํ มหาราช อสุกกมฺมํ กตฺวา อสุกนิรเย นาม นิพฺพตฺตาติ นิรเย ทสฺเสนฺโต วิจรติ เนมิรญฺโญ ปน อปฺปเมว อายุ ขีเยถ นิรยทสฺสนสฺส ปริยนฺตํ นํ น คจฺเฉยฺยาติ จินฺเตตฺวา เอกํ มหาชวนํ เทวปุตฺตํ เปเสสิ สีฆํ ราชานํ คเหตฺวา อาคจฺฉตูติ มาตลิสฺส วเทหีติ ฯ โส ชเวนาคนฺตฺวา อาโรเจสิ ฯ มาตลิ ตสฺส วจนํ สุตฺวา มหาราช น สกฺกา จิรายิตุนฺติ รญฺเญ เอกปฺปหาเรเนว จตูสุ ทิสาสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๐.

พหุนิรเย ทสฺเสตฺวา คาถมาห วิทิตานิ เต มหาราช อาวาสํ ปาปกมฺมินํ ฐานานิ ลุทฺทกมฺมานํ ทุสฺสีลานญฺจ ยา คติ อุยฺยาหิทานิ ราชิสิ เทวราชสฺส สนฺติเกติ ฯ ตสฺสตฺโถ มหาราช อมํ ปาปกมฺมีนํ สตฺตานํ อาวาสํ ทิสฺวา ลุทฺทกมฺมานํ ฐานานิ ตยา วิทิตานิ ฯ ทุสฺสีลานญฺจ ยา คตีติ ยา นิปฺผตฺติ สาปิ เต วิทิตา ฯ อิทานิ เทวราชสฺส สนฺติเก ทิพฺพสมฺปตฺตึ ทสฺสนตฺถํ อุยฺยาหิ คจฺฉสฺสุ มหาราชาติ อตฺโถ ฯ นิรยกณฺฑํ นิฏฺฐิตํ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา มาตลิ เทวโลกาภิมุขํ รถํ เปเสสิ ฯ ราชา เทวโลกํ คจฺฉนฺโต ทฺวาทสโยชนิกํ มณิมยํ ปญฺจถูปิกํ สพฺพาลงฺการปฏิมณฺฑิตํ อุยฺยานโปกฺขรณีสมฺปนฺนํ กปฺปรุกฺขปริวุตํ วรุณิยา นาม เทวธีตาย อากาสฏฺฐกวิมานํ ทิสฺวา ตญฺจ เทวธีตรํ อนฺโตกูฏาคาเร สยนปิฏฺเฐ นิสินฺนํ อจฺฉราคณสหสฺสปริวุตํ มณิสีหปญฺชรํ วิวริตฺวา พหิ โอโลเกนฺตึ ทิสฺวา มาตลึ ปุจฺฉนฺโต คาถาห ฯ อิตโร ปิสฺส พยากาสิ ฯ ปญฺจถูปํ ทิสฺสติทํ วิมานํ มาลาปิลนฺธา สยนสฺส มชฺเฌ ตตฺถจฺฉตี นาริ มหานุภาวา อุจฺจาวจํ อิทฺธิวิกุพฺพมานา วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๑.

ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อยํ นุ นารี กิมกาสิ สาธุํ ยา โมทตี สคฺคปฺปตฺตา วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต ยทิ เต สุตา วรุณี ชีวโลเก อามายทาสี อหุ พฺราหฺมณสฺส สา ปตฺตกาลํ อติถึ วิทิตฺวา มาตาว ปุตฺตํ สกิมาภินนฺทติ สญฺญมา สํวิภาคา จ สา วิมานสฺมึ โมทตีติ ฯ ตตฺถ ปญฺจ ถูปนฺติ ปญฺจหิ กูฏาคาเรหิ สมนฺนาคตํ ฯ มาลาปิลนฺธาติ ปิลนฺธมาลาทีหิ สพฺพาภรเณหิ ปฏิมณฺฑิตาติ อตฺโถ ฯ ตตฺถจฺฉตีติ ตสฺมึ วิมาเน อจฺฉติ ฯ อุจฺจาวจํ อิทฺธิวิกุพฺพมานาติ นานปฺปการํ เทวิทฺธึ ทสฺสิยมานา ฯ ทิสฺวาติ เอตํ ทิสฺวา ฐิตํ มํ ฯ วิตฺตีติ ตุฏฺฐิ ฯ วินฺทตีติ ปฏิลภติ ฯ วิตฺตี สนฺตโก วิย โหมิ ตุฏฺฐิยา อภิภุโตตฺยตฺโถ ฯ อามายทาสีติ เคหทาสิยา กุจฺฉิสฺมึ ชาตทาสี ฯ อหุ พฺรหฺมณสฺสาติ สา กสฺสปทสพลสฺส กาเล เอกสฺส พฺรหฺมณสฺส ทาสี อโหสิ ฯ สา ปตฺตกาลนฺติ เตน พฺราหฺมเณน อฏฺฐสลากภตฺตานิ สํฆสฺส ปริจฺจตฺตานิ อเหสุํ ฯ โส เคหํ คนฺตฺวา ภริยํ อามนฺเตตฺวา เอตทโวจ โภติ เสฺว ปาโต อุฏฺฐาย เอเกกสฺส ภิกฺขุโน กหาปณคฺฆนิกํ กตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๒.

อฏฺฐสลากภตฺตานิ สมฺปาเทยฺยาสีติ ฯ พฺราหฺมณี สามิ ภิกฺขู นาม ธุตฺตา นาหํ สกฺขิสฺสามีติ ปฏิกฺขิปิ ฯ ธีตโร ปนสฺส ตเถว ปฏิกฺขิปึสุ ฯ โส ทาสึ สกฺขิสฺสสิ อนฺมาติ อาห ฯ สา สกฺขิสฺสามิ อยฺยาติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา สกฺกจฺจํ ยาคุขชฺชกภตฺตาทีนิ สมฺปาเทตฺวา สลากํ ลภิตฺวา อาคตํ ปตฺตกาลํ อติถึ วิทิตฺวา เคเห หริตโคมยุปลิตฺเต กตปุปฺผูปหาเร ปญฺญตฺตาสเน นิสีทาเปตฺวา ฯ มาตาว ปุตฺตนฺติ ยถา นาม จิรปฺปวาสึ อาคตํ ปุตฺตํ มาตา สกึ อภินนฺทติ ตถา สา นิจฺจกาลํ อภินนฺทติ สกฺกจฺจํ ปริวิสิตฺวา อตฺตโน สนฺตกํ กิญฺจิ อทาสิ ฯ สญฺญมา สํวิภาคา จาติ สา สีลวตี จ จาควตี จ อโหสิ ฯ ตสฺมา เตน สีเลน เจว จาเคน จ อิมสฺมึ วิมาเน โมทติ ฯ อถวา สญฺญมาติ อินฺทฺริยทมเนน สมนฺนาคตา ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา มาตลิ รถํ ปุรโต เปเสตฺวา โสณทินฺนเทวปุตฺตสฺส สตฺตกนกวิมานานิ ทสฺเสสิ ฯ ราชา ตานิ จ ตสฺเสว จ สิริสมฺปตฺตึ ทิสฺวา เตน กตกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ททฺทฬฺหมานา อาเภนฺติ วิมานา สตฺต นิมฺมิตา ตตฺถ ยกฺโข มหิทฺธิโก สพฺพาภรณภูสิโต สมนฺตา อนุปริยายติ นารีคณปุรกฺขิโต วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสาถิ อยํ นุ มจฺโจ กิมกาสิ สาธุํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๓.

โย โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต โสณทินฺโน คหปติ เอส ทานปตี อหุ เอส ปพฺพชิตุทฺทิสฺส วิหาเร สตฺต การยิ สกฺกจฺจนฺเต อุปฏฺฐาสิ ภิกฺขโว ตตฺถ อาสเย อจฺฉาทนญฺจ ภตฺตญฺจ เสนาสนํ ปทีปยํ อทาสิ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยาจ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ อฏฺฐํคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสิ สทา สีเลสุ สํวุโต สญฺญโม สํวิภาโค จ โส วิมานสฺมึ โมทตีติ ฯ ตตฺถ ททฺทฬฺหมานาติ ชชฺชลมานา ฯ อาเภนฺตีติ ตรุณสุริโย วิย โอภาเสนฺติ ฯ ตตฺถาติ เตสุ ปฏิปาฏิยา ฐิเตสุ สตฺตสุ วิมาเนสุ เอโก เทวปุตฺโต โสณทินฺโน นาม ฯ มหาราช อยํ ปุพฺเพ กสฺสปทสพลสฺส กาเล กาสิกรฏฺเฐ อญฺญตรสฺมึ นิคเม โสณทินฺโน นาม คหปติ ทานปติ อโหสิ ฯ โส ปพฺพชิเต อุทฺทิสฺส สตฺตวิหารกุฏิโย กาเรตฺวา ตตฺถ วาสิเกปิ ภิกฺขู จตูหิ ปจฺจเยหิ สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐหิ ฯ โส อุโปสถญฺจ อุปวสิ นิจฺจํ สีเลสุ สํวุโต อโหสิ ฯ โส ตโต จวิตฺวา อิธุปฺปนฺโน โมทตีติ อตฺโถ ฯ ตตฺถ จ ปาฏิหาริยปกฺขญฺจาติ อิทํ ปน อฏฺฐมีอุโปสถสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๔.

ปจฺจุคฺคมนานุคมนวเสน สตฺตมีนวมิโย จาตุทฺทสีปณฺณรสีนํ ปจฺจุคฺคมนานุคมนวเสน เตรสีปาฏิปเท จ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ เอวํ โสณทินฺนสฺส กมฺมํ กเถตฺวา มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ผลิกวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ตํ อุพฺเพธโต ปญฺจวีสติโยชนํ อเนกสเตหิ สตฺตรตนมยถมฺเภหิ สมนฺนาคตํ อเนกสตกูฏาคาเรหิ ปฏิมณฺฑิตํ กึกิณิกชาลปริกฺขิตฺตํ สมุสฺสิตสุวณฺณรชตมยธชํ นานาปุปฺผวิจิตฺตอุยฺยานวนวิภูสิตํ รมฺมณียโปกฺขรณิยา สมนฺนาคตํ รมฺมณียเวทิกาย สมนฺนาคตํ นจฺจคีตวาทิตาทีสุ เฉกา หิ อจฺฉราหิ สมฺปริกิณฺณํ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา ตาสํ อจฺฉรานํ กุสลกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตฺตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ปภาสติมิทํ พฺยมฺหํ ผลิกาสุ สุนิมฺมิตํ นารีวรคณากิณฺณํ กูฏาคารวิโรจิตํ อุเปตํ อนฺนปาเนหิ นจฺจคีเตหิ จูภยํ วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิมา นุ นารี กิมกํสุ สาธุํ ยา โมทเร สคฺคปฺปตฺตา วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต ยากาจิ นารี อิธ ชีวโลเก สีลวนฺติโย อุปาสิกา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๕.

ทาเน รตา นิจฺจปสนฺนจิตฺตา สจฺเจ ฐิตา อุโปสเถ อปฺปมตฺตา สญฺญมา สํวิภาคา จ ตา วิมานสฺมึ โมทเรติ ฯ ตตฺถ พฺยมฺหนฺติ วิมานํ ปาสาโทติ วุตฺตํ โหติ ฯ ผลิกาสูติ ผลิกภิตฺตีสุ เสตมณิมยาสุ ภิตฺตีสุ ฯ นารีวรคณากิณฺณนฺติ วรนารีคเณหิ อากิณฺณํ ฯ กูฏาคารวิโรจิตนฺติ วรกูฏาคาเรหิ โอจิตํ สโมจิตํ วฑฺฒิตนฺติ อตฺโถ ฯ อุภยนฺติ อุภเยหิ นจฺจคีเตหิ โสภิตํ ฯ ยา กาจีติ อิทํ กิญฺจาปิ อนิยเมตฺวา เตน วุตฺตํ ฯ ตา ปน กสฺสปพุทฺธกาเล พาราณสิยํ อุปาสิกา หุตฺวา คณพนฺเธน เอตานิ เหฏฺฐาวุตฺตปฺปการานิ ปุญฺญานิ กตฺวา ตํ สมฺปตฺตึ ปตฺตาติ เวทิตพฺพา ฯ อถสฺส โส ปุรโต รถํ เปเสตฺวา เอกํ มณิวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ตํ สเม ภูมิภาเค ปติฏฺฐิตํ อุพฺเพธสมฺปนฺนํ มณิปพฺพตํ วิย โอภาสมานํ นจฺจคีตวาทิตนินฺนาทิตํ พหูหิ เทวปุตฺเตหิ สมฺปริกิณฺณํ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา เตสํ เทวปุตฺตานํ กุสลกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ปภาสติมิทํ พฺยมฺหํ เวรุฬิยาสุ นิมฺมิตํ อุเปตํ ภูมิภาเคหิ วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ อาลมฺพรา มุทิงฺคา จ นจฺจคีตา สุวาทิตา ทิพฺพา สทฺทา นิจฺฉรนฺติ สวนียา มโนรมา นาหํ เอวํ คตํ ชาตุ เอวํ สุรุจิรํ ปุเร สทฺทํ สมภิชานามิ ทิฏฺฐํ วา ยทิ วา สุตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๖.

วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ สาธุํ เย โมทเร สคฺคปฺปตฺตา วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต เย เกจิ มจฺจา อิธ ชีวโลเก สีลวนฺตา อุปาสกา อาราเม อุทปาเนจ ปปาเต สงฺกมนานิ จ อรหนฺเต สีตภูเต สกฺกจฺจํ ปฏิปาทยุํ จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อทํสุ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยาว ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริกปกฺขญฺจ อฏฺฐงฺคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสุํ สทา สีเลสุ สํวุตา สญฺญมา สํวิภาคา จ เต วิมานสฺมิ โมทเรติ ฯ ตตฺถ เวฬุริยาสูติ เวฬุริยภิตฺตีสุ ฯ อุเปตํ ภูมิภาเคหีติ รมฺมณีเยหิ ภูมิภาเคหิ อุเปตํ ฯ อาลมฺพรา มุทิงฺคา จาติ เอเต เอตฺถ วิชฺชนฺติ ฯ นจฺจคีตา สุวาทิตาติ นานปฺปการานิ นจฺจานิ เจว คีตานิ จ อปเรสมฺปิ ตุริยานํ สุวาทิตานิ เจตฺถ ปวตฺตนฺติ ฯ เอวํ คตนฺติ เอวํ มโนรมภาวคตํ ฯ เย เกจีติ อิทมฺปิ กามํ อนิยมโต วุตฺตํ ฯ เต ปน กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธกาเล พาราณสิวาสิโน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๗.

อุปาสกา คณพนฺเธน เอตานิ ปุญฺญานิ กตฺวา ตํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ ปตฺตาติ เวทิตพฺพา ฯ ตตฺถ ปฏิปาทยุนฺติ ปาปยึสุ เตสํ อทํสูติ อตฺโถ ฯ ปจฺจยนฺติ คิลานปจฺจยํ ฯ อทํสูติ เอวํ นานปฺปการํ ทานํ อทํสุ ฯ อิติ โส เตสํ กมฺมํ ตสฺส อาจิกฺขิตฺวา มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา อปรํ ผลิกวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ตํ อเนกกูฏาคารปฏิมณฺฑิตํ นานากุสุมสญฺฉนฺนํ ตรุณวนปติมณฑิตํ คีราย วิวิธวิหคคณนินฺนาทิตาย นิมฺมลสลิลาย นทิยา ปรกฺขิตํ อจฺฉราคณปริวุตํ ตสฺเสเวกสฺเสว ปุญฺญวโต นิวาสนภูตํ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา ตสฺส กุสลกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ปภาสติมิทํ พฺยมฺหํ ผลิกาสุ สุนิมฺมิตํ นารีวรคณากิณฺณํ กูฏาคารวิโรจิตํ ลุเปตํ อนฺนปาเนหิ นจฺจคีเตหิ จูภยํ นชฺโช อนุปริยายติ นานาปุปฺผทุมายุตา วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อยํ นุ มจฺโจ กิมกาสิ สาธุํ โย โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต มิถิลายํ คหปติ เอส ทานปตี อหุ อาราเม อุทปาเน จ ปปาเต สงฺกมนานิ จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๘.

อรหนฺเต สีตภูเต สกฺกจฺจํ ปฏิปาทยิ จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อทาสิ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยาว ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริยปกฺขญฺ จ อฏฺฐงฺคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสิ สทา สีเลสุ สํวุโต สญฺญโม สํวิภาโคจ โส วิมานสฺมึ โมทตีติ ฯ ตตฺถ นชฺโชติ วจนวิปลฺลาโส ฯ เอกา นที วิมานํ ปริกฺขิปิตฺวา คตาติ อตฺโถ ฯ ทุมายุตาติ สา นที นานาปุปฺเผหิ ทุเมหิ อายุตฺตา ฯ มิถิลายนฺติ เอส มหาราช กสฺสปพุทฺธกาเล มิถิลนคเร เอโก คหปติ ทานปติ อโหสิ ฯ โส เอตานิ อารามโรปนาทีนิ กตฺวา อิมํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ ปตฺโตติ ฯ เอวมสฺส เตน กตํ กมฺมํ อาจิกฺขิตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา อปรมฺปิ ผลิกวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ตํ ปุริมวิมานโต อติเรกตรํ นานาปุปฺผผลสญฺฉนฺนาย ตรุณวนฆฏาย สมนฺนาคตํ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา ตาย สมฺปตฺติยา สมนฺนาคตสฺเสว เทวปุตฺตสฺส ปุพฺพกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ปภาสติมิทํ พฺยมฺหํ ผลิกาสุ สุนิมฺมิตํ นารีวรคณากิณฺณํ กูฏาคารวิโรจิตํ อุเปตํ อนฺนปาเนหิ นจฺจคีเตหิ จูภยํ นชฺโช อนุปริยายติ นานาปุปฺผทุมายุตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๙.

ราชายตนา กปิฏฺฐา จ อมฺพา สาลา จ ชมฺพุโย ติณฺฑุกา จ ปิยาลา จ ทุมา นิจฺจ ผลา พหู วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อยํ นุ มจฺโจ กิมกาสิ สาธุํ โย โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต มิถิลายํ คหปติ เอส ทานปตี อหุ อาราเม อุทปาเน จ ปปาเต สงฺกมนานิ จ อรหนฺเต สีตภูเต สกฺกจฺจํ ปฏิปาทยิ จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อทาสิ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริกปกฺขญฺจ อฏฺฐงฺคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสิ สทา สีเลสุ สํวุโต สญฺญโม สํวิภาโค จ โส วิมานสฺมิ โมทตีติ ฯ ตตฺถ นชฺโชติ เอกา นที ตํ วิมานํ ปริกฺขิปิตฺวา คตาติ อตฺโถ ฯ ทุมายุตาติ สา นที นานาปุปฺเผหิ ทุเมหิ อายุตฺตา ฯ มิถิลายนฺติ เอส มหาราช กสฺสปพุทฺธกาเล วิเทหรฏฺเฐ มิถิลนคเร เอโก คหปติ ทานปติ อโหสิ ฯ โส เอตานิ ปุญฺญกมฺมานิ กตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๐.

อิมํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ ปตฺโตติ ฯ เอวมสฺส เตนาปิ กตกมฺมํ อาจิกฺขิตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ปุริมสทิสเมว อปรํ เวฬุริยวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ราชา ตตฺถ ทิพฺพสมฺปตฺตึ อนุภวนฺตสฺส เทวปุตฺตสฺส กตกมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ปภาสติมิทํ พฺยมฺหํ เวฬุริยาสุ นิมฺมิตํ อุเปตํ ภูมิภาเคหิ วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ อาลมฺพรา มุทิงฺคา จ นจฺจคีตา สุวาทิตา ทิพฺพา สทฺทา นิจฺฉรนฺติ สวนียา มโนรมา นาหํ เอวํ คตํ ชาตุ เอวํ สุรุจิรํ ปุเร สทฺทํ สมภิชานามิ ทิฏฺฐํ วา ยทิวา สุตํ วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อยํ นุ มจฺโจ กิมกาสิ สาธุํ โย โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต พาราณสิยํ คหปติ เอส ทานปตี อหุ อาราเม อุทปาเน จ ปปาเต สงฺกมนานิ จ อรหนฺเต สีตภูเต สกฺกจฺจํ ปฏิปาทยิ จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๑.

อทาสิ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ อฏฺฐงฺคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสิ สทา สีเลสุ สํวุโต สญฺญโม สํวิภาโค จ โส วิมานสฺมิ โมทตีติ ฯ โส เอวมสฺส กุสลกมฺมํ อาจิกฺขิตฺวา ปุรโต รถํ เปเสตฺวา พาลสุริยสนฺนิภํ กนกวิมานํ ทสฺเสสิ ฯ ตตฺถ นิวาสิโน เทวปุตฺตสฺส สมฺปตฺตึ ทิสฺวา ราชา ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา เตน กตํ กมฺมํ ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ยถา อุทยมาทิจฺโจ โหติ โลหิตโก มหา ตถูปมํ อิทํ พฺยมฺหํ ชาตรูปํ สุนิมฺมิตํ วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อยํ นุ มจฺโจ กิมกาสิ สาธุํ โย โมทติ สคฺคปฺปตฺโต วิมาเน ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต สาวตฺถิยํ คหปติ เอส ทานปตี อหุ อาราเม อุทปาเน จ ปปาเต สงฺกมนานิ จ อรหนฺเต สีตภูเต สกฺกจฺจํ ปฏิปาทยิ จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๒.

อทาสิ อุชุภูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา จาตุทฺทสี ปญฺจทสี ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ อฏฺฐงฺคสุสมาหิตํ อุโปสถํ อุปวสิ สทา สีเลสุ สํวุโต สญฺญโม สํวิภาโค จ โส วิมานสฺมิ โมทตีติ ฯ ตตฺถ อุทยมาทิจฺโจติ อุเทนฺโต อาทิจฺโจ ฯ สาวตฺถิยนฺติ โส กสฺสปพุทฺธกาเล สาวตฺถีนคเร ทานปติ อโหสิ ฯ เอวนฺเตน อิเมสํ อฏฺฐนฺนํ วิมานานํ กถิตกาเล สกฺโก เทวราชา มาตลิ อติจิรายตีติ จินฺเตตฺวา อปรมฺปิ ชวนเทวปุตฺตํ เปเสสิ สกฺโก เทวราชา ตํ ปกฺโกสตีติ มาตลิสฺส อาจิกฺขาหีติ ฯ โส ชเวนาคนฺตฺวา ตสฺส อาโรเจสิ ฯ โส ตสฺส วจนํ สุตฺวา น สกฺกา มยา อิทานิ จิรายิตุนฺติ เอกปฺปหาเรเนว พหูนิ วิมานานิ ทสฺเสสิ ฯ โส รญฺญา ตตฺถ สมฺปตฺตึ อนุภวนฺตานํ เทวปุตฺตานํ กมฺมํ ปุฏฺโฐ อาจิกฺขิ ฯ เวหายสาเม พหุกา ชาตรูปา สุนิมฺมิตา ททฺทฬฺหมานา อาเภนฺติ วิชฺชุวพฺภฆนนฺตเร ตตฺถ ยกฺขา มหิทฺธิกา สพฺพาภรณภูสิตา สมนฺตา อนุปริยายนฺติ นารีคณปริวุตา วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิเม นุ มจฺจา กิมกํสุ สาธุํ เย โมทเร สคฺคปฺปตฺตา วิมาเน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๓.

ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต สทฺธาย สุนิวิฏฺฐาย สทฺธมฺเมสุ ปเวทิเต อกํสุ สตฺถุ วจนํ สมฺมาสมฺพุทฺธสาวกา เตสํ เอตานิ ฐานานิ ยานิ ตฺวํ ราช ปสฺสสีติ ฯ ตตฺถ เวหายสาเมติ เวหายสา อิเม ฯ อากาเสเยว สุณฺฐิตา อากาสฏฺฐกวิมานา อิเมติ วทติ ฯ วิชฺชุวพฺภฆนนฺตเรติ ฆนวลาหกนฺตเร จรมานา วิชฺชุ วิย ฯ สุวินิฏฺฐายาติ มคฺเคน อาคตตฺตา สุปติฏฺฐาย ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ มหาราช เอเต ปุเร นิยฺยานิเก กสฺสปพุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา ปริสุทฺธสิลา สมณธมฺมํ กโรนฺตา โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกตฺวา อรหตฺตํ นิพฺพตฺเตตุํ อสกฺโกนฺตา ตโต จุตา อิเมสุ กนกวิมาเนสุ อุปฺปนฺนา เอเตสํ กสฺสปพุทฺธสาวกานํ เอตานิ ฐานานิ ยานิ ตฺวํ ราช ปสฺสสีติ ปสฺเสตานิ ๑- มหาราชาติ ฯ โส เอวมสฺส อากาสฏฺฐกวิมานานิ ทสฺเสตฺวา สกฺกสฺส สนฺติกํ คมนตฺถาย อุสฺสาหํ กโรนฺโต อาห วิทิตานิ เต มหาราช อาวาสํ ปาปกมฺมินํ อโถ กลฺยาณกมฺมานํ ฐานานิ วิทิตานิ เต อุยฺยาหิทานิ ราชิสิ เทวราชสฺส สนฺติเกติ ฯ ตตฺถ อาวาสนฺติ มหาราช ตยา ปฐมเมว เนรยิกานํ อาวาสํ ทิสฺวา ปาปกมฺมีนํ ฐานานิ วิทิตานิ อิมานิ ปน อากาสฏฺฐกวิมานานิ @เชิงอรรถ: ปสฺสสิ ปสฺเสตานิ อิติปิ เวทิตพฺพํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๔.

ปสฺสนฺเตน อโถ กลฺยาณกมฺมานํ ฐานานิ วิทิตานิ เต อิทานิ เทวราชสฺส สนฺติเก สมฺปตฺตึ ทฏฺฐุํ อุยฺยาหีติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา สิเนรุํ ปริวาเรตฺวา ฐิเต สตฺตปริภณฺฑปพฺพเต ทสฺเสสิ ฯ เต ทิสฺวา รญฺญา มาตลิสฺส ปุจฺฉิตภาวํ อาวีกโรนฺโต สตฺถา อาห สหสฺสยุตฺตํ หยวาหึ ทิพฺพยานมธิฏฺฐิโต ยายมาโน มหาราชา อทฺทา สีทนฺตเร นเค ทิสฺวานามนฺตยิ ทูตํ อิเม เก นาม ปพฺพตาติ ฯ ตตฺถ สหสฺสยุตฺตนฺติ สินฺธวสหสฺเสหิ โยชิตํ ฯ หยวาหินฺติ หเยหิ นียมานํ ฯ ทิพฺพยานมธิฏฺฐิโตติ ทิพฺพยาเน ฐิโต หุตฺวา ยายมาโน คจฺฉนฺโต ฯ อทฺทาติ อทฺทส ฯ สีทนฺตเรติ สีทนฺตรมหาสมุทฺทสฺส อนฺตเร ฯ ตสฺมึ กิร สมุทฺเท อุทกํ สุขุมํ โหติ อนฺตมโส โมรปิจฺฉามตฺตํ ปกฺขิตฺตํ ปติฏฺฐาตุํ น สกฺโกติ สีทเตว ตสฺมา โส สีทนฺตรมหาสมุทฺโทติ วุจฺจติ ฯ ตสฺส อนฺตเร ฯ นเคติ ปพฺพเต ฯ เก นามาติ เก นาม อิเม ปพฺพตาติ ฯ เอวํ เนมิรญฺญา ปุฏฺโฐ มาตลิ เทวปุตฺโต อาห สุทสฺสโน กรวีโก อิสินฺธโร ๑- ยุคนฺธโร เนมินฺธโร วินตโก อสฺสกณฺโณ คิรีพฺรหา เอเต สีทนฺตเร นคา อนุปุพฺพสมุคฺคตา มหาราชานมาวาสา ยานิ ตวํ ราช ปสฺสสีติ ฯ @เชิงอรรถ: อีสธโรติปิปา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๕.

ตตฺถ สุทสฺสโนติ อยํ มหาราช เอเตสํ ปพฺพตานํ สพฺพพาหิโร สุทสฺสนปพฺพโต นาม ฯ ตทนฺตเร กรวีโก นาม ฯ โส สุทสฺสนโต อุจฺจตโร โหติ อุภินฺนํ ปน เตสํ อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ กรวีกสฺส อนฺตเร อิสินฺธโรนาม ฯ โส กรวีกโต อุจฺจตโร เตสํ ปน อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ อิสินฺธรสฺส อนฺตเร ยุคนฺธโร นาม ฯ โส อิสินฺธรโต อุจฺจตโร ฯ เตสํปิ อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ ยุคนฺธรสฺส อนฺตเร เนมินฺธโร นาม ฯ โส ยุคนฺธรโต อุจฺจตโร ฯ เตสํปิ อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ เนมินฺธรสฺส อนฺตเร วินตโก นาม ฯ โส เนมินฺธรโต อุจฺจตโร ฯ เตสํปิ อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ วินตกสฺส อนฺตเร อสฺสกณฺโณ นาม ฯ โส วินตกโต อุจฺจตโร ฯ เตสํปิ อนฺตเร เอโก สีทนฺตรสมุทฺโท ฯ อนุปุพฺพสมุคฺคตาติ เอเต สีทนฺตรสมุทฺเท สตฺต ปพฺพตา อนุปฏิปาฏิยา สมุคฺคตา โสปาณสทิสา หุตฺวา ฐิตา ฯ ยานีติ เย ตวํ มหาราช อิเม ปพฺพเต ปสฺสสิ เอเต จตุนฺนํ มหาราชานํ อาวาสาติ ฯ เอวมสฺส จาตุมฺมหาชิกเทวโลกํ ทสฺเสตฺวา มาตลิ ปุรโต รถํ เปเสตฺวา ตาวตึสภวนสฺส จิตฺตกูฏทฺวารโกฏฺฐกํ ปริวาเรตฺวา ฐิตา อินฺทปฏิมา ทสฺเสสิ ฯ ตํ ทิสฺวา ราชา ปุจฺฉิ ฯ อิตโรปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ อเนกรูปํ รุจิรํ นานาจิตฺตํ ปกาสติ อากิณฺณํ อินฺทสทิเสหิ พยคฺเฆเหว สุรกฺขิตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๖.

วิตฺตี หิ มํ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิมํ นุ ทฺวารํ กิมภญฺญมาหุ มโนรมํ ทิสฺสติ ทูรโตว ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต จิตฺตกูโฏติ ยํ อาหุ เทวราชปฺปเวสนํ สุทสฺสนสฺส คิริโน ทฺวารํ เหตํ ปกาสติ อเนกรูปํ รุจิรํ นานาจิตฺตํ ปกาสติ อากิณฺณํ อินฺทสทิเสหิ พฺยคฺเฆเหว สุรกฺขิตํ ปวิเสเตน ราชิสิ อรุชํ ภูมิ ปกฺกมาติ ฯ ตตฺถ อเนกรูปนฺติ อเนกชาติกํ ฯ นานาจิตฺตนฺติ นานารตนจิตฺรํ ฯ ปกาสตีติ กินฺนาเมตํ ปญฺญายติ ฯ อากิณฺณนฺติ สมฺปริวาริตํ ฯ พฺยคฺเฆเหว สุรกฺขิตนฺติ ยถา นาม พฺยคฺเฆหิ วา สีเหหิ วา มหาวนํ สุรกฺขิตํ เอวํ อินฺทสทิเสเหว สุรกฺขิตํ ตาสํ ปน อินฺทปฏิมานํ อารกฺขนตฺถาย ฐปิตภาโว เอกนิปาเต กุลาวกชาตเก กเถตพฺโพ ฯ กิมภญฺญมาหูติ กึ นามํ วทนฺติ ฯ ปเวสนนฺติ นิกฺขมนปเวสนตฺถาย สุนิมฺมิตํ ฯ สุทสฺสนสฺสาติ โสภนทสฺสนสฺส สิเนรุคิริโน ฯ ทฺวารํ เหตนฺติ เอตํ สเนรุมตฺถเก ปติฏฺฐิตสฺส ทสสหสฺสโยชนิกสฺส เทวนครสฺส ทฺวารํ ฯ ปกาสตีติ ทฺวารโกฏฺฐโก ปญฺญายตีติ อตฺโถ ฯ ปวิเสเตนาติ เอเตน ทฺวาเรน นครํ ปวิส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๗.

อรุชํ ภูมิ ปกฺกมาติ อโรคํ สุวณฺณํ รชตมณิมยํ นานาปุปฺผสมากิณฺณํ ทิพฺพภูมึ ทิพฺพยาเนน อกฺกม มหาราชาติ ฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา มาตลิ เทวนครํ ราชานํ ปเวเสสิ ฯ เตน วุตฺตํ สหสฺสยุตฺตํ หยวาหึ ทิพฺพยานมธิฏฺฐิโต ยายมาโน มหาราชา อทฺทา เทวสภํ อิทนฺติ ฯ โส ทิพฺพยาเน ฐิโตว คจฺฉนฺโต สุธมฺมาเทวสภํ ทิสฺวา มาตลึ ปุจฺฉิ ฯ โสปิสฺส อาจิกฺขิ ฯ ยถา สรเท อากาโส นีโลภาโส ปทิสฺสติ ตถูปมํ อิทํ พฺยมฺหํ เวฬุริยาสุ นิมฺมิตํ วิตฺตี หิ วินฺทติ สูต ทิสฺวา ปุจฺฉามิ ตํ มาตลิ เทวสารถิ อิมํ นุ พฺยมฺหํ กิมภญฺญมาหุ ตสฺส ปุฏฺโฐ วิยากาสิ มาตลิ เทวสารถิ วิปากํ ปุญฺญกมฺมานํ ชานํ อกฺขาสิชานโต สุธมฺมาติ จ ยํ อาหุ เอเสสา ทิสฺสเต สภา เวฬุริยารุจิรา จิตฺรา ธารยนฺติ สุนิมฺมิตา อฏฺฐํสา สุกตา ถมฺภา สพฺเพ เวฬุริยามยา ยตฺถ เทวา ตาวตึสา สพฺเพ อินฺทปุโรหิตา อตฺถํ เทวมนุสฺสานํ จินฺตยนฺตา สมจฺฉเร ปวิเสเตน ราชิสิ เทวานํ อนุโมทนนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๘.

ตตฺถ อิทนฺติ นิปาตมตฺตํ ฯ เทวสภํ อทฺทสาติ อตฺโถ ฯ เอเสสาติ สา เอสา วิมานา ฯ เวฬุริยารุจิราติ รุจิรเวฬุริยา ฯ จิตฺราติ นานารตนจิตฺรา ฯ ธารยนฺตีติ อิมํ สภํ เอเต อฏฺฐํสาทิเภทา สุกตา ถมฺภา ธาเรนฺติ ฯ อินฺทปุโรหิตาติ อินฺทํ ปุเรจาริกํ กตฺวา ปริวาเรตฺวา เทวมนุสฺนฺสานํ อตฺถํ จินฺเตนฺตา อจฺฉนฺติ ฯ ปวิเสเตนาติ อิมินา มคฺเคน ยตฺถ เทวา อญฺญมญฺญํ อนุโมทนฺตา อจฺฉนฺติ ตํ ฐานํ เทวานํ อนุโมทนํ ปวิส ฯ เทวาปิ โข ตสฺสาคมนํ โอโลเกนฺตาว นิสีทึสุ ฯ เต ราชา อาคโตติ สุตฺวา ทิพฺพคนฺธธูปวาสปุปฺผหตฺถา ยาว จิตฺตํ กูฏทฺวารโกฏฺฐกา ปฏิมคฺคํ คนฺตฺวา มหาสตฺตํ คนฺธมาลาทีหิ ปูเชตฺวา สุธมฺมาเทวสภํ อานยึสุ ฯ ราชา รถา โอตริตฺวา เทวสภํ ปาวิสิ ฯ ตตฺถ นํ เทวา อาสเนน นิมนฺตยึสุ ฯ สกฺโก อาสเนน เจว กาเมหิ จ นิมนฺเตสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ตํ เทวา ปฏินนฺทึสุ ทิสฺวา ราชานมาคตํ สฺวาคตนฺเต มหาราช อโถ เต อทุราคตํ นิสีททานิ ราชิสิ เทวราชสฺส สนฺติเก สกฺโก ตํ ปฏินนฺทิตฺถ เวเทหํ มิถิลคฺคหํ นิมนฺตยิตฺถ กาเมหิ อาสเนน จ วาสโว สาธุ โขสิ อนุปฺปตฺโต อวาสํ วสวตฺตินํ วส เทเวสุ ราชิสิ สพฺพกามสมิทฺธิสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๙.

ตาวตึเสสุ เทเวสุ ภุญฺช กาเม อมานุเสติ ฯ ตตฺถ ปฏินนฺทึสูติ สมฺปิยายึสุ ตุฏฺฐหฏฺฐาว หุตฺวา สมฺปฏิจฺฉึสุ ฯ สพฺพกามสมิทฺธิสูติ สพฺเพสํ ทิพฺพกามานํ สมิทฺธิยุตฺเตสุ ฯ เอวํ สกฺเกน ทิพฺพกาเมหิ เจว อาสเนน จ นิมนฺติโต ตํ สุตฺวา ราชา ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ยถา ยาจิตกํ ยานํ ยถา ยาจิตกํ ธนํ เอวํ สมฺปทเมเวตํ ยํ ปรโต ทานปจฺจยา นจาหเมตํ อิจฺฉามิ ยํ ปรโต ทานปจฺจยา สยํ กตานิ ปุญฺญานิ ตํ เม อาเวนิยํ ๑- ธนํ โสหํ คนฺตฺวา มนุสฺเสสุ กาหามิ กุสลํ พหุํ ทาเนน สมจริยาย สญฺญเมน ทเมน จ ยํ กตฺวา สุขิโต โหมิ น จ ปจฺฉานุตปฺปามีติ ตตฺถ ยํ ปรโต ทานปจฺจยาติ ยํ ปรโต ตสฺส ปรสฺส ทานปจฺจยา เตน ทินฺนตฺตา ลภติ ตํ ยาจิตกสทิสํ โหติ ตสฺมา นาหํ เอตํ อิจฺฉามิ ฯ สยํ กตานีติ ยานิ ปน มยา อตฺตนา กตานิ ปุญฺญานิ ตเทว มม ปเรหิ อสาธารณํ ฯ อาเวนิยํ ธนนฺติ อนุคามิกธนํ ฯ สมจริยายาติ ตีหิ ทฺวาเรหิ สมจริยาย สญฺญเมนาติ สีลรกฺขเณน ฯ ทเมนาติ อินฺทฺริยทมเนน ฯ เอวํ มหาสตฺโต เทวานํ มธุรสฺสเรน ธมฺมํ เทเสสิ ฯ เทเสนฺโตเยว มนุสฺสคณนาย สตฺตทิวสานิ ฐตฺวา เทวคณํ โตเสตฺวา @เชิงอรรถ: อาเวณิกนฺติปิ ปาโฐ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๐.

เทวคณมชฺเฌ ฐิโตว มาตลิสฺส คุณํ กเถนฺโต อาห พหูปกาโร โน ภวํ มาตลิ เทวสารถิ โย เม กลฺยาณกมฺมานํ ปาปานํ ปฏิทสฺสยีติ ฯ ตตฺถ โย เม กลฺยาณกมฺมานํ ปาปานํ ปฏิทสฺสยีติ โย เอส มยฺหํ กลฺยาณกมฺมานํ เทวานญฺจ วสนฏฺฐานานิ ปาปกมฺมานํ เนรยิกานญฺจ ฐานานิ ทสฺเสสีติ อตฺโถ ฯ อตฺถ ราชา สกฺกํ เทวราชานํ อามนฺเตตฺวา อิจฺฉามหํ มหาราช มนุสฺสโลกํ คนฺตุนฺติ อาห ฯ สกฺโก เตน หิ สมฺม มาตลิ เนมิราชานํ ปุน ตตฺเถว มิถิลนคเร เนหีติ อาห ฯ โส สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา รถํ อุปฏฺฐเปสิ ฯ ราชา เทวคเณหิ สทฺธึ สมฺโมทิตฺวา เทเว นิวตฺเตตฺวา อาปุจฺฉิตฺวา รถมาภิรูหิ ฯ มาตลิ รถํ เปเสนฺโต ปาจีนทิสาภาเคน มิถิลํ สมฺปาปุณิ ฯ มหาชโน ทิพฺพรถํ ทิสฺวา ราชาโน อาคจฺฉตีติ ปมุทิตจิตฺโต อโหสิ ฯ มาตลิ มิถิลนครํ ปทกฺขิณํ กตฺวา ตสฺมึเยว สีหปญฺชเร มหาสตฺตํ โอตาเรตฺวา คจฺฉามหํ มหาราชาติ อาปุจฺฉิตฺวา สกฏฺฐานเมว คโต ฯ มหาชโนปิ ราชานํ ปริวาเรตฺวา กีทิโส เทวโลโก มหาราชาติ ปุจฺฉิ ฯ ราชา เทวานญฺจ สกฺกสฺส จ เทวรญฺโญ สมฺปตฺตึ วณฺเณตฺวา ตุมฺเหปิ ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กโรถ เอวํ ตสฺมึ เทวโลเก นิพฺพตฺติสฺสถาติ มหาชนสฺส ธมฺมํ เทเสสิ ฯ โส อปรภาเค กปฺปเกน ปลิตสฺส ชาตภาเว อาโรจิเต สุวณฺณสณฺฑาเสน ปลิตํ อุทฺธราเปตฺวา หตฺเถ ฐเปตฺวา ตํ ทิสฺวา สํเวคํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๑.

อุปฺปาเทตฺวา กปฺปกสฺส คามวรํ ทตฺวา ปพฺพชิตุกาโม หุตฺวา ปุตฺตสฺส รชฺชํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา เตน กสฺมา เทว ปพฺพชิสฺสสีติ วุตฺเต ปุตฺตสฺส การณํ อาจิกฺขนฺโต คาถมาห อุตฺตมงฺครุหา มยฺหํ อิเม ชาตา วโยหรา ปาตุภูตา เทวทูตา ปพฺพชฺชา สมโย มมนฺติ ฯ ราชา อิมํ คาถํ วตฺวา ปุริมราชาโน วิย ปพฺพชิตฺวา ตสฺมึเยว อมฺพวเน วิหรนฺโต จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา อปริหีนชฺฌาโน พฺรหฺมโลกูปโค อโหสิ ฯ ตสฺเสว ปพฺพชิตภาวํ อาวีกโรนฺโต สตฺถา โอสานคาถมาห อิทํ วตฺวา นิมิราชา เวเทโห มิถิลคฺคโห ปุถุยญฺญํ ยชิตฺวาน สญฺญมํ อชฺฌุปาคมีติ ฯ ตตฺถ อิทํ วตฺวาติ อุตฺตมงฺครุหา มยฺหนฺติ อิทํ คาถํ วตฺวา ฯ ปุถุยญฺญํ ยชิตฺวานาติ มหาทานํ ทตฺวา ฯ สญฺญมํ อชฺฌุปาคมีติ สีลสญฺญมํ อุปคโต ฯ ปุตฺโต ปนสฺส กาลารชฺชโก นาม ตํ วํสํ อุปจฺฉินฺทตีติ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปิ ตถาคโต มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขนฺโตเยวาติ วตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา สกฺโก อนุรุทฺโธ อโหสิ มาตลิ อานนฺโท อโหสิ จตุราสีติ ขตฺติยสหสฺสานิ พุทฺธปริสา อเหสุํ เนมิราชา ปน อหเมว สมฺมาสมฺพุทฺโธติ ฯ เนมิราชชาตกํ จตุตฺถํ นิฏฺฐิตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๒.

@เชิงอรรถ: @*** หน้านี้ไม่มีข้อมูล ***

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๓ หน้า ๑๖๑-๒๒๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=43&A=3284&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=3284&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=525              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=3442              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=4107              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=4107              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]