ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๙ ภาษาบาลีอักษรไทย อป.อ.๑ (วิสุทฺธ.๑)

                     ๑๐. อานนฺทตฺเถราปทานวณฺณนา
     อารามทฺวารา นิกฺขมฺมาติอาทิกํ อายสฺมโต อานนฺทตฺเถรสฺส อปทานํ.
อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ
อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร สตฺถุ เวมาติกภาตา
หุตฺวา นิพฺพตฺติ. สุมโนติสฺส นามํ อโหสิ. ปิตา ปนสฺส นนฺทราชา นาม.
โส อตฺตโน ปุตฺตสฺส สุมนกุมารสฺส วยปฺปตฺตสฺส หํสวตีนครโต วีสโยชนสเต
ฐาเน โภคนครํ อทาสิ. โส กทาจิ กทาจิ อาคนฺตฺวา สตฺถารญฺจ ปิตรญฺเจ
ปสฺสติ. ตทา ราชา สตฺถารญฺจ สตสหสฺสปริมาณํ ภิกฺขุสํฆญฺจ สยเมว
สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐหิ, อญฺเญสํ อุปฏฺฐาตุํ น เทติ.
@เชิงอรรถ:  สี. ปติสฺสรกา.   ปจฺจปาทิ (เถร. อ. ๑/๑๗๑).

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๑.

เตน สมเยน ปจฺจนฺโต กุปิโต อโหสิ. กุมาโร ตสฺส กุปิตภาวํ รญฺโญ อนาโรเจตฺวา ๑- สยเมว ตํ วูปสเมสิ. ตํ สุตฺวา ราชา ตุฏฺฐมานโส "วรํ เต ตาต ทมฺมิ, คณฺหาหี"ติ อาห. กุมาโร "สตฺถารํ ภิกฺขุสํฆญฺจ เตมาสํ อุปฏฺฐหนฺโต ชีวิตํ อวญฺฌํ ๒- กาตุํ อิจฺฉามี"ติ อาห. เอตํ น สกฺกา, อญฺญํ วเทหีติ. เทว ขตฺติยานํ เทฺว กถา นาม นตฺถิ, เอตํ มม ๓- เทหิ, น มยฺหํ อญฺเญนตฺโถ, สเจ สตฺถา อนุชานาติ, ทินฺนเมวาติ. โส `สตฺถุ จิตฺตํ ชานิสฺสามี"ติ วิหารํ คโต. เตน จ สมเยน ภควา คนฺธกุฏึ ปวิฏฺโฐ โหติ. โส ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา "อหํ ภนฺเต ภควนฺตํ ทสฺสนาย อาคโต, ทสฺเสถ มนฺ"ติ. ภิกฺขู "สุมโน นาม เถโร สตฺถุ อุปฏฺฐาโก, ตสฺส สนฺติกํ คจฺฉาหี"ติ อาหํสุ. โส เถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา "สตฺถารํ ภนฺเต ทสฺเสถา"ติ อาห. อถ เถโร ตสฺส ปสฺสนฺตสฺเสว ปฐวิยํ นิมุชฺชิตฺวา ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา "ราชปุตฺโต ภนฺเต ตุมฺหากํ ทสฺสนาย อาคโต"ติ อาห. เตน หิ ภิกฺขุ พหิ อาสนํ ปญฺญเปหีติ. เถโร ปุนปิ พุทฺธาสนํ คเหตฺวา อนฺโตคนฺธกุฏิยํ นิมุชฺชิตฺวา ตสฺส ปสฺสนฺตสฺส พหิปริเวเณ ปาตุภวิตฺวา คนฺธกุฏิปริเวเณ อาสนํ ปญฺญาเปสิ. กุมาโร ตํ ทิสฺวา "มหนฺโต วตายํ ภิกฺขู"ติ จิตฺตํ อุปฺปาเทสิ. ภควาปิ คนฺธกุฏิโต นิกฺขมิตฺวา ปญฺญตฺตาสเน นิสีทิ. ราชปุตฺโต สตฺถารํ วนฺทิตฺวา ปฏิสนฺถาวํ กตฺวา อยํ ภนฺเต เถโร ตุมฺหากํ สาสเน วลฺลโภ มญฺเญติ. อาม กุมาร วลฺลโภติ. กึ กตฺวา ภนฺเต เอส วลฺลโภติ. ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กตฺวาติ. "ภควา อหมฺปิ อยํ เถโร วิย อนาคเต พุทฺธสาสเน วลฺลโภ โหตุกาโม"ติ โส พุทฺธปฺปมุขสฺส สํฆสฺส สตฺตาหํ ขนฺธาวาเร ภตฺตํ ทตฺวา สตฺตเม ทิวเส "ภนฺเต มยา ปิตุ สนฺติกา ตุมฺหากํ เตมาสํ ปฏิชคฺคนวโร ลทฺโธ, เตมาสํ มม ๔- วสฺสาวาสํ อธิวาเสถา"ติ วตฺวา สตฺถุ อธิวาสนํ วิทิตฺวา สปริวารํ ภควนฺตํ คเหตฺวา โยชเน โยชเน สตฺถุ ภิกฺขุสํฆสฺส จ วสนานุจฺฉวิเก วิหาเร กาเรตฺวา ตตฺถ ตตฺถ วสาเปนฺโต @เชิงอรรถ: อิ. อาโรเจตฺวา. ม. อวชฺฌํ. ฉ.ม. เม ฉ.ม. เม.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๒.

อตฺตโน วสนฏฺฐานสมีเป สตสหสฺเสน กีเต โสภนนามเก อุยฺยาเน สตสหสฺเสน การิตํ วิหารํ ปเวสาเปตฺวา:- "สตสหสฺเสน เม กีตํ สตสหสฺเสน การิตํ โสภนํ นาม อุยฺยานํ ปฏิคฺคณฺห มหามุนี"ติ อุทกํ ปาเตสิ. โส วสฺสูปนายิกทิวเส สตฺถุ มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา "อิมินา วิหาเรน ทานํ ทเทยฺยาถา"ติ ปุตฺตทาเร อมจฺเจ จ ทาเน กิจฺจกรเณ จ นิโยเชตฺวา สยํ สุมนตฺเถรสฺส วสนฏฺฐานสมีเปเยว วสนฺโต เอวํ อตฺตโต วสนฏฺฐาเน สตฺถารํ เตมาสํ อุปฏฺฐหิ. อุปกฏฺฐาย ปน ปวารณาย คามํ ปวิสิตฺวา สตฺตาหํ มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา สตฺตเม ทิวเส สตฺถุ ภิกฺขุสํฆสฺส จ ปาทมูเล ติจีวเร ฐเปตฺวา วนฺทิตฺวา "ภนฺเต ยเทตํ มยา ขนฺธาวารโต ปฏฺฐาย ปุญฺญํ กตํ, น ตํ สกฺกสมฺปตฺติอาทีนํ อตฺถาย กตํ, อถ โข อหมฺปิ สุมนตฺเถโร วิย อนาคเต เอกสฺส พุทฺธสฺส อุปฏฺฐาโก วลฺลโภ ภเวยฺยนฺ"ติ ปตฺถนํ อกาสิ. สตฺถา ตสฺส อนนฺตรายตํ ทิสฺวา พฺยากริตฺวา ปกฺกามิ. โส ตสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท วสฺสสตสหสฺสํ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต ปรมฺปิ ตตฺถ ตตฺถ ภเว อุฬารานิ ปุญฺญกมฺมานิ อุปจินิตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต กสฺสปภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา เอกสฺส เถรสฺส ปิณฺฑาย จรโต ปตฺตคฺคหณตฺถํ อุตฺตรสาฏกํ กตฺวา ปูชํ อกาสิ, ปุน สคฺเค นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จุโต พาราณสิราชา หุตฺวา อฏฺฐ ปจฺเจกพุทฺเธ ทิสฺวา เต โภเชตฺวา อตฺตโน มงฺคลุยฺยาเน อฏฺฐ ปณฺณสาลาโย กาเรตฺวา เตสํ นิสีทนตฺถาย อฏฺฐ สพฺพรตนมยปีเฐ เจว มณิอาธารเก จ ปฏิยาเทตฺวา ทสวสฺสสหสฺสานิ อุปฏฺฐานํ อกาสิ, เอตานิ ปากฏานิ. กปฺปสตสหสฺสํ ปน ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อมฺหากํ โพธิสตฺเตน สทฺธึ ตุสิตปุเร นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จุโต อมิโตทนสกฺกสฺส เคเห นิพฺพตฺติตฺวา สพฺเพ ญาตเก อานนฺทิเต กโรนฺโต ชาโตติ อานนฺโทเตฺวว นามํ ลภิ. โส อนุกฺกเมน วยปฺปตฺโต กตาภินิกฺขมเน สมฺมาสมฺโพธึ ปตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๓.

ปวตฺติตวรธมฺมจกฺเก ปฐมํ กปิลวตฺถุํ คนฺตฺวา ตโต นิกฺขมนฺเต ภควติ ตสฺส ปริวารตฺถํ ปพฺพชิตุํ นิกฺขมนฺเตหิ ภทฺทิยาทีหิ สทฺธึ นิกฺขมิตฺวา ภควโต สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา อายสฺมโต ปุณฺณสฺส มนฺตานิปุตฺตสฺส สนฺติเก ธมฺมกถํ สุตฺวา โสตาปติผเล ปติฏฺฐหิ. เตน จ สมเยน ภควโต ปฐมโพธิยํ วีสติวสฺสานิ อนิพทฺธา อุปฏฺฐากา อเหสุํ. เอกทา นาคสมาโล ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา วิจรติ, เอกทา นาคิโต, เอกทา อุปวาโน, เอกทา สุนกฺขตฺโต, เอกทา จุนฺโท สมณุทฺเทโส, เอกทา สาคโต, เอกทา เมฆิโย, เต เยภุยฺเยน สตฺถุ จิตฺตํ นาราธยึสุ. อเถกทิวสํ ภควา คนฺธกุฏิปริเวเณ ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน ภิกฺขุสํฆปริวุโต นิสินฺโน ภิกฺขู อามนฺเตสิ "อหํ ภิกฺขเว อิทานิ มหลฺลโก เอกจฺเจ ภิกฺขู `อิมินา มคฺเคน คจฺฉามี'ติ วุตฺเต อญฺเญน มคฺเคน คจฺฉนฺติ, เอกจฺเจ มยฺหํ ปตฺตจีวรํ ภูมิยํ นิกฺขิปนฺติ, มยฺหํ นิพทฺธุปฏฺฐากํ เอกํ ภิกฺขุํ วิชานถา"ติ. ตํ สุตฺวา ภิกฺขูนํ ธมฺมสํเวโค อุทปาทิ. อถายสฺมา สาริปุตฺโต อุฏฺฐาย ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา "อหํ ภนฺเต ตุเมฺห อุปฏฺฐหิสฺสามี"ติ อาห. ตํ ภควา ปฏิกฺขิปิ. เอเตนุปาเยน มหาโมคฺคลฺลานํ อาทึ กตฺวา สพฺเพ มหาสาวกา "อหํ อุปฏฺฐหิสฺสามิ, อหํ อุปฏฺฐหิสฺสามี"ติ อุฏฺฐหึสุ ฐเปตฺวา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ. เตปิ ภควา ปฏิกฺขิปิ. อานนฺโท ปน ตุณฺหีเยว นิสีทิ. อถ นํ ภิกฺขู อาหํสุ "อาวุโส ตฺวมฺปิ สตฺถุ อุปฏฺฐากฏฺฐานํ ยาจาหี"ติ. ยาจิตฺวา ลทฺธุปฏฺฐานํ นาม กีทิสํ โหติ. สเจ รุจฺจติ, สตฺถา สยเมว วกฺขตีติ. อถ ภควา "น ภิกฺขเว อานนฺโท อญฺเญหิ อุสฺสาเหตพฺโพ, สยเมว ชานิตฺวา มํ อุปฏฺฐหิสฺสตี"ติ อาห. ตโต ภิกฺขู "อุฏฺเฐหิ อาวุโส อานนฺท, สตฺถารํ อุปฏฺฐากฏฺฐานํ ยาจาหี"ติ อาหํสุ. เถโร อุฏฺฐหิตฺวา "สเจ เม ภนฺเต ภควา อตฺตนา ลทฺธํ ปณีตํ จีวรํ น

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๔.

ทสฺสติ, ปณีตํ ปิณฺฑปาตํ น ทสฺสติ, เอกคนฺธกุฏิยํ วสิตุํ น ทสฺสติ, นิมนฺตนํ คเหตฺวา น คมิสฺสติ, เอวาหํ ภควนฺตํ อุปฏฺฐหิสฺสามี"ติ อาห. "เอตฺตเก คุเณ ลภโต สตฺถุ อุปฏฺฐานํ โก ภาโร"ติ อุปวาทโมจนตฺถํ อิเม จตฺตาโร ปฏิกฺเขปา, สเจ ภนฺเต ภควา มยา คหิตํ นิมนฺตนํ คมิสฺสติ, สจาหํ เทสนฺตรโต อาคตาคเต ตาวเทว ๑- ทสฺเสตุํ ลภามิ, ยทา เม กงฺขา อุปฺปชฺชติ, ตาวเทว ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉิตุํ ลภามิ, สเจ ภควา ปรมฺมุขาเทสิตํ ธมฺมํ ปุน มยฺหํ พฺยากริสฺสสิ, เอวาหํ ภควนฺตํ อุปฏฺฐหิสฺสามิ. "เอตฺตกมฺปิ สตฺถุ สนฺติเก อนุคฺคหํ น ลภตี"ติ อุปวาทโมจนตฺถญฺเจว ธมฺมภณฺฑาคาริก- ภาวปริปูรณตฺถญฺจ อิมา จตสฺโส ยาจนาติ อิเม อฏฺฐ วเร คเหตฺวา นิพทฺธุปฏฺฐาโก อโหสิ. ตสฺเสว ฐานนฺตรสฺส อตฺถาย กปฺปสตสหสฺสํ ปูริตานํ ปารมีนํ ผลํ ปาปุณิ. โส อุปฏฺฐากฏฺฐานํ ลทฺธทิวสโต ปฏฺฐาย ทสพลํ ทุวิเธน อุทเกน ติวิเธน ทนฺตกฏฺเฐน หตฺถปาทปริกมฺเมน ปิฏฺฐิปริกมฺเมน คนฺธกุฏิปริเวณ- สมฺมชฺชเนนาติ เอวมาทีหิ กิจฺเจหิ อุปฏฺฐหนฺโต "อิมาย นาม เวลาย สตฺถุ อิทํ นาม ลทฺธุํ วฏฺฏติ, อิทํ นาม กาตุํ วฏฺฏตี"ติ ทิวสภาคํ สนฺติกาวจโร หุตฺวา รตฺติภาเค มหนฺตํ ทณฺฑทีปิกํ คเหตฺวา คนฺธกุฏิปริเวณํ นววาเร อนุปริยายติ สตฺถริ ปกฺโกสนฺเต ปฏิวจทานาย, ถินมิทฺธวิโนทนตฺถํ. อถ นํ สตฺถา เชตวเน อริยคณมชฺเฌ นิสินฺโน อเนกปริยาเยน ปสํสิตฺวา พหุสฺสุตานํ สติมนฺตานํ คติมนฺตานํ ธิติมนฺตานํ อุปฏฺฐากานญฺจ ภิกฺขูนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ. เอวํ สตฺถารา ปญฺจสุ ฐาเนสุ เอตทคฺเค ฐปิโต จตูหิ อจฺฉริยพฺภูตธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สตฺถุ ธมฺมโกสารกฺโข อยํ มหาเถโร เสโขว สมาโน สตฺถริ @เชิงอรรถ: สี. ตว.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๕.

ปรินิพฺพุเต เหฏฺฐา วุตฺตนเยน ภิกฺขูหิ สมุตฺเตชิโต เทวตาย จ สํเวชิโต "เสฺวเยว จ ทานิ ธมฺมสงฺคีติ กาตพฺพา, น โข ปน เมตํ ปติรูปํ, ยฺวายํ เสโข สกรณีโย อเสเขหิ เถเรหิ สทฺธึ ธมฺมํ คายิตุํ สนฺนิปาตํ คนฺตุนฺ"ติ สญฺชาตุสฺสาโห วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา พหุเทว รตฺตึ วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต จงฺกเม วีริยสมตํ ๑- อลภิตฺวา ตโต วิหารํ ปวิสิตฺวา สยเน นิสีทิตฺวา สยิตุกาโม กายํ อาวฏฺเฏสิ. อปตฺตญฺจ สีสํ พิมฺโพหนํ, ปาทา จ ภูมิโต มุตฺตมตฺตา, เอตสฺมึ อนฺตเร อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจิ, ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. [๖๔๔] เอวํ ฉฬภิญฺญาทิคุณปฏิมณฺฑิโต อุปฏฺฐากาทิคุเณหิ เอตทคฺคฏฺฐานํ ปตฺโต อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสวเสน ปุพฺพจริตาปทานํ ทสฺเสนฺโต อารามทฺวารา นิกฺขมฺมาติอาทิมาห. ตตฺถ อารามทฺวาราติ สพฺพสตฺตานํ ธมฺมเทสนตฺถาย วิหารทฺวารโต นิกฺขมิตฺวา พหิทฺวารสมีเป กตมณฺฑปมชฺเฌ สุปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน นิสินฺโน ปทุมุตฺตโร นาม มหามุนิ สมฺมาสมฺพุทฺโธ. วสฺสนฺโต อมตํ วุฏฺฐินฺติ ธมฺมเทสนามหาอมตธาราหิ ธมฺมวสฺสํ วสฺสนฺโต. นิพฺพาเปสิ มหาชนนฺติ มหาชนสฺส จิตฺตสนฺตานคตกิเลสคฺคึ นิพฺพาเปสิ วูปสเมสิ, มหาชนํ นิพฺพานามตปาเนน สนฺตึ สีติภาวํ ปาเปสีติ อตฺโถ. [๖๔๕] สตสหสฺสํ ๒- เต ธีราติ ปริวารสมฺปตฺตึ ทสฺเสนฺโต อาห. ฉหิ อภิญฺญาหิ อิทฺธิวิธาทิญาณโกฏฺฐาเสหิ สมนฺนาคตา อเนกสตสหสฺสจกฺกวาเฬสุ ขเณน คนฺตุํ สมตฺถาหิ อิทฺธีหิ สมนฺนาคตตฺตา มหิทฺธิกา เต ธีรา สตสหสฺสขีณาสวา ฉายาว อนปายินีติ ๓- กตฺถจิ อนปคตา ฉายา อิว ตํ สมฺพุทฺธํ ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ ปริวาเรนฺติ ปริวาเรตฺวา ธมฺมํ สุณนฺตีติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: สี., อิ....สมกํ. ปาฬิ. สตสหสฺสา. ปาฬิ. อนุปายินี.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๖.

[๖๔๖] หตฺถิกฺขนฺธคโต อาสินฺติ ตทา ภควโต ธมฺมเทสนาสมเย อหํ หตฺถิปิฏฺเฐ นิสินฺโน อาสึ อโหสินฺติ อตฺโถ. เสตจฺฉตฺตํ วรุตฺตมนฺติ ปตฺเถตพฺพํ อุตฺตมํ ๑- เสตจฺฉตฺตํ มม มตฺถเก ธารยนฺโต หตฺถิปิฏฺเฐ นิสินฺโนติ สมฺพนฺโธ. สุจารุรูปํ ทิสฺวานาติ สุนทรํ จารุํ มโนหรรูปวนฺตํ ธมฺมํ เทสิยมานํ สมฺพุทฺธํ ทิสฺวา เม มยฺหํ วิตฺติ ๒- สนฺตุฏฺฐิ โสมนสฺสํ อุทปชฺชถ อุปฺปชฺชตีติ อตฺโถ. [๖๔๗] โอรุยฺห หตฺถิกฺขนฺธมฺหาติ ตํ ภควนฺตํ นิสินฺนํ ทิสฺวา หตฺถิปิฏฺฐิโต โอรุยฺห โอโรหิตฺวา นราสภํ นรวสภํ อุปคจฺฉึ ๓- สมีปํ คโตติ อตฺโถ. รตนมยฉตฺตํ เมติ รตนภูสิตํ เม มยฺหํ ฉตฺตํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส มตฺถเก ธารยินฺติ สมฺพนฺโธ. [๖๔๘] มม สงฺกปฺปมญฺญายาติ มยฺหํ ปสาเทน อุปฺปนฺนํ สงฺกปฺปํ ญตฺวา อิสีนํ อนฺตเร มหนฺตภูโต โส ปทุมุตฺตโร ภควา. ตํ กถํ ฐปยิตฺวานาติ ตํ อตฺตนา เทสิยมานํ ธมฺมกถํ ฐเปตฺวา มม พฺยากรณตฺถาย อิมา คาถา อภาสถ กเถสีติ อตฺโถ. [๖๔๙] กถนฺติ เจ? โย โสติอาทิมาห. โสณฺณาลงฺการภูสิตํ ฉตฺตํ โย โส ราชกุมาโร เม มตฺถเก ธาเรสีติ สมฺพนฺโธ. ตมหํ กิตฺตยิสฺสามีติ ตํ ราชกุมารํ อหํ กิตฺตยิสฺสามิ ปากฏํ กริสฺสามิ. สุโณถ มม ภาสโตติ ภาสนฺตสฺส มม วจนํ สุโณถ โอหิตโสตา มนสิ กโรถาติ อตฺโถ. [๖๕๐] อิโต คนฺตฺวา อยํ โปโสติ อยํ ราชกุมาโร อิโต มนุสฺสโลกโต จุโต ตุสิตํ คนฺตฺวา อาวสิสฺสติ ตตฺถ วิหริสฺสติ. ตตฺถ อจฺฉราหิ ปุรกฺขโต ปริวาริโต ตุสิตภวนสมฺปตฺตึ อนุโภสฺสตีติ สมฺพนฺโธ. @เชิงอรรถ: สี. ปีเฐ ฐเปตพฺพํ อุตฺตมํ. ปาฬิ. ปีติ. ปาฬิ. อุปคญฺฉึ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๗.

[๖๕๑] จตุตฺตึสกฺขตฺตุนฺติ ตุสิตภวนโต จวิตฺวา ตาวตึสภวเน อุปฺปนฺโน จตุตฺตึสวาเร เทวินฺโท เทวรชฺชํ กริสฺสตีติ สมฺพนฺโธ. พลาธิโป อฏฺฐสตนฺติ ตาวตึสภวนโต จุโต มนุสฺสโลเก อุปฺปนฺโน พลาธิโป จตุรงฺคินิยา เสนาย อธิโป ปธาโน อฏฺฐสตชาตีสุ ปเทสราชา หุตฺวา วสุธํ อเนกรตนวรํ ปฐวึ อาวสิสฺสติ ปุถพฺยํ วิหริสฺสตีติ อตฺโถ. [๖๕๒] อฏฺฐปญฺญาสกฺขตฺตุนฺติ อฏฺฐปญฺญาสชาตีสุ จกฺกวตฺตี ราชา ภวิสฺสตีติ อตฺโถ. มหิยา สกลชมฺพุทีปปฐวิยา วิปุลํ อสงฺเขฺยยฺยํ ปเทสรชฺชํ การยิสฺสติ. [๖๕๔] สกฺยานํ กุลเกตุสฺสาติ สกฺยราชูนํ กุลสฺส ธชภูตสฺส พุทฺธสฺส ญาตโก ภวิสฺสตีติ อตฺโถ. [๖๕๕] อาตาปีติ วีริยวา. นิปโกติ เนปกฺกสงฺขาตาย ปญฺญาย สมนฺนาคโต. พาหุสจฺเจสุ พหุสฺสุตภาเวสุ ปิฏกตฺตยธารเณสุ โกวิโท เฉโก. นิวาตวุตฺติ อนวญฺญตฺติโก ๑- อถทฺโธ กายปาคพฺพิยาทิถทฺธภาววิรหิโต สพฺพปาฐี สกลปิฏกตฺตยธารี ภวิสฺสตีติ สมฺพนฺโธ. [๖๕๖] ปธานปหิตตฺโต โสติ โส อานนฺทตฺเถโร วีริยกรณาย เปสิตจิตฺโต. อุปสนฺโต นิรูปธีติ ราคูปธิโทสูปธิโมหูปธีหิ วิรหิโต, โสตาปตฺติมคฺเคน ปหาตพฺพกิเลสานํ ปหีนตฺตา อุปสนฺโต สนฺตกายจิตฺโต. [๖๕๗] สนฺติ อารญฺญกาติ อรญฺเญ ภวา มหาวเน ชาตา. สฏฺฐิหายนาติ สฏฺฐิวสฺสกาเล หายนพลา. ติธา ปภินฺนาติ ๒- อกฺขิกณฺณโกสสงฺขาเตหิ ตีหิ ฐาเนหิ ภินฺนมธา. มาตงฺคาติ มาตงฺคหตฺถิกุเล ชาตา. อีสาทนฺตาติ รถีสาสทิสทนฺตา. ๓- อุรุฬฺหวา ราชวาหนา. กุญฺชรสงฺขาตา นาคา หตฺถิราชาโน สนฺติ สํวิชฺชนฺติ ยถา, ตถา สตสหสฺสสงฺขา ขีณาสวสงฺขาตา ปณฺฑิตา @เชิงอรรถ: สี. อญฺเญน วิญฺญตฺติโก. ปาฬิ. ติธปฺปภินฺนา. สี. รมฺหสทิสทนฺตา.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๘.

มหิทฺธิกา อรหนฺตนาคา สนฺติ, สพฺเพ เต อรหนฺตนาคา พุทฺธนาคราชสฺส. น โหนฺติ ปณิธิมฺหิ เตติ เต ปณิธิมฺหิ ตาทิสา น โหนฺติ, กึ สพฺเพ เต ภยภีตา สกภาเวน สณฺฐาตุํ อสมตฺถาติ อตฺโถ. เสสํ วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติ. อานนฺทตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺฐิตา. เอตฺตาวตา ปฐมา พุทฺธวคฺควณฺณนา สมตฺตา. ปฐโม ภาโค นิฏฺฐิโต.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๙ หน้า ๓๗๐-๓๗๘. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=9262&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=49&A=9262&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=12              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1165              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1561              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1561              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]