บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๕

หน้าที่ ๔๗๑.

ปจฺจยปจฺจนียานุโลมญฺจ. ตตฺถ "กุสโล ธมฺโม"ติ ^๑- เอวํ อภิธมฺมมาติกาปเทหิ สงฺคหิตานํ ธมฺมานํ "นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล ธมฺโม"ติ ปจฺจนียานุโลม- เทสนาวเสน ปวตฺตํ ธมฺมปจฺจนียานุโลมํ นาม. "นเหตุปจฺจยา อารมฺมณปจฺจยา"ติ เอวํ จตุวีสติยา ปจฺจเยสุ ลพฺภมานปทานํ ปจฺจยปจฺจนียานุโลมเทสนาวเสน ปวตฺตํ ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ นาม. ตตฺถ เหฏฺฐา อฏฺฐกถายํ "ติกญฺจ ปฏฺฐานวรํ ฯเปฯ ฉ ปจฺจนียานุโลมมฺหิ นยา สุคมฺภีรา"ติ อยํ คาถา ธมฺมปจฺจนียานุโลมํ สนฺธาย วุตฺตา, อิธ ปน อยํ คาถา ธมฺมานุโลเมเยว ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ สนฺธาย วุตฺตา. ตสฺมา "ฉ ปจฺจนียานุโลมมฺหิ นยา สุคมฺภีรา"ติ อฏฺฐกถาคาถายํ ^๒- ธมฺมปจฺจนียานุโลเม ติกปฏฺฐานาทโย ฉ นยา สุคมฺภีราติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพ. อิมสฺมึ ปโนกาเส นเหตุปจฺจยา อารมฺมณปจฺจยาติ เอวํ ปวตฺเต ปจฺจยปจฺจนียานุโลเม เอเต ธมฺมานุโลเมเยว ติกปฏฺฐานาทโย ฉ นยา สุคมฺภีราติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพ. เตสุ อนุโลมติกปฏฺฐาเนเยว กุสลตฺติกมตฺตสฺสาปิ วเสน อยํ อิมสฺมึ ปฏิจฺจวารสฺส ปณฺณตฺติวาเร สงฺขิปิตฺวา ปุจฺฉาปเภโท ทสฺสิโต, เสเสสุ ปน ติกทุเกสุ ^๓- เสสปฏฺฐาเนสุ จ เอกาปิ ปุจฺฉา น ทสฺสิตา. ตโต ปเรสุ ปน สหชาตวาราทีสุ กุสลตฺติกสฺสาปิ วเสน ปุจฺฉํ อนุทฺธริตฺวา ลพฺภมานกวเสน วิสฺสชฺชนเมว ทสฺสิตํ. "ฉ ปจฺจนียานุโลมมฺหิ นยา สุคมฺภีรา"ติ วจนโต ปน อิมสฺมึ ปจฺจยปจฺจนียานุโลเม ฉปิ เอเต ปฏฺฐานนยา ปุจฺฉาวเสน อุทฺธริตฺวา ทสฺเสตพฺพา. ปฏฺฐานํ วณฺณยนฺตานญฺหิ อาจริยานํ ภาโร เอโสติ. ปุจฺฉาวารวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กุสลา ธมฺมาติ ^๒ ฉ.ม. อฏฺฐกถาย ^๓ ฉ.ม. ติเกสุ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๔๗๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=10632&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=10632&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=26 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=40&A=292 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=40&A=261 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=40&A=261 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_40