บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๖

หน้าที่ ๑๕.

อคฺคญฺ ปชานามิ. ตโต จ อุตฺตริตรํ สีลสมาธิโต ปฏฺาย ยาว สพฺพญฺุตาณา ปชานามิ. ตญฺจ ปชานนํ น ปรามสามีติ ตญฺจ ปชานนฺโตปิ อหํ อิทํ นาม ปชานามีติ ตณฺหาทิฏฺิมานวเสน น ปรามสามิ. นตฺถิ ตถาคตสฺส ปรามาโสติ ทีเปติ. ปจฺจตฺตํเยว นิพฺพุติ วิทิตาติ อตฺตนาเยว อตฺตนิ กิเลสนิพฺพานํ วิทิตํ. ยทภิชานํ ตถาคโตติ ยํ กิเลสนิพฺพานํ ชานํ ชานนฺโต. ตถาคโต. โน อนยํ อาปชฺชตีติ อวิทิตนิพฺพานา ติตฺถิยา วิย อนยํ ทุกฺขํ พฺยสนํ นาปชฺชติ. [๓๗] อิทานิ ยนฺตํ ติตฺถิยา อคฺคญฺ ปญฺเปนฺติ, ตํ ทสฺเสนฺโต สนฺติ ภคฺควาติ อาทิมาห. ตตฺถ อิสฺสรกุตฺตํ พฺรหฺมกุตฺตนฺติ อิสฺสรกตํ พฺรหฺมกตํ, อิสฺสรนิมฺมิตํ ^๑- พฺรหฺมนิมฺมิตนฺติ อตฺโถ. พฺรหฺมาเอว หิ เอตฺถ อาธิปจฺจภาเวน อิสฺสโรติ เวทิตพฺโพ. อาจริยกนฺติ อาจริยภาวํ อาจริยวาทํ. ตตฺถ อาจริยวาโท อคฺคญฺ. อคฺคญฺ ปน เอตฺถ เทสิตนฺติ กตฺวา โส อคฺคญฺนฺเตฺวว วุตฺโต. กถํวิหิตกนฺติ เกน วิหิตํ กินฺติ วิหิตํ. เสสํ พฺรหฺมชาเล วิตฺถาริตนเยเนว เวทิตพฺพํ. [๔๑] ขิฑฺฑาปโทสิกนฺติ ขิฑฺฑาปโทสิกมูลํ. [๔๗] อสตาติ อวิชฺชาเนน, อวิชฺชมานฏฺเนาติ อตฺโถ. ตุจฺฉาติ ตุจฺเฉน อนฺโตสารวิรหิเตน. มุสาติ มุสาวาเทน. อภูเตนาติ ภูตตฺถวิรหิเตน. อพฺภาจิกฺขนฺตีติ อภิอาจิกฺขนฺติ. วิปรีโตติ วิปรีตสญฺโ วิปรีตจิตฺโต. ภิกฺขโว จาติ น เกวลํ สมโณ โคตโมเยว, เย จ อสฺส อนุสิฏฺึ กโรนฺติ, เต ภิกฺขู จ วิปรีตา. อถ ยํ สนฺธาย วิปรีโตติ วทนฺติ, ตํ ทสฺเสตุํ สมโณ โคตโมติ อาทิ วุตฺตํ. สุภํ วิโมกฺขนฺติ วณฺณกสิณํ. อสุภนฺเตฺววาติ สุภณฺจ อสุภญฺจ สพฺพํ อสุภนฺติ เอวํ ปชานาติ. สุภนฺเตฺวว ตสฺมึ สมเยติ สุภนฺติเอว จ ตสฺมึ สมเย ปชานาติ, น อสุภํ. ภิกฺขโว จาติ เย เต เอวํ วทนฺติ, เตสํ ภิกฺขโว จ อนฺเตวาสิกสมณา วิปรีตา. ปโหตีติ สมตฺโถ ปฏิพโล. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อิสฺสรนิมิตฺตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖.

[๔๘] ทุกฺกรํ โขติ อยํ ปริพฺพาชโก ยทิทํ "เอวํ ปสนฺโน อหํ ภนฺเต"ติ อาทิมาห, ตํ สาเยฺเยน โกหญฺเน อาห. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "สมโณ โคตโม มยฺหํ เอตฺตกํ ธมฺมกถํ กเถสิ, ตมหํ สุตฺวาปิ ปพฺพชิตุํ น สกฺโกมิ, มยา เอตสฺส สาสนํ ปฏิปนฺนสทิเสน ภวิตุํ วฏฺฏตี"ติ. ตโต โส สาเยฺเยน โกหญฺเน เอวมาห. เตนสฺส ภควา มมฺมํ ^๑- ฆฏฺเฏนฺโต วิย "ทุกฺกรํ โข เอตํ ภคฺคว ตยา อญฺทิฏฺิเกนา"ติ อาทิมาห. ตํ โปฏฺปาทสุตฺเต วุตฺตตฺถเมว. สาธุกมนุรกฺขาติ สุฏฺุ อนุรกฺข. อิติ ภควา ปสาทมตฺตานุรกฺขเน ปริพฺพาชกํ นิโยเชสิ. โสปิ เอวํ มหนฺตํ สุตฺตนฺตํ สุตฺวาปิ นาสกฺขิ กิเลสกฺขยํ กาตุํ. เทสนา ปนสฺส อายตึ วาสนาย ปจฺจโย อโหสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. อิติ สุมงฺคลวิลาสินิยา ทีฆนิกายฏฺกถาย ปาฏิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. -----------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๖ หน้า ๑๕-๑๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=6&A=361&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=6&A=361&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=1 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=11&A=1 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=11&A=1 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=11&A=1 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_11