บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso
[825] Nibbanamanaso naroti idhekacco danam dento silam samadiyanto uposathakammam karonto paniyam paribhojaniyam upatthapento parivenam sammajjanto cetiyam vandanto cetiye gandhamalam aropento cetiyam padakkhinam karonto yankinci tedhatukam kusalabhisankharam abhisankharonto na gatihetu na upapattihetu na patisandhihetu na bhavahetu na samsarahetu na vattahetu sabbantam visamyogadhippayo nibbananinno nibbanapono nibbanapabbharo abhisankharotiti evampi nibbanamanaso naro . athava sabbasankharadhatuya cittam pativapetva amataya dhatuya cittam upasamharati etam Santam etam panitam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbananti evampi nibbanamanaso naro. Na pandita upadhisukhassa hetu dadanti danani punabbhavaya kamanca te upadhiparikkhayaya dadanti danam apunabbhavaya. Na pandita upadhisukhassa hetu bhaventi jhanani punabbhavaya kamanca te upadhiparikkhayaya bhaventi jhanani apunabbhavaya. Te nibbutim abhimana 1- dadanti tanninnacitta tadadhimuttata 2- najjo yatha sagaramajjhagata 3- bhavanti nibbanaparayana teti. Nibbanamanaso naro. Tenaha bhagava niddam tandim sahe thinam pamadena na samvase atimane na tittheyya nibbanamanaso naroti. [826] Mosavajjena niyyetha rupe sneham na kubbaye mananca parijaneyya sahasa virato care. @Footnote: 1 Ma. asisamanasa. 2 Ma. tadadhimutta. 3 Ma. sagaramajjhupeta. [827] Mosavajjena niyyethati mosavajjam vuccati musavado . Idhekacco sabhaggato va parisaggato va natimajjhagato va pugamajjhagato va rajakulamajjhagato va abhinito sakkhiputtho ehi bho purisa yam janasi tam vadehiti so ajanam va aha janamiti janam va aha na janamiti apassam va aha passamiti passam va aha na passamiti iti attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu va sampajanamusa bhasita 1- hoti idam 2- vuccati mosavajjam . Apica tihakarehi catupancachasattaatthahakarehi .pe. imehi atthahakarehi musavado hoti . mosavajjena niyyethati mosavajjena na yayeyya [3]- na vuyheyya 4- na samhareyya mosavajjam pajaheyya vinodeyya byantikareyya anabhavangameyya mosavajja arato assa virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa vihareyyati mosavajjena niyyetha. [828] Rupe sneham na kubbayeti rupanti cattaro ca mahabhuta catunnanca mahabhutanam upadayarupam . rupe sneham na kubbayeti rupe sneham na kareyya chandam na kareyya pemam na kareyya ragam na kareyya na janeyya na sanjaneyya na nibbatteyya nabhinibbatteyyati rupe sneham na kubbaye. [829] Mananca parijaneyyati manoti ekavidhena mano @Footnote: 1 Po. Yu. bhasitati. 2 Po. Yu. iti. 3 Ma. na niyyayeyya. 4 Ma. na vaheyya. [1]- Cittassa unnati . duvidhena mano attukkamsanamano paravambhanamano . tividhena mano seyyohamasmiti mano sadisohamasmiti mano hinohamasmiti mano . catubbidhena mano labhena manam janeti yasena manam janeti pasamsaya manam janeti sukhena manam janeti . pancavidhena mano labhimhi manapikanam rupananti manam janeti [2]- manapikanam saddanam gandhanam rasanam photthabbananti manam janeti . chabbidhena mano cakkhusampadaya manam janeti sotasampadaya ghanasampadaya jivhasampadaya kayasampadaya manosampadaya manam janeti. {829.1} Sattavidhena mano mano atimano manatimano omano [3]- adhimano asmimano micchamano . atthavidhena mano labhena manam janeti alabhena omanam janeti yasena manam janeti ayasena omanam janeti pasamsaya manam janeti nindaya omanam janeti sukhena manam janeti dukkhena omanam janeti. Navavidhena mano seyyassa seyyohamasmiti mano seyyassa sadisohamasmiti mano seyyassa hinohamasmiti mano sadisassa seyyohamasmiti mano sadisassa sadisohamasmiti mano sadisassa hinohamasmiti mano hinassa seyyohamasmiti mano hinassa sadisohamasmiti mano hinassa hinohamasmiti mano . dasavidhena mano idhekacco manam janeti jatiya va gottena va .pe. annatarannatarena va vatthuna @Footnote: 1 Ma. ya. 2 Ma. labhimhi. 3 Po. Ma. sadisamano. Yo evarupo mano mannana mannitattam unnati unnamo dhajo sampaggaho ketukamyata cittassa ayam vuccati mano. {829.2} Mananca parijaneyyati manam tihi parinnahi parijaneyya nataparinnaya tiranaparinnaya pahanaparinnaya . Katama nataparinna . manam janati ayam ekavidhena mano cittassa unnati ayam duvidhena mano attukkamsanamano paravambhanamano .pe. ayam dasavidhena mano idhekacco manam janeti jatiya va gottena va .pe. annatarannatarena va vatthunati janati passati ayam nataparinna . katama tiranaparinna . evam natva 1- manam tireti aniccato dukkhato .pe. anissaranato tireti ayam tiranaparinna . katama pahanaparinna . evam tiretva manam pajahati vinodeti byantikaroti anabhavangameti ayam pahanaparinna . Mananca parijaneyyati manam imahi tihi parinnahi parijaneyyati mananca parijaneyya. [830] Sahasa virato careti katama sahasacariya . Rattassa ragacariya sahasacariya dutthassa dosacariya sahasacariya mulhassa mohacariya sahasacariya vinibandhassa manacariya sahasacariya paramatthassa ditthicariya sahasacariya vikkhepagatassa uddhaccacariya sahasacariya anitthangatassa vicikicchacariya sahasacariya thamagatassa anusayacariya sahasacariya ayam sahasacariya . sahasa @Footnote: 1 Po. etam katva. Ma. etam nattam katva. Virato careti sahasacariyaya arato assa virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa vihareyya careyya vicareyya iriyeyya vatteyya paleyya yapeyya yapeyyati sahasa virato care. Tenaha bhagava mosavajjena niyyetha rupe sneham na kubbaye mananca parijaneyya sahasa virato careti. [831] Puranam nabhinandeyya nave khantimakubbaye hiyamane na soceyya akassam 1- na sito siya. [832] Puranam nabhinandeyyati purana vuccanti atita rupa vedana sanna sankhara vinnanam [2]- . atite sankhare tanhavasena ditthivasena nabhinandeyya nabhivadeyya na ajjhoseyya abhinandanam abhivadanam ajjhosanam gaham paramasam abhinivesam pajaheyya vinodeyya byantikareyya anabhavangameyyati puranam nabhinandeyya. [833] Nave khantimakubbayeti nava vuccanti paccuppanna rupa vedana sanna sankhara vinnanam . paccuppanne sankhare tanhavasena ditthivasena khantim na kareyya chandam na kareyya pemam na kareyya ragam na kareyya na janeyya na sanjaneyya na nibbatteyya nabhinibbatteyyati nave khantimakubbaye. [834] Hiyamane na soceyyati hiyamane hayamane @Footnote: 1 Ma. Yu. akasam. 2 Ma. puranam vuccati. Parihayamane vemane vigacchamane antaradhayamane na soceyya na kilameyya na paramaseyya na parideveyya na urattalim kandeyya na sammoham apajjeyya cakkhusmim hiyamane hayamane parihayamane vemane vigacchamane antaradhayamane sotasmim ghanasmim jivhaya kayasmim rupasmim saddasmim gandhasmim rasasmim photthabbasmim kulasmim ganasmim avasasmim labhasmim yasasmim pasamsaya sukhasmim civarasmim pindapatasmim senasanasmim gilanapaccayabhesajjaparikkharasmim hiyamane hayamane parihayamane vemane vigacchamane antaradhayamane na soceyya na kilameyya na paramaseyya na parideveyya na urattalim kandeyya na sammoham apajjeyyati hiyamane na soceyya. [835] Akassam na sito siyati akassam vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . kimkarana akassam vuccati tanha . yaya tanhaya rupam akassati samakassati ganhati paramasati abhinivisati vedanam sannam sankhare vinnanam gatim upapattim patisandhim bhavam samsaram vattam akassati samakassati ganhati paramasati abhinivisati tamkarana akassam vuccati tanha . akassam na sito siyati tanham na sito siya 1- tanham pajaheyya vinodeyya byantikareyya anabhavangameyya tanhaya arato assa virato pativirato nikkhanto @Footnote: 1 Ma. tanha nissito na siya. Nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa vihareyyati akassam na sito siya. Tenaha bhagava puranam nabhinandeyya nave khantimakubbaye hiyamane na soceyya akassam na sito siyati. [836] Gedham brumi mahoghoti acamam 1- brumi jappanam arammanam pakappanam kamapanko duraccayo. [837] Gedham brumi mahoghoti 2- gedho vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . mahogho vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . gedham brumi mahoghoti gedham mahoghoti brumi acikkhami desemi pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi pakasemiti gedham brumi mahoghoti. [838] Acamam brumi jappananti acama vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . jappanapi vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam. Acamam brumi jappananti acamam jappanati brumi acikkhami desemi pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi pakasemiti acamam brumi jappanam. [839] Arammanam pakappananti arammana 3- vuccati tanha @Footnote: 1 Ma. Yu. ajavam. 2 Ma. Yu. mahoghotiti. 3 Ma. arammanampi. Yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . pakappanapi vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulanti arammanam pakappanam. [840] Kamapanko duraccayoti kamapanko kamakaddamo kamakileso kamapalipo kamapalibodho duraccayo durativatto duttaro duppataro dussamatikkamo dubbitivattoti kamapanko duraccayo . Tenaha bhagava gedham brumi mahoghoti acamam brumi jappanam arammanam pakappanam kamapanko duraccayoti. [841] Sacca avokkamam muni thale titthati brahmano sabbam so patinissajja save santoti vuccati. [842] Sacca avokkamam muniti saccavacaya avokkamanto sammaditthiya avokkamanto ariya atthangika magga avokkamanto . muniti monam vuccati nanam ya panna pajanana .pe. Sangajalamaticca so muniti sacca avokkamam muni. [843] Thale titthati brahmanoti thalam vuccati amatam nibbanam yo so sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam . brahmanoti sattannam dhammanam vahitatta brahmano .pe. anissito tadi pavuccate sa brahma . Thale titthati brahmanoti brahmano thale titthati dipe titthati Tane titthati lene titthati sarane titthati abhaye titthati accute titthati amate titthati nibbane titthatiti thale titthati brahmano. [844] Sabbam so patinissajjati sabbam vuccati dvadasayatanani cakkhunceva rupa ca .pe. manoceva dhamma ca. Yato ajjhattikabahiresu ayatanesu chandarago pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo ettavatapi sabbam cattam hoti vantam muttam pahinam patinissattham . yato tanha ca ditthi ca mano ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata 1- ayatim anuppadadhamma ettavatapi sabbam cattam hoti vantam muttam pahinam patinissattham . yato punnabhisankharo ca apunnabhisankharo ca anenjabhisankharo ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma ettavatapi sabbam cattam hoti vantam muttam pahinam patinissatthanti sabbam so patinissajja. [845] Save santoti vuccatiti so santo upasanto vupasanto nibbuto patippassaddhoti vuccati kathiyati bhaniyati dipiyati vohariyatiti save santoti vuccati. Tenaha bhagava sacca avokkamam muni thale titthati brahmano sabbam so patinissajja save santoti vuccatiti. @Footnote: 1 Ma. anabhavankata. Po. Yu. abhavangata. [846] Sa ve viddha 1- sa vedagu natva dhammam anissito samma so loke iriyano nappihetidha kassaci. [847] Sa ve viddha sa vedaguti viddhati viddha vijjagato nani buddhima vibhavi medhavi . vedaguti vedo vuccati 2- catusu maggesu nanam .pe. sabbavedanasu vitarago sabbavedamaticca vedagu soti sa ve viddha sa vedagu. [848] Natva dhammam anissitoti [3]- natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva sabbe sankhara aniccati natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva sabbe sankhara dukkhati .pe. yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva . anissitoti dve nissaya tanhanissayo ca ditthinissayo ca .pe. ayam tanhanissayo .pe. ayam ditthinissayo . Tanhanissayam pahaya ditthinissayam patinissajjitva cakkhum anissito sotam anissito ghanam anissito .pe. ditthasutamutavinnatabbe dhamme anissito anallino anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti natva dhammam anissito. [849] Samma so loke iriyanoti yato ajjhattikabahiresu ayatanesu chandarago pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato @Footnote: 1 Ma. Yu. vidva. 2 Ma. veda vuccanti. Yu. veda vuccati. 3 Ma. natvati. Anabhavangato ayatim anuppadadhammo ettavatapi samma so loke carati viharati iriyati vattati paleti yapeti yapeti . yato punnabhisankharo ca apunnabhisankharo ca anenjabhisankharo ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma ettavatapi samma so loke carati viharati iriyati vattati paleti yapeti yapetiti samma so loke iriyano. [850] Nappihetidha kassaciti piha vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . yassesa piha tanha pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha so kassaci nappiheti khattiyassa va brahmanassa va vessassa va suddassa va gahatthassa va pabbajitassa va devassa va manussassa vati nappihetidha kassaci. Tenaha bhagava sa ve viddha sa vedagu natva dhammam anissito samma so loke iriyano nappihetidha kassaciti. [851] Yo ca 1- kame accatari sangam loke duraccayam na so socati najjheti chinnasoto abandhano. [852] Yo ca kame accatari sangam loke duraccayanti yoti yo yadiso yathayutto yathavihito yathapakaro yanthanappatto @Footnote: 1 Ma. yodha. Yamdhammasamannagato khattiyo va brahmano va vesso va suddo va gahattho va pabbajito va devo va manusso va . Kamati uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. Ime vuccanti vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama . Sangati satta sanga ragasango dosasango mohasango manasango ditthisango kilesasango duccaritasango . loketi apayaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhatuloke ayatanaloke . Duraccayanti yo kame ca sange ca loke duraccaye durativatte duttare duppatare dussamatikkame dubbitivatte attari uttari pattari samatikkami vitivattayiti yo ca kame accatari sangam loke duraccayam. [853] Na so socati najjhetiti viparinatam va vatthum na socati viparinatasmim va vatthusmim na socati cakkhu me viparinatanti na socati sotam me ghanam me jivha me kayo me rupa me sadda me gandha me rasa me photthabba me kulam me gano me avaso me labho me yaso me pasamsa me sukham me civaram me pindapato me senasanam me gilanapaccayabhesajjaparikkhara me mata me pita me bhata me bhagini me putto me dhita me mitta me amacca me natisalohita me viparinatati na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati Na sammoham apajjatiti na socati . najjhetiti najjheti na ajjheti na upanijjhayati na nijjhayati na pajjhayati . athava na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjatiti [1]- na so socati najjheti. [854] Chinnasoto abandhanoti sota vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . yassesa sota tanha pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha so vuccati chinnasoto . Abandhanoti satta bandhanani ragabandhanam dosabandhanam mohabandhanam manabandhanam ditthibandhanam kilesabandhanam duccaritabandhanam . yassetani bandhanani pahinani samucchinnani vupasantani patippassaddhani abhabbuppattikani nanaggina daddhani so vuccati abandhanoti chinnasoto abandhano. Tenaha bhagava yo ca kame accatari sangam loke duraccayam na so socati najjheti chinnasoto abandhanoti. [855] Yam pubbe tam visosehi paccha te mahu kincanam majjhe ce no gahessasi upasanto carissasi. [856] Yam pubbe tam visosehiti atite sankhare arabbha ye kilesa uppajjeyyum te kilese sosehi visosehi sukkhapehi [2]- pajahehi vinodehi byantikarohi anabhavangamehiti evampi yam pubbe @Footnote: 1 Ma. najjhetiti. 2 Ma. visukkhapehi abijam karohi. Tam visosehi . athava ye atita kammabhisankhara avipakkavipaka te kammabhisankhare sosehi visosehi sukkhapehi abijam karohi pajahehi vinodehi byantikarohi anabhavangamehiti evampi yam pubbe tam visosehi. [857] Paccha te mahu kincananti paccha vuccati anagatam . Anagate sankhare arabbha yani uppajjeyyum ragakincanam dosakincanam mohakincanam manakincanam ditthikincanam kilesakincanam duccaritakincanam imani kincanani tuyham ma ahu ma patumakasi ma janesi ma sanjanesi ma nibbattesi ma abhinibbattesi pajahehi vinodehi byantikarohi anabhavangamehiti paccha te mahu kincanam. [858] Majjhe ce no gahessasiti majjham vuccanti paccuppanna rupa vedana sanna sankhara vinnanam 1- . paccuppanne sankhare tanhavasena ditthivasena na gahessasi na uggahessasi na ganhissasi na paramasissasi nabhinandissasi nabhivadissasi 2- na ajjhosissasi abhinandanam abhivadanam ajjhosanam gaham paramasam abhinivesam pajahissasi vinodissasi byantikarissasi anabhavangamissasiti majjhe ce no gahessasi. [859] Upasanto carissasiti ragassa santatta santo 3- dosassa santatta santo 4- .pe. sabbakusalabhisankharanam santatta samitatta [5]- vupasamitatta vijjhatatta nibbutatta vigatatta @Footnote: 1 Ma. majnam vuccati paccuppanna rupavedana .. vinnana. 2 Ma. nabhicarissasi. @3-4 Ma. samitatta upasamitatta. 5 Ma. upasamitatta. Patippassaddhatta santo upasanto vupasanto nibbuto patippassaddho carissasi viharissasi iriyissasi vattissasi palissasi yapissasi yapissasiti upasanto carissasi. Tenaha bhagava yam pubbe tam visosehi paccha te mahu kincanam majjhe ce no gahessasi upasanto carissasiti. [860] Sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitam asata ca na socati sa ve loke na jiyyati. [861] Sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitanti sabbasoti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam sabbasoti . namanti cattaro arupino khandha . rupanti cattaro ca mahabhuta catunnanca mahabhutanam upadayarupam . yassati arahato khinasavassa . mamattanti dve mamatta tanhamamattanca ditthimamattanca .pe. idam tanhamamattam .pe. idam ditthimamattam . Sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitanti sabbaso namarupasmim mamatta yassa natthi [1]- na samvijjanti nupalabbhanti pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddhati sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitam. [862] Asata ca na socatiti viparinatam va vatthum na socati viparinatasmim va vatthusmim na socati cakkhu me viparinatanti na socati sotam me ghanam me jivha me kayo me rupa me @Footnote: 1 Ma. na santi. Sadda me gandha me rasa me photthabba me kulam me gano me avaso me labho me .pe. natisalohita me viparinatati na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjatiti evampi asata ca na socati . athava asataya dukkhaya vedanaya phuttho pareto samohito samannagato na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjatiti evampi asata ca na socati . athava cakkhurogena phuttho pareto .pe. damsamakasavatatapasirimsapasamphassehi phuttho pareto samohito samannagato na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjatiti evampi asata ca na socati . athava asante asamvijjamane anupalabbhiyamane ahu vata me tam vata me natthi siya vata me tam vataham na labhamiti na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjatiti evampi asata ca na socati. [863] Sa ve loke na jiyyatiti yassa mayham va idam paresam va idanti kinci rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam gahitam paramattham abhinivittham ajjhositam adhimuttam atthi tassa jani atthi. Bhasitampi hetam jinno rathassamanikundale 1- ca putte ca dare ca tatheva jinno @Footnote: 1 Ma. rathassam manikundale. Sabbesu bhogesu asevitesu kasma na santappasi sokakale. Pubbeva maccam vijahanti bhoga maccova ne pubbataram jahati 1- assaka 2- bhogino 3- kamakami tasma na socamaham sokakale. Udeti apurati veti cando attham gametvana paleti suriyo 4- vidita maya attha 5- lokadhamma tasma na socamaham sokakaleti. {863.1} Yassa mayham va idam paresam va idanti kinci rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam gahitam paramattham abhinivittham ajjhositam adhimuttam natthi tassa jani natthi . bhasitampi hetam nandasi samanati kim laddha avusoti tenahi samana socasiti kim jiyittha avusoti tenahi samana neva nandasi na socasiti evamavusoti. Cirassam vata passama brahmanam parinibbutam anandim anigham bhikkhum tinnam loke visattikanti. Sa ve loke na jiyyati. Tenaha bhagava @Footnote: 1 Ma. jahasi. 2 Ma. Yu. asassata. 3 Ma. bhavino. 4 Ma. andham tapetvana @paleti suriyo. 5 Ma. Yu. sattuka. idam alapanam. Sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitam asata ca na socati sa ve loke na jiyyatiti. [864] Yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam mamattam so asamvindam natthi meti na socati. [865] Yassa natthi idam meti paresam vapi kincananti yassati arahato khinasavassa . yassa mayham va idam paresam va idanti kinci rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam gahitam paramattham abhinivittham ajjhositam adhimuttam natthi [1]- na samvijjati nupalabbhati pahinam samucchinnam vupasantam patippassaddham abhabbuppattikam nanaggina daddhanti evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. {865.1} Vuttam hetam bhagavata nayam bhikkhave kayo tumhakam napi annesam puranamidam bhikkhave kammam abhisankhatam abhisancetayitam vedaniyam datthabbam tatra bhikkhave sutava ariyasavako paticcasamuppadamyeva sadhukam yoniso manasikaroti iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti avijjayatveva asesaviraganirodha sankharanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. @Footnote: 1 Po. Ma. na santi. {865.2} Vuttam hetam bhagavata sunnato lokam avekkhassu mogharaja sada sato attanuditthim uhacca evam maccuttaro siya evam lokam avekkhantam maccuraja na passatiti. Evampi [1]- yassa natthi idam me paresam vapi kincanam. {865.3} Vuttam hetam bhagavata yam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissatiti . kinca bhikkhave na tumhakam rupam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati vedana sanna sankhara vinnanam na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati tam kim mannatha bhikkhave yam imasmim jetavane tinakatthasakhapalasam tam jano hareyya va daheyya va yathapaccayam va kareyya apinu tumhakam evamassa amhe jano harati va dahati va yathapaccayam va karotiti . nohetam bhante . Tam kissa hetu . na hi no etam bhante atta va attaniyam va . evam 2- kho bhikkhave yam na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissatiti . kinca bhikkhave na tumhakam rupam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati vedana sanna sankhara vinnanam na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya @Footnote: 1 Po. bhikkhave. 2 Ma. Yu. evameva. Sukhaya bhavissatiti . evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. {865.4} Bhasitampi hetam suddhagamasamuppadam suddhasankharasantatim passantassa yathabhutam na bhayam hoti gamani tinakatthasamam lokam yada pannaya passati nannam patthayate kinci annatra appatisandhiyati. [1]- Vajira bhikkhuni maram papimantam etadavoca kannu sattoti paccesi mara ditthigatam nu te suddhasankharapunjoyam nayidha sattupalabbhati yathapi 2- angasambhara hoti saddo ratho iti evam khandhesu santesu hoti sattoti sammati dukkhameva hi sambhoti dukkham titthati veti ca nannatra dukkha sambhoti nannam dukkha nirujjhatiti. Evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. {865.5} Evameva kho bhikkhave bhikkhu rupam samannesati yavata rupassa gati vedanam sannam sankhare vinnanam samannesati yavata vinnanassa gati tassa rupam samannesato yavata rupassa gati vedanam sannam sankhare vinnanam samannesato yavata vinnanassa gati yampi 3- yassa hoti ahanti va mamanti va @Footnote: 1 Po. Ma. evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. 2 Ma. yathahi. @3 Ma. yampissa. Asmiti va tampi tassa na hotiti . evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. {865.6} Ayasma anando bhagavantam etadavoca sunno loko sunno lokoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante sunno lokoti vuccatiti . yasma kho ananda sunnam attena va attaniyena va tasma sunno lokoti vuccatiti . kincananda sunnam attena va attaniyena va cakkhu kho ananda sunnam attena va attaniyena va rupa sunna cakkhuvinnanam sunnam cakkhusamphasso sunno yadidam cakkhusamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi sunnam sotam sunnam saddam sunnam ghanam sunnam gandham sunnam jivha sunna rasa sunna kayo sunno photthabba sunna mano sunno dhammo sunno manovinnanam sunnam manosamphasso sunno yadidam manosamphassapaccaya uppajjati vedayitam sukham va dukkham va adukkhamasukham va tampi sunnam attena va attaniyena va yasma kho ananda sunnam attena va attaniyena va tasma sunno lokoti vuccatiti . evampi yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam. [866] Mamattam so asamvindanti mamattati dve mamatta tanhamamattanca ditthimamattanca .pe. idam tanhamamattam .pe. @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati. Idam ditthimamattam . tanhamamattam pahaya ditthimamattam patinissajjitva mamattam avindanto asamvindanto anadhigacchanto appatilabhantoti mamattam so asamvindam. [867] Natthi meti na socatiti viparinatam va vatthum na socati viparinatasmim va vatthusmim na socati cakkhu me viparinatanti na socati sotam me .pe. salohita me viparinatati na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjatiti natthi meti na socati. Tenaha bhagava yassa natthi idam meti paresam vapi kincanam mamattam so asamvindam natthi meti na socatiti. [868] Anitthuri ananugiddho anejo sabbadhi samo tamanisamsam pabrumi pucchito avikampinam. [869] Anitthuri ananugiddhoti 1- katamam nitthuriyam . Idhekacco nitthuri hoti paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu issati ussuyati issam bandhati yam evarupam nitthuriyam nitthuriyakammam issa issayana issayitattam ussuya ussuyana ussuyitattam idam vuccati nitthuriyam . Yassetam nitthuriyam pahinam samucchinnam vupasantam patippassaddham abhabbuppattikam nanaggina daddham so vuccati anitthuriti anitthuri . Ananugiddhoti gedho vuccati tanha yo rago sarago .pe. Abhijjha lobho akusalamulam . yasseso gedho pahino samucchinno @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ... samoti. Vupasanto patippassaddho abhabbuppattiko nanaggina daddho so vuccati ananugiddho . so rupe agiddho .pe. dittha sutamuta vinnatabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vitagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahinagedho patinissatthagedho vitarago vigatarago cattarago vantarago muttarago pahinarago patinissattharago nicchato nibbuto sitibhuto sukhapatisamvedi brahmabhutena attana viharatiti anitthuri ananugiddho. [870] Anejo sabbadhi samoti eja vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . yassesa eja tanha pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha so vuccati anejo . ejaya pahinatta anejo so labhepi na injati alabhepi na injati yasepi na injati ayasepi na injati pasamsayapi na injati nindayapi na injati sukhepi na injati dukkhepi na injati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatiti anejo . sabbadhi samoti sabbam vuccati dvadasayatanani cakkhu ceva rupa ca .pe. Mano ceva dhamma ca . yato ajjhattikabahiresu ayatanesu chandarago pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo so vuccati sabbattha samo sabbattha tadi sabbattha majjhatto sabbattha upekkhakoti anejo sabbadhi samo. [871] Tamanisamsam pabrumi pucchito avikampinanti avikampinam puggalanam 1- puttho pucchito yacito ajjhesito pasadito ime cattaro anisamse pabrumi yo so anitthuri ananugiddho anejo sabbadhi samoti brumi acikkhami .pe. pakasemiti tamanisamsam pabrumi pucchito avikampinam. Tenaha bhagava anitthuri ananugiddho anejo sabbadhi samo tamanisamsam pabrumi pucchito avikampinanti. [872] Anejassa vijanato natthi kaci nisankhiti 2- virato so viyarambha 3- khemam passati sabbadhi. [873] Anejassa vijanatoti eja vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . yassesa eja tanha pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha so vuccati anejo . ejaya pahinatta anejo so labhepi na injati alabhepi na injati yasepi na injati ayasepi na injati pasamsayapi na injati nindayapi na injati sukhepi na injati dukkhepi na injati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatiti anejassa . Vijanatoti janato ajanato vijanato pativijanato pativijjhato sabbe sankhara aniccati janato ajanato vijanato pativijanato pativijjhato sabbe sankhara dukkhati .pe. yankinci samudayadhammam @Footnote: 1 Ma. puggalam . 2 Ma. nisankhati . 3 Ma. viyarabbha. Sabbantam nirodhadhammanti janato ajanato vijanato pativijanato pativijjhatoti anejassa vijanato. [874] Natthi kaci nisankhititi nisankhitiyo vuccanti punnabhisankharo apunnabhisankharo anenjabhisankharo . yato punnabhisankharo ca apunnabhisankharo ca anenjabhisankharo ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma ettavata nisankhitiyo natthi na samvijjanti nupalabbhanti pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddhati natthi kaci nisankhiti. [875] Virato so viyarambhati viyarambho vuccati punnabhisankharo apunnabhisankharo anenjabhisankharo . yato punnabhisankharo ca apunnabhisankharo ca anenjabhisankharo ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma ettavata viyarambha arato assa virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti 1- virato so viyarambha. [876] Khemam passati sabbadhiti bhayakaro rago bhayakaro doso bhayakaro moho .pe. bhayakara kilesa . bhayakarassa ragassa pahinatta .pe. bhayakaranam kilesanam pahinatta sabbattha khemam passati sabbattha abhayam passati sabbattha anitikam passati @Footnote: 1 Yu. vihareyyati. Sabbattha anupaddavam passati sabbattha anupasaggam passati sabbattha passaddham 1- passatiti khemam passati sabbadhi. Tenaha bhagava anejassa vijanato natthi kaci nisankhiti virato so viyarambha khemam passati sabbadhiti. [877] Na samesu na omesu na ussesu vadate muni santo so vitamaccharo nadeti na nirassatiti (bhagava). [878] Na samesu na omesu na ussesu vadate muniti [2]- monam vuccati nanam ya panna pajanana .pe. sangajalamaticca so muniti . muni seyyohamasmiti va sadisohamasmiti va hinohamasmiti va na vadati na katheti na bhanati na dipayati na voharatiti na samesu na omesu na ussesu vadate muni. [879] Santo so vitamaccharoti santoti ragassa santatta 3- santo dosassa mohassa .pe. sabbakusalabhisankharanam santatta samitatta vupasamitatta vijjhatatta nibbutatta vigatatta patippassaddhatta santo upasanto vupasanto nibbuto patippassaddhoti santo so . vitamaccharoti panca macchariyani avasamacchariyam .pe. Gaho idam vuccati macchariyam . yassetam macchariyam pahinam samucchinnam vupasantam patippassaddham abhabbuppattikam nanaggina daddham so vuccati vitamaccharo vigatamaccharo cattamaccharo vantamaccharo muttamaccharo pahinamaccharo patinissatthamaccharoti santo so vitamaccharo. @Footnote: 1 Ma. anupasatthattam. 2 Ma. muniti. 3 Po. Ma. samitatta. [880] Nadeti na nirassatiti bhagavati nadetiti rupam nadeti 1- nadiyati na upadiyati na ganhati na paramasati nabhinivisati vedanam sannam sankhare vinnanam gatim upapattim patisandhim bhavam samsaram vattam nadeti 2- nadiyati na upadiyati na ganhati na paramasati nabhinivisatiti nadeti . na nirassatiti rupam na pajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavangameti vedanam sannam sankhare vinnanam gatim upapattim patisandhim bhavam samsaram vattam na pajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavangametiti na nirassati . bhagavati garavadhivacanam .pe. Sacchika pannatti yadidam bhagavati. Tenaha bhagava na samesu na omesu na ussesu vadate muni santo so vitamaccharo nadeti na nirassatiti (bhagava). Pannarasamo attadandasuttaniddeso nitthito. -------------------- @Footnote: 1-2 Ma. ayam patho natthi.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 516-543. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=29&item=825&items=56&modeTY=2 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=29&item=825&items=56&modeTY=2&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=29&item=825&items=56&modeTY=2 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=825&items=56&modeTY=2 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=825 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=9860 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=9860 Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]