อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
สํ.อ. (สารตฺถ.๒)
หน้าที่ ๒๙๘-๒๙๙.

หน้าที่ ๒๙๘.
                       ๗-๘. โสณสุตฺตาทิวณฺณนา
    [๔๙-๕๐] สตฺตเม เสยฺโยหมสฺมีติ วิสิฏฺโฐ อุตฺตโม อหมสฺมิ.
กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส อทสฺสนาติ ยถาภูตสฺส อทสฺสนโต อญฺญํ กึ ภเวยฺย,
อทสฺสนํ อญฺญาณเมว ภเวยฺยาติ อตฺโถ. อิทานสฺส เตปริวฏฺฏวชิรเภทเทสนํ
อารภนฺโต ตํ กึ มญฺญสิ โสณาติอาทิมาห. อฏฺฐมํ อุตฺตานเมว. สตฺตมอฏฺฐมานิ.
                     ๙-๑๐. นนฺทิกฺขยสุตฺตาทิวณฺณนา
    [๕๑-๕๒] นวมทสเมสุ นนฺทิกฺขยา ราคกฺขโย. ราคกฺขยา นนฺทิกฺขโยติ
อิทํ นนฺทีติ วา ราโคติ วา อิเมสํ อตฺถโต นินฺนานากาณตาย วุตฺตํ.
นิพฺพิทานุปสฺสนาย วา นิพฺพินฺทนฺโต นนฺทึ ปชหติ, วิราคานุปสฺสนาย
วิรชฺชนฺโต ราคํ ปชหติ.
    เอตฺตาวตา วิปสฺสนํ นิฏฺฐเปตฺวา "ราคกฺขยา นนฺทิกฺขโย"ติ อิธ มคฺคํ
ทสฺเสตฺวา "นนฺทิราคกฺขยา จิตฺตํ วิมุตฺตนฺ"ติ ผลํ ทสฺสิตนฺติ นวมทสมานิ.
                        อตฺตทีปวคฺโค ปญฺจโม.
                        มูลปณฺณาสโก นิฏฺฐิโต.
                        -----------------
                          (๖) ๑. อุปยวคฺค
                         ๑. อุปยสุตฺตวณฺณนา
    [๕๓] อุปยวคฺคสฺส ๑- ปฐเม อุปโยติ ๒- ตณฺหามานทิฏฺฐิวเสน ปญฺจกฺขนฺเธ
อุปคโต. วิญฺญาณนฺติ กมฺมวิญฺญาณํ. อาปชฺเชยฺยาติ กมฺมํ ชราเปตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑ ก. อุปายวคฺคสฺส        ๒ ก. อุปาโย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๙๙.
ปฏิสนฺธิอากฑฺฒนสมตฺถตาย วุฑฺฒิอาทีนิ อาปชฺเชยฺย. วิญฺญาณุปยนฺติ ปทสฺส
อคฺคหเณ การณํ วุตฺตเมว. โวจฺฉิจฺฉตารมฺมณนฺติ ปฏิสนฺธิอากฑฺฒนสมตฺถตาย
อภาเวน อารมฺมณํ โวจฺฉิจฺฉติ. ปติฏฺฐา วิญฺญาณสฺสาติ กมฺมวิญฺญาณสฺส ปติฏฺฐา
น โหติ. ตทปฺปติฏฺฐิตนฺติ ตํ อปฺปติฏฺฐิตํ. อนภิสงฺขจฺจ วิมุตฺตนฺติ ปฏิสนฺธึ
อนภิสงฺขริตฺวา วิมุตฺตํ. ปฐมํ.
                          ๒. พีชสุตฺตวณฺณนา
    [๕๔] ทุติเย พีชชาตานีติ พีชานิ. มูลพีชนฺติ วจํ วจตฺตํ หลิทฺทํ
สิงฺคิเวรนฺติ เอวมาทิ. ขนฺธพีชนฺติ อสฺสตฺโถ นิโคฺรโธติ เอวมาทิ. ผลุพีชนฺติ
อุจฺฉุ เวฬุ นโฬติ เอวมาทิ. อคฺคพีชนฺติ อชฺชุกํ ผณิชฺชกนฺติ เอวมาทิ.
พีชพีชนฺติ สาลิวีหิอาทิ ปุพฺพณฺณญฺเจว มุคฺคมาสาทิ อปรณฺณญฺจ. อกฺขณฺฑานีติ
อภินฺนานิ. ภินฺนกาลโต ปฏฺฐาย พีชํ พีชตฺถาย น อุปกปฺปติ. อปูติกานีติ
อุทกเตมเนน อปูติกานิ. ปูติพีชํ หิ พีชตฺถาย น อุปกปฺปติ. อวาตาตปหตานีติ
วาเตน จ อาตเปน จ น หตานิ, นิโรชตํ น ปาปิตานิ. นิโรชํ หิ
กสฏํ พีชํ พีชตฺถาย น อุปกปฺปติ. สาราทานีติ คหิตสารานิ ปติฏฺฐิตสารานิ.
นิสฺสารญฺหิ พีชํ พีชตฺถาย น อุปกปฺปติ. สุขสยิตานีติ จตฺตาโร ๑- มาเส โกฏฺเฐ
ปกฺขิตฺตนิยาเมเนว สุขํ สยิตานิ. ปฐวีติ เหฏฺฐา ปติฏฺฐานปฐวี. อาโปติ
อุปริเสฺนหอาโป. จตสฺโส วิญฺญาณฏฺฐิติโยติ กมฺมวิญฺญาณสฺส อารมฺมณภูตา
รูปาทโย จตฺตาโร ขนฺธา. เต หิ อารมฺมณวเสน ปติฏฺฐาภูตตฺตา ปฐวีธาตุสทิสา.
นนฺทิราโค สิเนหนฏฺเฐน อาโปธาตุสทิโส. วิญฺญาณํ สาหารนฺติ สปฺปจฺจยํ
กมฺมวิญฺญาณํ. ตํ หิ พีชํ วิย ปฐวิยํ อารมฺมณปฐวิยํ วิรุหติ. ทุติยํ.
                         ๓. อุทานสุตฺตวณฺณนา
    [๕๕] ตติเย อุทานํ อุทาเนสีติ พลวโสมนสฺสสมุฏฺฐานํ อุทานํ อุทาหริ.
กึ นิสฺสาย ปเนส ภควโต อุปฺปนฺโนติ. สาสนสฺส นิยฺยานิกภาวํ. กถํ? เอวํกิรสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,ม. เต จตฺตาโร


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๒๙๘-๒๙๙.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=298&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=6554&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=6554&modeTY=2&pagebreak=1#p298