อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๔๙.

กโรมิ. มยฺหํ หิ ปฏิปตฺติกถนเมว ภาโร, ปฏิปตฺติปูรณํ ปน กุลปุตฺตานํ ภาโรติ ทสฺเสติ. อิมสฺมึ สุตฺเต ตโย โลกา กถิตา. "นาหํ ภิกฺขเว โลเกนา"ติ เอตฺถ หิ สตฺตโลโก กถิโต, "อตฺถิ ภิกฺขเว โลเก โลกธมฺโม"ติ เอตฺถ สงฺขารโลโก, "ตถาคโต โลเก ชาโต โลเก สํวฑฺโฒ"ติ เอตฺถ โอกาสโลโก กถิโต. ทุติยํ. ๓. เผณปิณฺฑูปมสุตฺตวณฺณนา [๙๕] ตติเย คงฺคาย นทิยา ตีเรติ อยุชฺฌปุรวาสิโน อปริมาณภิกฺขุปริวารํ จาริกํ จรมานํ ตถาคตํ อตฺตโน นครํ สมฺปตฺตํ ทิสฺวา เอกสฺมึ คงฺคาย นิวตฺตนฏฺฐาเน มหาวนสณฺฑมณฺฑิตปฺปเทเส สตฺถุ วิหารํ กตฺวา อทํสุ. ภควา ตตฺถ วิหรติ. ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "คงฺคาย นทิยา ตีเร"ติ. ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสีติ ตสฺมึ วิหาเร วสนฺโต ภควา สายนฺหสมยํ คนฺธกุฏิโต นิกฺขมิตฺวา คงฺคาตีเร ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน นิสินฺโน คงฺคาย นทิยา อาคจฺฉนฺตํ มหนฺตํ เผณปิณฺฑํ ทิสฺวา "มม สาสเน ปญฺจกฺขนฺธนิสฺสิตํ ^๑- เอกํ ธมฺมํ กเถสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา ปริวาเรตฺวา นิสินฺเน ภิกฺขู อามนฺเตสิ. มหนฺตํ เผณปิณฺฑนฺติ อุฏฺฐานุฏฺฐาเน พทรปกฺกปฺปมาณโต ^๒- ปฏฺฐาย อนุโสตาคมเนน ^๓- อนุปุพฺเพน ปวฑฺฒิตฺวา ปพฺพตกูฏมตฺตํ ชาตํ, ยตฺถ อุทกสปฺปาทโย อเนกปาณา ^๔- นิวสนฺติ, เอวรูปํ มหนฺตํ เผณปิณฺฑํ. อาวเหยฺยาติ อาหเรยฺย. โส ปนายํ เผณปิณฺโฑ อุฏฺฐิตฏฺฐาเนปิ ภิชฺชติ, โถกํ คนฺตฺวาปิ, เอกทฺวิโยชนาทิวเสน คนฺตฺวาปิ อนฺตรา ปน อภิชฺชนฺโตปิ มหาสมุทฺทํ ปตฺวา อวสฺสเมว ภิชฺชติ. นิชฺฌาเยยฺยาติ โอโลเกยฺย. โยนิโส อุปปริกฺเขยฺยาติ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปจฺจกฺขนิสฺสิตํ ^๒ สี. พทรฏฺฐิปมาณโต, ก. พทรจกฺกปมาณโต @^๓ ก. อนุโสตาคมเน ^๔ ฉ.ม. อเนกปาณโย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๔๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=349&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=7709&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=7709&modeTY=2&pagebreak=1#p349