อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๔๔.

โหติ. กสิณกมฺมฏฺฐาเน กมฺมํ กโรนฺตสฺส จกฺขูนิ ผนฺทนฺติ กิลมนฺติ, นิกฺขมิตฺวา ปตฺตนาการปฺปตฺตานิ วิย โหนฺติ. อิมสฺมึ ปน กมฺมฏฺฐาเน กมฺมํ กโรนฺตสฺส เนว กาโย กิลมติ, น อกฺขีนิ วิหญฺญนฺติ. ตสฺมา เอวมาห. สพฺพโส รูปสญฺญานนฺติอาทิ กสฺมา วุตฺตํ, กึ อานาปาเน กสิณุคฺฆาฏนํ ลพฺภตีติ? ติปิฏกจูฬาภยตฺเถโร ปนาห "ยสฺมา อานาปานนิมิตฺตํ ตารกรูปมุตฺตา- วลิกาทิสทิสํ ^๑- หุตฺวา ปญฺญายติ, ตสฺมา ตตฺถ กสิณุคฺฆาฏนํ ลพฺภตี"ติ. ติปิฏกจูฬนาคตฺเถโร "น ลพฺภเตวา"ติ อาห. อลพฺภนฺเต อยํ อริยิทฺธิอาทิโก ปเภโท กสฺมา คหิโตติ? อานิสํสทสฺสนตฺถํ. อริยํ วา หิ อิทฺธึ จตฺตาริ วา รูปาวจรชฺฌานานิ จตสฺโส วา อรูปสมาปตฺติโย นิโรธสมาปตฺตึ วา ปตฺถยมาเนน ภิกฺขุนา อยํ อานาปานสฺสติสมาธิ สาธุกํ มนสิกาตพฺโพ. ยถา หิ นคเร ลทฺเธ ยํ จตูสุ ทิสาสุ อุฏฺฐานกภณฺฑํ, ตํ จตูหิ ทฺวาเรหิ นครเมว ปวิสตีติ ชนปโท ลทฺโธ จ โหติ. นครสฺเสว เหโส อานิสํโส. เอวํ อานาปานสฺสติสมาธิภาวนาอานิสํโส เอส อริยิทฺธิอาทิโก ปเภโท, สพฺพากาเรน ภาวิเต อานาปานสฺสติสมาธิมฺหิ สพฺพเมตํ โยคิโน นิปฺผชฺชตีติ อานิสํสทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. สุขญฺเจติ เอตฺถ โสติ กสฺมา น วุตฺตํ? ยสฺมา ภิกฺขูติ อิมสฺมึ วาเรนาคตํ. ๙. เวสาลีสุตฺตวณฺณนา [๙๘๕] นวเม เวสาลิยนฺติ เอวํนามเก อิตฺถิลิงฺควเสน ปวตฺตโวหาเร นคเร. ตํ หิ นครํ ติกฺขตฺตุํ ปาการปริกฺเขปวฑฺฒเนน วิสาลีภูตตฺตา เวสาลีติ วุจฺจติ. อิทมฺปิ จ นครํ สพฺพญฺญุตํ ปตฺเตเยวสมฺมาสมฺพุทฺเธ สพฺพาการเวปุลฺลตํ ปตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. เอวํ โคจรคามํ ทสฺเสตฺวา นิวาสฏฺฐานมาห มหาวเน กูฏาคารสาลายนฺติ. ตตฺถ มหาวนํ นาม สยํ ชาตํ อโรปิมํ สปริจฺเฉทํ มหนฺตํ วนํ. กปิลวตฺถุสามนฺตา ปน มหาวนํ @เชิงอรรถ: ^๑ สี....มุตฺตาคุลิกาทิสทิสํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๔๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=344&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=7490&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=7490&modeTY=2&pagebreak=1#p344