อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๔๓.

ปุคฺคเล เสวโต ภชโต ปยิรุปาสโต, ฌานวิโมกฺเข ปจฺจเวกฺขโต อิเมหิ ตีหากาเรหิ สมาธินฺทฺริยํ วิสุชฺฌติ. ทุปฺปญฺเ ปุคฺคเล ปริวชฺชยโต, ปญฺวนฺเต ปุคฺคเล เสวโต ภชโต ปยิรุปาสโต, คมฺภีราณจริยํ ^๑- ปจฺจเวกฺขโต อิเมหิ ตีหากาเรหิ ปญฺินฺทฺริยํ วิสุชฺฌติ. อิติ อิเม ปญฺจ ปุคฺคเล ปริวชฺชยโต, ปญฺจ ปุคฺคเล เสวโต ภชโต ปยิรุปาสโต, ปญฺจ สุตฺตนฺเต ปจฺจเวกฺขโต อิเมหิ ปณฺณรสหิ อากาเรหิ อิมานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ วิสุชฺฌนฺตี"ติ. ^๒- อปเรปิ ปณฺณรส ธมฺมา วิมุตฺติปริปาจนิยา:- สทฺธาปญฺจมานิ อินฺทฺริยานิ, อนิจฺจสญฺา, อนิจฺเจ ทุกฺขสญฺา, ทุกฺเข อนตฺตสญฺา, ปหานสญฺา, วิราคสญฺาติ อิมา ปญฺจ นิพฺเพธภาคิยา สญฺา, เมฆิยตฺเถรสฺส กถิตา กลฺยาณมิตฺตตาทโย ปญฺจ ธมฺมาติ. ^๓- กาย ปน เวลาย ภควโต เอตทโหสิ? ปจฺจูสสมเย โลกํ โวโลเกนฺตสฺส. อเนกานิ เทวตาสหสฺสานีติ อายสฺมตา ราหุเลน ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต ปาทมูเล ปาลิตนาคราชกาเล ปตฺถนํ ปฏฺเปนฺเตน สทฺธึ ปตถนํ ปฏฺปิตเทวตาสุ ปน กาจิ ภุมฺมฏฺกา เทวตา, กาจิ อนฺตลิกฺขฏฺกา, กาจิ จาตุมฺมหาราชิกา, กาจิ เทวโลเก, กาจิ พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตา. อิมสฺมึ ปน ทิวเส สพฺพาปิ ตา เอกฏฺาเน อนฺธวนสฺมึเยว สนฺนิปติตา, ตา สนฺธายาห "อเนกานิ เทวตาสหสฺสานี"ติ. ธมฺมจกฺขุนฺติ อิมสฺมึ สุตฺเต จตฺตาโร จ มคฺคา จตฺตาริ จ ผลานิ ธมฺมจกฺขูติ เวทิตพฺพานิ. ตตฺถ หิ กาจิ เทวตา โสตาปนฺนา อเหสุํ, กาจิ สกทาคามี, อนาคามี, ขีณาสวา. ตาสํ จ ปน เทวตานํ เอตฺตกาติ คณนวเสน ปริจฺเฉโท นตฺถิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว. @เชิงอรรถ: ^๑ ฏีกา. คมฺภีราณจริเย ^๒ ขุ. ปฏิ. ๓๑/๑๘๕/๒๑๔ ^๓ ขุ. อุ. ๒๕/๓๑/๑๔๑

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๔๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=43&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=913&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=913&pagebreak=1#p43