อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๔๘.

อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต เตวีสติ ธาตุโย กถิตา. กถํ? เอตฺถ หิ จกฺขุปฺปสาโท จกฺขุธาตุ, ตสฺสารมฺมณา รูปธาตุ, จกฺขุวิญฺญาณํ วิญฺญาณธาตุ, จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา สหชาตา ตโย ขนฺธา ธมฺมธาตุ, เอวํ ปญฺจสุ ทฺวาเรสุ จตุนฺนํ จตุนฺนํ วเสน วีสติ. มโนทฺวาเร "มโนธาตู"ติ อาวชฺชนจิตฺตํ คหิตํ, อารมฺมณญฺเจว หทยวตฺถุญฺจ ธมฺมธาตุ, วตฺถุนิสฺสิตํ จิตฺตํ มโนวิญฺญาณธาตูติ เอวํ เตวีสติ โหนฺติ. เอวํ เตวีสติยา ธาตูนํ วเสน ธาตุนานตฺตํ วุตฺตํ ภควตาติ ทสฺเสติ. ๗-๘. หาลิทฺทิกานิสุตฺตาทิวณฺณนา [๑๓๐-๑๓๑] สตฺตเม มนาปํ อิตฺเถตนฺติ ปชานาตีติ ยํ อเนน ^๑- มนาปํ รูปํ ทิฏฺฐํ, ตํ อิตฺเถตนฺติ เอวเมว ตํ มนาปเมว ตนฺติ ปชานาติ. จกฺขุวิญฺญาณํ สุขเวทนิยญฺจ ผสฺสํ ปฏิจฺจาติ จกฺขุวิญฺญาณญฺเจว โย จ อุปนิสฺสยโกฏิยา วา อนนฺตรโกฏิยา วา สมนนฺตรโกฏิยา วา สมฺปยุตฺตโกฏิยา วา สุขเวทนาย ปจฺจโย ผสฺโส, ตํ สุขเวทนิยํ ผสฺสํ จ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขเวทนาติ. เอส นโย สพฺพตฺถ. อิติ อิเมสุ ทฺวีสุ สุตฺเตสุ กิริยมโนวิญฺญาณธาตุ อาวชฺชนกิจฺจา, มโนธาตุเยว วา สมานา มโนธาตุ นาเมน วุตฺตาติ เวทิตพฺพา. อฏฺฐมํ อุตฺตานเมว. ๙. โลหิจฺจสุตฺตวณฺณนา [๑๓๒] นวเม มกฺกรกเฏติ เอวํนามเก นคเร. อรญฺญกุฏิกายนฺติ อรญฺเญ กตาย ปาฏิเยกฺกาย กุฏิยํ, น วิหารปจฺจนฺตกุฏิยํ. มาณวกาติ เยปิ ตตฺถ มหลฺลกา, เต มหลฺลกกาเลปิ อนฺเตวาสิกตาย มาณวกาเตฺวว วุตฺตา. เตนุปสงฺกมึสูติ ปาโต สิปฺปํ อุคฺคณหิตฺวา สายํ "อาจริยสฺส กฏฺฐานิ อาหริสฺสามา"ติ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา วิจรนฺตา เยน สา กุฏิกา, เตนุปสงฺกมึสุ. ปริโต ปริโต กุฏิกายาติ ตสฺสา @เชิงอรรถ: ^๑ ก. มเนน

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๔๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=48&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=1022&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=1022&modeTY=2&pagebreak=1#p48