อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๘๖.

สโต สมฺปชาโนติ กถํ นิทฺทายนฺโต สโต สมฺปชาโน โหตีติ? สติสมฺปชญฺญสฺส อปฺปหาเนน. อยํ หิ ทิวสญฺเจว สกลยามญฺจ อาวรณีเยหิ ธมฺเมหิ จิตฺตํ ปริโสเธตฺวา ปฐมยามาวสาเน จงฺกมา โอรุยฺห ปาเท โธวนฺโตปิ มูลกมฺมฏฺฐานํ อวิชหนฺโตว โธวติ, ตํ อวิชหนฺโตว ทฺวารํ วิวรติ, มญฺเจ นิสีทติ, อวิชหนฺโตว นิทฺทํ โอกฺกมติ. ปพุชฺฌนฺโต ปน มูลกมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวาว ปพุชฺฌติ. เอวํ นิทฺทํ โอกฺกมนฺโตปิ สโต สมฺปชาโน โหติ. เอตํ ปน ญาณธาตุกนฺติ น โรจยึสุ. วุตฺตนเยน ปเนส จิตฺตํ ปริโสเธตฺวา ปฐมยามาวสาเน "อุปาทินฺนกํ สรีรํ นิทฺทาย สมสฺสาเสยฺยามี"ติ ^๑- จงฺกมา โอรุยฺห มูลกมฺมฏฺฐานํ อวิชหนฺโตว ปาเท โธวติ, ทฺวารํ วิวรติ, มญฺเจ ปน นิสีทิตฺวา มูลกมฺมฏฺฐานํ ปหาย "ขนฺธาว ขนฺเธสุ, ธาตุโยว ธาตูสุ ปฏิหญฺญนฺตี"ติ เสนาสนํ ปจฺจเวกฺขนฺโต กเมน นิทฺทํ โอกฺกมติ, ปพุชฺฌนฺโต ปน มูลกมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวาว ปพุชฺฌติ. เอวํ นิทฺทํ โอกฺกมนฺโตปิ สโต สมฺปชาโน นาม โหตีติ เวทิตพฺโพ. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต ติวงฺคิกา ปุพฺพภาควิปสฺสนาว กถิตา. เอตฺตเกเนว ปน โวสานํ อนาปชฺชิตฺวา ตาเนว อินฺทฺริยพลโพชฺฌงฺคานิ สโมธาเนตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา ภิกฺขุ อรหตฺตํ ปาปุณาตีติ. เอวํ ยาว อรหตฺตา เทสนา กเถตพฺพา. ๓. กุมฺโมปมสุตฺตวณฺณนา [๒๔๐] ตติเย กุมฺโมติ อฏฺฐิกุมฺโม. กจฺฉโปติ ตสฺเสว เววจนํ. อนุนทีตีเรติ นทิยา อนุตีเร. โคจรปสุโตติ "สเจ กิญฺจิ ผลาผลํ ลภิสฺสามิ, ขาทิสฺสามี"ติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สมสฺสาเสสฺสามิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๘๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=86&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=1859&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=1859&modeTY=2&pagebreak=1#p86