อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๘๗.

โสปิ ปพฺพโต สพฺพเสตตฺตา กาฬปกฺขุโปสเถ โอโลเกนฺตานํ จลมาโน วิย อุปฏฺฐาติ, ตสฺมา จาลิกาปพฺพโตติ วุตฺโต. ตตฺถ มหนฺตํ วิหารํ การยึสุ. อิติ ภควา ตํ นครํ นิสฺสาย จาลิกาปพฺพตมหาวิหาเร วิหรติ. ชนฺตุคามนฺติ เอวํนามกํ อปรํปิ ตสฺเสว วิหารสฺส โคจรคามํ. ชตฺตุคามนฺติปิ ปฐนฺติ. ปธานตฺถิกสฺสาติ ปธานกมฺมิกสฺส. ปธานายาติ สมณธมฺมกรณตฺถาย. อาคเมหิ ตาวาติ สตฺถา เถรสฺส วจนํ สุตฺวา อุปธาเรนฺโต "น ตาวสฺส ญาณํ ปริปกฺกนฺ"ติ ญตฺวา ปฏิพาหนฺโต เอวมาห. เอกกมฺหิ ตาวาติ อิทํ ปนสฺส "เอวมยํ คนฺตฺวาปิ กมฺเม อนิปฺผชฺชมาเน นิราสงฺโก หุตฺวา เปมวเสน ปุน อาคจฺฉิสฺสตี"ติ จิตฺตมทฺทวชนนตฺถํ อาห. นตฺถิ กิญฺจิ อุตฺตรึ กรณียนฺติ จตูสุ สจฺเจสุ จตุนฺนํ กิจฺฉานํ กตตฺตา อญฺญํ อุตฺตรึ กรณียํ นาม นตฺถิ. กตสฺส วา ปฏิจโยติ กตสฺส ^๑- วา ปุน ปฏิจโยปิ นตฺถิ. น หิ ภาวิตมคฺโค ปุน ภาวียติ, น ปหีนกิเลสานํ ปุน ปหานํ อตฺถิ. ปธานนฺติ โข เมฆิย วทมานํ กินฺติ วเทยฺยามาติ "สมณธมฺมํ กโรมี"ติ ตํ วทมานํ มยํ อญฺญํ กินฺนาม วเทยฺยาม. ทิวาวิหารํ นิสีทีติ ทิวาวิหารตฺถาย นิสีทิ. นิสีทนฺโต ^๒- จ ยสฺมึ มงฺคล- สิลาปฏฺเฏ ปุพฺเพ อนุปฏิปาฏิยา ปญฺจ ชาติสตานิ ราชา หุตฺวา อุยฺยานกีฬิกํ กีฬนฺโต ติวิธนาฏกปริวาโร นิสีทิ, ตสฺมึเยว นิสีทิ. อถสฺส นิสินฺนกาลโต ปฏฺฐาย สมณภาโว ชหิโต วิย อโหสิ, ราชเวสํ คเหตฺวา นาฏกวรปริวุโต เสตจฺฉตฺตสฺส เหฏฺฐา มหารเห ปลฺลงฺเก นิสินฺโน วิย ชาโต. อถสฺส ตํ สมฺปตฺตึ อสฺสาทยโต กามวิตกฺโก อุทปาทิ. โส ตสฺมึเยว ขเณ มหาโยเธหิ คหิเต เทฺว โจเร อาเนตฺวา ปุรโต ฐปิเต วิย อทฺทส. เตสุ เอกสฺส วธํ ^๓- อาณาปนวเสนสฺส พฺยาปาทวิตกฺโก อุปฺปชฺชิ. เอกสฺส พนฺธนํ อาณาปนวเสน วิหึสาวิตกฺโก. เอวํ โส ลตาชาเลน รุกฺโข วิย มธุมกฺขิกาหิ มธุฆาตโก วิย จ อกุสลวิตกฺเกหิ ปริกฺขิตฺโต สมฺปริกิณฺโณ ^๔- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อธิกตสฺส ^๒ ก. นิสินฺโน @^๓ ก. กมฺมกรณํ ^๔ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๘๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=287&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=6450&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=6450&modeTY=2&pagebreak=1#p287