อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๘๓.

กิเลสกาเมหิ จ กาเยน เจว จิตฺเตน จ วูปกฏฺโฐ. อปฺปมตฺโตติ กมฺมฏฺฐาเน สตึ อวิชหนฺโต. อาตาปีติ กายิกเจตสิกวีริยาตาเปน อาตาปวา, อาตาเปติ กิเลเสติ อาตาโป, วีริยํ. ปหิตตฺโตติ กาเย เจว ^๑- ชีวิเต จ อนเปกฺขตาย เปสิตตฺโต วิสฺสฏฺฐอตฺตภาโว, นิพฺพาเน วา เปสิตจิตฺโต. น จิรสฺเสวาติ กมฺมฏฺฐานารมฺภโต นจิเรเนว. ยสฺสตฺถายาติ ยสฺส อตฺถาย. กุลปุตฺตาติ ทุวิธา กุลปุตฺตา ชาติกุลปุตฺตา จ อาจารกุลปุตฺตา จ, อยมฺปน อุภยถาปิ กุลปุตฺโต. สมฺมเทวาติ เหตุนา จ การเณน จ. อคารสฺมาติ ฆรโต. อนคาริยนฺติ ปพฺพชฺชํ. กสิวณิชฺชาทิกมฺมํ หิ อคารสฺส หิตนฺติ อคาริยํ นาม, ตํ เอตฺถ นตฺถีติ ปพฺพชฺชา อนคาริยาติ วุจฺจติ. ปพฺพชนฺตีติ อุปคจฺฉนฺติ. ตทนุตฺตรนฺติ ตํ อนุตฺตรํ. พฺรหฺมจริยปริโยสานนฺติ มคฺคพฺรหฺมจริยสฺส ปริโยสานภูตํ อรหตฺตผลํ, ตสฺส หิ อตฺถาย กุลปุตฺตา อิธ ปพฺพชนฺติ. ทิฏฺเฐว ธมฺเมติ ตสฺมึเยว อตฺตภาเว. สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวาติ อตฺตนาเยว ปญฺญาย ปจฺจกฺขํ กตฺวา, อปรปจฺจเยน ญตฺวาติ อตฺโถ. อุปสมฺปชฺช วิหาสีติ ปาปุณิตฺวา สมฺปาเทตฺวา วา วิหาสิ. เอวํ วิหรนฺโตว ขีณา ชาติ ฯเปฯ อพฺภญฺญาสีติ. อิมินา อสฺส ปจฺจเวกฺขณภูมิ ทสฺสิตา. ^๒- ตตฺถ ขีณา ชาตีติ น ตาวสฺส อตีตา ชาติ ขีณา ปุพฺเพว ขีณตฺตา, น อนาคตา อนาคตตฺตา เอว, ^๓- น ปจฺจุปฺปนฺนา วิชฺชมานตฺตา. มคฺคสฺส ปน อภาวิตตฺตา ยา เอกจตุปญฺจโวการภเวสุ เอกจตุปญฺจกฺขนฺธปฺปเภทา ชาติ อุปฺปชฺเชยฺย, สา มคฺคสฺส ภาวิตตฺตา อนุปฺปาทธมฺมตํ อาปชฺชเนน ขีณา. ตํ โส มคฺคภาวนาย ปหีนกิเลเส ปจฺจเวกฺขิตฺวา กิเลสาภาเวน วิชฺชมานมฺปิ กมฺมํ อายตึ อปฺปฏิสนฺธิกํ โหตีติ ชานเนน อพฺภญฺญาสิ. วุสิตนฺติ วุตฺถํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กาเย จ ^๒ ก. ปจฺจเวกฺขณภูมึ ทสฺเสติ @^๓ สี. ปุพฺเพ เจว เอตรหิ จ อนาคตตฺตา เอว

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๘๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=183&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=4099&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=4099&modeTY=2&pagebreak=1#p183