อรรถกถาเล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๓๙.

โวหารกถเนน อกฺขาตารํ, เตสํเยว ธมฺมานํ สตฺตานุรูปโต ปวตฺตารํ. อุคฺฆฏิตญฺุวิปญฺจิตญฺูนํ วา เทสนาย อกฺขาตารํ, เวเนยฺยานํ ปฏิปาทเนน ปวตฺตารํ. อุทฺเทเสน วา อกฺขาตารํ, วิภงฺเคน เตหิ เตหิ ปกาเรหิ วจนโต ปวตฺตารํ. โพธิปกฺขิยานํ วา สลกฺขณกถเนน อกฺขาตารํ, สตฺตานํ จิตฺตสนฺตาเน ปวตฺตเนน ปวตฺตารํ. สงฺเขปโต วา ตีหิ ปริวฏฺเฏหิ สจฺจานํ กถเนน อกฺขาตารํ, วิตฺถารโต ปวตฺตารํ. "สทฺธินฺทฺริยาทิ ธมฺโม, ตํ ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกนฺ"ติ ^๑- เอวมาทินา ปฏิสมฺภิทานเยน วิตฺถาริตสฺส ปวตฺตเนน ^๒- ปวตฺตารํ. สพฺพธมฺมานนฺติ จตุภูมกธมฺมานํ. ปารคุนฺติ ฉหากาเรหิ ปารคตํ อภิญฺาย ปริญฺาย ปหาเนน ภาวนาย สจฺฉิกิริยาย สมาปตฺติยา. โส หิ ภควา สพฺพธมฺเม อภิชานนฺโต คโตติ อภิญฺาปารคู, ปญฺจุปาทานกฺขนฺเธ ปริชานนฺโต คโตติ ปริญฺาปารคู, สพฺพกิเลเส ปชหนฺโต คโตติ ปหานปารคู, จตฺตาโร มคฺเค ภาเวนฺโต คโตติ ภาวนาปารคู, นิโรธํ สจฺฉิกโรนฺโต คโตติ สจฺฉิกิริยาปารคู, สพฺพสมาปตฺติโย สมาปชฺชนฺโต คโตติ สมาปตฺติปารคู. เอวํ สพฺพธมฺมานํ ปารคุํ. พุทฺธํ เวรภยาตีตนฺติ อญฺาณสยนโต ปฏิพุทฺธตฺตา พุทฺธํ, สพฺเพน จ ^๓- สรณวณฺณนายํ วุตฺเตนตฺเถน พุทฺธํ, ปญฺจเวรภยานํ อตีตตฺตา เวรภยาตีตํ. เอวํ ภควนฺตํ อภิตฺถวนฺตา "มยํ ปุจฺฉาม โคตมนฺ"ติ โอกาสมการยึสุ. [๑๗๐] อถ เนสํ ยกฺขานํ เตเชน จ ปญฺาย จ อตฺถาย ^๔- จ อคฺโค เหมวโต ยถาธิปฺเปตํ ปุจฺฉิตพฺพํ ปุจฺฉนฺโต "กิสฺมึ โลโก"ติ อิมํ คาถมาห. ตสฺสาทิปาเท กิสฺมินฺติ ภาเวน ภาวลกฺขเณ ภุมฺมวจนํ, กิสฺมึ อุปฺปนฺเน โลโก สมุปฺปนฺโน โหติ, ^๕- อยํ หิ เอตฺถ อธิปฺปาโย. สตฺตโลกสงฺขารโลเก สนฺธาย @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๔๐/๓๗๓ ^๒ ฉ.ม. ปวตฺตนโต ^๓ ฉ.ม. วา @^๔ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๕ ฉ.ม. โหตีติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๓๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=28&page=239&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=5655&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=28&A=5655&pagebreak=1#p239