อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๓๔๓.

[๗๖๕-๖] เกวลาติ อนวเสสา. อิฏฺาติ อิจฺฉิตา ปตฺถิตา. กนฺตาติ ปิยา. มนาปาติ มนวุฑฺฒิกรา. ยาวตตฺถีติ วุจฺจตีติ ยาวตา เอเต ฉ อารมฺมณา อตฺถีติ วุจฺจนฺตีติ. ^๑- วจนพฺยตฺตโย เวทิตพฺโพ. เอเต โวติ เอตฺถ โวติ นิปาตมตฺตํ. [๗๖๗-๘] สุขนฺติ ทิฏฺมริเยหิ, สกฺกายสฺสุปโรธนนฺติ "สุข"มิติ อริเยหิ ปญฺจกฺขนฺธนิโรโธ ทิฏฺโ, นิพฺพานนฺติ วุตฺตํ โหติ. ปจฺจนีกมิทํ โหตีติ ปฏิโลมมิทํ ทสฺสนํ โหติ. ปสฺสตนฺติ ปสฺสนฺตานํ, ปณฺฑิตานนฺติ วุตฺตํ โหติ. ยํ ปเรติ เอตฺถ ยนฺติ วตฺถุกาเม สนฺธายาห. ปุน ยํ ปเรติ เอตฺถ นิพฺพานํ. [๗๖๙-๗๑] ปสฺสาติ โสตารํ อาลปติ. ธมฺมนฺติ นิพฺพานธมฺมํ. สมฺปมูเฬฺหตฺถวิทฺทสูติ ^๒- สมฺปมูฬฺหา เอตฺถ อวิทฺทสู พาลา. กึการณํ สมฺปมูฬฺหา? นิวุตานํ ตโม โหติ, อนฺธกาโร อปสฺสตํ, ยสฺมา ^๓- พาลานํ อวิชฺชาย นิวุตานํ โอตฺถฏานํ อนฺธภาวกรโณ ตโม โหติ, เยน นิพฺพานธมฺมํ ทฏฺุํ น สกฺโกนฺติ. สตญฺจ วิวฏํ โหติ, อาโลโก ปสฺสตามิวาติ สตญฺจ สปฺปุริสานํ ปญฺาทสฺสเนน ปสฺสตํ อาโลโกว วิวฏํ โหติ นิพฺพานํ. สนฺติเก น วิชานนฺติ, มคา ธมฺมสฺส โกวิทาติ ยํ อตฺตโน สรีเร ตจปญฺจกมตฺตํ ปริจฺฉินฺทิตฺวา อนนฺตรเมว อธิคนฺตพฺพโต, อตฺตโน ขนฺธานํ วา นิโรธมตฺตโต สนฺติเก นิพฺพานํ, ตํ เอวํ สนฺติเก สนฺตมฺปิ น วิชานนฺติ มคภูตา ชนา มคฺคามคฺคธมฺมสฺส วา สพฺพธมฺมสฺส วา ^๔- อโกวิทา, สพฺพถา ภวราค ฯเปฯ สุสมฺพุโธ. ตตฺถ มาเธยฺยานุปนฺเนหีติ เตภูมกวฏฺฏํ อนุปฺปนฺเนหิ. [๗๗๒] ปจฺฉิมคาถาย สมฺพนฺโธ "เอวํ อสุสมฺพุธํ โก นุ อญฺตฺร มริเยหี"ติ. ตสฺสตฺโถ:- เปตฺวา อริเย โก นุ อญฺโ นิพฺพานปทํ ชานิตุํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วุจฺจนฺติ ^๒ ก. สมฺปมูฬฺเหตฺถ อวิทฺทสูติ @^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๔ ฉ.ม. สจฺจธมฺมสฺส วา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๓๔๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=29&page=343&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=7727&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=29&A=7727&pagebreak=1#p343