อรรถกถาเล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๔๑๐.

อนุปสฺสนา นาม อนิจฺจานุปสฺสนา ทุกฺขานุปสฺสนา อนตฺตานุปสฺสนา นิพฺพิทานุปสฺสนา วิราคานุปสฺสนา นิโรธานุปสฺสนา ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสนาติ. ตา วิสุทฺธิมคฺเค ^๑- วิตฺถาริตา. พฺรูเหตา สุญฺญาคารานนฺติ วฑฺเฒตา สุญฺญาคารานํ. เอตฺถ จ สมถวิปสฺสนาวเสน กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา รตฺตินฺทิวํ สุญฺญาคารํ ปวิสิตฺวา นิสีทมาโน ภิกฺขุ "พฺรูเหตา สุญฺญาคารานนฺ"ติ เวทิตพฺโพ. เอกภูมกาทิเภเท ปาสาเท กุรุมาโนปิ สุญฺญาคารานํ พฺรูเหตาติ ทฏฺฐพฺโพ. สกฺกจฺจการีติอาทีสุ ทานาทีนํ กุสลธมฺมานํ ภาวนาย ปุคฺคลสฺส วา เทยฺยธมฺมสฺส วา สกฺกจฺจการิตาวเสน สกฺกจฺจการี. อสฺสาติ ภเวยฺย. สตตภาโว สาตจฺจํ, สาตจฺจการิตาวเสน สาตจฺจการี. นิรนฺตรการิตาย อฏฺฐิตการี. ยถา นาม กกณฺฏโก โถกํ คนฺตฺวา โถกํ ติฏฺฐติ, น นิรนฺตรํ คจฺฉติ, เอวเมว โย ปุคฺคโล เอกทิวสํ ทานํ ทตฺวา ปูชํ วา กตฺวา ธมฺมํ วา สุตฺวา สมณธมฺมํ วา กตฺวา ปุน จิรสฺสํ กโรติ, ตํ น นิรนฺตรํ ปวตฺเตติ. โส "อสาตจฺจการี, ฐิตการี"ติ วุจฺจติ. โย ปน เอวํ น โหติ, โส อฏฺฐิตการี. อโนลีนวุตฺติโกติ นิรนฺตรกรณสงฺขาตสฺส วิปฺผารสฺส อตฺถิตาย น โอลีนวุตฺติโก. อนิกฺขิตฺตจฺฉนฺโทติ กุสลกิริยาย วีริยจฺฉนฺทสฺส อนิกฺขิตฺตภาเวน อนิกฺขิตฺตจฺฉนฺโท. อนิกฺขิตฺตธุโรติ วีริยธุรสฺส อโนโรปโก, อโนสกฺกิตมานโสติ อตฺโถ. อปฺปฏิวานีติ อนิวตฺตนํ. อธิฏฺฐานนฺติ กุสลกรเณ ปติฏฺฐาภาโว. อนุโยโคติ อนุยุญฺชนํ. อปฺปมาโทติ สติยา อวิปฺปวาโส. [๑๖๑] ตนฺทึ มายํ หสํ ^๒- ขิฑฺฑนฺติ อาลสิยญฺจ มายญฺจ หสญฺจ กายิกํ วาจสิกํ ขิฑฺฑญฺจ. สวิภูสนฺติ สทฺธึ วิภูสาย. รตฺตินฺทิวํ ฉโกฏฺฐาสํ กริตฺวาติ ปุริมยามมชฺฌิมยามปจฺฉิมยามวเสน รตฺตึ ตโย @เชิงอรรถ: ^๑ วิสุทฺธิ. ๓/๒๖๑ (สฺยา) ^๒ ฉ.ม. หสฺสํ. เอวมุปริปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๔๑๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=45&page=410&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=45&A=9447&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=45&A=9447&modeTY=2&pagebreak=1#p410