อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)
หน้าที่ ๒๘๑.

                       อาทิตฺตเจลสฺสสิรสูปโม มุนิ
                     ภงฺคานุปสฺสี อมตสฺส ปตฺติยาติ.
                 ภงฺคานุปสฺสนาาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา.
                         --------------
                      ๘. อาทีนวาณนิทฺเทสวณฺณนา
     [๕๓] อาทีนวาณนิทฺเทเส อุปฺปาโทติ ปุริมกมฺมปจฺจยา อิธ อุปฺปตฺติ. ปวตฺตนฺติ
ตถา อุปฺปนฺนสฺส ปวตฺติ. นิมิตฺตนฺติ สพฺพมฺปิ สงฺขารนิมิตฺตํ. อายูหนาติ
อายตึ ปฏิสนฺธิเหตุภูตํ กมฺมํ. ปฏิสนฺธีติ อายตึ อุปฺปตฺติ. คตีติ ยาย คติยา
สา ปฏิสนฺธิ โหติ. นิพฺพตฺตีติ ขนฺธานํ นิพฺพตฺตนํ. อุปปตฺตีติ "สมาปนฺนสฺส
วา อุปปนฺนสฺส วา"ติ ๑- เอวํ วุตฺตา วิปากปฺปวตฺติ. ชาตีติ ชราทีนํ
ปจฺจยภูตา ภวปจฺจยา ชาติ. นิปฺปริยายโต ตตฺถ ตตฺถ นิพฺพตฺตมานานํ สตฺตานํ เย
เย ขนฺธา ปาตุภวนฺติ, เตสํ ปมปาตุภาโว ชาติ. ชราติ ขณฺฑิจฺจาทิสมฺมโต
สนฺตติยํ เอกภวปริยาปนฺนขนฺธสนฺตานสฺส ปุราณภาโว. โสโกติ าติพฺยสนาทีหิ
ผุฏฺสฺส จิตฺตสนฺตาโป. ปริเทโวติ าติพฺยสนาทีหิ ผุฏฺสฺส วจีปลาโป. อุปายาโสติ
ภุโส อายาโส, าติพฺยสนาทีหิ ผุฏฺสฺส อธิมตฺตเจโตทุกฺขปฺปภาวิโต โทโสเยว.
เอตฺถ จ อุปฺปาทาทโย ปญฺเจว อาทีนวาณสฺส วตฺถุวเสน วุตฺตา, เสสา เตสํ
เววจนวเสน. "นิพฺพตฺติ ชาตี"ติ อิทํ หิ ทฺวยํ อุปฺปาทสฺส เจว ปฏิสนฺธิยา
จ เววจนํ, "คติ อุปปตฺตี"ติ อิทํ ทฺวยํ ปวตฺตสฺส, ชราทโย นิมิตฺตสฺสาติ.
เตนาห:-
           "อุปฺปาทญฺจ ปวตฺตญฺจ      นิมิตฺตํ ทุกฺขนฺติ ปสฺสติ
            อายูหนํ ปฏิสนฺธึ         าณํ อาทีนเว อิทนฺ"ติ จ.
@เชิงอรรถ: ๑ อภิ.สํ. ๓๔/๑๒๙๑/๒๙๔


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๒๘๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=281&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=6277&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=6277&pagebreak=1#p281