อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๓๖.

กถํ วุฏฺฐานนฺติ? อนาคามิสฺส อนาคามิผลสมาปตฺติยา อรหโต อรหตฺตผลสมาปตฺติยาติ เอวํ เทฺวธา วุฏฺฐานํ โหติ. วุฏฺฐิตสฺส กินฺนินฺนํ จิตฺตํ โหตีติ? นิพฺพานนินฺนํ. วุตฺตเญฺหตํ "สญฺญา- เวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา วุฏฺฐิตสฺส โข อาวุโส วิสาข ภิกฺขุโน วิเวกนินฺนํ จิตฺตํ โหติ วิเวกโปณํ วิเวกปพฺภารนฺ"ติ. ^๑- มตสฺส จ สมาปนฺนสฺส จ โก วิเสโสติ? อยมฺปิ อตฺโถ สุตฺเต วุตฺโตเยว. ยถาห "ยฺวายํ อาวุโส มโต กาลงฺกโต, ตสฺส กายสงฺขารา นิรุทฺธา ปฏิปฺปสฺสทฺธา, วจีสงฺขารา, จิตฺตสงฺขารา นิรุทฺธา ปฏิปฺปสฺสทฺธา, อายุ ปริกฺขีโณ, อุสฺมา วูปสนฺตา อินฺทฺริยานิ ปริภินฺนานิ. ยฺวายํ ภิกฺขุ สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปนฺโน, ตสฺสปิ กายสงฺขารา นิรุทฺธา ปฏิปฺปสฺสทฺธา, วจีสงฺขารา, จิตฺตสงฺขารา นิรุทฺธา ปฏิปฺปสฺสทฺธา, อายุ อปริกฺขีโณ, อุสฺมา อวูปสนฺตา อินฺทฺริยานิ อปริภินฺนานี"ติ. ^๒- กึ นิโรธสมาปตฺติ สงฺขตา อสงฺขตาติอาทิปุจฺฉายํ ปน "สงฺขตา"ติปิ "อสงฺขตา"ติปิ "โลกุตฺตรา"ติปิ น วตฺตพฺพา. กสฺมา? สภาวโต นตฺถิตาย. ยสฺมา ปน สมาปชฺชนฺตสฺส วเสน สมาปนฺโน นาม โหติ, ตสฺมา นิปฺผนฺนาติ วตฺตุํ วฏฺฏติ, น อนิปฺผนฺนาติ. อิติ สนฺตา สมาปตฺติ อยํ อริยนิเสวิตา. ทิฏฺเฐว ธมฺเม นิพฺพาน- มิติ สงฺขมุปาคตาติ. นิโรธสมาปตฺติญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒๓/๔๖๔/๔๑๔ ^๒ วิปฺปสนฺนานิ, ม.มู. ๑๒/๔๕๗/๔๐๖

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๓๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=336&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=7504&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=7504&modeTY=2&pagebreak=1#p336