อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๓๗.

๓๕. ปรินิพฺพานญาณนิทฺเทสวณฺณนา [๘๖] ปรินิพฺพานญาณนิทฺเทเส อิธาติ อิมสฺมึ สาสเน. สมฺปชาโนติ สาตฺถกสมฺปชญฺญํ โคจรสมฺปชญฺญํ อสมฺโมหสมฺปชญฺญนฺติ อิเมหิ จตูหิ สมฺปชญฺเญหิ สมฺปชาโน. ปวตฺตนฺติ สพฺพตฺถ ยถานุรูปํ ปริยุฏฺฐานปฺปวตฺตํ อนุสยปฺปวตฺตญฺจ. ปริยาทิยตีติ อุปจารปฺปนาวเสน วุตฺเตสุ วิกฺขมฺภนวเสน, วิปสฺสนาวเสน วุตฺเตสุ ตทงฺควเสน, มคฺควเสน วุตฺเตสุ สมุจฺเฉทวเสน เขเปติ อปฺปวตฺตํ กโรติ. เปยฺยาลมุเขน หิ ทุติยาทิฌานสมาปตฺติมหาวิปสฺสนามคฺคา สงฺขิตฺตา. ยสฺมา เอตํ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส ปวตฺตํ ญาณํ นาม โหติ, ตสฺมา วิกฺขมฺภนปรินิพฺพานํ ตทงฺคปรินิพฺพานสมุจฺเฉทปรินิพฺพานนฺติปิ วุตฺตเมว โหติ. เอเตหิ กิเลสปรินิพฺพาน- ปจฺจเวกฺขณญาณํ วุตฺตํ. อถ วา ปนาติอาทีหิ ขนฺธปรินิพฺพานปจฺจเวกฺขณญาณํ นิทฺทิสติ. อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยาติ ทุวิธา หิ นิพฺพานธาตุ สอุปาทิเสสา จ อนุปาทิเสสา จ. ตตฺถ อุปาทียเต "อหํ มมา"ติ ภุสํ คณฺหียตีติ อุปาทิ, ขนฺธปญฺจกสฺเสตํ อธิวจนํ. อุปาทิเยว เสโส อวสิฏฺโฐติ อุปาทิเสโส, สห อุปาทิเสเสน วตฺตตีติ สอุปาทิเสสา. นตฺเถตฺถ อุปาทิเสโสติ อนุปาทิเสสา. สอุปาทิ เสสา. ปฐมํ วุตฺตา, อยํ ปน ปนุปาทิเสสา. ตาย อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา. จกฺขุปวตฺตนฺติ จกฺขุปวตฺติ จกฺขุสมุทาจาโร. ปริยาทิยตีติ เขปียติ มทฺทียตีติ. เอส นโย เสเสสุ. ปรินิพฺพานญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา ------------ ๓๖. สมสีสฏฺฐญาณนิทฺเทสวณฺณนา [๘๗] สมสีสฏฺฐญาณนิทฺเทเส ปญฺจกฺขนฺธาติอาทีหิ ทสหิ ราสีหิ สพฺพธมฺมสงฺคโห เวทิตพฺโพ. น หิ เอเกกสฺส วเสน อายตนธาตุราสิวชฺเชหิ เสเสหิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๓๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=337&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=7525&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=7525&modeTY=2&pagebreak=1#p337